Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Ұлттық ақпараттандыру орталығы» АҚ
жүктеу/скачать 0,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап бергендер- дің саны Оқу көбірек қызықты болды Оқу қызықсыз болды Еш нәрсе өзгерген жоқ саны % саны % саны % Алматы
15 15
100,0
32 ОМ 2 2 100,0
72 ОМ
1 1 100,0
91 ОМ
9 9 100,0
158 ОМ
3 3 100,0
Астана
94 82
87,2 6 6,4 6 6,4
40 МЛ 25
25 100,0
0,0 48 МЛ
52 40
76,9 6 11,5 6 11,5
53 МЛ 17
17 100,0
0,0 Қарағанды, Қарағанды обл.
111 105
94,6
6 5,4
92 ОМ 52
51 98,1
1 1,9 Ростов ОМ 10 6
4 40,0 Шашубай
ауылы ОМ 8 7 87,5
1 12,5
132 ОМ 41
41 100,0
БАРЛЫҒЫ
220 202
91,8 6 2,7 12 5,5
2,7% мектеп оқушылары оқу қызықсыз болғанын атайды (220-дан 6 адам), ал 5,5% оқушы ешқандай өзгерістерді байқамаған. ЦБР-ды пайдаланған кезде оқушылардың танымдық іс-әрекетінің барынша белсенді етілуі болады, олардың белсенділігі, өзіндік шығармашылық ойлауы дамиды. Оқытудың негізі мектеп оқушыларының өздерінің ақпаратты тауып алу процесіне белсенді қатысуы, олардың өзіндік ойлауы, білімді өз бетімен қолдану қабілетінің біртіндеп қалыптасуы және оқу міндеттерін логикалық соңына жеткізуі болады. Егерде оларда бірінші ретте тапсырманы орындау немесе тестіден өту болмаса, онда 11-сынып оқушыларының 90,8%-ы қайталауға әрекет етеді (№ 6 кесте). Басым көпшілігінің жақсы нәтижелерге қол жеткізуге ынтасы қалыптасқан. Бұл – мектеп оқушыларына тек оқуда ғана емес, келешек кәсіби іс-әрекетте тағы да әлде неше рет іске жарайтын маңызды жалпыоқу білігі. Бұл әрекет мұғалімнің және немесе ата-ананың мәжбүрлеуі бойынша емес, өзінің еркі бойынша істелінетінін байқау қажет. Тек 2,3%-ы ғана қойылған міндеттерден шегінеді, ал 6,9%-ы кейбір жағдайда ғана байқап көреді.
12
№ 6 кесте Егерде олар ЦБР тапсырмасын орындауды немесе тестіге дұрыс жауап беруді бірінші ретте орындай алмаған кездегі оқушылардың әрекеттері
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап бергендер- дің саны Байқап көруге тағы да әрекеттенеді жоқ Кейбір
жағдайда саны
% саны
% саны
% Алматы
15 14
93,3
1 6,7
32 ОМ 2 2 100,0
0,0
72 ОМ 1 1 100,0
0,0
91 ОМ 9 8 88,9
1 11,1
158 ОМ 3 3 100,0
0,0
Астана 94
80 85,1
5 5,3
9 9,6
40 МЛ 25
25 100,0
0,0 48 МЛ
52 38
73,1 5 9,6 9 17,3
53 МЛ 17
17 100,0
Қарағанды, Қарағанды обл.
109 104
95,4
5 4,6
92 ОМ 54
52 96,3
0 Ростов ОМ 10 6
4 40,0 Шашубай
ауылы ОМ 8 7 87,5
1 12,5
132 ОМ 39
39 100,0
0 БАРЛЫҒЫ
218 198
90,8 5 2,3 15 6,9
Оқушылар арасындағы сараптаманың нәтижелері бізге сабақтарда ЦБР-ды пайдалану «Қазақстан тарихы» пәнінің өзіне қатынас жақсы жаққа қарай ықпал еткендігі туралы сенім артуға мүмкінді берді. «ЦБР-мен жұмыс істегеннен кейін «Қазақстан тарихы» пәніне Сіздің қатынасыңыз қалай өзгерді?» деген сұраққа оқушылардың жауаптарының нәтижелері № 7 кестеде бейнеленген.
13
№ 7 кесте ЦБР-ды пайдаланғаннан кейін «Қазақстан тарихы» пәніне оқушылардың қатынасы қалай өзгерді?
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап
бергендер- дің саны
Жақсы жаққа қарай
Жаман жаққа қарай
Өзгеріссіз қалды саны
% саны
% саны
% Алматы
15 15
0,0
32 ОМ 2 2 100,0
72 ОМ
1 1 100,0
91 ОМ
9 9 100,0
158 ОМ
3 3 100,0
Астана
94 77
81,9 5 5,3 12 12,8
40 МЛ 25
25 100,0
48 МЛ
52 35
67,3 5 9,6 12 23,1
53 МЛ 17
17 100,0
Қарағанды, Қарағанды обл.
111 105
94,6
6 5,4
92 ОМ 52
52 100,0
Ростов ОМ 10 6
4 40,0 Шашубай
ауылы ОМ 8 6 75,0
2 25,0
132 ОМ 41
41 100,0
Итого
220 197
89,5 5 2,3 18 8,2
Жоғары сыныптықтардың 89,5%-ы осы оқу пәніне олардың қатынасы жақсы жаққа қарай өзгергенін атап өтеді, тек бар болғаны 8,2% оқушылар қатынас өзгеріссіз қалды деп санайды; және тек 220 адамнан 5 адам (2,3%) сабаққа қатынасы жаман болды деп жауап берді. Материалды жаңғырту кезінде техникалық мүмкіндіктерді пайдалану қабылдаудың жеке ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік береді. Белгілі болғандай, мектеп оқушыларының көпшілігі аудиомен салыстырғанда көру қабылдауына айтарлықтай ие. Сондықтан сабақтарда тыңдалынған материал жиірек игерілмей қалады. Статикалық және динамикалық графиктердің, безендірулердің, анимациялардың мультимедиалық таныстырылымдарын қосу көру қабылдауының мүмкіндігін күшейтеді де оқу материалын меңгеруді жеңілдетеді. Бұл 87,3% онбірінші сыныптықтардың сабақтарда ЦБР-ды пайдаланғаннан кейін тарихи құбылыстардың маңызын олардың жақсы түсінгенін атап өтумен расталады (№ 8 кесте). 8,6% мектеп оқушылары жауап беруге қиналды, ал 3 оқушы (1,4%) өздерінің тарихи құбылыстарды ұғыну білігі нашарлады деп санайды.
14
№ 8 кесте ЦБР-ды пайдаланғаннан кейін оқушылар тарихи оқиғалардың маңызын жақсы түсіне алды ма?
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап
бергендер- дің саны иә жоқ
білмеймін саны
% саны
% саны
% Алматы
10 10
100,0
32 ОМ 2 0 0,0
72 ОМ
1 1 100,0
91 ОМ
9 6 66,7
158 ОМ
3 3 100,0
Астана
94 74
78,7 3 3,2 16 17,0
40 МЛ 25
20 80,0
1 4,0
4 16,0
48 МЛ 52
37 71,2
2 3,8
12 23,1
53 МЛ 17
17 100,0
Қарағанды, Қарағанды обл.
111 108
97,3
3 2,7
92 ОМ 52
52 100,0
Ростов ОМ 10 9
1 10,0 Шашубай
ауылы ОМ 8 6 75,0
2 25,0
132 ОМ 41
41 100,0
БАРЛЫҒЫ
220 192
87,3 3 1,4 19 8,6
Интерактивтік тапсырмаларды, жаттығуларды үзбей орындау, алынған білімдер мен біліктерді бекіту мектеп оқушыларына, ЦБР-ды пайдаланған кейін тарихи даталарды олардың есте жақсы сақтайтын болғандығы туралы, қарытынды жасауға мүмкіндік берді. Олардың жауаптарын талдау 84,8% оқушы материалды есте жақсы сақтайтын болғандығын көрсетті, «жоқ» дегенге жауап бергендер – 2,7%, сұралғандар санынан 10,8% мектеп оқушысы сұраққа жауап бере алмады (№ 9 кесте).
15
№ 9 кесте ЦБР-ды пайдаланғаннан кейін оқушылар тарихи Даталарды есте жақсы сақтай алды ма?
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап
бергендер- дің саны
иә
жоқ білмеймін саны %
% саны
% Алматы
14 14
100,0
32 ОМ 2 2 100,0
72 ОМ
1 1 100,0
91 ОМ
9 8 88,9
158 ОМ
3 3 100,0
Астана
94 68
72,3 6 6,4 20 21,3
40 МЛ 25
16 64,0
9 36,0 48 МЛ
52 35
67,3 6 11,5 11 21,2
53 МЛ 17
17 100,0
Қарағанды, Қарағанды обл.
111 107
96,4
4 3,6
92 ОМ 52
52 100,0
Ростов ОМ 10 7
3 30,0 Шашубай
ауылы ОМ 8 7 87,5
1 12,5
132 ОМ 41
41 100,0
Итого
223 189
84,8 6 2,7 24 10,8
Біз сондай-ақ мектеп оқушылары оқу жетістіктерін өздерінің қалай бағалайтынына назар аудардық: олар қандай бағаларды көбірек алатын болған сияқты? Нәтижесінде біз онбірінші сыныптықтардың арасында Қазақстан тарихы бойынша екілік пен бірлікті ешкім алмағанын анықтадық. № 10 кестенің мәліметтері бізге, егерде бұрын 98 мектеп оқушысы бес алғанын көрсетсе, енді ондай мектеп оқушыларының саны 121-ге дейін артқанын көруге мүмкіндік береді (44,5%-дан 55%-ға дейін, яғни 10,5%-ға артты). Төрт пен үш алған оқушылардыі саны 107-ден 94-ке дейін және 15- тен 5-ке дейін сәйкес түрде азайды.
16
№ 10 кесте ЦБР-ды пайдаланбағанға дейін және пайдаланғаннан кейін оқушылар сабақтарда барлығынан жиірек қандай бағаларды алды?
Аймақ, қала Сұрақтарға жауап
бергендер- дің саны
дейін
кейін дейін
кейін дейін
кейін 5 5 4 4 3 3 Алматы
15 4 6 8 6 3 3 32 ОМ
2 0 0 2 2 0 0 72 ОМ
1 1 1 0 0 0 0 91 ОМ
9 2 2 4 4 3 3 158 ОМ
3 1 3 2 0 0 0 Астана
94 32
40 59
53 3 1 40 МЛ 25
7 7 17 17 1 1 48 МЛ 52
24 32
26 20
2 0 53 МЛ 17 1 1 16 16
0 0 Қарағанды, Қарағанды обл.
111 62
75 40
35 9 1 92 ОМ 52
33 37
10 14
9 1 Ростов ОМ 10 7 9 3 1 0 0 Шашубай
ауылы ОМ 8 2 7 6 1 0 0 132 ОМ 41 20
22 21
19 0 0 БАРЛЫҒЫ 220
98 121
107 94
15 5
Оқушылардан алынған мәліметтерді осы сыныптарды оқытатын мұғалімдердің сауалнамаларының нәтижелері де растайды. Оқу жылының соңындағы автоматтандырылған сұрақтарға 17 мұғалімнен 7 мұғалім жауап берді, бұл жалпы санның 41,2%-ын құрайды да таңдаудың сәйкестілігі пен қайта таныстырылымдылығының талаптарына қайшылық келтірмейді. Тарих бойынша сауалнаманың қатысушылары келесі түрде бөлінді: Алматы қ-сы – 2 адам, Астана қ-сы 4 адам, Қарағанды қ-сы мен Қарағанды облысы – 1 адам. Сауалнаманың нәтижелері бойынша біз 3 мұғалімнің (42,9%) ЦБР-ды әрбір сабақта немесе жеткілікті түрде жиі, 3 мұғалімнің (42,9%) қажеттілік бойынша және 1 мұғалімнің (14,3%) сирек, жағдайдан жағдайға қарай пайдаланғанын анықтадық (3-сурет). Мұғалімдердің көпшілігі ЦБР-ды Ғаламтор желісі арқылы пайдаланды, оның ішінде сұралғандардың 71,4%-ы (5 мұғалім) – e-learning Электрондық оқыту жүйесі арқылы, 1 мұғалім (14,3%) – ЦБР қоймасы арқылы, 2 мұғалім өз жұмысында ЦБР-ы бар CD-ны пайдаланды.
17
3-сурет. Тарих сабақтарында 11-сыныптарда сұралған мұғалімдердің қазақ тілінде ЦБР-ды пайдалану жағдайы
Барлық мұғалімдер пилоттық жоба ауқымында оларға ұсынылған Қазақстан тарихы бойынша ЦБР-дың мазмұны толық шамада типтік оқу бағдарламасының мақсаты мен міндеттеріне сәйкес келеді деген пікірге ынтымақтастықпен келіседі. Қазақстан тарихы бойынша цифрлық білімдік ресурстар төрт құрамдас бөліктен: мультимедиалық дыбысталған таныстырылымнан, мәтіннен, интерактивтік тапсырмалардан және тестілеуші бағдарламадан тұрады. «Сабақтарда ЦБР-дың қандай құрамдас бөліктерін пайдалану мақсатқа аса сәйкес?» деген сұраққа
екі мұғалім
(28,6%) мультимедиалық таныстырылымды атап өтті, бір-бір мұғалімнен (14,3% сәйкес түрде) – интерактивтік тапсырмалар мен тестілерді атады, бірақ педагогтардың үлкен бөлігі (42,9%) тең дәрежеде барлық құрамдас бөлігін пайдалану мақсатқа сәйкес келетіндігін атап өтті. «ЦБР-ды барлығынан да қайда пайдалану жақсы – сабақта ма немесе үйде ме?» деген сұраққа жауаптардың арасында педагогтардың көпшілігі (85,7%) «сабақта» нұсқасын таңдады (оқушылардың да жауаптарымен сәйкес келеді). Тек 1 педагог оны да, басқасын да үйлестіруді ұсынды. Сабақта ЦБР-қа бөлінген орын мен уақытқа қатысты жауаптар: ЦБР- ды жаңа материалды түсіндіру кезінде пайдалану (57,1%), сабақтың барлық кезеңінде – 42,9%; 14,3% - үй тапсырмасын тексеру кезеңінде. Сауалнама жүргізуге қосымша мұғалімдермен сұқбаттасу өткізу бізге келесі түсініктемелер алуға мұмкіндік берді: - тек мультимедиа мен компьютерлік технологиялардың көмегімен ғана бізде шынайы өмірде көпшілік көре алмайтын сол немесе басқа тарихи кезеңге біздің ауыл балаларын толық шамада қатынастыруға мүмкіндік пайда болды;
18
- өзінің тәуелсіздігі үшін қазақ халқының ұлы шайқастарын, тарихи оқиғаларды модельдеу іс-әрекеті сөзсіз қызығушылық танытады. Оқушылардың фильмдерді көру ынтасын пайдалана отырып, тақырыпқа немесе тарихқа олардың мәжбүрлеместен қызығушылығын тудыруға, сабақтың материалы оңай игеріле алатынын көрсетуге, содан кейін осы базада мектеп оқушылырының табыс жағдаятын құруға болады; - жаңа материалды баяндау кезінде, нақтырақ айтқанда әр түрлі соғыстар мен шайқастарды оқып білу кезінде біздің жұмысымызды мектеп оқушыларына арналған анимациялық карталар жеңілдетеді; - дыбыстық пен көру демонстрацияларын пайдалану есебінен оқушылардың қабылдауын белсенді ету, басты ойларды ерекшелеу болады; - мультимедиалық демонстрациялау уақытында мұғалім тақтаға бұрылылып қарамайды да оқушылармен байланысты жоғалтпайды, мәтінді немесе датаны тақтаға жазуға уақытты жоғалтпайды. Оқу процесіндегі ЦБР-дың мүмкіндіктері туралы сұраққа жауап бере отырып, мұғалімдер ЦБР-ды пайдалану кезінде: оқушылардың парасаттық белсенділігі артатындығына (42,9%); сыныппен жұмыс істудің алуан түрлі формасы мен әдістеріне қол жететіндігіне (28,6%); мультимедиа есебінен оқып білетін материалдың барынша көрінісіне қол жететіндігіне (28,6%); оқытудың саралау мен даралау мәселелерін шешуде қолайлы жағдайлардың жасалатындығына (28,6%); оқу материалын сапалы меңгеру мүмкіндіктерінің шешілетіндігіне (28,6%); оқушылардың танымдық дербестігінің