Э д еб и ет зерттеуш ш ер! уш ш мацы зы зор

ед
1
м.  Ол  «..будан  сон  не  болганын  кешн  айтып  беремш» 
деген  сездермен  аякталатын.  Содан 
6
epi  28  жыл  e rri,  ал, 
«кешн  айтып  беремш»  деген  уэдем  мызгымаган  калпын- 
да  калды.
Демалыска  шыкканнан  кешн  (оган  да  19-20  жыл  болды) 
жыл  сайын  ауылга,  ез  ушме  барып  турамын.  Менщ 
бабамнан  26  тутш   бар,  олар  —   «¥шкан  уяныц»  тжелей 
урпактары.  Сондагы 
6
ip  жазганым  —   «Музей  апа».  Онын 
0 3
i  де  жазбак  болган  ютабымныц  эпилогш щ   тек 
6
ip  та- 
рауы  гана.  Ал,  ютабымныц  калган  жерлерш  жаза  алмай- 
ак  койдым.  Ж акында  гана  мен  онын  мулдем  жазылмауы 
да  мумкш  екен
1
н  пайымдадым.
Неге?
Онын  ce
6
e
6
i  сол  —   мен1н  ауылдан  1938  жылдан 
6
epi 
кол  узш  калгандыгым.
Иэ,  мен  кеп  жылдар  бойы  «¥шкан  уяньщ»  ecin-ербу, 
даму  процесшщ 
Kysrepi 
болган  жокпын.  Олардын  ецбек 
процестерше  араласкан  жокпын.  Ал,  ецбек  кана,  ецбект1 
енш
1
леген  коллектив,  когамдык  орта  гана  адамныц  кез- 
карасын,  м
1
нез-кулкын,  характер
1
н  калыптастырып,  ецбек 
ету  кабшетш  шыцдап,  коллектив
1
нен,  когамнан  ез  орнын 
зпермей  ме?  Кешпкердщ  тулга, 
тт
  белекшел1г1  —   ездь 
г
1
нен  оныц  ортасынсыз,  когамдык  ецбекке  катысуынсыз, 
дуниеге  кезкарасынсыз  тап  басып  тану,  суреттеу  мумк
1
н 
емес.  Енд1  салтанатты  кездесулер,  мол  дастаркан  басын- 
дагы  дидарласулар,  б
1
зде  жацсак  угынылып  жургендей, 
халыкпен,  ем1рмен  араласуга  жатпайды.  Оз  тэж1рибемнен 
мен
1
ц осы  ащы  акикатка кез
1
м ж етт
1
.
Саясаттан,  когамнан,  хальщтан  тыс  эдебиет  жок.  Бол­
майды  да.  Нак  осы  себептен  де  партиямыз  бен  совет  кога-
263

мы  жазушылардыц  маркстж-лениндж  иймд
1
  терец  мец- 
repin  жазуды  талап  етедг  Тшсшше  енд1рютш-техникалык, 
педагогика-психологиялык,  этика-эстетикалык,  филосо- 
фия-поэтикалык  бипм-бипктш жпен  жазуды  талап  етедг 
Эрине,  муньщ  барлыгын  мецгеру  киын  шыгар, 
6ipaK 
киын 
болганмен,  баска  жол  жок..  Ендеше,  оган  жетуге  талпы- 
ну  кажет.
«Музыканы  халык  жасайды,  ал,  б1здер,  композиторлар 
тек  соны  пайдаланушылармыз»  (М.Глинка).  «Элемд1  та- 
нуыц  туган  кыстагыцда  басталады,  егер  сонда  аякталса
—  б1ткенщ»  (М.  Ганди).  «Бейне  тек  адамды  гана  мшезде- 
мейд1,  сол  когамды  да  керсетедЬ>  (Н.В.Гоголь),  егер 
М.Горкийдщ  «MeHin  мектептер1мЬ>,  И.С.Тургеневтщ  «Ац- 
шыньщ  жазбалары»  халыкпен,  ем
1
рмен  тыгыз  б
1
рлж тщ  
у л п с
1
  болса,  жогарыда  айтылгандардан  артык  жэне  ду­
рью  не айтарсыц?
Сонымен  ез  уакытымыздьщ  шындыгы  идеалогиялык 
козкарас  елш ем
1
м
1
з  сузпсш ен  с у зш п ,  жазушы  каламы 
аркылы  бершуге тию.
Замандас  бейнесш  тек  жастар  бойынан  1здеу  дурью 
емес.  Дэстурд1  алга  апармайынша,  бугш  жок,  болашак  та, 
демек,  зацды  даму  да  жок.  Не  болды,  не  бар,  не  болады? 
Такырыптьщ нактылы толыккандылыгы да осында.
Б1здщ  толкын  —   тарихтьщ  ец  киын,  трагедиялык  ке- 
зещн  бастан  еткердь  Эткен  согыстьщ,  ок  пен  оттыц  ка- 
занында  кайнап,  шыцдалып  шыкты.  Буган  саяси  жэне 
тарихи  тургыдан  келш,  халкымыз  еткен  кысылтац  жол­
дыц  терец  катпарларын  ашуымыз  керек  жэне  оныц  таг- 
лым-сабагын  ескелец  жас  урпактьщ  санасына  cinipin, 
журегше  дарытуымыз  керек.  Бул  туста  казак  каламгер-
264

лер1  улкен  борышкер.  Бугш  каИармандык  такырыпка  бел 

жүктеу/скачать 5,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: