Қазақстан республикасындағы кәмелетке толмағандар істері жөніндегі мамандандырылғАН
жүктеу/скачать 4,89 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| 6.4. ЖЕКЕ ӨМІРГЕ ҚОЛ СҰҚПАУШЫЛЫҚ
ҚҰҚЫҒЫ БҚК 40(2) (b)(vii) бабына сәйкес мемлекеттерден қылмыстық сот өндірісінің барлық сатыларында баланың жеке өміріне толық құрмет көрсету талап етіледі. Бұл заңға қайшы әрекет жасаған кәмелетке толмаған тұлғалардың қатысы бар қылмыстық істер қалың бұқараға қолжетімсіз жабық сот мәжілістерінде қаралуы тиіс екенін білдіреді. Бұл әркімнің жеке тұлғасы тиісінше қорғалғанын кепілдендіру үшін кәмелетке толмаған тұлғалардың қатысы бар азаматтық және әкімшілік істерге де қатысты қолданылуы тиіс. Қазақстан заңнамасы осыған қатысты бірқатар маңызды қорғаныс құралдарын қарастырады: 2014 ж. Қылмыстық іс жүргізу кодексі кәмелетке толмаған күдіктілер/айыпталушылар/сотталушылар қылмыстық сот өндірісінің барлық сатыларында құпиялық құқығына ие болуын қарастырады; әрі, кәмелетке толмағандардың қатысы бар қылмыстық істерді сот- та қарау «жариялылықты шектеу жағдайдында өтуі» тиіс 212
. Бірақ ол кәмелетке толмаған тұлғалардың қылмыстық құқық бұзушылықтары туралы істер бой- ынша барлық сот қараулары қалың бұқара үшін жабық болуы тиіс деп нақты көрсетпейді. Оған қоса, сот кәмелетке толмаған тұлғалардың қылмыстық құқық бұзушылықтары туралы істері бойынша, жыныстық қылмыстар туралы істер бойынша және іске қатысушы тұлғалардың өмірінің жыныстық тұстары туралы мәліметтердің жария етілуін болдырмау мақсатында басқа істер бойынша, сонымен қатар, іске қатысушы тұлғалардың, сондай-ақ, олардың отбасы мүшелерінің немесе жақын туыстарының қауіпсіздік мүдделері талап еткенде жабық сот қарауын өткізуге өкілетті болғанымен, заң сотқа осылай істеуге бұйырмайды 213 .
істер бойынша барлық тыңдаулар жабық тәртіпте өтті, кеңесшілер/ұлттық зерттеушілер қатыса алуы үшін аталмыш ереже сақталған жоқ. Азаматтық істер бойынша сот тыңдауларына келсек, 212 Қылмыстық іс жүргізу кодексі РК 2014 ж., 532 бабы. 213 Қылмыстық іс жүргізу кодексі 2014 ж., 29 бап, 1 бөлім. Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандар істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттардың дамуы 49 •
ұстағаннан кейін және тергеуге алардан бұрын), қылмыстық іс бойынша өндіріс аяқталғанша шұғыл құқықтық көмек және қорғаушының оның атынан өкілдік етуіне қол жетізу үшін жағдай жасалуын қамтамасыз етуге кеңес беріледі. Халықаралық стандарттарға сай қорғаушы кәмелетке толмаған тұлғаның қатысы бар іс бой- ынша жұмыс жасауды бастаудан бұрын осы салада арнайы дайындықтан өтуі тиіс (толығырақ мәлімет алу үшін жоғарыдағы “Мамандандырылған кадрлар мен мекемелер» және «Прокурорлар мен қорғаушылар» бөлімдерін қараңыз). • Әр кез кәмелетке толмаған тұлға ұсталғанда полиция қоңырау шалуы үшін әр ауданда «кезекші қорғаушы» жүйесін енгізу мүмкіндігін қарастырған жөн. • Кәмелетке толмаған тұлғаны қорғаушының қатысуынсыз тергеуге болмайтыны туралы полицияға арналған нұсқаулықты тәжірибеге енгізуге кеңес беріледі. • Сот өндірісі кезіндегі жасына қарамастан, қылмыстық құқық бұзушылық жасау кезінде он сегіз жасқа толмаған деп танылған айыпталушы тұлғаларға кәмелетке толмағандар жасаған қылмыстық құқық бұзушылықтар тура- лы істер бойынша өндіріс тәртібін қолдануды жалғастыру қарастырылатындай етіп ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 530(3) (2) бабына түзетулер енгізуге кеңес беріледі. ҚҰҚЫҚТЫҚ КӨМЕККЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУГЕ ҚАТЫСТЫ ҰСЫНЫМДАР • Заң КТМАС-тағы барлық сот тыңдаулары мен сот істерін қарау, соның ішінде, азаматтық істер және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша сот тыңдаулары қалың бұқара қатыса алмайтын жабық сот оты- рыстарында өтуін нақтылауға кеңес беріледі. • Туынды нормативтік-құқықтық актіде осындай сот үдерістеріне/тыңдауларына кімнің қатысуына рұқсат берілетінін нақтылауға кеңес беріледі. Әдетте, оқудан өтетін сот қызметкерлеріне, тағылымдамадан өтетін прокурорларға және қорғаушыларға, сонымен қатар, Әділет министрлігінен, Жоғарғы Соттан және/немесе істі қарайтын судьядан қол жеткізу құқығын алған ғылыми қызметкерлерге жабық тыңдауларға және сот істерін қарауға қатысуға рұқсат етіледі, бірақ, сонда да қатысушы тараптардың рұқсатын сұрау қажет. ЖЕКЕ ӨМІРГЕ ҚОЛ СҰҚПАУШЫЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫНА ҚАТЫСТЫ ҰСЫНЫСТАР жалпы ережеге сәйкес, олар кейбір ерекше жайттар болған жағдайда ашық сот мәжілістерінде өткізіледі. Ондай ерекше жайттар асырап алуға қатысты істер немесе сот жеке, отбасылық, коммерциялық немесе өзге, заңмен қорғалатын құпиялардың, азаматтардың жыныстық өміріне қатысты мәліметтердің құпия сақталуына немесе сот ісін ашық қарауға бөгет бо- латын өзге де жайттарға сілтеме жасайтын іске қатысушы тұлғаның өтінішін қанағаттандыратын істерді қамтиды 214 . Заң, егер сот ісін қарау жабық мәжіліс тәртібінде жүзеге асырылса, оған іске қатысушы тұлғалар, олардың өкілдері, ал қажет болғанда, куәгерлер, сарапшылар, мамандар және аудармашылар қатысуы тиіс екенін нақтылайды 215 .
ережелерді толығымен түсіне ме, түсінбей ме, белгісіз. Асырап алуға қатысты істі бақылау барысында сот тыңдауы ашық тәртіпте өтті, бірақ іске қатысты шешім жабық сот мәжілісінде шығарылды 216 .
214 Азаматтық іс жүргізу кодексі 1999 ж., 19 бап 1 және 2 бөлімдері және 317-4 бап. 215
Азаматтық іс жүргізу кодексі 1999 ж., 19 бап 4 бөлім. 216
Азаматтық іс бойынша сот тыңдауы [КТМАС орналасқан жері ту- ралы ақпарат алынып тасталған], шілде 2014 ж. әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бой- ынша сот тыңдаулары жария болып табылады, тек мемлекеттік құпия болып табылатын мәліметтері бар істер, сонымен қатар, сот белгілі бір мәліметтің құпиялығын қамтамасыз ету қажеттілігіне неме- се сот ісін ашық тәртіпте қарауға тосқауыл болатын өзге жайттарға сілтеме жасаған іске қатысушының тұлғаның өтінішін қанағаттандырғанда сот тыңдаулары жабық тәртіпте өтеді 217 . Осы зерттеу мақсатына сәйкес бақылау жүргізілген әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша барлық сот тыңдаулары қалың бұқара үшін ашық болды.
жүктеу/скачать 4,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|