Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

ның іс-әрекеттерінің психологиялық 

заңдылықтарын зерттейтін психоло- 

гия ғылымының саласы. А.п. ұшқыш- 

тарды оқыту мен ұшу кезінде орын- 

далатын істердің жай-жапсарын жал- 

пы адам психикасының әуе кеңістігі- 

не бейімделудегі ерекшеліктерін зерт- 

теп, жоғары дәрежеде ысылған маман- 

дарды даярлап шығару мақсаттарын 

қарастырады.  А.п.  ұшудың  қауіпсіз- 

дігіне, апаттардың алдын алуға, ұш- 

қыштардың, сондай-ақ, басқа да авиа- 

ция мамандарының еңбегі мен демалы- 

сын тиімді етуге, олардың кәсіби жә- 

не психологиялық даярлығына назар 

аударады.

А.п. мақсаты – ұшқыштардың, штур- 

мандардың, жер үстіндегі қызмет ма- 

мандарының  іс-әрекеті  мен  дайын- 

дығының психологиялық ерекшелік- 

терін зерттеу, ұшу экипажының тиім- 

ді  және  қолайлы  қызметін  қамтама- 

сыз ету, авиацияда жұмыс істеуге кан- 

дидаттарды  іріктеу,  ұшқыштардың 

психикасына жағымсыз әсерлерді, апат- 

тарды болдырмауға бағытталған. А.п. 

ғылыми-практикалық  бағыт  ретінде 

XIX  және  XX  ғасырлар  тоғысында 

адамзаттың  ұшқыш  аппараттарды 

ойлап табуына және оларды ұтымды 

да қауіпсіз басқарудағы адам факторы 

рөлінің арта түсуіне байланысты пай- 

да болды. А.п. негіздері физиология- 

ның, жалпы психологияның, эргоно- 

миканың,  инженерлік  психология- 

ның, еңбек психологиясының, меди- 

цинаның әдіснамалық және әдістеме- 

лік ережелерінің ықпалымен қалып- 

тасты.

селелері: авиация мамандары іс-әре- 

кетінің  психологиялық  құрылымда- 

рын;  адамның  авиациялық,  техни- 

калық  өзара  әрекеттестігінің  психо- 

логиялық  заңдылықтарын  зерттеу; 

ұшу факторының психикалық жағда- 

йын, ұжымдағы тұлғааралық қарым-

қатынастардың дамуына әсерін зерт- 

теу;  кәсіби  жарамдылықты,  экипаж 

мүшелерінің өздерінің іс-әрекет жағ- 

дайларына бейімделуін қалыптасты- 

ру; апаттылық жағдайларын талдау жә- 

не т.б. А.п. теориялық және практика- 

лық міндеттерін шешу үшін психоло- 

гия мен физиологияда (сұхбат, бақы- 

лау, құжаттарды зерттеу, зертханалық