белсенді етілетіндігіне (14,3%); оқу материалына оқушылардың назарын барынша шоғырландыру мүмкіндігінің пайда болатындығына (14,3%) сендіреді. Сабақтар уақытында оқушыларға педагогикалық бақылауды енгізу мұғалімдерге мынадай қорытынды жасауға мүмкіндік берген: ЦБР-ды пайдалану аса тиімді түрде: қоғам тұрмысының барлық жағын қамтитын өткендегі фактілер тұралы білімдерді; оқушылардың тарихи көзқарастары мен сенімдерін, олардың ғылыми дүние танымын; оқушылардың бағалаушылық пікірлерін, олардың тарихи қайраткерлер мен оқиғаларға қатынасын; тарихи уақыттар туралы, белгілі бір уақытпен белгілі бір тарихи фактілердің арақатынасы туралы түсініктерін; тарихи карталармен, негізгі тарихи ақпарат көздерімен жұмыс істеу біліктерін; тарихи материалдармен әрекет ету тәсілдерін, тарихи өлкетану туралы білімдерін қалыптастыруға мүмкіндік береді. 11-сыныптарда сабақ беретін мұғалімдердің көпшілігі ЦБР-ды пайдалану мемлекеттің әлеуметтік қатынасы мен саяси құрылысын ашатын экономикалық, және әлеуметтік-саяси ұғымдарды қалыптастыруға мүмкіндік береді деп санайды. ЦБР-дың мазмұны тарихи процестердің заңдылықтарын жете ұғынуға жеткізетін себеп-салдарлық, жергілікті мен уақыттық байланыстарды тағайындауға көмектесетіндігіне сауалнамаға қатысысқан барлық мұғалімдер сенімді екен. 19
Осындай іс жүзіндегі ынтымақтастық пікір «ЦБР өз Отанының өткені үшін отансүйгіштік пен мақтаныш сезімін тәрбиелеуге мүмкіндік туғыза ма?» деген сұраққа жауап – барлық мұғалімдерде бір мағыналы «иә» болған. Тарих мұғалімдері ЦБР-ға енгізілген интерактивтік тапсырмаларды оқушылардың шығармашылық біліктерін дамыту үшін (71,4%), жобалық іс- әрекеттерін ұйымдастыру үшін (14,3 %), білімдерін тексеру үшін (14,3%) пайдалануға болатындығын атап өтеді. 11-сынып бітірушілер болып саналғандықтан, «Оқу процесінде ЦБР-ды пайдалану УБТ-ға дайындалуда аса тиімді пайдалануға мүмкіндік туғыза ма?» деген сұрақ бізді қызықтырды. Барлық мұғалімдер осы міндетті шешу үшін ЦБР-ды қолданудың тиімділігін растаған. Қазақстан тарихын оқып білуге оқушылардың қатынасы жақсы жаққа қарай өзгергендігі туралы оқушылардың жауаптары мұғалімдердің пікірлерімен де расталады. Педагогтардың 85,7%-ы сабақтарда ЦБР-ды пайдалану оқу пәні ретінде Қазақстан тарихына өз оқушыларының қызығушылығын арттыруға әкелгенін байқаған. Тек бір мұғалім ғана өз оқушыларының тарихқа қатынасы жаман жаққа қарай өзгерді деген пікірді айтқан. Мұны біз педагогтың ЦБР-ды сабақта сирек пайдаланғандығымен және, педагогтың өзі айтқандай, ЦБР-ды
пайдалану әдістемесін меңгермегендігімен байланыстырамыз. ЦБР-ды пайдалану кезінде педагогтарға қайшы келіп қалған қиындықтардың ішінде мұғалімдер өздерінің компьютерлік сауаттылығының жеткіліксіздігін (14,3%); ЦБР-ды пайдалану әдімтемесін жеткіліксіз меңгергенін (14,3%); оқушылардың компьютермен өзіндік жұмыс істеу машықтарын меңгермегенін (14,3%); сыныпта интерактивтік тақтаның жоқтығын (14,3%) атап өтеді. 28,6% мұғалімдер Ғаламтордың төменгі жылдамдығын және он-лайн режімінде ЦБР-мен жұмыс істеуге арналған байланыс арналарының орнықсыздығын атады.
жүктеу/скачать 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|