Байланысты: isaev s kazirgi kazak tilindegi negizgi grammatikalyk ugymda
кимылдың атын емес,
нақ өзін білдіреді; қимылдың атын етістіктің кейбір
түлгалары (қимыл есімі немесе түйық етістік) ғана білдіреді.
Қазіргі кезде сөздерді топтастырудың лексика-семантика-
лық, морфологиялық түрлену жүйесі, синтаксистік қызметі
сияқты үш түрлі принципінің белгілері етістік деп танылып
жүрген сөздердің өн бойынан айқын байқалады да, солардың
негізінде етістіктің жеке сөз табы болып бөлінуі ешбір күмән
и
тудырмаиды.
Етістіктер басқа да мағыналы сөз таптары сияқты түбір
күиінде де, өзіне тән әр түрлі түлға күиінде де өзіне тән әр
түрлі грамматикалық түлғаларда да қолданылады деп жүрміз.
Бірақ етістіктің осындай түр - түлғаларының қолданылуында
бірден сырт көзге іліне бермейтін ерекшеліктер бар екенін
көрсеткен жөн. Ең алдымен ол ерекшелік етістіктің бір
түлғасының лексика - грамматикалық сипатымен байланысты.
Қазіргі қазақ әдеби тілінде етістіктің түбір түлғасы (негізгі
түбір болсын, туынды түбір болсын) сырт қарағанда етістіктің
кейбір грамматикалы қ категорияларының формаларымен, атап
айтқанда, бұйрық райдың жекеше 2-жақ анайы тұлғасымен
сәйкес келеді. Сондықтан да қазақ, тілінің грамматикаларын-
да, тіпті кейбір арнайы зерттеу еңбектерде етістіктің түбір
тұлғасына қимылды білдірумен бірге осындай грамматикалық
мағыналар, яғни бұйрықтық және екінші жақ анайы жекешелік
151
