А. М. Турлыбаева, М. С. Москальцева, А. С. Хажиякпарова, Ю. С. Махмутова жалпы геология

жүктеу/скачать 2,9 Mb.

Pdf көрінісі

бет	100/145
Дата	07.01.2022
өлшемі	2,9 Mb.
	#17338

1 ... 96 97 98 99 100 101 102 103 ... 145

Байланысты:
2 Жалпы геология

№2.4.13 тапсырма Шөгінді жыныстар– органогенді жыныстар Жыныстың атауы

Жыныстың атауы:
Опалдан  тұрады.  Құрылысы  кеуекті,  тығыз.  Түсі  ақ,  сұрлы,  сары,
қоңырлы,  қызыл,  ала.  Ізбестасты  туфқа  ұқсайды.  Тұз  қышқылымен
əрекеттеспеді.  Жанартаулардың  маңында,  ыстық  қөздердің  маңында –
гейзерлер – кездеседі.
Айырмашылық белгілері: жоғары қаттылық (шыныда із қалтырады).
Алуан түрліктері: Травертин – тығыз ізбестаты туф.
Пайда болуы: ерітілген кремнеземге ие, гейзерлар мен ыстық қөздердің
шығу  жерлерінде химиялық тұнба түрінде бөлініп шығады - кремнийлі туф.
Қолдануы: құрылыс материал.
Кенорындары: Камчатка, Исландияда.

№2.4.13 тапсырма
Шөгінді жыныстар– органогенді жыныстар
Жыныстың атауы:
Кальциттен  тұрады.  Құрылысы  тығыз,  көбінесе  жойылған  теңіз
ағзалардың  қаңқаларының  қалдықатарынан  (бақалшылардың)  тұрады. Түсі
əртүрлі. Тұз қышқылымен жақсы əрекеттеседі.
Айырмашылық  белгілері:  құрылысы  тығыз  немесе  көбінесе  теңіз
жануарлардың бақалшыларынан құралған, қаттылығы жоғары емес (шыныны
сызбайды).
Алуан  түрліктері:  Фузулинді  ізбестас  ұсақ  теңіз  жануарлардың
қанқалардың  қалдықтарынан  құралған – фузулиндерден,  олардың  пішіні
сопақша  болып  келеді  жəне  қарбидайдың  пішіне  ұқсасты.  Түсі  ақ,  сарғыш,
сұр.  Нуммулитті  ізбестас  теңіз  жануарлардың  қанқалардың  қалдықтарынан
құралған – нуммулиттерден,  дөңгелек  пішінді  (тиынға  ұқсайды).  Ізбестас-

99

бақалшы  (ракушечняк) – бақалшылардың  жиналуынан  пайда  болады.  Рифті
(маржанды)  ізбестас – маржанды  полиптердің  рифті  құрылыстары
(құрылымдары  торкөзді,  торлы,  талшықты  жəне  т.б.).  Түсі  ақ,  сұрлы,  сары,
алқызыл.
Пайда  болуы:  теңіз  бассейндірде  пайда  болады,  пайда  болуы
органогенді немесе биохимиялық.
Қолдануы:  құрылыста  (бут,  іс  тасы,  тақта,  баспалдақ,  алаңшаларды
жасауда), цементтік істе, сода жасауда, кальций карбидін алуда, шыны, қант
өнеркəсібінде,
ауыл
шаруашылығында
қышқыл
(батпақ
көлді)
бейтараптандыруда, сөндірілген ісбесті жасауда.
Кенорындары: Каспий, Азовск, Қара теңіз жағалауларында, Жигулевск
тауларында Волгада.

жүктеу/скачать 2,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 96 97 98 99 100 101 102 103 ... 145