С. К. Ахметкалиева А. Ш. Оразымбетова

 
20 
 
6. Жүктерді өңдеу (операциялар кезінде ресурстардың қозғалысы). 
7.  Физикалық  таратуды  басқару  (бұл  операция  маркетинг  бөлімімен 
бірге орындалады). 
8. Орындарды таңдау (өндіріс орны, қойма, тарату орталықтары). 
9. Ақпараттың қозғалысын ұйымдастыру (жүйені құру). 
10.  Өнімдерді  қайтару  және  қалдықтарды  жою.  Бүкіл  логистикалық 
үдерісті  жеке  операцияларға  бөлу  көбінесе  шартты  және  ол  кәсіпорын 
мақсаттарына  байланысты. Мысалы,  логистика  жабдықтау  операциясын 
көптеген  кіші  операцияларға  бөлуге  болады  (жеткізушілерді  таңдау, 
жеткізілім шарттарын жасау, түсіру, қабылдау алынған тауарлар және т.б.).  
Компанияның қаржылық көрсеткіштеріне логистиканың әсері 
Компания    қызметінде  логистиканың  қаржылық  нәтижелерге  әсері  болмаса, 
логистикалық  әдістерді  қолданудың  мағынасы  жоқ. Бұл  әсер  шығындардың 
азаюынан көрінеді. Тиімді логистика компанияға мынандай артықшылықтар 
береді: 
-  айналым  қаражаттарының  айналымын  азайту  өндіріс  және  сату 
циклдарының уақытын арттырады; 
- қорлардың деңгейін төмендету арқылы айналым капиталын азайтады; 
-  сақтау  орнын  пайдалану  тауарларды  сақтау  құнын  төмендетеді, 
дәрежесін жоғарылатады; 
- жабдықты пайдалану дәрежесін жоғарылатады; 
- өндіріс ырғағын арттырады; 
- тапсырыстарды орындау кезінде жіберілген қателер мен қателер санын 
азайтады; 
-  өнімнің  қабылданатын  мәндерін  арттырады  (қолайлылық,  қабылдау, 
жедел жеткізу). 
Сіз тарихи индикаторлар немесе интегралды қолдану арқылы жоғарыда 
аталған  көрсеткіштерді  сәйкесінше  салыстыру  арқылы  ұйымдағы 
логистикалық 
жұмыстың 
тиімділігін 
бағалай 
аласыз. Ең 
айқын 
көрсеткіштердің  бірі  -  бұл  кірістілік  активтері  (активтердің  қайтарымы, 
ROA). Бұл  ұйымның  тапқан  пайдасы  пайдаланылған  активтердің  құнына 
жатқызылады. Активтердің 
қайтарымдылығы 
компания 
қолда 
бар 
ресурстарды  қаншалықты  тиімді  пайдаланатынын  көрсетеді.  Активтердің 
қайтарымдылығы мына формула бойынша есептеледі: 
                           
𝑅𝑂𝐴 =
𝜋
𝐴
∗ 100%
                   (1.1) 
Мұндағы: 
 π - ұйым салық салғанға дейін алған пайда,  
А - активтердің құны, 
Қазіргі  уақытта  біздің  ұйымның  сатылымы  жылына  20  миллион 
долларды, ал оның қорлар деңгейі сатылымның 20% құрайды делік. 
Өнімді қорда сақтауға арналған жылдық шығыстар қор құнының 20 % 
құрайды. Логистикалық операцияларға кететін шығындар (қорларды сақтауға 

 
21 
 
кететін  шығындарды  есептемегенде)  -  жылына  15  миллион  доллар,  ал  ұзақ 
мерзімді активтердің құны 20 млн доллар мен бағаланады. 
Ары 
қарай 
ағымдағы
 
активтерінің 
табыстылығының 
мәнің 
есептейміз. Біріншіден,  сіз  ол  қандай  активтерден  тұратынын  түсінуіңіз 
керек. Біздің компания жылына 20 миллион АҚШ доллары мөлшеріндегі ұзақ 
мерзімді  активтерге    иелік  ете  алады  (компанияның  ғимараттары  мен 
құрылыстарының  құнын,  жабдықтың  құнын,  патенттер  мен  лицензиялар, 
сауда  белгілері  және  т.б.). Мұнан  басқа  да  компания  иелігінде  қорлар 
бар. Қорлар құнын есептейміз: 
Қорлар = 20 ∙ 0,2 = 4 млн. доллар. 
Осылайша, активтердің құны келесідей: 
A = 20 + 4 = 24 миллион доллар. 
Әрі  қарай  сіз  біздің  компанияның  салық  салынғанға  дейінгі  кірісін 
анықтауыңыз  керек. Ол  кәсіпорынның  барлық  шығындарын  шегергендегі 
табыс ретнде есептеледі. Пайда (өткізу көлемі) - 20 миллион доллар құрайды. 
Шығыстарға логистикалық операцияларға(15 миллион доллар) және қорларды 
сақтауға  қатысты  шығындарды  жатқызу  керек. Қорларды  сақтауға  кететің 
шығыстарды анықтаймыз 
P
қор
 = 4 ∙ 0,2 = 0,8 миллион доллар. 
Пайданы келесідей анықтаймыз: 
π = 20 - 15 - 0,8 = 4,2 миллион доллар. 
Осылайша, активтерінің табыстылығының  мәнің құрайтын: 
 
𝑅𝑂𝐴 =
4,2
24
∗ 100% = 17,5%
 
 
Логистикалық операциялар оңтайландыру арқылы сатудың 18%-ға дейін 
қорлар деңгейін төмендету мүмкіндігіміз бар делік. 
Бұл  жағдайда  активтердің  табыстылығының  деңгейі  қалай  өзгеретінін 
анықтаймыз: 
Қорлар = 20 ∙ 0,18 = 3,6 млн 
Осылайша, активтердің құны келесідей анықталады: 
A = 20 + 3,6 = 23,6 миллион доллар. 
 
Қорларды сақтауға кеткен шығындар 
P
қор
 = 3,6 ∙ 0,2 = 0,72 миллион доллар. 
Пайданы келесідей анықтаймыз: 
π = 20 - 15 - 0,72 = 4,28 миллион доллар. 
Қорлар  деңгейінің  төмендегенде  активтердің  табыстылығының  мәні 
келесідей болады: 
𝑅𝑂𝐴 =
4,28
23,6
∗ 100% = 18,1%
 
 

 
22 
 
Осылайша, қарастырылып  отырған  компанияның  мұндай  өсімі  көзге 
көрінбейді,  бірақ  ірі  корпорациялар  үшін  әрбір  жүзінші  акцияның  пайызы 
дегеніміз - пайданың едәуір артуы. 
Логистиканың мәні компания қызметінің көрсеткіштеріне  әсер етуімен 
шектелмейді. Ең  бастысы,  логистика  көмегімен  үнемделген  әр  теңге, 
пайданың  өсуін  білдіреді. Егер  біздің  компания  Алтай  өлкесіндегі 
ауылшаруашылық  өнімдерін  өндіреді  делік. Әдетте  біздің  сатудан  алған 
пайдамыз  7%  құрайды. Шақырылған  кеңесшілер  логистика  транзакция 
шығындарының        24%-ын  құрайды  және  олардың  шығындарын  10%-ға  
азайтуға болады деген қорытынды жасады. 
Егер біз логистика жөніндегі кеңесшілердің кеңестерін ескермесек, біз 
ұйымның жұмысын жақсартпаймыз. Пайданың өсуіне қарай, біз сату көлемін 
32%-ға ұлғайтуға мәжбүр боламыз. Әрине, егер нарықтар үшін біз өнім түрін 
кеңейтпесек немесе жаңасын енгізбесек мұны жүзеге асыру өте қиын болады. 
  

жүктеу/скачать 2,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: