Сборник материалов III международной научно-практической конференции «инновации в образовании: поиски и решения»

95

Education: college. 

Profession: choreographic art. 

Specialty: ballet dancer. 

Professional training: theatre named Abay. 

Language skills: kazakh language – native language, russian language – free, french language and english 

language –with vocobulary. 

Computer knowledge: «MS office». 

Personal qualities: confident, communicative. 

Purpose: work with stable earnings. 

Бұл алған білімдерін тәжірибе жүзінде ТМД және алыс, жақын шет елдерге байқаулар мен фестивальдарға 

барғанда қолданып та жүр. Мысалға, осы оқу жылында училище түлектері Қырғызстанға, Түркияға, Италияға, 

Оңтүстік  Африка  Республикасына  гастрольдік  сапарлармен  барып,  шеберлік  сағаттарына  қатысып, 

фестивальдарда өз өнерлерін көрсетіп келді. Неғұрлым көп тіл білсе, соғұрлым адамдармен тіл табысып, 

достасып, өнер аясында тәжірибе алмасуға да болатындықтарын сөз етеді. Ал осы пән барысында үйретілетін 

құжат  түрлерінің  үш  тілде  қамтылуы,  осындай  сапарларда  септігін  тигізетіндерін  де  айтады.  Сондықтан, 

үштілділіктің, біздің тәуелсіз еліміз үшін стратегиялық мәні ерекше құбылыс екенін жастарымыз түсініп әрі 

бағалап отыр. 

Қорыта  келгенде,  Қазақстанның  тілдер  саясатындағы  басты  бағыт  –  тілдердің  үштұғырлылығы  деуге 

болады. Орыс тілі арқылы қазақстандықтар ғасырлар бойы қосымша білім алып, елімізде, шет жерлерде өз 

дүниетанымдарын кеңейтіп келсе, ал ағылшын тілін меңгеру – жастарымызға әлем танудың кілті болмақ. 

Алайда, Қазақстан жерінде тұратын азаматтардың басын біріктіретін тіл ретінде қазақ тілі көш бастауы керек 

деп есептеймін. 

Сондықтан, ұлттық мүддемізді ту еткен, ұлттық дәстүрімізді бойына сіңірген жаңа заманда жаңа біліммен 

сусындаған өнерлі де, дарынды жастарымыз көп болсын деймін. 

Аңдатпа. Баяндамада «Үштілдік оқыту» бағдарламасы «Кәсіби қазақ тілі, оның ішінде мемлекеттік тілде іс 

жүргізу» пәнінде қолданылуы жан-жақты қарастырылады. Оқу процесінде әр ұлттың тілдерін сақтай, дамыта 

отыру арқылы мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру жолдары аталып өтті. Сонымен қатар, қазіргі заман талабына 

сай «Үштілдік оқытуды» тәжірибе жүзінде іске асыру мақсат етіледі. 

Аннотация.  В  настоящем  докладе  разносторонне  рассматривалось  изучение  профессионального 

казахского  языка  и  ведение  делопройзводства  на  государственном  языке,  в  соответствии  с  программой 

«Триединство языков». Говорилось о путях укрепления статуса государственного языка в учебном процессе, 

сохраняя традиции изучения языков межнационального общения. Также, поставлены задачи, по актуализации 

темы «Изучения трехъязычия». 

Abstract. In this report was considered versalite professional study of the kazakh language and record keeping 

in the state language, in compliance with the puogram “Trinity of languages”. It talked about how to strengthen 

the status of state language in the learning process, while maintaining the traditions of studying the languages 

of international cоmmunication. Also, assigned tasks to update  the theme “Learning trilingualism”. 

ТРЕХЪЯЗЫЧИЕ КАК ОСНОВА ФОРМИРОВАНИЯ КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ 

УЧАЩИХСЯ 

Г.М. Гултораева, Д.С. Эргешова 

ОСШ № 41 имени Жамбыла с. Карабулак Сайрамский район ЮКО

 gulnara6325@mail.ru, dilora7302@mail.ru 

Рецензент – Ф.Х. Моминов, директор школы ОСШ № 41 имени Жамбыла 

с. Карабулак Сайрамский район ЮКО 

В  условиях  современного  мира,  когда  большое  внимание  уделяется  развитию  и  укреплению 

международных связей, установлению межгосударственных контактов, обращению к процессу глобализации 

образовательного процесса, знание одного из европейских или азиатских языков является необходимым 

для решения проблемы трехъязычия во многих странах мира. 

На современном этапе развития казахстанского общества Глава государства Республики Казахстан Н.А. 

Назарбаев  выдвигает  программу  реализации  в  стране  масштабного  культурного  проекта  «Триединство 

языков»  как  одну  из  новых  основных  задач  в  изучении  казахского,  русского  и  английского  языков, 

целью данного проекта является массовое овладение казахстанцами тремя языками: казахским, русским 

96

и  английским.  Впервые  эта  идея  была  озвучена  в  октябре  2006  года  на  XII  сессии  Ассамблеи  народа 

Казахстана. В Послании 2007 года «Новый Казахстан в новом мире» Президент страны предложил начать 

поэтапную реализацию культурного проекта «Триединство языков»: «Казахстан должен восприниматься во 

всем мире как высокообразованная страна, население которой пользуется тремя языками. Это: казахский – 

государственный язык, русский – язык межнационального общения и английский – язык успешной интеграции 

в глобальную экономику» [1]. 

Мы можем утверждать, что идея триединства возникла не просто как новый формат языковой политики, а 

была выработана в связи с жизненной необходимостью. Казахстан, взяв курс на овладение всеми гражданами 

тремя языками, исходит из нынешних реалий современного общества – триединство языков должно являться 

одним  из  главных  показателей  конкурентоспособности  страны.  В  настоящее  время  знание  английского 

языка открывает большие возможности для получения новой информации молодым поколением. Овладение 

английским языком дает молодежи возможность обучения за рубежом в лучших вузах мира и получения 

практического  опыта  в  передовых  странах  планеты,  а  также  является  обязательным  требованием  для 

делового общения и ведения бизнеса в любой точке мира. Следовательно, граждане, свободно владеющие 

несколькими языками, будут конкурентоспособными личностями как внутри страны, так и за рубежом. 

В  ежегодном  послании  Президента  Республики  Казахстан  народу  Казахстана  Глава  государства  Н. 

Назарбаев уделяет внимание вопросу трехъязычия, в частности, в январе 2011 года, он заявил, что «… к 

2020  году  не  менее  95%  населения  и  100%  выпускников  школ  будут  владеть  государственным  языком; 

одновременно  будут  развиваться  русский  язык  и  языки  других  казахстанских  этносов;  доля  населения, 

владеющего  английским  языком,  составит  не  менее  20%».  В  послании  2014  года  «Казахстанский  путь  – 

2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее» президент подчеркнул, что выпускники школ должны 

владеть тремя языками: казахским, русским и английским [1]. 

В условиях многонационального Казахстана предложенное триединство языков является немаловажным 

фактором  укрепления  межнационального  согласия.  При  этом  следует  подчеркнуть,  что  приоритетное 

развитие вышеуказанных языков отнюдь не означает, что другие языки народов Казахстана остаются без 

внимания. Глава государства неоднократно отмечал, что языки других народов «не стали и никогда не будут 

пасынками в нашей стране. Мы по-прежнему будем придерживаться политики сохранения и возрождения 

национальных языков и культур наших этносов» [1]. 

На сегодняшний день в Казахстанском обществе проводится политика трехъязычия, направленная на ос-

нове казахстанцами казахского, русского и английского языков. Политика трехъязычия не требует забывать 

родной язык, наоборот она возводит казахский язык на первое место. 

Прошло  двадцать  пять  лет  независимого  развития  Казахстана,  и  можно  подвести  некоторые  итоги, 

оценить  достигнутое.  Один  из  безусловных  успехов  страны –  выработанная  уникальная  модель  мирного 

сосуществования  множество  различных  этносов  и  культур.  В  Казахстане  выработан  уникальный  опыт 

взаимодействия  и  взаимообогащения  национальных  культур.  Создан  уникальный  институт  культурного 

и религиозного взаимодействии – Ассамблея народа Казахстана, получившая, как известно, возможность 

непосредственно  участвовать  в  законотворческой  деятельности  Парламента  РК.  Регулярно  проводятся 

съезды мировых и традиционных религий. 

Деятельность  казахстанского  правительства  и  лично  Президента  Назарбаева  Н.А.  в  направлении 

укрепления межнационального и межконфессионального единства народа получила высочайшую оценку 

мирового сообщества. В Республике Казахстан всегда с особой заботой и вниманием относились к развитию 

языкового  богатства  народов  государства,  понималась  его  роль  в  развитии  современного  общества.  Это 

можно понять, изучив один из первых принятых в суверенном Казахстане Закон «О языках в Республике 

Казахстан», который объявляет все языки народов Казахстана национальным достоянием, историко-культур-

ным наследием страны. Вопросы развития языков в Казахстане постоянно находились под контролем и опе-

кой Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева, который в ежегодных посланиях народу Казахстана 

всегда старался акцентировать внимание на развитие образования, культуры, знание языков. В Послании 

Президента прямо указывается: «Народ будет мудр в воспитании потомства, заботясь о его здоровье, обра-

зовании и мировоззрении … Будет одинаково хорошо владеть казахским, русским и английским языками … 

Он будет патриотом своей страны, известным и уважаемым во всем мире» [1]. 

Указом  Президента  Республики  Казахстан  от  29  июня  2011  года  №110  утверждена  Государственная 

Программа  развития  и  функционирования  языков  в  Республике  Казахстан  на  2011-2020  гг.,  в  которой 

намечены основные цели, задачи и направления языковой политики государства [2]. 

Сохранение  языкового  многообразия  в  Казахстане.  В  рамках  данной  задачи  предполагается,  прежде 

всего, создание условий для обучению родному языку представителей этносов, проживающих в Казахстане. 

Для этого планируется оказание учебно-методической помощи воскресным школам, а также привлечение 

опытных педагогов-носителей языка, использование международного опыта и современных технологий при 

обучении родным языкам. 

97

Важной  задачей  является  изучение  английского  и  других  иностранных  языков.  Это  из  ключевых 

компонентов  лексического  капитала  казахстанцев  является  знание  иностранных  языков  как  средства 

делового и международного общения. Казахстан стремится от двуязычия перейти к трехъязычию. И это впол-

не естественно. И русский и английский языки являются не только средствами общения, но оптимальными 

каналами получения мировых знаний. Изучение нескольких языков будет способствовать более активной 

интеграции Казахстана в экономическую и культурную сферы мирового сообщества. 

Но достижение этой цели возможно лишь при создании в Казахстане целостной системы образования 

на  трёх  языках  в  рамках  школы.  Возможности  для  создания  такой  системы  в  Казахстане  уже  имеются. 

Материальная  база  казахстанских  школ  уже  сейчас  позволяет  вести  обучение  с  использованием 

информационных  технологий  и  даёт  возможность  решать  задачи  проверки  уровня  знаний  учащихся; 

применение компьютера в качестве мультимедийного пособия; использование электронных учебников и 

Интернета. 

У многоязычного образования много положительных сторон. У учеников формируются все компоненты 

иноязычных коммуникационных компетенции. Коммуникационная компетентность позволяет использовать 

разнообразные средства устной и письменной коммуникации на казахском и других языках. 

Цель введения трехъязычия на современных уроках в школах – развитие и формирование социально и 

профессионально ориентированной культурной личности, владеющей несколькими языками. 

В связи с этим предлагаем учителям казахского, русского, английского языков разработать комплексную 

программу обучения детей с использованием трёх языков, которая позволила бы координировать действия 

учителей различных специальностей. 

Особая  роль  отводится  формированию  предметно-дидактической  среды  для  погружения  в  языковое 

пространство, которая должна включать в себя: 

- музыкальный и аудио- материал на кассетах, дисках, иных носителях; 

- словесные настольно-печатные игры, пособия, книги; 

- ситуативные ролевые, театрализованные игры с лингвистическим содержанием; 

- банк фольклорных материалов, которые являются богатейшим источником познавательного и духов-

но-нравственного развития детей. 

Формирование такой среды должно предусматривать создание единого банка данных, методических, 

дидактических разработок и пособий, в создании которых должны принимать участие учителя различных 

специальностей. 

Наш опыт позволяет сделать главный вывод: язык – это общая душа народов и средство обобщения и 

отражения действительности в сознание человека, используется как средство общения людей [3]. 

Язык, являясь средством общения, формирует ребенка как личность. Именно через язык ребенок познает 

национальное достояние, богатство унаследованные от предков. Изучая языки других народов, ребенок не 

только просто узнает слова, как они звучат и что они означают, но и глубже познает культуру этих народов, их 

обычаи, традиции, знакомится с устным народным творчеством, национальными играми. И через познание 

многообразия мировой культуры формируется чувство любви к Родине, гражданский патриотизм, гордость 

за свой народ и свой язык. 

Каждый  учитель  русского  языка  организуя  урок,  должен  стремиться  так  управлять  деятельностью 

учащихся, чтобы каждый почувствовал окрыляющую силу успеха. 

Успех – первостепенное условие становления личности. Это внутренний комфорт, радостный настрой, 

когда дело спорится. Для школы это особенно важно. Ученик, если его усилия не увенчаются успехом, начинает 

терять веру в себя. Постоянные неудачи отбивает охоту учиться. Если все дети справляются с поставленной 

перед ними задачей, если работают с увлечением и удовольствием, помогая друг другу, если возвращаются 

домой довольными и ждут с нетерпением завтрашнего дня, желание учиться крепнет. 

Поэтому учителя – языковеды, учителя-русоведы должны быть в постоянном поиске, не останавливаться 

на достигнутом, стремиться каждый день, каждый урок завоевывать намеченные высоты. Только в этом случае 

можно достигнуть того, чтобы дети искренне полюбили предметы, которые вы ведете. Для этого понадобится 

использовать  на  уроках  новые  методы  с  использованием  трехъязычия.  Наверное,  не  стоит  забывать  о 

китайской мудрости: 

Я слышу – я забываю. 

Я вижу – я запоминаю, 

Я делаю – я понимаю. 

Список литературы 

1 Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана 2007 г., 2010 г., 2014 годы. 

2 Государственная программа развитие и функционирование языков в Республике Казахстан на 2011-

2020 гг. 

98

3 Журнал «Русский язык в казахской школе». 2010 год. 

Аңдатпа. Бұл мақалада үш тілде білім алуды дүниежүзілік білім мен ғылымға енгізу-негізгі сынау екендігі 

кең ашылған. Үш тілде оқытуды қолдану оқушылардың коммуникативтік құзіреттілгін қалыптасуына үлкен 

ықпал ететіні баяндалған. 

Аннотация. В статье широко раскрывается значение трехьязычия на вынесение в мир образования и 

науки, который является важным экспериментом. Использование трехъязычия оказывает большое влияние 

на формирование коммуникативной компетентности учащихся. 

Abstract. In the article widely the value of three languaglism opens up on taking away in the world of educa-

tion and science, that is an important experiment. The use of languaglism renders large influence on forming of 

communicative competence of students. 

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ ПӘНДЕРІН ИНТЕРБЕЛСЕНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН 

ТӘСІЛДЕРІ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУ 

М.К. Жакишева 

ҚР БҒМ Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының аға ғылыми қызметкері 

Пікір беруші – К. Ещанов ҚР БҒМ Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының аға ғылыми 

қызметкері 

Қазіргі  таңда  мемлекеттік  тілді  оқытуда  жаңа  идеяларды  әр  сабақта  жан-жақты  қолданып,  жаңаша 

оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану – заман талабы. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлының 

кезекті Жолдауында: «Біз жалпы білім беру сапасын жаңғыртуды жүргізуге тиіспіз» деген еді [1]. Көп жайларды 

зерттеп, көңілге түйіп, мәселелер төңірегінде іздену әр ұстаздың міндетіне айналды. Сондықтан ұстаздардың 

тәжірибесінде мынадай проблема тууы мүмкін: оқушылардың танымдық қабілеттерін, танымдық процестерін 

(есту, көру, қимыл және т.б.) дамытуда қолданып жүрген әдіс-тәсілдердің заман талабына сай болмауы. Осы 

проблеманы  шешу  үшін  тиімді  жолдарды  қарастыру  қажет.  Қазіргі  заман  талабы  бойынша  білім  берудің 

ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі – оқу үдерісіне коммуникативтік интерактивті әдістемелерді 

енгізу. 

Қазіргі оқыту үдерісінде «Әлеуметтік тәжірибе арқылы үйрену және үйрету» басты қағидалардың бірі 

ретінде қолданылады. 12-жылдық білім беру жүйесінің дәстүрлі мектептен айырмашылығының өзі де осында. 

Оқушы алған білімін өмірлік жағдаяттарда пайдалана алуы тиіс. Жалаң теориялық білім оқушыға қызмет ете 

алмайды, сол себепті оқытуда білім алушының әлеуметтік тәжірибесін арттыруға ерекше назар аудару керек, 

яғни оқу процесінде әлеуметтік мазмұн басым болуы қажет. Сабақта шәкірттер мен ұстаз коммуникативтік 

қарым-қатынас  әрекетінің  белсенді  мүшесіне  айналады.  Мұндай  қарым-қатынаста  әрбір  шәкірттің  өзінді 

көмір  тәжірибесінің  алатын  орны  ерекше.  Сол  себепті  оқу  мазмұны  өмірлік  тәжірибелерге  негізделсе, 

оқушыда қызығушылық пен ықылас арта түседі. Мысалы, М. Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясын, тіпті көркем 

туындының  қайсысын  болмасын  оқытуда  шығарманың  мазмұнын,  көркемдік  ерекшеліктерін,  образдар 

жүйесін талдау жұмыстарын «неге?», «неліктен?», «олай болса, сен не істер едің?» және т.б. сұрақтармен, 

мысалдармен нақтылай отырып ұйымдастыруға болады. Сондықтан әдебиетті оқытуда «өмірді оқыту, үйрету, 

өмірден үйренуге оқытукерек» - деген мәселеге сәйкес дәстүрлі репродуктивті білімді құрастырылған (кон-

структивтік) білім берумен ұштастыру көзделеді. 

Репродуктивтік  білім  дайын  оқу  материалын  белсенді,  ырықсыз  түрде  қабылдау  дегенді  білдіреді. 

Оқушылар бұл білімді сіңіргенде ешқандай ізденуші немесе зерттеу жұмысын атқармайды, оның қажеттілігі 

туралы ойланбайды, тек сырттан берілген ақпаратты механикалық түрде ғана қабылдауға тырысады. Күнделікті 

өмірмен  байланыспаған  мұндай  білімнің  қажеттілігі  шамалы  ғана  болады,  өйткені,  үйренушілер  оны  өз 

өмірінде қалай қолданатынын білмейді. Репродуктивтік білім оқу жоспарларын жүзеге асыратындықтан оны 

«бағдарламацентристік» оқыту деп те атайды. Ал құрастырылған конструктивті білім аты айтып тұрғандай 

білімнің үйренушіге дайын күйде берілуі мүмкін еместігімен және әр оқушының қоршаған әлем, өмір туралы 

өзіндік түсінік құрастыруымен ерекшеленеді [2]. Педагогикада конструктивті білім білім үйренушінің өзіндік 

ойлары,  идеялары,  түсініктері,  көзқарастары,  дүниетанымы,  пікірі,  сұрақтары  мен  жауаптары,  дәлелдері, 

ұстанымдары,  уәждері  мен  ұстанған  құндылықтары  деп  түсіндіріледі.  Ал  оның  бәрін  де  үйренушілердің 

өздері  әрекеттер  мен  ойлану  арқылы  құрастырады,  жасайды.  Мұндай  жағдайда  ұстаз  үйретпейді,  ол  тек 

шәкірт тарапынан білімді өздігімен игерудің жағдайларын ғана жасайды. Оқытудың нәтижелік сипатының 

құзыреттіліктермен өлшенуі де осыған байланысты. Олай болса мұны кесте арқылы байқап көрейік. 

99

Репродуктивтік (дәстүрлі) білім

 

Конструктивтік (құрастырылған) білім

 

Барлық оқушыға бірдей талап қойылады. 

Дайын оқу материалдарын меңгеру. 

Нақтылықты талап ететін оқу әрекеттері. 

Берілген  мазмұнды  бағдарлама,  оқулық,  кітаптар 

бойынша оқып үйрену. 

Оқыту 

арқылы 

біліктер 

мен 

дағдыларды 

қалыптастыру. 

Оқытуды  оқушының  тұлғалық  дамуына,  өзін-өзі 

жетілдіруіне бағыттау. 

Ашық және еркін түрде әрекеттесу. 

Әлеуметтік тәжірибе арқылы үйрену. 

Өмірде 

қажетті 

мақсаттарға 

жету 

үшін 

құзыреттіліктерді меңгеруге үйрету. 

Инновациялық мүмкіншіліктерін кеңінен пайдалану, 

технологияларды меңгеру. 

Әлемнің күнделікті өзгерістерге толы динамикасын 

түсінуге ұмтылу. 

Оқушылардың  өз  мүдделерінің  қызығушылығынан  туындайтындықтан  бүгінгі  оқыту  үдерісінде 

конструктивті  білім  кең  қолданыс  тапқан.  Конструктивті  білім  беру  үшін  оған  сай  оқыту  әдіс-тәсілдерін 

қолдану  қажет.  Бүгінгі  мұғалім  дәстүрлі  оқытуды  сақтай  отырып,  соны  әдістемелер  арқылы  білім  беруді 

мақсат тұтады. Бұл ретте интербелсенді оқу

 және интербелсенді оқыту әдістері алға шығады. Интербелсенді 

оқыту – өзара әрекеттесу, үйренумен үйрету арқылы білімді меңгертуге және нақты нәтиже алуға бағытталған 

оқыту әдістемесі. Интербелсенді оқыту мұғалім мен оқушының оңтайлы, тиімді қарым-қатынасына негізделіп, 

үйренуші мен үйренушілердің өзара әрекеттесуіне құрылады [3]. 

Ал интербелсенді оқып үйренуде оқушылар төмендегідей білім, білік, машықтарға үйреніп, дағдыланады: 

- 

дүниетанымдық тұрғыдан терең ойлану, жеке қабілеттерді дамыту; 

- 

өз идеялары мен әрекеттерін талдау және оларға баға беру; 

- 

ақпаратты өздігімен түсініп, ішінен қажеттісін таңдап алу; 

- 

ақпаратты жан-жақты талдау; 

- 

өздігімен жаңа түсінік пен білім құрастыру; 

- 

оқу  барысында  жеке  басының  құндылықтары  мен  сенімдерін  қалыптастырып,  белсенді  өмірлік 

көзқарас ұстану; 

- 

пікірталастарға қатысып, өз ойы мен пікірін дәлелдеу; 

- 

басқа да балама пікірлерді ескеру; 

- 

шешім қабылдау және қиын мәселелерді шешу; 

- 

ұжымдық ортақ жұмысқа жұмыла білу; 

- 

басқалармен тиімді қарым-қатынас құру, өзара әрекеттесу. 

Бұл әдісте оқытудың нәтижелілігі ізденіс, шығармашылық түріндегі оқушы әрекеттерін жүзеге асырады. 

Интербелсенді  оқыту  барысында  оқушылар  белсенділік  танытуға,  өз  ойларын  дұрыс  жеткізе  білуге,  өз 

көзқарасын  дәлелдеуге,  пікірталас  жүргізуге,  өзге  пікірді  сыйлауға,  онымен  санасуға  үйренеді.  Мұндай 

сабақтарда бір ғана дұрыс жауап болмайды, өйткені басты мәселе дұрыс жауапты табуда емес, керісінше сол 

жауапқа әртүрлі жолдар арқылы келу, үйренушінің жеке тәжірибесіне негізделген іздену болып табылады. 

Интербелсенді оқыту технологиясы – ұжымдық түрде өткізілетін, барлық қатысушылардың өзара әрекетіне 

негізделген технология. Сонымен бірге, бұл технология оқу үрдісіне бүкіл оқушылардың қатысуын талап 

ететін технология болып саналады. Интерактивтік оқыту технологиясы бойынша орындалатын жұмыстарды 

әдіскер-ғалымдар төмендегідей жіктейді: 

1. 

Жұптасып жұмыс істеу. 

2. 

Ротациялық (ауыспалы) үштік. 

3. 

Карусель – айналмақ. 

4. 

Шағын топтармен жұмыс. 

5. 

Аквариум. 

6. 

Аяқталмаған сөйлем. 

7. 

Ми шабуылы /Мозговой штурм/. 

8. 

Броундық қозғалыс. 

9. 

Есептеу ағашы /Дерево решений/. 

10. 

Өз атынан сот /Суд от своего имени/. 

11. 

Азаматтық тыңдау. 

12. 

Рөлдік /іскерлік/ ойын. 

13. 

Сығымдау әдісі /Метод пресс/. 

14. 

Өз позицияңды ұстан. 

15. 

Пікірталас. 

16. 

Ойбөліс (дебат) [4]. 

Интерактивті оқыту технологиясын мұғалімдер сыныптағы оқушылардың білімі мен деңгейіне, қабілетіне 

100

байланысты түрлендіріп қолдана алады. Оқушылар жұптасып та, топ болып та жұмыс істей алады. Ең бастысы, 

мұғалім жақсы ұйымдастырушы бола білуі керек. Аталған технологияда оқушы мен оқушы немесе оқушы мен 

мұғалім үнемі сұхбаттасып отырады. Бұл оқушылардың тілін дамытуға, логикалық ойлау қабілетін жетілдіруге, 

танымын кеңейтуге септігін тигізеді. Оқушылардың тілдік дағдысын жетілдіруге мүмкіндік береді. 

Әдіскер-ғалымдар интербелсенді оқыту технологиясын танымдық әрекетті ұйымдастыруға ықпал етеді 

деп есептейді. Себебі, интербелсенді оқыту технологиясы оқушыны өздігінен ізденуге, өзінің жетіспей жатқан 

жақтарын  жетілдіруге,  қатесін  зерделеуге  итермелейді.  Оқушылардың  барлығы  өздері  білетін,  ойлайтын 

нәрселері  туралы  ойлауға,  оны  қарай  дамытуға  мүмкіндік  алады.  Интербелсенді  оқыту  технологиясында 

оқушы жаңа білім алып қана қоймайды, сонымен бірге оны үздіксіз жетілдіріп отырады [5]. 

Мысалы, ойбөліс оқушы ізденісіне жол ашады. Оқушы мұғалімнің түсіндіргені мен айтқанын ғана меңгеріп 

қоймай, мұғаліммен тікелей пікірталасқа түсіп үйренеді. Пікірталасты сауал, сұрақ, мәселені талдау, талқылау, 

т.б.  тәсілдер  арқылы  іске  асыруға  болады.  Пікірталас  тақырыптары  әртүрлі  көзқарасты  қамтып,  бірыңғай 

пікірге келмеген мәселелерді қамтуы тиіс. Оқушы белсенді рөл атқарушы емес, жетекші позицияға ие болады. 

Ол әлемді тануға, белгісіздікті анықтауға ұмтылады. Берілген проблеманың жауабын іздеп, шешімін табуға 

тырысады. Әр мәселе туралы пікір, көзқарастарды талдау арқылы салыстыра білуге, өзіне баға беруге, сын 

айтуға, көзқарасын білдіруге, пікірін нақтылап, өз сөзімен айта білуге дағдыланады. Оқушы мен мұғалімнің 

арасында тығыз байланыс орнайды. Дебат оқушы өз бетімен ізденуге, топ алдында еркін пікір айтуға, тілін 

дамытуға көмектеседі. Интерактивті оқыту технологиясы бойынша орындалатын тапсырмалар оқушылардың 

пікірін іркілмей айтуын, өз ойын дәлелді түрде жеткізе білуін, шығармашылық белсенділігінің жоғары болуын, 

өзіндік  көзқарасын  білдіруін,  сөйлеу  мәдениетінің  жоғары  болуын,  қажетті  материалды  ұтымды,  дәлелді 

қолдануын қажет етеді [6]. 

Интербелсенді  оқыту  бірлескен  жұмысқа  негізделетіндіктен  оқушылардың  креативті  ойлау,  мобильді 

шешім қабылдау, өзінің де өзгенің де жұмысын дұрыс бағалай алуына мүмкіндік беріліп, нәтижелі жұмысқа 

жағдай  жасалуы  керек.  Оны  әлбетте  мұғалім  ұйымдастырады.  Оқытуды  ұйымдастыру  мен  оқуға  үйрету 

мұғалім  қызметімен  байланысты.  Мұғалім  үйретеді,  білімді  жеткізеді,  оқытуды  ұйымдастырады,  үйренуге 

жағдай жасайды. Алайда, қазіргі оқытуда оқушы өзі оқиды, білімді ізденеді, үйренеді, қолданады. Сондықтан 

интербелсенді оқуда оқушының өзіндік әрекеттері бірінші кезекте тұрады. 

жүктеу/скачать 23,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: