Хабаршы вестник «Педагогика ғылымдары» сериясы

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
80 
УДК 37.02 
 
КӘСІПТІК ОҚЫТУ МАМАНДЫҒЫ БІЛІМГЕРЛЕРІНЕ РУХАНИ-МӘДЕНИЕТ 
ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫН ИГЕРТУДІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ 
 
Г.Б. Таттибаева – 
Қазақ  мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің магистранты 
 
Аңдатпа: 
Мақаланың  мақсаты  қазіргі  ғаламдану  процесіндегі  өзінің  ұлттық  мектебін,  оқыту  үрдісін  халық  педагогикасы 
дәстүрлерінде құру, мазмұны тек  қазақ тілі құнарында өркендету, дәстүрлі еңбек тәрбиесінің дербестігіне кепілдік 
беру. Негізгі ерекшеліктері Білім және ғылым министрлігі бекіткен «Атамекен», «Дәстүр», «Мәдени мұра», «Кәусар 
бұлақ», т.б. бағдарламаларда жеткіншек ұрпақты дәстүрлі еңбекке тәрбиелеудің формалары қарастырылған. Ұлттық 
сана-сезімі оянған, қоғамдық байлықты еселей түсуде нарықтық экономика қағидаларына бейімделе отырып, ұлттық 
руханият пен мәдениет құндылықтарын кеңінен пайдалана алатын, қазақ халқының дәстүрлі еңбегіне бейімделген, 
белсенді, іскер,   бәсекелік,   қабілеттілік, шығармашылық   қасиеттерге  дағдыланған «сегіз қырлы, бір сырлы» жеке 
тұлғаны  қалыптастыру.  қазақ  халқының    дәстүрлі    еңбек  түрлерінің  тарихи,  әлеуметтік-экономикалық  даму 
негіздерін  зерделеу,  қазіргі  нарықтық  экономикадағы  дәстүрлі  шаруашылықтардың  жетістіктерімен  таныстыру; 
дәстүрлі ұлттық  сәулет,  бейнелеу, қолөнерінің ішкі мазмұнымен, жетістіктерімен таныстыру;  оқушылар  еңбегімен 
дайындалған шығармашылық жұмыстарынан көрме ұйымдастыруды дәстүрге айналдыру; 
Тірек сөздер – тәрбие, дәстүрлі еңбек, көркемдік еңбек, технология. 
 
Үшінші  мыңжылдықтың  табалдырығын  аттаған  бүгінгі  қазақ  халқының  мақсаты  –  қазіргі  ғаламдану 
процесіндегі  өзінің  ұлттық  мектебін,  оқыту  үрдісін  халық  педагогикасы  дәстүрлерінде  құру,  ғылым-білім 
пәндерін  бүкіл  әлемдік  стандартқа  сәйкестендіру  барысында  тек  қазақ  тілі  құнарында  өркендету,  дәстүрлі 
еңбек тәрбиесінің дербестігіне кепілдік беру. 
Жалпы білім беретін мектептік «Көркемдік еңбек» және «Технология» пәндерін, орта білім беретін кәсіптік 
лицейлерде,  кооледждерде,  ЖОО-дағы  болащақ  «Көркемдік  еңбек»  және  «Технология»  пәнінің    мектеп 
мұғалімдерін    оқыту  үрдісін  ұлттық  көркемөнермен  байланыстыру  арқылы  жас  жеткіншектердің  бойына 
рухани мәдени құндылықтарымызды сіңіре білу өзекті болмақ. 
Қазақстанның тәуелсіз өркениетті мемлекет болуына байланысты Қазақстан Республикасының «Білім беру 
туралы»  Заңының  қабылдануы,  қазақ  тілінің  «Мемлекеттік  тіл»  ретінде  жариялануы,  қазақ  этнопедагогика-
сының дербес ғылым мәртебесіне жетуі. 
Қазақстан Үкіметінің ресми құжаттары, Ата Заңы, «Мәдениет туралы» заңы, «Мәдени мұра» Мемлекеттік 
бағдарламасы, Этномәдениет, Тәрбие тұжырымдамасы, «Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 
2011–2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы». 
Қазақстан  Республикасы  әлеуметтік  мәдени  дамуының  тұғырнамасы,  Қазақстан  Республикасындағы 
этникалық-мәдени білім тұжырымдамасы, зерттеу проблемасы бойынша басылым көрген қазақстандық, алыс 
және  жақын  шетелдік  ғалымдардың  (философ,  тарихшы,  этнограф,  мәдениеттанушы,  өнертанушы,  филолог, 
педагог, психолог және т.б.) еңбектері, педагогикалық ғылыми  зерттеулер мазмұнындағы ғылыми тұжырым-
дамалар және «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» заңдарының қабылдануы жасөспірімдерді халқымыздың 
дәстүрлі еңбек түрлеріне  тәрбиелеу мәселесіне жаңаша көзқарас тұрғысынан қарауды талап етеді. 
Педагогикалық  мамандарды  дайындауда  этномәдениет  құндылықтарын  пайдалану  мәселелерімен 
М.Х.Балтабаевтың,  С.Ұзақбаеваның,  С.Қалиевтың,  Ә.Табылдының,  З.Ә.  Әбілованың,  Ә.О.  Қамақтың    т.б. 
ғылыми зерттеулерінде, тәжірбиелік жұмыстарында қарастырылады. 
Бүгінгі  таңда  жасөспірімдерге  көпсалалы  ұлттық  мектептерде  халықтың  дәстүрлі  еңбегімен  тығыз 
байланыста тәрбие беруге зор үміт артылып отыр. 
Жоғары  сынып  оқушыларына  дүниежүзілік  сәулет  өнері  мен    қолөнер  мәдениеті  қорының  бағалы 
шығармаларынан хабар беру де көзделеді. 
Осы көрсетілген пәндермен қатар Білім және ғылым министрлігі бекіткен «Атамекен», «Дәстүр», «Мәдени 
мұра»,  «Кәусар  бұлақ»,  т.б.  бағдарламаларда  жеткіншек  ұрпақты  дәстүрлі  еңбекке  тәрбиелеудің  формалары 
қарастырылған. 
Мектептегі тәрбие жүйесінің екінші бөлімі – арнайы еңбек тәрбиесі. Бұл түрлі әдіс-тәсілдерге, баланың іс-
әрекеті мен қарым-қатынасына негізделген, сондай-ақ технология пәнін оқытудың мазмұндас жалғасы болып 
табылады. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
81 
Мектептегі және мектептен тыс балалар мекемелеріндегі еңбек тәрбиесінің мазмұнында, жеткіншектердің 
жас ерекшеліктерін ескере отырып, ұлттық негізде құралған «Дәстүр», «Атамекен», «Атакәсіп пен Анакәсіп» 
және т.б. тәрбие бағдаламаларын тиімді қолдану қажет. 
Мектептегі  еңбек  тәрбиесі  жұмысын  ұйымдастыруда  әлеуметтік  ортаның,  қоғамдық  мәдени  орындардың 
ықпалын ескере отырып, ата-аналар және қамқоршы кәсіпорындардың ұжымдарымен бірігіп төмендегі негізгі 
шараларды іске асыру көзделеді: 
-  қазақ  халқының   дәстүрлі  еңбек түрлерінің тарихи, әлеуметтік-экономикалық даму негіздерін зерделеу, 
қазіргі нарықтық экономикадағы дәстүрлі шаруашылықтардың жетістіктерімен таныстыру; 
-  дәстүрлі ұлттық  сәулет, бейнелеу,  қолөнерінің ішкі мазмұнымен, жетістіктерімен таныстыру;  оқушылар 
еңбегімен дайындалған шығармашылық жұмыстарынан көрме ұйымдастыруды дәстүрге айналдыру; 
-  еңбек  тәрбиесінде  отбасы  және  мектепке  дейінгі  тәлім-тәрбиені  сабақтастыра  отырып,  жаңа  мазмұнды 
«Ана-ене салты», «Ата-әке салты», «Қолөнері», «Қыз-келін салты», «Ұлттық ойындар», «Саятшы», «Зергер», 
«Ұста»,  «Жігіт  салты»,  «Шежіре»,    т.б.  дәстүрлі  еңбек  тәрбиесіне  бағытталған  үйірмелер,  клубтар  ұйымдас-
тыру; 
- оқушылардың техникалық қызығушылығын арттыруға баса назар аудару; 
үй шаруасы сабағын ұлттық еңбек тәрбиесі көзіне айналдыру; 
халқымыздың  ертеден  келе  жатқан  еңбек  мерекелерін  («Уыз  той»,  «Бие  бау»,  «Ерулік»  «Наурыз»,  т.б.) 
өткізуді дәстүрге айналдыру, оларға жеткіншектерді қатыстыру;  
Себебі,  кеңес  дәуірінде  қазақтың  ұлттық  мектебі  болмады,  мектептер  қазақ  мектебі  деп  аталғанмен,  олар 
орыс  мектебінің  қолайсыз  көшірмесі  еді,  ұлттық  мектептердің  ұлттылығы  жойылып,  олардың  қазақ  халқы 
үшін  пайдасы  болғанымен,  жас  ұрпақтың  ұлттық  тұрғыдағы  еңбек  тәрбиесіне  зияны  тиді  дейді                   
Шалғынбаева Қ.Қ. [1] 
Мектептік  «Көркемдік  еңбек»  және  «Технология»  пәндерін  оқыту  үрдісін  ұлттық  көркемөнермен  байла-
ныстыра оқыту мектепте  еңбек  біліктерін  арттырудың  басты  міндеттері:  біріншіден,  еңбек  сүйгіштік  пен  
еңбек  адамдарына  құрметпен  қарау;   екіншіден,   оқушыларды  халық   шаруашылығының   салаларындағы  
еңбектің  түрлерімен  таныстыру  еңбек  іс-әрекетінің  барысында  олардың  дағдысы  мен  іскерлігін  қалып-
тастыру;  үшіншіден,  мамандықты  таңдауға  дайындау. 
Ұлттық  сана-сезімі  оянған,  қоғамдық  байлықты  еселей  түсуде  нарықтық  экономика  қағидаларына 
бейімделе отырып, ұлттық руханият пен мәдениет құндылықтарын кеңінен пайдалана алатын, қазақ халқының 
дәстүрлі еңбегіне бейімделген, белсенді, іскер,   бәсекелік,   қабілеттілік, шығармашылық   қасиеттерге  дағды-
ланған «сегіз қырлы, бір сырлы» жеке тұлғаны қалыптастыру. 
Қазақ халқының дүниетанымдық ой-өрісі мен  рухани дамуын, біздерге дейін жеткен эстетикалық мәдени 
қазыналарын жасаушы-тарихи, материалдық ескерткіштері, кәсіби шаруашылық, тұрмыс-салт дәстүрлері, ауыз 
әдебиеті, дәстүрлі бейнелеу және қолөнері, сәулет өнері, музыка өнері, мерекелік ойын-сауықтары қамтамасыз 
етіп келгенін, философия, тарих, этнография , эстетика , мәдениет және өнертану саласындағы ғылыми зерт-
теулерді,  педагогикалық  еңбектерді  талдай  отырып,  «Сегіз  қырлы,  бір  сырлы»  ұрпақ  тәрбиесін    қамтамасыз 
ету: 
  1) қазақтың әдеби фольклор: 
  2) музыкалық фольклор: 
  3) тұрмыстық қолөнер  фольклоры: 
  4) кәсіптік сәндік қолөнер фольклоры құралдары негізінде жүзеге асырылып отырғанына  көз жеткіземіз. 
Тарихи  қалыптасу,  даму  кезеңдерінде,  өзінің  ұлттық,  психологиялық,  әлеуметтік  болмысының  бар 
мүмкіндіктерін,  ата-бабалар  сынынан  өткен  тәрбиелік    принциптерін,  мінез-құлық  нормаларын,  тәлімдік 
қағидаларын  толық  қалыптасқан  «Сегіз  қырлы,  бір  сырлы»    азамат  тәрбиесінде  пайдалануды  мақсат  тұтқан 
халқымыз, өзіндік тәрбие құралдарын, әдіс-тәсілдерін дүниеге әкелген. 
Ол    тәрбие  құралдары,  халықтын  мәдени  құндылықтарын  құрайтын  –адамдардың  материалдық  байлығы 
және  қоршаған  шындық  болмысына,  ортаға  деген  рухани  дүниетанымдық,  әсемдік  шығармашылық 
көзқарасының жемісі саналатын сан -алуан өнер түрлері. Қазақ халқының тәрбие жүйесі мазмұнында, болашақ 
ұрпағын өнер арқылы сұлулыққа, әсемдікке баулу, ата-ана, ата-әже, жалпы елдің мұраты болғаны сөзсіз. [2]  
 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
82 
1-Кесте. Мектептік «Көркемдік еңбек» және «Технология» пәндерін оқыту үрдісін 
ұлттық көркемөнермен қазақ этнопедагогикасының ғылыми-әдiстемелiк жүйесiмен байланысы [3] 
 
