Морфология

5 

 

 

 

КІРІСПЕ 

 

1тарау. МОРФОЛОГИЯ ПƏНІ, ОНЫҢ НЫСАНДАРЫ МЕН  

ЗЕРТТЕУ ƏДІСТЕРІ 

 

Организм  (organizum  –  грек.  Organon  –  құрал,  биологияда  –  мүше, 

орган,  ағза,  яғни  организм  –  “мүшелер  жүйелерінің  жиынтығы”  –  деген 

мағына береді) – қоршаған ортаның нақты əсер етуші факторларымен тығыз 

байланыс  нəтижесінде  жəне  түрлі  морфологиялық  өзгерістер  негізінде 

тарихи  қалыптасып,  сол  ортаға  бейімделген,  тек  өзіне  тəн  құрылысы  мен 

даму  ерекшеліктері  бар,  тірі  материяның  (лат.  Materia  –  зат)  немесе 

табиғаттың  бір  бөлігі.  Ол  өздігінен    тіршілік  етіп,  өзіне  ұқсас  ұрпақ 

қалдыратын  біртұтас  жүйе.  Жануарлар  организмдері  –  тірі  табиғатқа  тəн 

биологиялық  қасиеттерін,  атап  айтқанда,  зат  алмасу  (метаболизм),  көбею, 

қимыл,  тітіркенгіштік,  тұқым  қуалаушылық  жəне  өзгергіштік,  даму,  өсу 

сияқты тіршілік əрекеттерін жүзеге асыратын, құрылымдық деңгейі əр түрлі, 

бірақ,  бір  –  бірімен  өзара  тығыз  байланыста  қызмет  атқаратын  тірі  заттар 

кешендерінен  (жасушалар,  ұлпалар,  мүшелер,  мүшелер  жүйелері)  құралған 

күрделі құрылым. 

     Морфология  (грек. morphe – пішін, форма; logos – ілім bios – logos–) 

ілімінің  негізгі  зерттеу  нысандары  –  түрлі  жануарлар  мен  адамның  тірі 

организмдері. Сондықтан, морфология биология (грек. bios – тіршілік, logos 

– ілім) ғылымдарының үлкен бір саласы болып саналады. 

     Морфология  – жануарлар организмдерінің сыртқы пішіні мен ішкі, 

көзге  көрінеұлпа  ірі  (макро)  жəне  арнайы  аспапсыз  көзге  көрінбейұлпа  ұсақ 

(микро) 

құрылымдардың 

(клеткаларының, 

ұлпаларінің, 

мүшелерінің, 

мүшелер  жүйелерінің)  құрылысын  зерттейұлпа  биологияның  ірі  саласы.  Ол 

биология  ғылымдарының  негізгі  сал  аларынын  бірі  реұлпаде  зоология, 

физиология жəне экология ғылымдарымен тығыз байланыста дамиды. 

жүктеу/скачать 4,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: