Дастарқаны арқылы яғни ас, қонақасы арқылы көрсеткен

ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ
ТАҒАМДАРЫ

Қазақ халқы асты жоғары бағалап, қадірлей білген. Сондықтан қазақтар адам қажеттіліктерінің
ішінде тағамды жоғары қойған. «Астан үлкен емессің», «Ерді қорласаң састырар, асты қорласаң
құстырар» деген секілді ескертпе сөздер, мақал- мәтелдер осының дәлелі. Қай заманда, қалай
айтылғанына қарамастан, халық асты құрметтеудің жолын, оны әзірлеудің көзін, ретін таба
білген. Ел мен елді татуластыруды, жақсылар мен жайсандарды құрметтеуді, өздерінің
мырзалық, мәрттік үлгілі, өнегелі қасиеттері мен артықшылықтарын, ел дәулетін қазақ кең
дастарқаны арқылы яғни ас, қонақасы арқылы көрсеткен.
Қазақ халқы асты жоғары бағалап,
қадірлей білген. Сондықтан
қазақтар адам қажеттіліктерінің
ішінде тағамды жоғары қойған.
«Астан үлкен емессің», «Ерді
қорласаң састырар, асты
қорласаң құстырар» деген секілді
ескертпе сөздер, мақал- мәтелдер
осының дәлелі. Қай заманда,
қалай айтылғанына қарамастан,
халық асты құрметтеудің жолын,
оны әзірлеудің көзін, ретін таба
білген. Ел мен елді татуластыруды,
жақсылар мен жайсандарды
құрметтеуді, өздерінің мырзалық,
мәрттік үлгілі, өнегелі қасиеттері
мен артықшылықтарын, ел
дәулетін қазақ кең дастарқаны
арқылы яғни ас, қонақасы арқылы
көрсеткен.

Біздің халқымыздың құрметті кісілерге ұсынатын кәделі, әрі орны бөлек тағамдарының ең бастысы –
қазақша ет немесе бешбармақ. Қазақтар сыйлы қонақтарға мал басын көрсетіп, табақ-табақ ет
тартқан. Табақ тарту да үлкен өнер. Әр табақ қонақтың дәрежесі мен жасына, іліктік жолына (нағашы,
жиен, Біздің халқымыздың құрметті кісілерге ұсынатын кәделі, әрі орны бөлек тағамдарының ең
бастысы – қазақша ет немесе бешбармақ. Қазақтар сыйлы қонақтарға мал басын көрсетіп, табақ-
табақ ет тартқан. Табақ тарту да үлкен өнер. Әр табақ қонақтың дәрежесі мен жасына, іліктік жолына
(нағашы, жиен, құдағи, қыз, бала, т.б.) сәйкес келуі керек. Осыған орай табақ тарту – бас табақ, сый
табақ, күйеу табақ, келін табағы, жастар табағы, жай табақ болып бөлінеді. Аталған табақтарға сай ет
(сүйек) мүшелері болады. Ол мүшелерді ауыстыруға болмайды. Бас табаққа бас, жамбас, омыртқа, қазы,
қарта, жал, 
жая 
сияқты кәделі мүшелер салынады. Іліктік қатынасқа қарай: қарттарға жамбас, орта
жастағыларға ортан жілік, омыртқа, күйеу мен қыздарға асықты жілік, төс, тағы сол сияқты рет-ретімен
беріледі. Мойын омыртқа, тоқпан жілік, ірі малдың жамбасының шұқыршағы, жауырын, сирақ
қонақтарға тартылмайды., қыз, бала, т.б.) сәйкес келуі керек. Осыған орай табақ тарту – бас табақ, сый
табақ, күйеу табақ, табағы, жастар табағы, жай табақ болып бөлінеді. Аталған табақтарға сай ет (сүйек)
болады. Ол мүшелерді ауыстыруға болмайды. Бас табаққа бас, жамбас, омыртқа, қазы, қарта, жал, жая
сияқты кәделі мүшелер салынады. Іліктік қатынасқа қарай: қарттарға жамбас, орта жастағыларға
ортан жілік, омыртқа, күйеу мен қыздарға асықты жілік, төс, тағы сол сияқты рет-ретімен беріледі.
Мойын омыртқа, тоқпан жілік, ірі малдың жамбасының шұқыршағы, жауырын, сирақ қонақтарға
тартылмайды.

"Қазақтың ұлттық ет тағамдарында, әсіресе оның
құрамындағы ақуызында минерал заттектері көп
болғандықтан, адам ағзасына пайдасы өте зор.
Негізі адамға күніне 60-80 грамм ақуыз тұтыну қажет.
Ал ол өз уақытында ағзаға түспегендіктен жұмыс
істейтін адамдар, жалпы кез келген адамның жүйке
жүйесіне, есте сақтау қабілетіне кері әсерін тигізеді.
Сондай-ақ ақуыздыңжетіспеушілігі адамның
сабырсыз, шаршаңқы болуы, күйзеліске түсуіне
себепкер болады. Мұның бәрі ет тағамдарында бар
құнарлы заттардың ағзада жеткілікті болмауынан", -
дейді ол.
Мамандар ет тағамдарын көп қолдану да пайда емес,
тіпті керісінше денсаулыққа зиян тигізуі мүмкін
екенін ескертті. Маман холестерині көп болатын қой
мен сиырдың етін көп мөлшерде тұтынбау керек
дейді. Сонымен қатар қуырылған етті де аз жеу керек
екен.

Елорда мерекесіне орай Астана
қаласының аспаздары әлемдегі ең үлкен
бешбармақ әзірлеп, Гиннестің рекордтар
кітабына енді. "Тайқазан" деп аталған
шараны Қазақстан халқы Ассамблеясы,
Қазақ географиялық қауымдастығы мен
Астана қаласы әкімдігі ұйымдастырды.
Ұлттық тағамның жалпы салмағы 136,5
кг-ды құрап, ресми түрде Гиннесстің
рекордтар кітабына енді. 25 аспаз
бешбармақты даярлау үшін 800 кг ет, 14
қап пияз бен 300 кг-нан астам қамыр
қолданылған

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!