№ 
Атаулары 
Мақсаты 
1 
Халық 
педагогикасы-
ның мақсаты  мен  мiндет-
терi:    
“Сегiз қырлы, бiр сырлы”, жан-жақты жетiлген азамат тәрбиелеу. 
2 
Мазмұны: 
Ұлттық салт-дәстүрлер арқылы балаға ақыл-ой, адамгершiлiк, әсемдiк, дене, 
денсаулық, еңбек тәрбиелерiн беру, мiнез-құлық дағдыларын қалып тастыру. 
3 
Әдiстер:    
Әңгiмелесу, кеңесу, түсiндiру,сендiру, талап ету, кеңес беру,үйрету, көрсету, 
үлгi  көрсету,өтiну,  бұйыру,  жаттықтыру,бата  беру,  мадақтау,  алғыс  айту, 
жалбарыну, қарғау, сөгу,кiнәлау, айыптау, жазалау т.б. 
4 
Түрлерi:                             
Ойындар, тойлар, еңбек мерекелерi, ойын-сауықтар,кештер. 
5 
Құралдары:                        
Санамақ, 
жаңылтпаш,өлең-жыр, 
тақпақ, 
ертегi-аңыздар, 
жұмбақтар, 
айтыстар,   мақал-мәтелдер,  шешендiк  сөздер,  салттар,ырымдар,  жол-
жоралар, ұлттық    ойындар, әңгiме, айтыстар, сабақтар мен  үйiрмелер. 
6 
Нәтижесi:  
Сегiз қырлы, бiр сырлы”, жаны таза, тәнi сау адам. 
7 
Тәрбиеге себепшi күштер:  
 Табиғат,  еңбек,  тұрмыс,  салт-дәстүр,  өнер  кәсiптер,  дiн,  ана  тiлi,  ұлттық 
ойындар. 
8 
Тәрбие ортасы:      
Отбасы, ауыл-аймақ, ру, қауым, тайпа, ұлт, мектеп, медресе.  
9 
Тәрбие объектiсi:  
Бала. 
10 
Халық тәрбиешiлерi 
Әке-шешесi, атасы мен әжесi, апа, ағалары, ауыл үлкендерi, өнер иелерi. 
 
З.Ә. Әбілова  «Қазіргі қазақ баласының бойындағы бір кемшілігі-өзіне сенімсіздік, жасықтық мінез. Баяғы 
Қазтуған мен Шалкиіз заманындағы қазақ мінезінен өзін «Буыршынның бұта шайнар азуы» деп сезінген өрлік 
пен  өр  рухты  көреміз.  Сенімсіздікті  қалыптастырған  екі  ғасырлық  құлдық  психология  мен  әміршіл  жүйе 
болатын.  Енді  дәстүрлі  қазақы  тәрбиеміздің  өміршең  үрдістерін  қазіргі  заман  ағымына  үйлестіре  алмай 
жатырмыз.  Дәстүр  құндылығы  бір  басқа  да,  уақыт  құндылығы  бір  басқа.  Бала  санасында  қазіргі  қазақ 
азаматының  рухани  моделі  қалыптаспағандықтан,  сенімсіздік  комплексіне  ұшырайды.  Ал  өзге  тілде  тәрбие 
алған балада ұлттың мәдениетін білмеуде туған сенімсіздік бар. Сондықтан, ендігі тәрбиенің алдында тұрған 
зәру мәселе-қазіргі қазақ  азаматының мінезін қалыптастыру»  дейді. [4] 
Осыдан  қорытындылай  келе  ғалымдарымыздың  зерттеулерімен,  ой-пікірлерімен  таныса  келе,    үшінші 
мыңжылдықтың  табалдырығын  аттаған  бүгінгі  қазақ  халқының алдында    «үш  тұғырлы  тіл»    бағдарламасын 
науқанын  жүзеге  асыру  барысында  жоғарыдағы  ғалымдарымыздың  еңбектері  тасада  сығалап  қарап  қалмау 
үшін  (өйткені қазіргі таңда  «Көркемдік еңбек» және «Технология», Бейнелеу өнері, Музыка осы көркем өнер 
пәндеріне берілетін сағат саны қысқартылып жалпы білім беретін мектептерде 1сағат қана берілген) кәсіптік 
оқыту  мамандығы  білімгерлеріне,  болашақ  көркемөнер  мұғалімдеріне    рухани-мәдениет  құндылықтарын 
игертудің педагогикалық маңызын ұлттық негізде жүргізетін оқу әдістемелік кешенді қайта қарап құрастырып, 
бірақ ұлттық шеңберден қамал соғып алып, өркениет жаққа қарай жасқана көз салғаннан  гөрі, көтеріле түсіп, 
әлемдік деңгейден ұлтымызға көз салуымыз жөн дейміз. 
 
 
Резюме 
В данной статье цель дать полную независимую гарантию на то, чтобы   в процессе сегодняшней глобализации 
осуществить  восстановление  своих  национальных  школ,  педагогический  процесс  народного    обучения 
традиционным  образом,  обеспечить  развитие  содержания    только  на  казахском  языке  и  развивать  традиционное 
трудовое воспитание.   Основные  особенности: в  утвержденных министерством науки и   образования «Атамекен», 
«Традиция»,  «Культурное  наследие»,  «Чистый  родник»  и  в  других  программах    были  рассмотрены  формы 
воспитания подрастающего поколения  традиционному труду.  
 
Summary 
 Тhe article’s purpose: in hodiernal globalization’s process to  give guarantees  of reviving national schools, traditionally 
folk  pedagogic  learning  process,  traditional  labor  upbringing,  improving  contents  in  Kazakh  language.  Main  features: 
affirmed by ministry of science and education “Atameken”, “Tradition”, “Cultural heritage”, “Pure rill” and in other programs  
were  contemplated forms of upbringing growing generation to traditional labour.  
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
83 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
1.  Шалғынбаева  Қ.Қ.  Қазақ  халқының  еңбек  тәрбиесі  дәстүрлерін  үздіксіз  білім    беру  жүйесінде  пайдалану 
тұжырымдамасы. – Алматы, 2004 – 3 бет.   
2. Қамақ Ә.О. Этнокөркеммәдениет  № 1. 2010ж 12-13бет/,/ Ізденіс» №2/2013. – 204-207 бет.  
3. Қалиев С. Қазақ этнопедагогикасының теориялық мәселелерi  және тарихы.  – Алматы: “Бiлiм”. 2004. 75 бет 
4.  Әбілова. З.Ә. «Этнопедагогика». – 1997. – 195 бет. 
 
 
УДК 37.046.16  
 
ПРОФЕССИОНАЛЬНО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ БЛОГ КАК СРЕДСТВО ФОРМИРОВАНИЯ 
МЕЖКУЛЬТУРНО-КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ СТУДЕНТОВ ВУЗОВ 
 
К.С. Дубровина – магистрант,  
Казахский университет международных отношений и мировых языков им. Абылай хана 
  
Аннотация: 
Текущая  стадия  образовательного  развития  сферы  характеризуется  различными  попытками  обеспечить  более 
высокие  результаты  и  качество  образовательного  улучшения.  Приобретя  модернизированную  парадигму 
образования  иностранного  языка,  основное  внимание  расследования,  перемещенного  к  развитию  языковой 
индивидуальности  посредством  co-приобретения-знаний  о  языке  и  культуре.  Это  явление  позволило  нам,  чтобы 
провести более глубокие исследования языка - культурные особенности личной и профессиональной коммуникации. 
Результаты таких расследований  широко используются в  моделировании  дидактического процесса в  окружающей 
среде,  чтобы  сформировать  предмет  межкультурной  коммуникации  как  цель  образования  иностранного  языка. 
Понятие основанных на компетентности инструкций предполагает профессиональное развитие студентов, которые 
способны  и  готовы  решить  проблематичные  профессиональные  задачи.  Поэтому,  повторное  заявление  средств  и 
стратегии обучения иностранного языка неизбежны. 
Одно  из  направлений  гуманитарных  исследований,  принятых  современным  научным  сообществом,  является 
междисциплинарным  подходом  “исследований  беседы”.  Это  предполагает  расследование  коммуникационных 
особенностей  реализации  с  точки  зрения  лингвистической  и  экстралингвистической  интеграции  особенностей. 
Следовательно,  профессионально-педагогические  блоги  получают  некоторые  коммуникативные  языком 
особенности,  которые  могли  использоваться  в  обучении  иностранного  языка.  Главная  цель  этой  статьи,  поэтому, 
состоит в том, чтобы указать на эти особенности на основе профессионально-педагогической блогосферы.      
Ключевые слова: беседа, электронная беседа, технология блога, коммуникативные языком особенности  
 
 
На современной стадии развития языкознания насчитывается множество аспектов изучения языка, которые 
предполагают  как  его  структурное  описание,  так  и  междисциплинарное,  смежное  рассмотрение.  Поэтому 
выделение различных подходов, в том числе структурного, коммуникативного, лингвокультурологического и 
т.д. неизбежно. 
Начиная  со  второй  половины  XX  века,  в  зарубежной  и  отечественной  науке  стало  развиваться  новое 
направление,  получившие  название  «дискурсивный  анализ».  Оформившись  в  самостоятельную  лингвисти-
ческую  дисциплину  к  концу  века,  дискурс  приобрел  междисциплинарный  статус  исследования,  что  обусло-
вило  появление  различных  подходов  к  пониманию  его  сущности.  Например,  философия,  логика,  теория 
коммуникации  рассматривает  дискурс  в  качестве  сложного  коммуникативного  явления,  в  рамках  которого 
осуществляется  обмен  значениями  в  межличностных  контекстах  (О.В.  Коротеева,  Е.С.  Кубрякова,                        
А.К. Михальская, Ю.Хабермас). 
Представители  социальных  наук,  П.Анри,  Ж.Гийому,  А.Греймас,  Ж.Деррида,  Д.Мальдидье,  М.Пеше, 
П.Серио, М.Фуко, рассматривают дискурс как общение, представленное с позиций реализации определенных 
дискурсивных практик.  
Что касается лингвистики, то под дискурсом понимается связный текст, актуализирующийся в определен-
ных  условиях.  При  этом  рассматриваются  как  лингвистические,  так  и  экстралингвистические  факторы               
(Н.Д.  Арутюнова,  В.Г.  Борботько,  Т.А.  ван  Дейк,  В.З.  Демьянков,  В.И.  Карасик,  Ю.Н.  Караулов,                           
О.В. Коротеева, В.В. Красных, М.Л. Макаров, Т.М. Николаева, Е.В. Падучева, Ю.Е. Прохоров, К.Ф. Седов).  
Педагогическая наука же трактует дискурс как контекст педагогической коммуникации со специфическим 
профессиональным  «наполнением»  (Л.С.  Бейлинсон,  Г.В.  Димова,  В.Р.  Имакаев,  О.А.  Каратанова,                         

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
84 
Т.А.  Ладыженская,  Ж.В.  Милованова).  При  этом  сегодняшние  исследования  (И.А.  Колесникова,                            
С.Л.  Суворова,  Н.В.  Шеляхина)  подчеркивают  не  столько  речевое  взаимодействие  между  преподавателем  и 
учащимися, сколько  рассматривают социо-прагматические характеристики в ценностно-смысловом  общении 
между субъектами дидактического процесса [1].  
Поэтому  в  рамках  обновленной  методологии  иноязычного  образования  (С.С.  Кунанбаева)  будет 
целесообразным рассматривать понятие «дискурс» как процесс межличностного взаимодействия посредствам 
вербальных  и  экстралингвистических  средств.  С  точки  зрения  лингвистической  целостности,  продуктом 
данного взаимодействия можно считать текст, реализующий полный спектр социальных и культурологических 
характеристик.  Таким  образом,  тот  социо-культурный  контекст,  в  котором  осуществляется  коммуникация 
средствами иностранного языка в процессе моделирования в естественных условиях. 
Очевидно, что профессиональная компетентность преподавателя, в том числе преподавателя иностранных 
языков,  напрямую  зависит  от  способа  организации  педагогического  дискурса,  в  рамках  которого 
осуществляется  обучение.  Для  достижения  максимально  эффективных  результатов  необходимо  учитывать 
целый  спектр  особенностей,  которые  условно  можно  подразделить  на  лингвистические,  социальные  и 
культурологические.  Одним  из  первостепенных  аспектов,  необходимых  для  усвоения  студентами,  является 
языковая сторона коммуникация. В связи с быстро растущими темпами внедрения технологических средств во 
все  сферы  нашей  жизнедеятельности,  осуществление  контактов,  в  том  числе  и  межкультурных,  происходит 
через  глобальную  сеть  Интернет.  Появление  такового  вида  общения  позволяет  нам  говорит  о  появлении 
отдельного типа дискурса, который принято называть виртуальным, компьютерным или электронным в связи 
со сменой основного источника трансляция информации.  
С  точки  зрения  лингвистики  (Бергельсон,  Кондрашов,  Трофимова,  Смирнов)  сеть  Интернет  рассматри-
вается как особая среда коммуникации с характерной реализацией языка, в том числе и иностранного. Поэтому 
виртуальный дискурс может рассматриваться как текст, погруженный в ситуацию виртуального общения, т.е. 
социо-культурологический контекст и языковой контент обуславливаются спецификой виртуального общения, 
к  которым  можно  отнести  дистантность,  гиперсвязность,  анонимность,  а  следовательно  и  нетипичность 
коммуникативного поведения. Как самостоятельный тип дискурса, он обладает рядом особенностей, которые 
наиболее полно были рассмотрены Е.Н. Галичкиной, а именно: 
каналом общения является электронный сигнал; 
виртуальность (в противопоставлении реальности); 
временная и пространственная дистантность; 
опосредованность; 
высокая степень проницаемости; 
креолизованность текстов, включающая текстовый, образный и аудио компоненты; 
статусное равноправие участников; 
знаковая передача чувтсвенно-эмоциональной составляющей; 
интердискурсивность; 
специфическая компьютерная этика [2].  
Так,  можно  сделать  вывод  о  том,  что  виртуальный  или  электронный  дискурс  базируется  на  социо-
культурных  нормах,  принятых  в  конкретном  сообществе.  Поэтому  мы  можем  говорить  не  только  о 
разножанровости электронного  дискурса (блоги, форумы, объявления, микроблоги, электронная почта, спам, 
флейм, флуд, новостная лента и т.д.)[3], но и о социально-ролевой детерминированности. Следовательно, как и 
в  реальном  общении,  коммуниканты,  использующие  сеть  Интернет,  «существуют»  в  ней  относительно 
ограничено  от  представителей  других  институциональных  дискурсов.  Это  позволяет  нам  сделать 
предположение о том, что электронная коммуникация, реализующаяся среди одной статусно-ролевой группы, 
например, преподавателей, обладает своими лингвистическими и социо-культурными характеристиками.  
Однако,  не  все  жанры  электронного  дискурса  одинаково  эффективны  в  качестве  средств  формирования 
компетентности  специалиста.  В  качестве  источника  языкового  материала,  который  может  быть  использован 
как  базисное  ТТЕ  (тематико-тестовое  единство)  (С.С.  Кунанбаева),  имеет  смысл  рассматривать  более  полно 
структурированные  и  коммуникативно  адекватные  жанры  –  блоги.  Как  виртуальная  среда  общения 
представителей  определенных  статусно-ролевых  групп,  они    они  содержат  профессионально  значимую 
аутентичную  информацию,  метаязык,  а  также  наиболее  полно  отражают  интенции  коммуникантов, 
выраженные в языке. Неслучайно Интернет-блог, как один из видов электронной коммуникации, привлекает 
огромный  интерес  со  стороны  исследователей  различных  отраслей:  языкознания,  психология,  педагогики, 
социологии и т.д.  

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
85 
В  начале  XXI  века  особое  внимание  к  блогам  стали  проявлять  методисты,  ищущие  пути  и  способы 
расширения поля деятельности и активизации учебного потенциала. Одной из первооткрывательниц в данной 
сфере можно считать К.Кеннеди, которая рассматривала блог как веб-журнал, использующийся для развития 
рефлексивных умений учащихся.   В  дальнейших исследованиях, блог-технология  стала  рассматриваться как 
средство формирования умений письменной речи. К примеру, Дж.Блох предложил методику написания эссе, 
что также обусловило развитие навыков критического мышления [4].  
На  данный  момент,  как  отмечает  С.Доунс,  блог-технология  в  рамках  педагогического  дискурса 
используется в основном как: 
платформа для презентации организационных вопросов; 
ресурс, содержащий дополнительный материал; 
платформа для организации дискуссий; 
источник определения уровня усвоенного материала; 
базис для создания креативных и рефлексивных работ учащимися [5].  
Таким  образом,  основной  фокус  научных  исследований  составляет  дидактический  потенциал 
использования  блог-технологий  как  основа  для  организации  виртуального  общения.  Однако  использование 
блогов как языковое аутентичное средства формирования межкультурной компетенции еще мало изучено.  С 
одной  стороны,  блоги  являются  виртуальной  средой  для  осуществления  личной  и  профессиональной 
коммуникации. А с другой стороны, блог-страница – это целостный связный текст, который отражает лингво-
коммуникативные особенности общения данной статусно-ролевой группы.  
Проведя анализ 50 образцов профессионально-педагогической блогосферы, размещенных на веб-ресурсах: 
www.teachingenglish.org.uk 
www.edublogs.org 
www.blog.tesol.org 
www.bloggingpedagogy.dwrl.utexas.edu 
www.blog.com, 
мы пришли к заключению, что данные блоги обладают не только социально-культурными особенностями, но и 
лингво-коммуникативными, которые рассматриваются в точки зрения лексики, грамматики и стилистики.  
В  лексическом  плане,  профессионально-педагогические  блоги  содержат  огромное  число  усилительных  и 
эмоционально  окрашенных  фраз.  Так,  в  первом  случае  частотный  анализ  показал,  что  подобные  тексты 
изобилуют  вспомогательными  глаголами  (do,  have,  are)  и  местоимениями  (that,  what,  when,  this)  с  целью 
акцентирования  внимания  на  определенной  идее.  Эмоциональную  окрашенность  текстам  блогов  придают 
лексемы,  относящиеся  к  разговорному  стилю,  например:  cool,  kidding,  on-no  moment,  oh  my.  Сокращения  и 
акронимы,  принятые  во  всех  жанрах  виртуального  дискурса,  являются  неотъемлемой  частью  и 
педагогического  виртуального  дискурса.  Так,  среди  наиболее  характерных  примеров  можно  назвать  такие 
выражения, как:  
ASAP (as soon as possible), 
OMG (oh my Gog), 
THNX (thanks), 
BTW (by the way), 
IMHO (in my humble opinion), 
LOL (laugh out loud). 
Еще  одной  особенностью,  сближающей  блоги  с  другими  жанрами  электронного  дискурса,  отражающей 
стремление  к экономии времени и пространства, является замещения лексических  единиц на разнообразные 
символы,  к  которым  относятся  цифры  (2,  4),  буквы  (R,  U),  другие  знаки  (@).  С  целью  прямого  отражения 
эмоциональной  составляющей  коммуникации  в  профессионально-педагогических  блогах  используются  так 
называемые эмотиконы или смайлы (=)  =( =/ =*). 
С  точки  зрения  грамматических  конструкций,  тексты  блогов  в  основном  характеризуются  простыми 
временными формами групп Present и Past. Например: 
It was great to discuss the situation I presented. 
But there are too many people, and few jobs. 
Также, педагогический дискурс, отраженный в блогах характеризуется широким применением сокращений: 
I can’t argue about that. 
I don’t like it, but… 
In case you don’t know much about DELTA. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
86 
Удивительно,  профессиональный  блог  также  характеризуется  различными  отклонениями  от  грамма-
тических правил английского языка. Во-первых, крайне часто обнаруживались нарушения правил пунктуации, 
например в таких словах, как:  excerpt, eferrer, amature, disasterous. Также, наблюдается отход от обще принятых 
правил пунктуации, а именно: 
Пропуск знаков препинания; 
I’d like to move on a bit in the discussion, mainly after Candy said: 
“…someone who is clearly keen, autonomous and self-driven, should be welcomed with open arms to replace those 
who are apathetic and complacent – qualifications notwithstanding”(.) 
Увеличение или уменьшение знаков в конце предложения; 
Silence… 
 
You see?? 
Игнорирование заглавных букв (interesting, isn’t it?). 
Что  касается  стилистики,  то    наиболее  распространенным  приемом  можно  назвать  эллиптические 
конструкции. Например:  Credentialism. Mistakes. Будучи элементом виртуального дискурса,  педагогический 
блог  сохраняет  основные  его  стилистические  характеристики,  к  которым  относятся:  капитализация 
(MANAGEMENT,  DIPLOMA),  шрифтовое  выделение  (курсив,  полужирное  начертание,  подчеркивание),    а 
также креализованность.  
Исходя из этого, мы приходим к выводу, что блог-жанр электронного дискурса обладает характеристиками 
не только письменной, но и устной речи, занимая между ними «промежуточное положение».  Это позволяет 
нам  рассматривать  блог-технологию  не  только  как  средство  для  формирования  умений  письменной 
коммуникации,  но  и  как  аутентичный  материал,  на  базу  которого  может  строиться  устное  взаимодействие. 
Более  того,  тексты  блогов  отражают  специфику  статусно-ролевого  общения,  включая  лингво-
коммуникативные  особенности  и  нормы,  принятые  в  определенном  сообществе.  Поэтому  мы  можем 
утверждать,  что  профессионально-педагогические  блоги  являются  эффективным  средством  в  формировании 
межкультурно-коммуникативной копетенции студентов высших учебных заведений.   
 

жүктеу/скачать 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: