Щ ьЛ ау'ш ы журтшылыгымызга усынып отырган айтыс елен,дер!

Т а м ы р т у п л , тогайда тан ы сы м жок,, 
Тэн,1р1М шашк,ан тар ы сы н т е р т ж у р м ш .
Ш е ж е:
Сенщ кездеп жургешн, бэр1 пайда-ау, 
К,аргаганын бар к,удай аямайды-ау.
' 
А лты н басын, сау ед1-ау менен кер1,
Сендердщ ел кезущ жарамайды-ау.
Т е з е к б а й :
А л ты н басым сау болса, жок,-дур к,арам, 
Борышты к,ылды меш к,ак,тагалам! 
Белуардан к,арызга батк,аннан сон,
Тэн,1р1м ж ылу 1 жидырды, бар ма шарам.
Ш е ж е:
Сейлеген ж уз турленш Т1Л менен жак,, 
Сы багацды берерм1н Т езек бейбак,.
Н еге 
Д
1
л п р
болдын, сен ж ы л у ж и ы п , 
Шеж1рес1Н б у л 1СТ1Н, баяндап бак.?
Т е з е к б а й :
Он 
жет1 
атан ак,тауга 
К
1
ре 
салдым,
Жукт1н, путын б 1 р сомнан жэмшхк 2 алдым. 
К,уандык,та 3 уш сымбал бул урлатып,
Е к1 
м ы н
, 
т о г ы з
ж уз сом телеп салдым.
Тапк,ан к,арам борышыма жетпеген сон,, 
А р гы н менен Найманнан ж ылу алдым. 
Кем-тарга жен, ушынан жалгасатын 
Ж уртыма жогымды айтып келе к,алдым.
Ш е ж е:
К,урады махшар кунде таразыны,
К,удай ы м к,абыл к,ылсын нам азы ц ды .
Е к1 мын, тогыз ж уз сом тартк,ан болсан,, 
Кэне, керсет, подписка 4 к,агазын,ды.
Ж эрдем , кем ек деген магнада.
О ры сш а ямщ ик, ат айдауш ы , Н1рекеш.
Е л , ру аты.
К,олхат к,агаз магнасында.

Ш еж е ага, сен де гарып, мен де гарып,
Е кеум
13
де ел кездж домбыра алып.
У ш мын, тен,ге тартк,аным мынау ед1,
К,агазымды ок,и гой к,олын,а алып.
Ш еж етн , цагазды устап отырып айтк,аны:
Бул байгус алып-сатар болган екен,
Байдын, малын кетерш алган екен.
Шок,пар менен Н укеж ан, кем1тпен,дер,
Осы жолда б)р сумдык, болган екен.
Т е з е к б а й :
М е н Т е зе к б а й жудеп келд1М би ы л деймш,
С ау К1С1ге ел кезу к,иын деймш.
А ты гай га ж уз жерден ул болсацда,
Сен к,ыргыздан алмаспын ж ылу деймш.
Ш е ж е :
Сен Тезекбай келшсщ жудеп б1зге,
К,айырымынан к,ыргыздын, кудер узбе. 
К,арызданып, к,апа боп келген болсан,,
Е к1 тен,ге берей1н турып сезге.
Т е з е к б а й :
Ш еж е агау, енш-ессш мал жанын,ыз.
Борышым бар дегенге иланын,ыз.
У ш ж уз б1лген К,аржаудын, баласы ед1Н,,
Б1р уш сомды нел1ктен к,имадын,ыз!
Ш е ж е :
К,ой, Тезекбай, ж удеущ биыл болар,
©лен,ш1ден кеп алу к,иын болар.
Мын,ды да алып, м уш зщ шык,к,ан жок,-ты,
Е ю тен,ге б1здерден жылу болар.
Т е з е к б а й :
Сонда маган к,ос тецге Ш еж е берд1,
Берген1н Шок,пар менен Н уке керд!.
Т е з е к б а й :
6* 
83

А л д ап берген тецгесш байк,амаппын, 
Ш ы н сейлесер жерше жан,а келдь
Ш е ж е :
Ш ежешн, дэулет! бар, к,арыны ток,, 
Балам, маган етюзген борышын, жок,.
Е л уиин ек! тецге к,оргап берд1м,
Н уке менен Ш ок,пардан дэнеме жок,.
Т е з е к б а й :
Е к1 алуан алдьщ да бел бар, Ш еж е!
Неге к,исык, сейлейс
1
н„ жен бар, Ш еж е! 
А л а т ау д а к,ыргызга барганым жок,, 
©31МН1Н, 
аргынымда нен, бар, Ш еж е!
Ш е ж е :
К,алай туган баласын,, тамашасын,,
Н е себепт1 мен1мен таласасын,? 
К екш етауд ы н , жулгес1Н талш ык, к,ылмай, 
Есерл1кпен Ерт1ске жармасасын,!
Т е з е к б а й :
К,ой, сок,ыр, кет1рерс1н, у ятьщ д ы ,
Бекер жерден мук,алтпа болаты цды .
К е л к,оргаган к,ы згы ш ты кеп кергем1Н, 
Т о п ш ы м м ен сы нды рарм ы н к,анатын,ды.
Ш е ж е :
А , балам, к,айдан келдгн, ен,1н, к,аш ып? 
А п ты к,п ай ан,дап сейле, кецхлхн, басып. 
У ш жузд1Н, баласы нан т у к бермейм1Н, 
К ,ай ты п жен,1н аласын, менен асып.
Т е з е к б а й :
О р т а жузд^н, баласы аргын, найман, 
Дуниен1н, тер т б у р ы ш ы н а к,анат жайган. 
У ш жузд1н, баласы на сы й латай ы н , 
Орынын,ДЫ 61л ез1Н,Н1Н, Ш е ж е — мейман.
Ш е ж е :
Шок,пар.-ау, осыган берсен, к,айрын, к,арам, 
Кез1МД1 алып, сез берд! алла маган.

А л ты мушем сау емес, екеу1 кем,
Тэн,1р1м мушк1л к,ылган сон, бар ма шара
Т е з е к б а й :
Ш ок,пар-ау, суйепмд1 сен б1лесщ, 
Борышымнын, жэне айттым ш еж 1рест. 
Мунын, ж еш ютапта к,алай екен, 
Ш аригаттын, мэшсш айт, не б1леан,?
Ш е ж е:
Мен мундай барымтага бара алмаймын, 
С уда балык,, к,ырда епн сала алмаймын. 
А л ты мушем сау емес, екеу1 кем,
Тэн,1р1М кэр1п к,ылган сон, ам алдаймын.
Т е з е к б а й :
М е н Т е зе к б а й жудеп келд1м би ы л дед1м, 
С а у к1С1ге ел ке зу к,иын дед1М.
А р гы атан, К,унанбаймен б1рге туган 
Менен саган кеткен жок, тиын дед1м!
Ш е ж е:
Бул Тезекбай отырса ой табады, 
К ун д
13
-тунде журсе де жол табады.
Жет1 сушы керуенге малай болса,
Бул Тезекбай бес-алты к,ой табады. 
1штен туган кез1м жок,, ез1м сок,ыр 
Бойды бак,пай, ез1ц айт не багады.
Т е з е к б а й :
Шок,пар-ау, Ш еж е сез! саган жетер, 
Ак,ындык,пен ат-шапан алып кетер.
Бул жалганда сок,ырга к,айыр берме, 
Т а ц д а мак,шар к у н тд е танып кетер.
Ш е ж е :
Сок,ыр к,ылды тэн,1р1М кермес1Н деп, 
Ж амандык,тын, сон,ына ермес1Н деп. 
Садак,аны сок,ырга мен сияк,ты 
К,андай к^тап айтады бермесш деп.

Т е з е к б а й :
Ш ок,пар-ау, Ш еж е сезш барлап отыр,
Зэл1МД1кпен 
алдыцда зарлап отыр.
У ш ж узд1 бхрдей жед1 осы сок,ыр, 
р тогызды алсам деп алдап отыр.
Ш е ж е :
К,араеткелде б1р байдан кеше айырылдым,
У ш белмел1 б1р жерге уй салдырдым.
Ж уз бес к,ой, к,ырык, бес жылк,ы биыл жидым, 
Ж алгы з Шок,пар кен,1Л1МД1 сен к,алдырдын,.
Т е з е к б а й :
Е к 1 шект1 к,олыма домбыра алдым,
К,ызыгына жалганнын, к,айран к,алдым!
У й салдырган мен мундай купец емес, 
Нашарлык,пен наз айта келе к,алдым.
Сол арада Шок,пар мырза мунан былай Ш еж еге сез айтк,ыз- 
бай, ток,та, сен уй салдырган купец екенсщ, мына Тезекбайга б1р 
ат, 61 р шапан беремш деп, Ш еж ен1 ток,татып, ат, шапан алган 
мен болатынмын деп, Тезекбай сез1н б1т1рд1.

Ш
0
Ж Е М Е Н Ж Э М Ш
1
Б А Й
Ш е ж е :
1л берген сейлесш деп к,ак,тагала,
1сш е к,уд1ретт1н, бар ма шара.
А лды м да мешн, эсте журексшбей,
©лен, айтып отырган бул к,ай бала?
Ж э м ш 1 б а й:
Мейрамнын, б1р баласы Суйш дш пш , 
Мен к,ашан сейлер сезден муд1р1НП1Н? 
Болса да атам кекеш, агам сак,ау,
Ж улде алган жиын, топта б1р жуйришш
Ш е ж е :
0и1ме к,удай берген салмаймын ба, 
Тэн,1р1М енер берд! тацдайыма.
А л , енд1 к,алын, тойда сез сейлесем, 
Келе ме бул Жэмппбай мацайыма.
Ж э м ш 1 б а й:
Тузы ндай Баянауы л туз емеспш,
Ш ы н желп1нсем адамга сез бермесшн. 
Т 1
л
1Н,Д1 тарта сейле, соцыр Ш еж е, 
Ж1Г1Т1Н, сен кем1тер мен емеспш.
87

Айтайын айтарымды сок,ыр, Ш еж е, 
Т и п зб ей содырыцды отыр, Ш еж е. 
А рты цнан ерюн жеткен мен б\р ж уйрж , 
Ойыцнан бос купсуд1 кет1р, Ш еж е.
Ш е ж е :
Баласы сары ала к,ус к,аз бола ма,
К,ыс етш к,ар кетпесе ж аз бола ма? 
Тент1реп неге келдщ К,уандык,к,а, 
СуЙ1НД1К 
сеп з болыс аз бола ма?
Ж э м ш 1 б а й:
Саламын к,аршыгамды к,ара к,урга, 
1лмеймш сеш мулде жанарыма. 
К,уандык„ Суш ндш ке бойым сыйлы, 
Сенемш сешн, жолда к,аларын,а.
Ш е ж е :
Тогайга сара б1ткен к,уба талмын, 
А б ай ла, сезден ок,ыс к,улатармын, 
«К,уандык,, 
СуЙ1НД1К» 
— деп беле керме, 
М ен-дагы К,уандык,к,а кек домбалмын К
Ж э м ш 1 б а й:
Окиды кожа, молда жазган хатты, 
К,удайым юмге берген кез сипатты. 
Сендейд! бай баласы менсшбейд1; 
М шбейд1 бай баласы сок,ыр атты?
Ш е ж е :
К,ара балык, 1лшген к,армагыма,
Басы болат майыск,ан салмагыма. 
К,уандык,, С уш ндш деп беле берме,
Е ю елдщ тапсырамын аруагына.
Галамга сэуле берген кун менен ай, 
Ж асымнан сез сейлед1м мен тартынбай. 
К,уандык,тын, мен-дагы баласы 
ед1М, 
К,удайым 1с к,ылмасын Ж амболдыдай.

Ж
. „ о
э м ш 1 б а и:
Т е з керш юрмесен, де, сен б1р ж ауга, 
Балык, боп 1л1нерс1н, торгын ауга. 
Ж амболды 1 аз болганмен, мешн, ез1М 
К,ан,гырып барган жок,пын А латауга.
Ш е ж е:
©кпе-бауыр, жалы бар ма к,ара кердщ ? 
Ж атса уйк,ысы келмейд1 саналы ерд1н,. 
К еал ге н кемекешн, ак,ын емес,
Суындай свз^н, н э р аз шалшык, келдщ.
1 Р у аты.

жүктеу/скачать 8,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: