Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 6,79 Mb. Pdf көрінісі
|
5 synyp
| 2. сарайшық қаласына саяхат. Сарайшық –
Жайықтың оң жағалауында, бүгінгі Атырау қаласынан солтүстікке қарай 55 шақырым жерде орналасқан. Тарихи деректерге қараған- да, Сарайшық қаласының негізі ХІІІ ғасырда қаланған. Қала Алтын Орда ханы Батудың (Батый) бұйрығы бойынша 1227–1254 жылда- ры салынған. Сарайшық қаласы Еуропа мен Азияны жалғастыратын көпір сияқты. Араб сая хатшысы Ибн Баттута: «Сарайдан шығып, бірнеше күннен соң біз Сарайшық қаласына келдік, мұндағы «шық» – кішкене деген сөз, яғни Сарайшық – кішкене сарай деген мағы- наны білдіреді» деп жазған. Сарайшықтағы қазба жұмысы кезінде табылған бұйымдар Өзің туып-өскен өлкенің атауы, тарихы туралы не білесің? Өзің тұратын өлкеде қандай тарихи ескерткіштер бар? 209 Сарайшық қаласы Қазақстан жерінде моң- ғолдар құрған Алтын Орда мемлекетінің (бұл мемлекет туралы кейінгі сыныптарда оқып- білесің) рухани орталығы болды. Ол Ұлы Жібек жолының бойында жатқан үлкен сауда орталықтарының бірі. Қалада қолөнер дамып, тамаша ғимараттар: мешіт, кесене, монша, ке- руен сарай салынған. Мыс ақша, кейіннен күміс теңгелер де жа салған. Сарайшық Қасым ханның тұсында Қазақ хандығының астанасы болған. Сарайшық қа- ласында жүргізілген қазба жұмыстары кезінде шұңғыл табақ, тостаған, жайпақ табақ, құмыра мен қыш ыдыстар табылды.Қыш ыдыстар оюла- нып, бедерленіп, ақ, көгілдір, жасыл, сарғыш қоңыр және түссіз шыңылтырмен қапталған. Тіпті алтын жалатылған керамика да кездесті. Ыдыстар гүл түріндегі өсімдік, жапырақтар- мен және жануарлар бейнесімен өрнектелген. Толқынды сызықтармен, құс және балық су- реттерімен безендірілген. Сонымен қатар Хо- резм, Самарқан және Иран елінде соғылған бірқатар теңгелер табылған. Бұның өзі қалада сауданың жақсы дамығанын көрсетеді. Сарайшық қаласында Алтын Орданың кей- бір хандары мен белгілі адамдары жерленген. Қазір Сарайшық қаласы орнында көне қаланың ұлылығы мен көркемдігін дәлелдейтін музей салынған. Бірақ Орал өзенінің арнасы жыл са- йын құлап, мәдени қабаттары біртіндеп жо- йылуда. Сарайшықтың мәдени мұраларын жас ұрпақ үшін сақтап қалу маңызды міндет болып отыр. Туған жер жайлы жинақталған мәліметтер біздің өлке тарихы туралы білімімізді ке- ңей теді. Өлке тарихын оқып-үйрену – өзіміз тұратын өңірдегі халықтардың салт-дәстүрін құрметтеуге, ана тілімізді жақсы меңгеруге, мәдени ескерткіштерін қорғауға және оларға қамқорлық жасауымызға көмектеседі. Тари- хи көне мәдениет ескерткіштері – біздің ата- бабамыздан қалған асыл мұра. жүктеу/скачать 6,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|