161
бұлшықет қажуы және аэробты, анаэробты тыныс алу үдерістері арасындағы
байланысты қарастыру оқу мақсаттарын
8-сыныптағы: 8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін
сипаттау; 8.1.4.2 тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру;
8.1.4.3 өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау және қалыпты жағдайдағы
және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық
көлемін анықтау оқу мақсаттарымен;
«Бөліп шығару» бөлімінде:
9-сыныптағы: 9.1.5.1 нефронның құрылысы мен қызметін сипаттау;
9.1.5.2 фильтрация және несептің түзілуі үдерістерін сипаттау; 9.1.5.3 бүйректің
жұмысына әсер ететін факторларды сипаттау; 9.1.5.4 зәр шығару жүйесі,
бүйрек ауруларының алдын алу шараларын түсіндіру; 9.1.5.5 әртүрлі
ағзалардың мекен ету ортасы мен зат алмасуларының соңғы өнімдері
арасындағы байланысты орнату оқу мақсаттарын
8-сыныптағы: 8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің
құрылысы мен қызметтерін сипаттау; 8.1.5.2 бүйректің құрылымдық
бөліктерін танып білу; 8.1.5.3 терінің құрылысы мен оның бөліп шығарудағы
маңызын сипаттау; 8.1.5.4 тері ауруларын және оның алдын алу шараларын
түсіндіру оқу мақсаттарымен;
«Қозғалыс» бөлімінде:
9-сыныптағы 9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максимальды жұмыс күшін
және күшке төзімділігін зерттеу; 9.1.6.2 бұлшық еттің жиырылужиілігіне
бұлшықет жұмысының тәуелділігін зерттеу оқу мақсаттарын
8-сыныптағы: 8.1.6.5 бұлшық ет ұлпасының қызметтері түрлері мен
олардың қызметтерін сипаттау 8.1.6.6 адам бұлшық еттерінің құрылысы мен
бұлшықет топтарын оқып тану оқу мақсаттарымен;
«Микробиология және биотехнология» бөлімінде:
8-сыныптағы:
8.4.3.1 қарапайымдылар, бактериялар,
саңырауқұлақтар, вирустармен
туындайтын аурулардың ерекшеліктері мен алдын алу шараларын сипаттау оқу
мақсатын
7-сыныптағы:
7.4.3.1 бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау;
7.4.3.3
антибиотиктер,
антисептиктер
мен
залалсыздандыру
өнімдерінің қолданылуын сипаттау; 7.4.3.4 вирустардың тіршіліктің
жасушасыз формасы екендігін түсіндіру оқу мақсаттарымен біріктіруге
болады.
«Биология» пәні бойынша білімдегі олқылықтарды жою үшін сабақты
ұйымдастырудың бірнеше формасын қолдануға болады. Мысалы «Саябақтағы
сабақ», «Таза ауадағы сабақ», «Табиғат аясында»
деген сияқты формалар
негізінде әлеуметтік арақашықтықты да сақтап, денсаулықты да нығайтуға
болады.
«Биология» пәні мұғалімдеріне білім алушылардың денсаулығын сақтау
мақсатында
таза ауада жүргізуге болатын тақырыптар тізімі ұсынылады:
162
«Таза ауадағы сабақтар»
7-сыныпта:
Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура,
жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер).
Зертханалық жұмыс «Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу
(мектеп ауласы мысалында)»;
Өсімдіктерде макроэлементтердің тапшылығы;
Жапырақтың құрылысы мен қызметі;
Өсімдіктердің өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жарықтың түсу
деңгейіне қарай өсімдіктердің бейімделуі;
8-сыныпта:
«Дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу»;
Тыныс алудың минуттық көлемі;
Ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі;
Адамның табиғаттағы ролі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты
қорғау.
«Медбикемен сабақ» формасын мектептегі медициналық кабинетте
шағын топтармен жүргізуге болады.
7-сыныпта:
Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері;
Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу мүшелерінің ауруларының
себептері мен алдын алу жолдары (өкпе обыры, астма, бронхит, туберкулез,
тұмау;
Зертханалық жұмыс «Тізе рефлексі»;
Зертханалық
жұмыс
«Антибиотиктер,
антисептиктер
және
залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу»
8-сыныпта:
Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге
ауысуы. Тіс гигиенасы;
Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ,
фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес;
Гиподинамия. Сымбаттың бұзылуы және жалпақтабандылықтың
пайда болу себептері;
Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы.
Көру гигиенасы.
Зертханалық жұмыс «Көру жітілігі мен көру аймағының шегін
зерттеу»;
Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері.
Есту мүшесінің гигиенасы.
Зертханалық жұмыс «Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу».
(құлақтың есту қабілетін анықтау);
9-сыныпта медбике кабинетіне қыз балалармен мына сабақтарды жүргізу
ұсынылады:
163
Менструалдық цикл: менструалдық циклындағы эстроген мен
прогестерон гормондарының маңызы;
Контрацепция түрлері;
Жыныстық жолмен берілетін аурулар
«Биология» пәнін оқытуда ең басты мақсат білім алушылардың
функционалдық білім мен практикалық дағдыларын
қалыптастыру болуы
керек. Мысалы биологиялық білімнің нәтижесінде денсаулықты сақтау,
нығайту, әртүрлі жұқпалы аурулардан қалай қорғану, алғашқы жәрдем көрсете
білу, дұрыс тамақтану, тағам құрамындағы дәрумендердің түрлерін біліп, соған
қарай тамақтану рационын құру, ауру туғызатын бактериялар мен вирустадан
сақтану, үнемі иммунитетті көтеріп жүру сынды өмір бойы өзіне қажетті
білімді алуы тиіс. Әрі қарай үлгі ретінде алдын ала болжаммен күрделі деген
тақырыптар бойынша қосымша сабақтардың жоспарлары ұсынылады.
Достарыңызбен бөлісу: