Нұржан Наушабаев (1859-1919). Қостанай облысында туып-ӛскен.
“Манзұмат қазақия“ (1903), “Алаш“ (1910) атты кітаптарының ХХ ғасыр
басындағы әдебиетте ӛзіндік орны бар. Нұржанның Сапарғалимен айтысы
негізінде “Жұмбақ айтысы“ (1903) кітабы да басылып шыққан. Бұл айтыста
ақындардың білімі, ой-ӛріс кеңдігі кӛрініс тапқан. Нұржан поэзиясындағы
шағын жанрлардың әрқилы түрлері молынан кездеседі. Нұржан назым,
терме, тақпақ т.б. жанрларда елеулі еңбек еткен. Шығармаларында заманаға
деген ӛзіндік кӛзқарастары молынан кӛрініс тапқан. Ӛлеңдеріне тақырып
қоймай, бірінші назым, екінші назым деп атаған. Замана құбылысын
жалпылама сипаттамай, ӛлеңдерін нақтылыққа бейімдей білген. Оның жеке
мінез-құлықты, жағымсыз адами пендешілікті сынау тақырыптарындағы
және әзіл-сықақ ӛлеңдерінде қазақ әдебиетінің бай дәстүрі, ауыз әдебиеті
үлгілерінің сипаты басымдау келеді. Нұржан “Назымдары“ – дарынды
ақынның ӛзіндік ізденістері. Шығармашылығының ӛнбойына діндарлық
арқау болған. Кӛбіне “заман азды“ деген ойды ӛзек етіп, соның мән-
мағынасын ұғынуға ұмтылады. Кейде ӛмір шындығына терең бойлай алмай
қалатын сәттері де кездеседі. Мәселен “Манзұмат қазақия“ атты кітабында
қазақтың шығу тегі туралы ел аузындағы аңыздарды кейінгі діни шежіремен
ӛзектес алып, қайшылыққа ұрынады. Н.Наушабаев шығармаларында ӛз
108
дәуіріне сай жетістіктер де, кемшіліктер де бар. Олардың ара салмағын
алдағы уақыт айқындайды.