Книга предоставлена исключительно в образовательных целях

23
«Са­быр­сыз,­ар­сыз,­ерін­шек»­өле­ңі
Қа зақ та адам ба ла сы ғой, кө бі ақыл сыз ды ғы нан аз бай ды,
Ақыл дың сө зін ұғып алар лық жү рек те жі гер, қай рат, 
бай лау лы лық тың жоқ ты ғы нан аза ды.
Абай
Абай­бұл­өлең­ді­кім­дер­ге­ар­нап­жаз­ды­екен?
«Са быр сыз, ар сыз, ерін шек» (1887) де ген өле ңін де Абай «Ар сыз жұрт тан 
кө ңі лі ты на ал май жүр» де ген ал дың ғы ой ды жал ғас тыр ған. Мұн да ақын 
«ал тыба қан ала уыз дық ты» ту ғы зып, ел дің бе ре ке сін қа шы ру ға түрт кі са лып, 
дел дал бо лып отыр ған «са быр сыз, ар сыз, ерін шек, көр се қы зар» пай да кү нем 
адам дар дың бет-бей не сін ашу ар қы лы жан-жа ғын түк қой май жай пай тын 
«жал мау ыз ды» көз ал ды мыз ға әке ле ді. «Өзін-өзі күн дей ді, Жа қы нын жал ған 
мін дей ді, Ол – ар сыз дық бел гі сі. Ұят сын бай, ой лан бай, Қой де ген ге тіл ал май, 
Iс қыл май ма ол кі сі?..», – дей ке ле, не бір ке сір-ке са пат тар ды сы нап, жоқ жер-
ден бү лік ту ғы зу ға бей ім тұ ра тын со дыр-сой қан дар мен қас көй лер, қа зан бұ зар 
тен тек тер мен та сыр адам дар ды ая май ше ней ді.
Са быр сыз, ар сыз, ерін шек,
Көр се қы зар, жал мау ыз,
Сор лы қа зақ сол үшін
Ал тыба қан ала уыз.
Өзін-өзі күн дей ді,
Жа қы нын жал ған мін дей ді,
Ол – ар сыз дық бел гі сі.
Ұят сын бай, ой лан бай,
Қой де ген ге тіл ал май,
Іс қыл май ма ол кі сі?
Бір-ақ се кі ріп шы ғам деп,
Бір-ақ қар ғып тү сем деп,
Мер ті ге ді, жа та ды.
Ұр лық пен мал та бам деп,
Егес се, ау ыл ша бам деп,
Сөйт іп құ дай ата ды.
Бұл нең де се, бі реу ге
Жоқ нәр се ні ша та ды.
Құ ты лам деп ісі нен,
Бә рін кө ріп кі сі ден,
Шы ғын ға әб ден ба та ды.
Бұл бол ма са оны сы,
Ау да ры лып қо ны сы,
Алыс тан дәм та та ды.
Қыз мет қы лып, мал тап пай,
Ғы лым оқып, ой тап пай,
Құр үй ін де жа та ды.

жүктеу/скачать 3,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: