3(25) 2008 содержание “Әділеттің”

163
“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
ретінде  Бақытжан  Алдияр  мен  Дәурен 
Берікқажыұлын атауға болады. Бақытжан 
өзінің  қыршыл  да  нәзік  лирикасымен 
оқырман  қауымды  баурап  алса,  Дәурен 
еуропалық  поэзия  үлгісін  қазақы  қара 
өлеңмен  көмкеріп  тамаша  туындылар 
жазған  ақын.  Поэзия  алаңына  еркін 
ойлау,  қарымды  қалам  кеңістігін  қамтуға 
болатын  уақытта  шыққан  ақындардың 
талантына  заманы  сай  келетін  мезеттің 
туғанын аңғаруға болады. 
Бақытжан:
Көнергеннің есте тұтпас көбін ел,
Көре деген көзге бірақ көрінер, - 
Жер үстінде - ыбырсыған тірілер,
Жер астында - ыңырсыған өлілер. 
Дәурен:
Есіре соққан Ебі жел,
Екілен тағы екілен!
Ез туған елге егесіп,
Егізің болып кетіп ем...
Бөлтірік елім шығарып,
Бөрілігін есінен
Қанымды менің қарайтса,
Қан майдан шығар несібем!
Бұл  жылдардағы  ақындардың  өлең-
деріне  жалпы  алғанда  күңгірт  бояудың 
тән  екенін  кезінде  жарыса  жазып,  «жы-
лауық  өлең»  қаптап  кетті  деп  дабыра 
қақтық. Шындығын алғанда өлара мезгіл 
тарих  көрсеткендей  қай  жерде,  қай 
уақытта  болса  да  қоғамға  бір  дағдарыс 
барын  ұғындырады.  «Жастайынан  тала-
                              Әдебиеттер
1.  Омарұлы  Б.  «Зар  заман  поэзиясы». 
Алматы: Білім, 2000.
2.  Байтұрсынов А. «Әдебиет танытқыш». 
Алматы: Атамұра, 2003. 
3.  Нұрпейісов  К.  «Алаш  һәм  алашорда». 
Алматы: Ататек, 1995.
4.  Тілешев  T.,  Жұмабаев  М.  Көптомдық 
шығармалар  жинағы.  Т.3.  Алматы: 
Жазушы, 2005. 
5.  Елеукенов  Ш.  «Әдебиет  және  ұлт 
тағдыры»,  Алматы:  «Жалын»  ЖШС, 
1997.
ғандардың»  тағдырға  өкпесі  демей-ақ 
қояйық,  назы  бары  анық.  Шығармашы-
лық  иесіне  барлық  жақсылықты,  мате-
риалдық тұрғыдағы жақсылықты жасаған 
кеңес  үкіметінің  шекпенінен  шыққын 
аға буынның оны басқа тұрғыда түсінгені 
белгілі.  Қазақ  әдебиеті  тарихындағы 
тәуелсіздік  идеясының  сабақтасуы  және 
тәуелсіздік  жылдарынан  бастау  алған 
әдебиет  өкілдері  шығармашылығының 
жалпы  даму  сипаты  осындай.  Әдебиет 
дамып, уақыт арнасынан сүзіліп шығып өз 
жолын таба бермек. Соның негізгі дәлелі 
бабалар  мұрасының  бүгінгі  поэзиялық 
шығармаларда 
көркемдік-әдіс 
тәсіл, 
стиль ретінде көрінуін атауға болады. 
ФИЛОЛОГИЯ

“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
164
«Ақын  бейнесі  дегеніміздің  өзі  де 
ылғи  бір  қалыпта,  біркелкі  сипатта 
көрінбейді,  әр  қырынан,  әр  жағынан 
ашылып  отырады»  дейді  тағы  З.Ахметов 
[2]. Махаббат, көңіл-күй тақырыбындағы 
өлеңдерінде  өрліктің  тасасынан  көрініп 
тұратын  нәзіктік,  қайсарлықпен  егіз 
тәрізді  көрінетін  сезімталдық  –  Нұр-
ланның  лирикалық  қаһарманына  тән 
мінездер. Кейбір өлеңдер ақынның жан-
дүниесін бір қырынан ғана танытып, бір 
сәттік,  бір  кезеңге  ғана  тән  сезім  халін 
аңғартады.  «Сізді  көрдім...»  өлеңінде 
ынтызар  болған  жанға  деген  сезім  терең 
толғаныспен жырланған:
Сізді көрдім,
Түсімде Сізді көрдім - 
Төбеме кеп түнерген күзді көрдім.
Аспан жаққа алаңдап, аңқам кеуіп,
Бәлкім, тағы бір ғасыр үздігермін.
Сізді көрдім,
Түсімде Сізді көрдім - 
Қызыл суы жүгірген мұзды көрдім.
Қызыл сирақ күнімнің белгісіндей
Мұз бетіне мөрленген ізді көрдім.
Сізді көрдім,
Түсімде Сізді көрдім - 
Баяғы баяны жоқ қызды көрдім...
Баяғым бағзы заман болғанынша
Мың жылап, он ойланып,
 жүз күлермін...
Өлеңде 
мұң 
басым. 
Лирикалық 
қаһарманның  шарасыз  халі    әр  шумақта 
қайталанатын  «Сізді  көрдім,  түсімде 
сізді  көрдім...»    деген  жолдар  арқылы 
жет-кізілген.  Мұндай  сыршыл  әуен 
«Саған  де-ген  махаббатым  өлген  бе», 
«Кеш  қақтым  есігіңді,  кешір  жаным» 
сияқты  махаббат,  сезім    тақырыбындағы  
өлеңдеріне  тән.  Бұл  өлеңдердегі  лири-
калық  қаһарман  мұңшыл,  сыршыл  бол-
ғанымен  күйрек  емес,  жалпы  Нұрлан 
поэзиясына  тән  сабырлылықты  да    өз 
бойынан 
жоғалтпайды. 
Лирикалық 
қаһарман    -  ақын  шығармашылығының 
өзіндік  бітім-болмысын  танудағы,  оның 
стильдік ізденісін саралаудағы  бірден-бір 
нысан.  Ақындық  «мен»,  ақындық  мінез 
ерекшелігі  осы  лирикалық  қаһарманның 
әр 
түрлі 
қалыптағы 
бейнесінен 
аңғарылады.  Поэтикалық  тілде  терең  де 
кесек ой толғайтын ақынның лирикалық 
қаһарманының 
бөлек 
бітімі 
мына 
өлеңінен айрықша көрінеді:
Тірінің қамын тірі жер,
Тірілер бірін бірі жер.
Тірлікте қашқан қадірің
Өлгенде ғана білінер.
Өлінің қамын тірі жер,
Жоқтауын салып жүгінер.
Жоғалтып алған асылы
Айырылғанда білінер.
С.Б. ЕРЖАНОВА
Каспий қоғамдық университеті 
Тіл пәндері кафедрасының доценті, 
филология ғылымдарының кандидаты
ҚАЗАҚ ПОЭЗИЯСЫНЫҢ
 ТІЛДІК-СТИЛЬДІК МӘСЕЛЕСІ
ФИЛОЛОГИЯ

165
“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
Тірінің қамы бас қамы,
Күнде бір әлем ашқаны.
Күйремейтіндей көңілі,
Құламайтындай аспаны.
Өлінің қамын тірі жер,
Тірілер бірін бірі жер.
Бір күні біз де барармыз,
Сен аман болшы, сірі жер!
Н.  Мәукенұлы  поэзиясындағы  ли-
рикалық  кейіпкер  –  өмірге  ерекше 
құштар,  өршіл  рухты  оптимист,  бойына 
замандастарына 
тән 
мінез-әрекетті 
жинақтай алған типтік тұлға.
Ақындық 
ерекшелікті 
лирикалық 
қаһарман  бойынан  іздегенде,  ең  әуелі 
сол  лирикалық  қаһарманның  мінезіне 
назар  ауады.  «Лирикада  мінез  болады. 
Ол  –  ақынның  мінезі.  Өлеңім  өзіме  тарт 
дегендей әр өлең тек иесіне ғана тартады», 
-  дейді  З.  Қабдолов  [1,  318].  Осы  мінез 
лирикалық 
қаһарман 
 
болмысының 
даралығын 
танытатын 
басты 
белгі. 
Жоғарыда  Н.Мәукенұлының  лирикалық 
қаһарманы  туралы  айтқанымыз  ақынның 
ерекшелік  болмысын  таныта  алар  басты 
ерекшеліктердің  бірі.  Ақын  даралығын 
танытатын  мінез  ерекшелігін  тану  үшін 
өлеңдеріне  үңіле  түскен  жөн.    Өткінші 
тірліктің  қайшылығы  мен  азабы,  мұңы 
мен 
қайғысы 
ақынның 
лирикалық 
қаһарманының өзегіне сіңген:
Қорқам кейде: мен осы көпке барман,
Алып жейді-ау кеудемде кеткен арман.
Өмірімнің өзегін жалмаған от
Жүрегімді жарылған өтке малған.
Ішімде толған удан ірідім бе?
Түңілсем де түйілмен тірі күнге.
Кеудемдегі көмбемді алам дейтін
Айтпай келер ажалым, құры мүлде!
Айлар бойы қарайтын аспандағы Ай,
Бозарғанда, боз шағыл қашқан қалай?
Бозінгені боздамас боз адырдың
Қарасудың қан жұтқан қасқалдағы-ай!
Көкірегімде көл жатыр тыншып ағар,
Ту сыртымда жел жатыр тыншын алар.
Тулағанда толқыны тұншықтырып,
Ойдым ойдым орманым сыңсып алар... 
[8, 30]
Көкірегі  күрсініске  толы  лирикалық 
кейіпкер  жеке  бастың  мұң–қайғысынан 
биіктеп, тұтастай ұлттық тұлғаға айналады. 
Боз  інгені  боздамас  боз  адыр,  қарасудың 
қан  жұтқан  қасқалдағы  –  қазақ  даласына 
тән  суреттер.  Ақынның  жан  әлемі  осы 
даламен біріккен. Бұл тәсіл ақының басқа 
өлеңдерінен де кездеседі:
Алматы болды әуенім,
Ауылда туған жан едім.
Сауыр мен Сайқан тау едім,
Алатау болды мәуелім  –
дейді  ақын  енді  бірде.  Өзін  ел  мен 
жерден  бөлмей  қараған  ақын  сол  ел,  ұлт 
болып та сөйлейді:
Бір аяғы – сегіз,
Бір аяғы  – тоғыз.
Бір атасы  – сақ, 
Бір атасы  – оғыз.
Күмбірлесе  – домбыра,
Күңіренсе – қобыз.
Созылғанда  – сағыз
Сазарғанда  – нағыз.
Долданғанда  – дойыр,
Сілтенгенде  – сойыл.
Көңілімен байыр,
Айтқан сөзге қайыл.
Ұнатпасаң ұрыс,
Жақсы көрсең жайыл...
Бір аяғы  – сегіз,
Бір аяғы  – тоғыз.
Тағыдайын елмін
Тарпаңымен егіз .
Өлеңде  қобыз  бен  домбыраны  серік 
еткен ұлттық болмыс пен мінез толығымен 
көрініс 
тапқан. 
Ақын 
поэтикалық 
өрнектерді  орнымен  қолдана  білген. 
Ұлттық  танымы  бай  қаламгердің  ұлт 
тарихын  жете  білуі  айрықша  ақындық 
талантымен үйлесім тапқан. Өз өзіне сын 
көзімен қарайтын бүгінгі заманның ақыны 
кешегінің құрметтісі мен айбарлысын өзіне 
үлгі тұтады. Сол кескекті ердің сойларымен 
өзін салыстырады. Сөйте отырып, өз өзін 
мінейді. Осалдығын паш етеді:
Сен Махамбет емессің!
Самал желмен кеңестің,
Тәмам елмен тең өстің.
Халық қамын емес,
Халық нанын жеп өстің.
Сен Махамбет емессің! 
ФИЛОЛОГИЯ

“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
166
Осылайша  толғанған  ақын  ащы 
шындықты  аянбай  айта  отырып,  кері 
кеткен керенаулыққа ашынады:
Қилы заман ұлысың,
Қиын күннің тілісің,
Қилы нарық құлысың.
Құлқыны үшін тырбанған
Қоңыздардың бірісің.
Көрген күнің құрысын!
Сен Махамбет емессің!
Жамандармен кеңестің,
Жақсылармен тең өстің.
Елің қамын жеп емес,
Екі иінің жеп өстің...
Сен Махамбет емессің! 
Лирикалық  мінездің  қолтаңбалық 
сипатының  поэзиялық  шығармаларда 
көрініс  беруі  осылайша  жалғаса  бермек. 
Дүниеге  қанша  шығармашылық  тұлға 
келетін  болса,  соншама  әрқайсысының 
өзіне тән өлеңдегі мінезін қалыптастырып, 
ақындық «Менін» айқындай бермек.
                     
Әдебиеттер
1.  Қабдолов  З.  Сөз  өнері.  Алматы,  2002. 
360 б.
2. 
Әдебиеттану. 
Терминдер 
сөздігі 
(құрастырушылар:  З.Ахметов,  Т.Шаң-
баев). Алматы: Ана тілі, 1998. 384 б. 
3. Гинзбург Л. О лирике. Л., 1977.
4.  Ахметов  К.  Әдебиеттануға  кіріспе. 
Қарағанды, 2004. 332 б. 
5. Ницше Ф. Сочинение в двух томах. М., 
1920. 563 с.
6.  Мәшһүр  Жүсіпов  Қ.  Өлең  –  сөздің 
патшасы. Алматы: Жазушы,1991. 216 б.
7.  Шапаев  Т.  Ой  түбінде  жатқан  сөз. 
Алматы: Жазушы, 1989. 360 б.
8. Гегель Г.В. Эстетика. М.,1969. Т.2 
9. Белинский В.Г. О русских классиках. М., 
1986.
ФИЛОЛОГИЯ

167
“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
В 
какой 
степени 
сформулированная 
нами  гипотеза  о  том,  что  а)  любая 
национальная  культура  является  при-
родным  феноменом,  самоорганизующейся 
коммуникационной  системой  и  б)  комму-
никативное  пространство  является  внешней 
средой  по  отношению  к  различным  культу-
рам (субкультурам)?
Основные  положения  можно  свести  к 
следующему.  Культура  как  понятие  имеет 
длительную  традицию  употребления  в  зна-
чительном  количестве  научных  дисциплин, 
что  повлекло  за  собою  соответствующие 
последствия  с  точки  зрения  точности  и 
непротиворечивости.  Количество  дефиниций 
культуры  достигает  нескольких  сотен,  и 
сейчас  стало  непросто  ориентироваться  даже 
в отдельных подходах к ее описанию (классах 
дефиниций). 
Культура (если не принимать во внимание 
пессимистические и нигилистические взгляды 
на неё со стороны ряда философов): 
• есть, прежде всего, сложная система, вк-
лючающая  в  себя  и  совокупность  созданных 
людьми  в  данную  эпоху  материальных 
предметов, 
служащих 
удовлетворению 
различных  потребностей,  и  совокупность 
достижений  в  духовной  сфере  (в  частности 
тех,  которые  выступают  в  виде  норм, 
регулирующих  поведение  людей  в  своём  или 
чужом этносоциальном коллективе); 
• система характеризуется достаточно вы-
соким  для  данной  исторической  эпохи  и  для 
данных конкретных условий уровнем умений, 
знаний  и  навыков  своих  носителей,  прежде 
всего  уровнем  технологий  и  материальных 
благ,  уровнем  социальной  организации  и 
личной свободы; 
•  система  является  сугубо  человеческим 
достоянием,  реализующимся  во  множестве 
конкретных этносоциальных культур; 
•  система  содержит  в  себе  определён-
ные  идеалы,  образцы  для  сопоставления,  
подражания  и  заимствования,  стимулы,  по-
буждающие  людей  к  творческой  деятель-
ности,  к  совершенствованию  существующего 
порядка вещей и самосовершенствованию; 
• она передаётся по традиции из поколения 
в поколение как нечто устойчивое и вместе с 
тем подвержена историческим изменениям; 
•  она  может  передаваться  в  целом  или 
в  каких-то  своих  фрагментах  от  одной 
этносоциальной общности людей к другой; 
•  она  может  уступать  место  другой 
этносоциальной культуре, растворяться в ней. 
Как  правило,  культура  многослойна. 
Одни  из  этих  слоёв  (особенно  местные 
обычаи  и  нравы)  сохраняются  длительное 
время,  другие  же  подвержены  значительным 
изменениям  в  результате  контактов  разных 
культур.  Носителями  культур  того  или 
иного  типа  являются  этносы,  суперэтносы, 
этнографические  группы,  большие  и  малые 
социальные  группы,  в  конечном  счёте 
отдельные 
индивиды. 
Взаимодействуют 
(и 
“коммуницируют”, 
т.е. 
совершают 
коммуникативные  акты)  не  сами  культуры, 
а  люди,  имеющие  возможность  познавать  и 
А.М. ИБРАЕВА
кандидат педагогических наук,
и.о.доцента Казахского университета 
международных отношений и
мировых языков им.Абылай хана
КУЛЬТУРА
 –
ЭТО  КОММУНИКАЦИЯ?
ФИЛОЛОГИЯ

“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
168
оценивать разные культуры, их материальные 
и духовные составляющие [1]. 
Если 
эти 
культуры 
принадлежат 
разноязычным этносоциальным коллективам, 
в контакты вступают и языки. И как раз изме-
нения  в  контактирующих  языках  наиболее 
наглядно  свидетельствуют  о  “присвоении” 
людьми 
элементов 
чужих 
духовных 
культур,  концептов  иного  этносоциального 
миросозерцания. 
  В  теоретических  работах  последних  лет 
культура  сравнивается  то  с  программой, 
заложенной  в  голову  человека,  то  с 
экраном,  стоящим  между  ним  и  миром,  то  с 
инструментом  в  его  руках.    Ясно  одно:    мир 
дан  нам  вовсе  не  в  ощущениях,  а    сложным 
образом  в  организованных  интерпретациях 
этих ощущений.  Интерпретационная модель 
и есть культура [2].
За  последние  три  десятилетия  на  стыке 
естественных  и  гуманитарных  наук  были 
получены  значительные  результаты,  давшие 
возможность 
конкретизировать 
анализ 
культуры  как  самоорганизующейся  системы. 
[3; 4]. 
Целостность  культуры  рассматривалась 
либо  в  синхронном  разрезе,  схватывающем 
одновременно  компоненты  ее  простран-
ственных  структур,  либо  в  диахронном,  и  в 
этом случае исследовался линейно-временной 
ракурс  ее  бытия,  либо  пространственные  и 
временные  характеристики  бытия  культуры 
рассматривались  вне  внутренней  связи  друг 
с  другом.  Тем  не  менее  использованная  в 
различных 
исследованиях 
методология 
—  будь  то  системный  подход,  герменевтика, 
структурализм, марксизм или постмодернизм 
— 
способствовала 
прояснению 
многих 
аспектов 
бытия, 
самодетерминации 
и 
механизмов  саморазвертывания  культуры 
в 
информационном 
(коммуникативном) 
пространстве. 
При 
первом 
приближении 
инфор-
мационное  (коммуникативное)  пространство 
можно  определить  как  такую  форму  бытия 
культуры,  в  которой  на  основе  единства 
пространства  и  времени  обеспечивается 
специфика 
содержания, 
относительная 
автономность  и  самодостаточность  культуры. 
Эта  форма  содержательна,  поскольку  в  ней 
происходят 
постоянные 
взаимопереходы 
не  только  пространства  и  времени,  но  и 
содержания культуры в свойства пространства-
времени  и  обратно.  Пространство,  сле-
довательно,  является  одним  из  вариантов 
конституирования  целостности.  Как  способ 
бытия  культуры,  он  самовоспроизводит 
себя  через  единство  формы  и  содержания. 
Эта  его  особенность  позволяет,  не  проясняя 
конкретику и все многообразие ее проявлений 
(что 
требует 
иных 
методологических 
конструктов,  имеющих  обще-  и  частнонауч-
ный  характер),  раскрыть  единство  становле-
ния  и  устойчивости  целостности,  в  рамках 
которой  развертывается  все  многообразие  ее 
свойств и отношений. Поэтому пространство 
оказывается  как  бы  особым  подвижным 
контуром, который обеспечивает связь целого 
и  частей,  внутреннего  и  внешнего,  общего  и 
единичного, выделяя зависимость свойств тех 
или  иных  культур  от  некоторых  константных 
состояний ее бытия.
Содержательность  пространства  как  раз 
и  связана  с  выделением  в  нем  констант,  в 
которых  фиксируется  тождество  некоторых 
элементов — свойств или состояний культуры, 
неизменно  присутствующих  в  культурном 
процессе. Константы выступают особого типа 
детерминантами,  которые  постоянно  прояв-
ляются  в  историко-культурном  процессе. 
Именно через них пространство обеспечивает 
процессы  взаимоперехода  от  статики  к 
динамике  и  наоборот,  тем  самым  как  бы 
ориентируя познание на изучение внутренних 
динамических свойств изучаемых систем.
Эти  особенности  и  выдвинули  его  в 
центр  методологических  поисков  науки, 
что  проявилось  не  только  в  исследованиях 
естественных  и  точных  наук,  но  и  доказало 
свою  продуктивность  в  проекциях  идеи 
пространства  на  социально-гуманитарное 
знание.  Поэтому  информационное  и  ком-
муникативное пространство не случайно стало 
одной  из  инноваций  ХХ  века:  усложнение 
объектов  науки,  осознание  их  системного 
характера  с  необходимостью  выдвинули 
континуальность  в  число  приоритетных 
методологических  принципов  исследования 
непрерывности,  связи  и  взаимопереходов 
различных  фрагментов  реальности.  Это 
впервые  позволило  изучать  природу  таких 
объектов,  границы  существования  которых 
ФИЛОЛОГИЯ

169
“Әділеттің” ғылыми еңбектері № 3 (25) 2008
не  имеют  четких  очертаний,  поскольку  эти 
объекты постоянно находятся в становлении, 
обнаруживая 
свою 
незавершенность, 
пульсацию,  что  отличает  и  культуру  как 
особый тип бытия.
Известно,  что  как  исследовательский 
принцип  информационного  пространства 
впервые был освоен в теории относительности 
А.  Эйнштейна,  доказавшего,  что  при 
приближении  частиц  к  скорости  света  ра-
дикально меняются их свойства: растет масса, 
замедляется время. Но этого эффекта не про-
исходит,  если  их  скорость  достаточно  уда-
лена от предела — выделенной и постоянной 
величины — скорости света. Информационное 
пространство    поэтому  с  самого  начала  стало 
не просто методом анализа содержания, но и 
определением  границ  той  среды,  в  которой 
данный фрагмент реальности сохраняет свою 
качественную специфику [5].
Безусловно,  в  литературе,  особенно 
учебной,  еще  встречаются  утверждения  типа: 
«культура  —  это  сущностная  характеристика 
человека,  связанная  с  чисто  человеческой 
способностью  целенаправленного  преоб-
разования  окружающего  мира,  в  ходе  ко-
торого  создается  искусственный  мир  вещей, 
символов, а также связей и отношений между 
людьми.  Все,  что  сделано  человеком  или 
имеет  к  нему  отношение,  является  частью 
культуры. Коммуникация и общение являются 
важнейшей  частью  человеческой  жизни,  а 
значит, и частью культуры» [6].
Однако  современные  научные  взгляды 
на  сущность  культуры  вполне    соответствуют 
положениям 
нашей 
гипотезы. 
Таким 
образом,  широко  известное  положение 
Э.Холла  «культура  —  это  коммуникация,  а 
коммуникация  —  это  культура»  [7]  следует 
понимать  в  том  смысле,  что    в  условиях 
межкультурной  коммуникации  ее  результат 
зависит не столько от изначального содержания 
сообщения  и  воли  коммуникантов,  сколько 
от  процесса  конкурентного  взаимодействия 
культур,  способного  исказить  сообщение  до 
неузнаваемости. 
                    Литература
1.  Сусов  А.А.,  Сусов  И.П.  Теория 
межкультурной 
коммуникации 
vs. 
этносоциолингвистика. 
// 
Лингвис-
тический вестник. Вып. 3. Ижевск, 2001. 
С. 3-12. 
2.  Бергельсон  М.Б.  Межкультурная 
коммуникация  как  исследовательская 
программа: 
Лингвистические 
мето-
ды  изучения  кросс-культурных  взаи-
модействий. // Тезисы пленарного доклада 
на  II  Международной  конференция  РКА 
“Коммуникация: 
концептуальные 
и 
прикладные  аспекты”  (“Коммуникация-
2004”)  “Сommunication:  theoretical  ap-
proaches and practical applications” (Commu-
nication-2004). М.: РКА, 2004. Российская 
коммуникативная  ассоциация  http://www.
russcomm.ru 
3.  Гухман  В.Б.  Философская  сущность 
информационного  подхода  Автореф.  дисс. 
на  соискание  ученой  степени  доктора 
философских  наук.  Кафедра  психологии 
и  философии  Тверского  государственного 
технического  университета  и  кафедра 
философии 
ИППК 
Московского 
государственного  университета  им.  М.В. 
Ломоносова. Тверь-Москва, 2001. 45 с.
4.  Колосков  В.Ю.  Фундаментальная  кар-
тина мира. Сборник статей, посвященном 
100-летию  Д.Д.Иваненко,  М.:  «Белка», 
2004. 605 с. 
5.  Лотман  Ю.М.    Культура  и  взрыв  // 
Семиосфера.  М.:  Искусство,  СПБ,  2000, 
704 с.
6.  Грушевицкая  Т.Г.,  Попков  В.Д.,  Са-
дохин  А.П.  Основы  межкультурной 
коммуникации: Учебник для вузов под ред. 
А.П. Садохина. М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2002.  
352 с.
7. Hall, E.T. Trager H. Culture as Communi-
cation New York:  Doubleday. 1954.

жүктеу/скачать 1,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: