Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы

8
өзі не ке рек бір кі тап ты із деп ке ліп тұр ған да, Абай да Л.Н.Толс той дың кі та бын 
сұ рап тұ ра ды. Е.П.Ми хаэлис ке қыр қа за ғы ның толс той шыл ды ғы таң сық кө-
рі не ді. Сон дық тан ол Абай ға ке ліп, «Толс той не ге ке рек?» деп сұ ра ған да, Абай 
Л.Н.Толс той дың кі та бын оқығысы келгенін ай та ды. Со дан еке уі кі тап ха на дан 
бір ге шы ғып, әң гі ме ле се ді. Мұ ның ар ты сый лас тық қа, дос тық қа ұла са ды. 
Абай Е.П.Ми хаэлис ар қы лы ад во кат А.Гросс, жас док тор Н.И.Дол го по лов си-
яқ ты ха лық шылдар мен де ара ла са ды.
Абай­дың­ақын­дық­қа­ден­қоюы­қай­ке­зең­нен­бас­тал­ды?­
1884–1885 жыл дары «Жа сым да ғы лым бар деп ес кер ме дім», «Қақ та ған 
ақ кү міс тей кең маң дай лы» сынды бірді-екілі өлең дерді шығар са, 1886 жы лы 
Абай на ғыз ақын дық қа бет бұрып, көп кө ңіл бө ле бас тай ды: 16–17 өлең шы ға-
ра ды.
1882 жыл дан бас тап, әсі ре се 1885–1886 жыл дар да А.С.Пуш кин, М.Ю.Лер-
мон тов тан бі рен-са ран өлең дер ді қа зақ ша ға ау да рып та бай қай ды. 1880 жыл-
дар дан бұ рын кі тап оқу ға кі ріс кен Абай ел ішіндегі шаруалармен айналысса 
да, кі та бын тас та ма ған. Со ны мен бір ге 1886 жыл дан 1889 жыл ға дейін та ғы да 
ел жұ мы сы мен, кі тап оқу мен қа тар өлең де рін де жа зып отыр ған. 1889 жы лы 
ша ма мен 25 өлең, 1890–1891 жыл дар да жи ыр ма шақ ты өлең дүниеге келеді.
Абай бірнеше рет бо лыс бол ған. Күшік Тобықты еліне 1866–1868 жылдары, 
содан соң 1872–1874 жылдары болыстыққа сайланады. 1876–1878 жылдары 
Қо ңыр көк ше еліне, 1893 жылы Шыңғыс еліне бо лыс  болады. 1885 жы лы Қа ра-
мо ла де ген жәр мең ке де бір не ше дуан (округ) ел дің бас қос қан тө тен ше құ рыл-
тай ына тө бе би сай ла на ды.
То бық ты ішін де жер дауы, же сір дауы, құн дауы си яқ ты салмақты мәсе-
лелерде жау жа ғы Абай ға ке ліп би лік айт қы зу ға әр қа шан ын тық бо ла ды екен. 
Тіпті Құ нан бай за ма ны нан бе рі қа рай ұдайы жау лық пен күн ке шкен Жі гі тек 
те үл кен дау дың тұ сын да ал ды мен Абай ға ба ру ға өзі ұм ты ла ды екен. Осын дай 
іс тер ге би лік айт қан да Абай үнемі өзі не жа қын 
кі сі лер ге ке сік тің ау ыр сал ма ғын кө бі рек са лып, 
өзі тү сін ген әділ дік шар ты то лық бол сын деп, 
жау жа ғы на ке ңі рек қа рау ға ты ры са ды екен. 
Осылайша 1898 жыл дар ға дейін Абай ел сө зі мен 
ел жұ мы сы нан шы ға ал май, кө бі не се әділ би лік-
пен ты ныш тық ор на тып, тым бол ма са дау-шар ды 
тоқ та тар мын де ген үміт те бол ған. Мұн дай жол ға 
Абай дың түс ке ні тек соң ғы ай тыл ған жыл дар да 
ға на емес, бұ дан көп бұ рын  – 1880 жыл дар дан 
бас тал ған. Бі рақ уа қыт өт кен сай ын, ел сө зі нен 
шы ны мен қа шып жүр се де, ерік сіз кі ріс тір ген 
уа қыт та көп ең бе гін осы жақ қа са ла ды:
  
   
Бол ды да пар тия –
  
   
Ел іші жа рыл ды.
  
   
Әу ре мін, мен тыя,
  
   
 Дауың мен ша рың ды, – 
дей ді.
Ақыл­бай,­Абай,­­
Тұ­ра­ғұл.­1896­ж.­Се­мей­қ.

жүктеу/скачать 5,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: