А. Ж. Альжанова, А. А.Битекова, Г. А. Сулеймбек, Е. С. Дубинина

ISSN 2224-5278                                                                                 Серия геологии  и технических наук. № 6. 2016 
 
 
195 
Юбилейные даты 
 
 
 
 
 
Мурат Абикенович 
МУХАМЕДЖАНОВ 
 
(К 80-летию со дня рождения) 
 
 
 
24 ноября 2016 года исполняется 80 лет со дня рождения ученого-гидрогеолога, доктора гео-
лого-минералогических  наук,  члена-корреспондента  НАН  РК,  ГНС  лаборатории  региональной 
гидрогеологии  и  геоэкологии  Института  гидрогеологии  и  геоэкологии  им.  У.  М.  Ахмедсафина 
НАО «Казахский национальный исследовательский технический университет им. К. И. Сатпаева» 
М. А. Мухамеджанов в 1960 г. окончил Казахский Горно-Металлургический институт по спе-
циальности « Гидрогеология  и  инженерная  геология»  и  начал  свою  трудовую  деятельность  в 
Институте  геологических  наук  Академии  наук  КазССР  в  лаборатории  гидрогеохимии  сектора 
гидрогеологии и инженерной геологии. В науке прошел путь от ст. лаборанта до ведущего науч-
+ного сотрудника (1960–1987 гг.), зав.лабораторией и Ученого секретаря Института гидрогеологии 
и гидрофизики АН КазССР (1988–1999 гг.), Главного Ученого секретаря НАН РК (2000–2003 гг.). 
В 1974 г.  защитил  кандидатскую  диссертацию  на  тему  «Гидрогеология  восточной  прибор-
товой  части  Прикаспийской  впадины»  по  специальности 04.00.06 «Гидрогеология»,  а  в 1997 г. 
докторскую  диссертацию  на  тему  «Теоретические  и  методические  основы  гидрогеологического 
прогноза и поисков месторождений нефти и газа, промышленных, термальных и минеральных вод 
подсолевых  отложений  Прикаспийской  впадины»  по  специальности 25.00.07 «Гидрогеология». 
Решением  Президиума  Академии  наук  СССР  от 4 апреля 1985г  за  №476  ему  было  присвоено 
ученое звание Старшего научного сотрудника. 
Область  научных  интересов  практическая  деятельность  юбиляра  связаны  с  проблемами 
гидрогеологии и гидрогеохимии формирования и поисков нефтегазовых месторождений, решения 
вопросов  водоснабжения  населения  и  отраслей  экономики  подземными  водами,  поисков  мине-
ральных,  промышленных  и  термальных  подземных  вод,  решением  правовых  и  экологических 
проблем Каспийского моря. 
В 1966–1997 гг.  М.  А.  Мухамеджанов  в  составе  группы  казахстанских  ученых  проходил 
стажировку в США в Вудсхольском океанографическим институте (штат Массачусетс). В эти же 
годы  он  был  внештатным  экспертом  Министерства  охраны  окружающей  среды  РК,  участвуя  в 
экспертизе проектов освоения и разведки нефтяных месторождений на шельфе Каспийского моря. 

Известия Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
196  
В  первые  годы  создания  нового  Министерства  науки  и  новых  технологий  РК  (министр  Галым 
Абильсиитов)  юбиляр  возглавил  Научно-аналитический  центр  данного  органа  и  активно  участ-
вовал  в  изучении  правовых  проблем  внутреннего  уникального  бассейна – Каспия,  на  берегах 
которого в связи с развалом Союза ССР образовалось уже пять государств. В этот же период нача-
лась разработка ТЭД, а по Каспию в связи с угрозой затопления прибрежных зон моря и началом 
повышения  уровня  моря.  В  этот  период  юбиляр  активно  участвовал  совместно  с  рядом  ведущих 
ученых  и специалистов  в  Правительственной  комиссии по  разработке  правового  статуса  Каспий-
ского  моря  и  выработке  рекомендаций  по  стабилизации  экологической  обстановки  и  предотвра-
щения угроза затопления объектов нефтегазового комплекса страны. 
Юбиляру принадлежит идея деления дна моря на сектора по срединной лини при делимитации 
границ  между  прикаспийскими  странами  в  связи  наличием  в  акватории  Каспия  уже  разведанных 
месторождений углеводородов и рядом перспективных участков. 
М.  А.  Мухамеджанов  научную  работу  успешно  совмещает  с  преподавательской  деятель-
ностью. В период 2005–2009 гг.) он преподавал нефтегазовую гидрогеологию и геоэкологию в Ка-
захстанско-Британском Техническом Университете, а в настоящее время является консультантом у 
соискателей  докторских  и  магистерских  званий  при  НАО  КазНИТУ  им.  К.  И.  Сатпаева  (бывший 
КазНТУ). 
М. А. Мухамеджанов автор более 170 работ, из которых около 100 опубликованы, в том числе 
11  монографий  и книг, 6 изданных гидрогеологических карт, 3 учебника  и учебных пособий для 
студентов. 
Желаем юбиляру крепкого здоровья и больших успехов во всех его начинаниях и исполнения 
творческих планов. 
 
 Редколлегия 
 

ISSN 2224-5278                                                                                 Серия геологии  и технических наук. № 6. 2016 
 
 
197 
2016 ЖЫЛҒЫ ЖУРНАЛДЫҢ МАЗМҰНДАРЫ 
 
МАЗМҰНЫ № 1 
 
Аймақтық геология 
 
Сеитов Н., Ерубаев К., Корнева Д. Формациялық жатыстары əртүрлі магмалық жыныстардың  
«ескі» қабаттасу құрылым мен олардың заманауи аналогымен салыстыру жолдарын анықтау тəсілі.  
(1-Мақала. Қойылған мақсаттың толықтай орындалуы үшін тəжірибелік тəсілдер, олардың мүмкіндігінің шектелуі)... 5  
 
Минерагения, перспективалар, болжамдар 
 
Өмірсеріков М.Ш., Жуков Н.М., Беспаев Х.А. Жаңа жақандық тектониканың позициясы жағынан  
Қазақстанның металлогениясы.................................................................................................................................................... 14 
Байбатша А.Б., Бекботаева А.А. Жезқазған текті мыстың стратиформдық кенорнының литофациальды 
ерекшеліктері туралы.................................................................................................................................................................... 36 
 
Минералогия 
 
Кузнецова Е.И., Котельников П.Е., Павлова З.Н. Орталық Қазақстанның скарнды кенорнынан алынған  
хондродит сирек минералы.......................................................................................................................................................... 42 
 
Сейсмология 
 
Əбетов А.Е., Жылқыбаева Г.А., Жылқыбаев Т.К. Сейсмикалық модель, геология жəне шоғырланған  
қабықтың геодинамикасы............................................................................................................................................................. 46 
 
Əдістеме жəне технология 
 
Шестаков Ф.В. Топырақта атмосфера су буының конденсациясы – ауадан суды меңгерудің теориялық негізі  
(ІІ бөлім)......................................................................................................................................................................................... 56 
Борисенко Г.Т., Ниязова А.Т. Арыстан кенорнының терригенді шөгінділеріндегі ҰГЗ кешені бойынша 
коллектордың қанығу сипатын анықтау технологиясы............................................................................................................ 64 
Жылкыбаева Г.А. Борисенко Г.Т. Темір рудалы аумақтағы ұңғымаларды геофизикалық зерттеу  
диаграммасын жəне керндерді зерттеу нəтижесін талдау......................................................................................................... 73 
 
Пікір-сайыс 
 
Майлибаева М.М. Жердің дамуының спиралі................................................................................................................... 80 
 
Мерейтолйра 
 
Сыдықов Алуадин (70-жасқа толуына орай).................................................................................................................. 85 
 
Ғалымды еске алу 
 
Жаутиқов Тимкен Мұқашұлы............................................................................................................................................. 87 
Эсминцев Александр Николаевич...................................................................................................................................... 89 
Кузнецова Елена Ивановна................................................................................................................................................. 90 
 
 
МАЗМҰНЫ № 2 
 
Аймақтық геология 
 
Тулегенова Г., Сеитов Н.С. Солтүстіккаспий мұнайгаз аймағы құрылымының қалыптасуындағы  
тектоникалық аудандастыру мен геодинамикалық жағдайлар................................................................................................. 5 
Степанец В.Г. Солтүстік-Шығыс Жоңғар Алатауы мафит-ультрамафиттің геодинамикалық орналасуы  
(Cu-Ni+PGE кендену көздерінен)................................................................................................................................................ 17 
 
Минерагения, болжамдар, перспективалар 
 
Ракишев Б.М. Қазақстан экономикасы дамуындағы минералды-шикізат ресурстарының даму  
болашағы мен ролі......................................................................................................................................................................... 29 

Известия Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
198  
Сейсмология  
 
Курскеев А.К. Жер қабығының геофизикалық жəне гидрогеодинамикалық сипаттамасындағы вариация  
құрылуының геофлюиддинамикалық моделі............................................................................................................................. 39 
 
Ғарыштық геология 
 
Зейлик Б.С., Баратов Р.Т. Ғарыштық бомбалау жəне Жердегі тіршілікті сақтауда планетаны қорғаудың  
мəселелері....................................................................................................................................................................................... 52 
 
Гидрогеология 
 
Алиев М.Х. Жердің өз осінен айналу жылдамдығының өзгеруімен бірге Солтүстік Тянь-Шаньның  
жер қыртысындағы жерасты суларының динамикалық байланысы........................................................................................ 71 
 
Гидрология 
 
Сала Р., Деом Ж.М., Нигматова С., Эндо К., Кубота Ж. Балқаш көлінің өзгерісін зерттеу:  
өткені, қазіргісі, болашағы........................................................................................................................................................... 76 
Турсунова А., Куншыгар Д.Ж. Қазақстан су қоймасының өздігінен тазалану қабілеттілігі......................................... 87 
Жексембаев Е.Ш. Алакөл ойпатының минералды тұмасы............................................................................................. 92 
Калугин О.А., Құрманғалиева Ш.Г., Тлеуова Ж.Т. Жаңаөзен қ. су деңгейі көтерілген өндірістік аудандарында  
жер асты суларының сүзгілеу ағынының ерекшеліктері........................................................................................................... 96 
 
Əдістеме 
 
Борисенко Г.Т., Исмаилова Г.А. Ұңғыманы кəсіптік-геофизикалық зерттеудің интерпретациясының  
нəтижесі мен əдістемесі................................................................................................................................................................ 102 
Кан С.М., Муртазин Е.Ж, Исабеков Р.Б., Калугин О.А. Табиғи тұздықтардан литийді өндіру  
технологиясына талдау................................................................................................................................................................. 112 
Хон О.Г. Жерасты суларына қолдану үшін күкірт қышқылын өндіріп заводты сумен қамтамасыз ететін  
техникалық ұйым........................................................................................................................................................................... 119 
Боранқұлова Д.М., Искакова Р.Т., Жасаралова А.Ж. Экологиялық-геоморфологиялық ұғымдарды  
қалыптастыру................................................................................................................................................................................. 123 
 
Мерейтойлық күндер 
 
Диаров Альберт Баянович (туылған күніне 80 жыл)....................................................................................................... 130 
Сейтмуратова Эленора Юсуповна (туылған күніне 75 жыл).......................................................................................... 132 
 
 
 
 
МАЗМҰНЫ № 3 
 
Сəтбаев оқулары  
2016 ж. 
 
Өмірсеріков М.Ш. Қаныш Имантайұлы Сəтбаев жəне оның серіктері.......................................................................... 6 
Ерғалиев Г.К. Николай Григорьевич Кассин – Қазақстан геологиясының патриархы жəне негізін салушы............ 10 
Оздоев С.М. Георгий Царайұлы Медоевтің Қазақстан Геологиясын дамытуға қосқан үлесі..................................... 14 
Оздоев С.М. Мұнай жəне газ геологиясы саласындағы Э.К. Азнабаевтың зерттеулері............................................... 17 
Мадин М.И., Озерова Т.А. С. К. Калинин жəне оның үлесін рений жəне осмий Жезқазған жəне кейбір  
басқа да кен орындарында зерделеу............................................................................................................................................ 20 
Глаголев В.А. Меиз Сатпаевтар əулетінен......................................................................................................................... 27 
Горяева В.С. Академик Қ. А. Абдрахмановтың түсінігіндегі петрометаллогения жəне ғаламдық  
металлогениялық стратодеңгейлер.............................................................................................................................................. 35 
Бекенова Г.К., Алыбаев Ж.А., Левин В.Л., Бошкаева Л.Т., Джуманкулова С.К.
 
Солтүстік-Батыс Қаратаудың  
ванадийлі көміртекті-кремнийлі тақтатастарының микро- жəне наноөлшемді минералдары  
(Е. А. Анкиновичтың 105-жылдығына арналған)...................................................................................................................... 40 
Өмірзақова Ə.Н. Қ. И. Сəтпаевтің серіктесі В. М. Боровский – ҚазССР Ғылым академиясының академигі,  
Қазақстан топырағының геохимия жəне минералогия негізін қалаушысы............................................................................. 55 
Сейтмуратова Э.Ю., Аршамов Я.К., Баратов Р.Т., Даутбеков Д.О. Қазақстанның бірқатар  
жанартаулық-плутондық белдеулерінің геологиялық жəне металлогениялық ерекшеліктері............................................. 60 
Əзірбаев Н.А. Шөгінді жыныстардың қазіргі фациаялық анализi.................................................................................. 87 

ISSN 2224-5278                                                                                 Серия геологии  и технических наук. № 6. 2016 
 
 
199 
Сыдыков
 
А., Садыкова
 
А.Б., Полешко
 
Н.Н., Стихарная
 
Г.Г., Жунусова
 
А.Ж. Қазақстандағы сейсмикалық  
қауіптілігі жоғары аймақтары жер қыртысының сейсмотектоникалық деформациясын моделдеу  
(III бөлім. Тік бағытталған сейсмотектоникалық қозғалыстардың жылдамдығы)................................................................. 100 
Боранқұлова Д.М., Алшымбеков С.Қ., Искакова Р.Т., Аманбаева М.А. Ашық кеніш – антропогендік бедер  
пішіні.............................................................................................................................................................................................. 104 
 
Мерейтойлар 
 
Абдуллаев Абдулазиз Умарұлы (туғанына 80 жас).......................................................................................................... 112 
 
Ғалымды еске алу 
 
Марфенкова Мария Михайловна (1928–2016) ................................................................................................................. 115 
 
 
МАЗМҰНЫ № 4 
 
Аймақтық геология 
 
Жаймина
 
В.Я., Мұстапаева
 
С.Н.
 
Оңтүстік Қазақстандағы Үлкен қаратаудағы визей ярусының көлемі  
жəне турней, визей ярустарының шекарасы............................................................................................................................... 5
 
 
Минерагения, болжамдар, перспективалар 
 
Антоненко А.А., Жуков Н.М., Герцен Л.Е., Гойколова Т.В. Ақтоғай жəне Бозшакөл кенорнының кенеусіз  
кендерінің минералды жəне элементті құрамының ерекшеліктері......... ................................................................................ 18 
Сейітов Н., Нүсіпова С. Көкшетау докембрийлік орталық массив өңіріндегі Құмдыкөл алмас кенорнының 
геологиясы мен генезисі жайлы жалпылама деректер.............................................................................................................. 28 
Байбатша Ə.Б. Карсақбай ауданы интрузиялық жəне метасоматоздық жаралымдарының металлогениялық  
мəні.................................................................................................................................................................................................. 36 
Третьяков А.В., Перегудов В.В., Дегтярева Г.Б., Габитова У.Б., Солдатенко А.А. Баянкөл алқабындағы  
Баян көлөңірінің аллювиальді шөгінділеріндегі ірілігі əртүрлі алтын түйірлерінің таралымы (Оңтүстік Қазақстан)...... 51 
 
Геофизика 
 
Жылқыбаева Г.А., Нысанова А. С., Истекова С.А., Калмахан Н.Б. Каспий маңы ойпатының борттық  
Маңы  аймағында тұзасты түзілімдердің келешегін бағалаудағы сейсмикалық зерттеулердің рөлі................................... 59 
 
Гидрогеология 
 
Вялов В.Д., Қонаев М.С., Курмангалиева Ш.Г. Шонжы-Дубун термоаномалиясының қалыптасуының  
табиғи факторлары........................................................................................................................................................................ 68 
 
Экология 
 
Казангапова Н.Б., Күншығар Д.Ж., Романова С.М. Қопа көлінің гидрохимиялық сипаттамасы............................... 79 
 
Əдістеме 
 
Сеітімбетов А.М., Гайтинов А.Ш., Слюсарев А.П., Бекенова
 
Г.К. Жанғырту біріктірілген өлшеу  
жүіесін өндеу үшін деректерді ядролық фотоэмульсияда........................................................................................................ 85 
Рахимов Т.А.,
 
Калитов Д.К., Салыбекова В.С. Математикалық модельдеу əдісін (Қаскелен жер асты  
суларының кен орындары) пайдалана отырып, жер асты суларының қорларын пайдалану мүмкіндіктерін  
қайта бағалау.................................................................................................................................................................................. 93 
 
Ақпараттық хабарлама 
 
Əбдуғалиева
 
Г.Ю., Иманғазин
 
М.Қ., Утянова
 
У.С.
 
Қазақстан тау-кен өндірісі саласында өндірістік  
қауіпсіздік мəселері бойынша нормативтік құжаттарға шолу.................................................................................................. 103
 
 
Мерейтойлар
 
 
АКЧУЛАКОВ Урал Акчулакұлы (к 80-летию со дня рождения).................................................................................. 110 
 
Ғалымды еске алу
 
 
СƏТБАЕВА Ханиса Қанышқызы....................................................................................................................................... 112 
 

Известия Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
200  
МАЗМҰНЫ № 5 
 
Аймақтық геология 
 
Зейлик Б.С., Баратов Р.Т. Табиғаты ғарыштық сақиналы құрылымдардың ең маңызды белгілері........................... 5 
Сейітов Н. Жердің жаралуы мен дамуындағы байырғы сутегінің мүмкін деген рөлі................................................. 27 
Степанец В.Г. Тектұрмас призмалы офиолитінің геодинамикалық лауазымы (Орталық Қазақстан). 
1-Бөлім............................................................................................................................................................................................ 34 
Скринник Л.И. Оңтүстік-Шығыс Қазақстан палеогеодинамикасына............................................................................. 50 
 

жүктеу/скачать 14,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: