Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы


О,   ө  дыбыстары   харакатпен   емес



Pdf көрінісі
бет128/287
Дата07.01.2022
өлшемі1,76 Mb.
#20525
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   287
Байланысты:
8e10fd01cc60087f7a7a338573861826

О,   ө  дыбыстары   харакатпен   емес,  тек   таңба   арқылы   жазуда
қойылып отырғанын байқаймыз. Бұл жадид жазуының негізгі
ерекшеліктерінің бірі, яғни бір дыбысқа бір таңба. Бұл үрдіс
араб   жазуымен   басылып   шыққан   кітаптарда   жүйелене   түсіп,
ба-сым сипат ала бастайды.
... Газеттерде өнер, баға, ауа сөздерінің парсылық тұлғасын
бұзбай таңбалау басым болып келеді. Мысалы, өнер/һөнер,
баға/баһа ауа/хауа.
Газеттердің ең басты ерекшелігі қысаң дауыстылар ы мен і-нің
жазуда таңбаланбауы. Сонда газеттерде еріндік дауысты-лар о, ұ,
ұ, ү дыбыстары жүйелі түрде жазуда белгіленіп отыр-са, ал ы, і
қысаңдары   таңбаланбаған.  Баслұб,  бітүбді  деген   аздаған
сөздердің  еріндікпен  таңбаланғаны  болмаса,  басым  көпшілігінің
жазуда белгіленбегенін көреміз. Мысалы, барб (ба-
рып), келб (келіп), қарздары (қарыздары), қлб (қылып). Ал жаз-
баларда сөздің соңғы буынындағы ы, і қысаңдары еріндік ұ, ү
әріптерімен көп жағдайда таңбаланып отырған.
...   Жадид   жазуымен   басылып   шыққан   кітаптардың
таңбалану ерекшеліктері:
1. Дауысты дыбыстар харакаттар арқылы емес, таңба арқылы
беріліп,   жазуда   хатқа   түсіп   отырған,   араб   әліпбиіндегі   28   әріп
таңбаларының барлығы дерлік (бір мәтін ішінде) қазақ сөздерін
175


таңбалауда қолданылмаған, жуан сад (



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   287




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет