Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L

оныц  шыгармашьигыгында  да  белгш  кргамдык, мен  жэне 
мазмун бар. Бул даусыз шындык! Жалгыз-ак, осы шындыкхы 
эр  кезкдрастыц  екш   эр  хурш  Tycrnyi  ьжтимал.  Мэселен, 
Хемингуэй.  Ол  элп  шындыкхы  мулде  мойындагысы  кел- 
мейда.  Оныц  гусштнше,  котам  —  белгш  6ip  мемлекепж 
жуйеге,  белгш  6ip  уюметке  тэуелдо  нерсе.  “М етц   ойлай- 
тыным, — бэршенбурын ез жайым, ез жумысымньщ жайы,
—  деп  жазды  Хемингуэй,  —  содан  соц  огбасымныц  кдмы. 
Кдла берсе, керипме кемекгесем. Ал мемлекет дегенде менщ 
жумысым  жок”*.  Хемингуэйдщ мунысына  кулак крймаскд 
да болмайды. Империалисте Американыц когамдык кулкы, 
Америка  К,урама  Штаттарыныц  мемлекеттш  мшез1, 
Хемингуэй  айткдндай,  “тек  кдна  едшетс1з  алымтсалыккд” 
нейзделгенш  жоккд  шыгару  мушан  емес.  Алайда  оныц 
“жазушы да 6ip — цыган”  дей келш, жазушыны ез топыра- 
гынан, e3i eMip cypin отырган floyipi мен кргамдык ортасы- 
нан белш экететш кцяс байлауына крсылу киын.  Керюшше, 
Хеингуэйден жуз жыл бурын айтылган Белинскийдщ “Акын 
бэршен  бурын  адам,  содан  соц  ез  жершщ  азаматы,  ез 
дэу1ршщ  перзенп”  деген  кдгидалы  ce3i  —  элпден  repi 
елдекдйда  эдал,  дурыс,  элпден  repi  елдекдйда  прогресшш 
пиар. Демек, тагы да айтамыз, суреткердщ когамдык кызмепн 
пайымдау  оган  тэн  дуниетаным,  курдел1  жэне  эр  килы 
кезкдрас мэселесш коса козгау болып табылады.  Жене бул 
мэселеш  байыптау  —  эншейш  m i  ниет  немесе  жалац 
белсендшк емес.  Бул мэселеш пайымдау — суреткер Tipiiri- 
лш  мен  творчествосыныц  ец  тубегешц  машнасын  талдау, 
керкем  эдебиеттщ  eMip  суру  факторын  толгау.  Ойткеш 
суреткердщ  дуниетанымы  мен  элеумегпк  кезкдрасы  — 
эстетиканыц ец непзп мэселелершщ 6ipi.
Буюл  дуниежузшк  эдебиет  тарихына  кез  жупртсек, 
ренессанстыц  Боккаччосы  мен  Раблеа,  агарту  дэу1ргнщ 
Бомаршезд  мен  JleccHHri,  XIX  гасырдыц  Стендал1  мен 
Золясы,  Tuni ез1шздщ кдуымдас  халыкгардьщ Toroni мен 
Достоевским,  Шевченкосы мен Абовяны... ез1м1здщ Абай, 
Махамбет пен Магжан... — 6epi 6ip осынау сандак, суреткер- 
лердщ  кдй-кдйсысы  да  ец  алдымен  ез  дэу1ршщ  улы,  ез 
ортасыныц  мандай  алды  азаматы,  ез  халкьшыц  рухани 

жүктеу/скачать 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: