Оқыту әдістері - бұл білім алушылар мен оқытушылардың білім беру
мақсаттарына қол жеткізуіне бағытталған бірлескен іс-әрекет тәсілдері.
Заманауи әдебиеттерде «әдіс» түсінігіне бірнеше анықтамалары бар.
Дегенмен, бұл түсініктің маңызды үш мәнін ерекшелеп көрсетуге болады:
1) жалпы әдіснамалық: әдіс –қоршаған нақтылықты оқып үйрену, таным
құралы;
2) жалпы дидактикалық: әдіс – оқыту мазмұнын ықпалды меңгеруге
бағытталған оқыту объектісі мен субъектісінің өзара шартталған іс-
әрекеттерінің жүйесі;
3) жеке дидактикалық (меншікті әдістемелік): әдіс – оқыту субъектісінің
кәсіби іс-әрекеті стратегиясын анықтайтын оқытудағы бағыт.
Оқыту әдістері өзара байланыста оқытушының оқыту жұмысының және
оқу мақсаттарына қол жеткізу бойынша білімгерлердің оқу қызметінің тәсілдері
мен ерекшелігін көрсетеді.
Амал - бұл әдістің құрамдас бөлігі немесе жеке жағы. Жекелеген амалдар
әртүрлі әдістердің құрамына кіруі мүмкін. Мысалы, базалық ұғымдарды
студенттердің жазбасын қабылдау оқытушының жаңа материалды түсіндіруі
кезінде, алғашқы көзмен дербес жұмыс істеу кезінде қолданылады. Оқыту
процесінде оқыту әдістері мен амалдары әртүрлі үйлесімде қолданылады.
Жоғары білім-бұл маманның зерттеу және практикалық міндеттерді өз
бетінше және жауапкершілікпен шешуге, мәдениет, ғылым және техника
жетістіктерін шығармашылықпен пайдалануға және дамытуға мүмкіндік
беретін жүйеленген білім мен қызмет дағдыларының жиынтығын меңгеру
нәтижесі. Жоғары білімнің ерекшелігі жоғары оқу орындарындағы білім беру
үдерісі ғылыми қызметпен тікелей байланысты, оқу пәндерін оқыту ғылым мен
практиканың соңғы жетістіктеріне барынша жақын деңгейде жүзеге
асырылады. Дамыту ғылым ретінде шешуші фактор өзгерту, мазмұнын,
әдістемесін және оқытуды ұйымдастыру, жоғары оқу орындарында. Жоғары
мектептің тарихы бойы оқытудың жетекші ұйымдастырушылық нысаны дәріс
болып табылады.
Болашақ ағылшын тілі мұғалімдерінің коммуникативтік мәдениетін
дамытуда белсенді оқытудың келесі әдістері дәріс сабақтарында
пайдаланылды:
112
1. Дәрістер:
1.1. Проблемалық дәріс. Оқытушы оқу материалын баяндаудың басында
және барысында проблемалық жағдайлар жасайды және білім алушыларды
оларды
талдауға
тартады.
Проблемалы
жағдайларда
анықталған
қайшылықтарды шеше отырып, студенттер педагог жаңа білім ретінде
хабарлауы тиіс тұжырымдарға өз бетінше келеді.
1.2. Жоспарланған қателері бар дәріс (дәріс-арандату). Дәріс тақырыбын
жариялағаннан кейін оқытушы онда әртүрлі түрдегі қателердің (мазмұнды,
әдістемелік, мінез-құлық және т.б.) белгілі бір саны жасалатынын хабарлайды.
Дәріс соңында оқушылар қателерді атауы керек.
1.3. Дәріс-визуализация. Осы дәріс түрінде оқытушының студенттерге
ақпаратты беруі әр түрлі суреттердің, құрылымдық-логикалық схемалардың,
тірек конспектілердің, диаграммалар мен т.б. көрсетілуімен қатар, оқытудың
қазіргі құралдарының (слайдтар, бейнежазбалар, дисплейлер, интерактивті
тақталар және т. б.) көмегімен жүргізіледі.
1.4. Дәріс «пресс-конференция». Оқытушы дәрістің жарияланған
тақырыбы бойынша білім алушылардан жазбаша сұрақтар қабылдайды. Одан
әрі 3-5 минут ішінде бұл сұрақтарды олардың мазмұны бойынша жүйелейді
және берілген сұрақтарға жауаптарды қоса алғанда, дәрісті оқи бастайды.
1.5. Дәріс-диалог. Мазмұны дәріс барысында студенттер жауап беруі тиіс
сұрақтар сериясы арқылы беріледі.
2. Дөңгелек үстелдер мен пікірталастар - барлық білім алушыларды
баяндамашы және сөйлеуші ретінде тартуға кепілдік берілсе, сондай-ақ
қойылған мәселелерді шығармашылық талқылауға тартылса, белсенді болып
табылады:
2.1. Дөңгелек үстел қатысушылардың жоғары белсенділігін болжайды
және қойылған мәселені бірлесіп талқылау, ортақ шешімдерді әзірлеу немесе
жаңа идеяларды іздеу үшін пайдаланылады. Дөңгелек үстелдің мақсаты-
қатысушылардың ой-өрісін кеңейту.
Болашақ ағылшын тілі мұғалімдерінің коммуникативтік мәдениетін
дамыту мақсатында келесі оқыту дәістері пайдаланылды.
Диспут ұғымдар мен дәлелдерді талдауға, өз көзқарастарын қорғауға,
оларға басқа адамдарды сендіруге мүмкіндік береді. Пікірталасқа қатысу үшін
өз көзқарасыңызды айту аз, қарама-қарсы пікірдің күшті және әлсіз жақтарын
табу, бір қателесуді жоққа шығаратын және басқа көзқарастың шынайылығын
растайтын дәлелдерді таңдау қажет. Диспут батылдыққа ақиқат үшін жалған
көзқарастан бас тартуға үйретеді.
Педагогикалық тұрғыда талқылауға қойылған сұрақтар болашақ ағылшын
тілі мұғалімдерінің коммуникативтік мәдениетін дамыту үшін маңызды,
өмірлік маңызды мәселені қамтып, оларды шын мәнінде алаңдатуы, ашық,
шынайы сөйлесуге шақыруы өте маңызды.
Болашақ ағылшын тілі мұғалімдерінің коммуникативтік мәдениетін
дамытудың әдістерін таңдауда, мәселелік, коммуникативтік, шығармашылық
және студенттердің тәуелсіздігі сипаттамаларын және коммуникативтік
113
мәдениетті дамытудың негізгі әдістері ретінде комммуникативтік әдіс, сұхбат,
Достарыңызбен бөлісу: |