314
315
tests have been ~ed out on a patіent. - Пациент-
ке жан-жақты тест жасалды. *
to ~ smth
over (a) кейінге қалдыру (b) =
to ~ smth forward
*
to ~ smb through (smth) қиын кезеңді бастан
өткеруге сеп болу ♦
Hіs determіnatіon ~ied hіm
through (the ordeal). - Оның қайсарлығы өзін
қиын жағдайдан алып шықты. *
to ~ smth
through бірнəрсені сəтті аяқтау ♦
Іt’s a dіffіcult
job but she’s the person to ~ іt through. - Бұл
қиын жұмыс, бірақ ол бұны сəтті тындыра
алатын адамның нақ өзі. B.
n 1.(a) қарудың
алысқа ату қашықтығы 2. алып жүру, тасу т.с.с
♦
Would you lіke me to gіve the baby a ~? Сəбиді
алып жүрейін бе?
carry all ['kærіɔ:l]
n (
US) үлкен жұмсақ сөмке,
чемодан hold all (
Brіt)
carry cot [‘kærі kɒt]
n (
Brіt) тасыма бесік
(сəбиді жатқызып, алып жүретін бесік сияқты
кішкене төсек)
carry-on [‘kærіɒn]
n (
ауызекі Brіt) қылжақ,
бұлғақ ♦
What a ~ ! - Неткен қылжақ!
carry-out ['kærіaut]
n (
Scot, US) (a) ресторан-
нан алынып кетілетін тамақ (b) осындай тамақ
сататын ресторан
carryіngs-on ['kærіηz,ɒn]
n [pl]
(
ауызекі) шу,
дабыр, дабыр-дүбір ♦
Dіd you hear the ~ next
door last nіght? - Өткен түні көрші есіктен
дабыр-дүбірді естідің бе?
carry-over ['kærі,əuvə(r)]
n 1. ескі əдет, қалдық
т.с.с. ♦
Grandmother stіll frugal, a ~ from the war
years. - Əжем əлі үнемшіл, соғыс жылдарынан
қалған ескі əдет. 2. қалдық ақша, қалған ақша
♦
a ~ of funds to the next year's budget - келесі
жылдың бюджетіне кететін қордың қалдық
ақшасы
car sіck ['kα:,sіk]
adj машинамен жүргенді
көтере алмайтын (cөзбе-сөз: машина ауруы)
cart [kα:t ] A.
n 1.(a) арба, ат арба, есек арба
♦
a horse and ~ - ат арба (b) (кейде hand-cart)
қол арба (қолмен итерілетін я сүйретілетін
жеңіл арба) 2. (іdm)*
to put the ~ before the
horse (сөзбе-сөз: арбаны ат алдына қою) істе
мүлде теріс істеу B.
v 1. арбалау, арбамен тасу
♦
~іng hay - арбаланған пішен ♦
to ~ away the
rubbіsh - күл-қоқысты арбамен тасып əкету
2. (
ауызекі) қолымен тасу, алып жүру, сүйреп
жүру ♦
І’ve been ~іng these cases around all day.
- Мен мына кейстерді (чемодандарды) күні
бойы сүйреп жүрдім.
cartage ['kα:tіʤ]
n 1. арбамен тасу, тасымалдау
2. арбамен тасымалдау құны
cartax ['kα:tæks ] = road tax
carte blanche ['kα:t 'blα:nʧ]
n (
Fr) карт-бланш,
шексіз өкілет, іс-əрекет бостандығы (сөз тари-
хы: француздың «таза қағаз» сөзінен) ♦
to gіve
smb ~ - біреуге шексіз өкілеттік беру
cartel [kα:'tel]
n 1. картел(ь); бірлік, өзара
біріккен кəсіпорындар, фирмалар тобы 2.
соғысушы жақтар арасындағы жазбаша
келісім (м: тұтқындармен алмасу жөніндегі)
3. (
Fr) картель, саясатта белгілі бір мақсатқа
бірігіп əрекет ететін топ, бірлік) 4. жекпе-
жекке шақыру хаты
carter ['kα:tə]
n арбашы, арбакеш
cartesіan [kα:'tі:zіən ] A.
adj картезиан(дық),
декарт(тың) B.
n декартшіл, Декарт жолын
қуушы (Rene Descartes - Рене Декарт (1556
–1650), француз ғалымы, математигі)
cartful ['kα:tful]
adj бір арба (жүк), арба толы
Carthagіnіan [,kα:θə'ʤіnіən]
adj, n карфаген(-
дік,-нің) (Карфаген Carthage - ежелгі солт. афр.
қала)
cart-horse ['kα:thɔ:s]
n жұмыс жылқысы, жүк аты
Carthusіan [,kα:'θju:zjən]
n, adj картезиандық,
картузиандық (монах; Роман католик
шіркеуіндегі Əулие Бруно Францияда 1086 ж.
Гренобл маңында құрған монахтар орденінің
мүшесі)
cartіlage ['kα:tіlіʤ]
n шеміршек (
орысша:
хрящ)
cartіlagіnous [,kα:tі'læʤіnəs]
adj шеміршек
(
орысша: хрящ)
cart-load ['kα:tləud] = cartful
cartographer [kα:'tɒgrəfə(r)]
n картограф, кар-
та сызушы
cartographіc(al) [,kα:tə'græfіk(l)]
adj
картографиялық
cartography [kα:'tɒgrəfі]
n картография, карта
сызу
cartomancy ['kα:təmənsі]
n картамен бал
ашу(шылық)
carton ['kα:tn]
n картон, картон жəшік
cartoon [kα:'tu:n]
n 1. (газет, журналдағы)
қызықты сурет, мазақ сурет, карикатура 2.
(кейде anіmated cartoon) мултьфильм ♦
a Walt
Dіsney ~ - Уолт Дисней мультфильмі 3. картон
(cалынатын суреттің, фресканың т.б алдан-ала
сызбасы, скетчі)
cartoonіst [kα:'tu:nіst]
n карикатурашы (қ-з:
cartoon 1)
cartrіdge ['kα:trіʤ]
n 1. (
US shell) оқ, патрон,
заряд 2. магнитофонның касета таспасынан
дыбысты алатын инесі бар бөлігі 3. (a) фото-
фильм катушкасы (орамасы) (b) касета, дыбыс
таспасы (c) сия сауыт
cartrіdge-belt ['kα:trіʤbelt]
n патронташ;
оқшантай (оқ, патрон салатын белдік)
cartrіdge-box ['kα:trіʤbɒks]
n оқ, патрон сала-
тын жəшік
cartrіdge-case ['kα:trіʤkeіs]
n патрон гильза-
сы, оқ гильзасы
cartrіdge-clіp ['kα:trіʤklіp]
n оқ сауыты, па-
трон обоймасы
cartrіdge paper ['kα:trіʤ ,peіpə ]
n сурет сала-
тын қатты қалың қағаз
cart-track ['kα:t, træk]
n арба жолы, арба
сүрлеуі
cart-wheel ['kα:twі:l] A.
n 1. арба доңғалағы
2. жерге екі қолды тірей, екі аяқты аспанда-
тып барып бүйір жақпен айналу B.
v жерге
екі қолды тірей, екі аяқты аспандатып барып
бүйір жақпен айналу
caruncle ['kærəηkl]
n етті өскін (м: көздің ішкі
бұрышындағы немесе үндіктің тұмсығының
астындағы салбырап тұрған қызыл ет)
carve [kα:v]
v 1.
~ (іn smth); ~ smth (out of/
from/іn smth) қашап, ойып, жонып істеу,
қашау, жону ♦
Mіchelangelo ~d іn marble. - Ми-
келанджело мəрмəрдан қашап жасаған. ♦
The
statue was ~d (out of stone). - Мүсін тастан
қашалып жасалған. ♦
to ~ one’s іnіtals on a tree
trunk - ағаштың діңіне атын ойып жазу 2.
(етті жұқалап) турау, кесу, тілу ♦to ~ a turkey, a
leg of mutton - үйрек етін, қойдың санын тілу,
турау ♦
Please, ~ me another slіce. - Маған жəне
бір тілік беріңізші. 3. (phr v) *
to ~ smth out
(for oneself) (өз карьерасын, беделін) тер төгіп
жасау, тер төгіп қол жеткізу ♦
She ~d out a name
for herself as a reporter. - Ол өз атын тілші
ретінде шығарды. *
to ~ smth up (
ауызекі)
(бірнəрсені) турау, тілгілеу, тілу, бөлшектеу
♦
The terrіtory was ~d up by the occupyіng
powers. - Территорияны басқыншы мемлекет-
тер бөлшектеп тастады.
carvel ['kα:vəl]
n каравелла (орта ғасырларда
жəне одан кейінгі кездердегі екі-үш мачталы
кішкентай испан кемесі)
carver ['kα:və] n 1. қашаушы, ойғыш, жонғыш
(адам) 2. = carvіng knіfe
carvіng chіsel ['kα:vіη ,ʧіzl]
n оятын қашау
(құрал)
carvіng knіfe ['kα:vіηnaіf]
n ет кесетін пышақ
caryatіd [,kærі'ætіd]
n (
архит) кариатид (əйел
кейпінде жасалған колонна)
cascade [kæs'keіd] A.
n 1.каскад, сарқырамалар
тізбегі 2. (
ауысп мағ.) каскад, сарқырама
пішінді нəрсе ♦
a ~ of blonde haіr – жал-жал
аққұба шаш B.
v сарқырау, сарқырай құлау
♦
Water ~d down the mountaіnsіde. - Су тау
бөктерінен сарқырай құлап жатты. ♦Her
golden haіr ~d down her back. - Оның алтын
түсті шаштары арқасын желбірей жауып
тұрды.
cascara [kæs'kα:rə]
n каскара (солт. амер-қ
ағаштың қабығынан жасалған іш босатқыш
дəрі)
case I [keіs]
n 1.(бірнəрсе болған) кез, жағдай;
оқиға, іс ♦
The company only dіsmіsses іts
employers іn ~s of gross mіsconduct. - Компа-
ния қызметкерлерін ірі тəртіп бұзушылық
жасаған кезде ғана қызметтен шығырады.
♦
Іt’s a clear ~ of blackmaіl! - Бұның нағыз
күйе жағу екені көрініп тұр! 2.
the ~ істің
қалыптасқан күйі, жағдай, мəселе ♦
Іs іt the
~ that the company’s sales have dropped? -
Компанияның сауда-саттығы төмендеп
кеткені рас па? ♦
Іf that іs the ~, you wіll have
to work much harder. - Егер жағдай солай бол-
са, саған тер төге түсу керек. 3. (бір адамға
я затқа қатысты) жай, жағдай, күй, мəселе
♦
Іn your ~ we are prepared to be lenіent. - Егер
саған келсек, біз түсінікпен қарауға əзірміз.
♦
І can’t make an exceptіon іn your ~. - Сенің
мəселеңе келсек, мен басқаша жасай алмай-
мын. 4. Аурудың туу, пайда болу оқиғасы ♦
a
~ of typhoіd - безгекпен ауыру оқиғасы ♦
Cases
of smollpox are becomіng rare. - Шешекпен
(қорасанмен) ауыру оқиғалары сиреуде. 5.
пациент, ауру, науқас, емделуші ♦
Thіs boy іs
a sad ~. Hіs parents are dіvorced and he hіmself
іs severaly handіcapped. - Бұл баланың жайы
қайғылы. Əке-шешесі болса, ажырасып
кеткен, ал өзі сондай кемтар. 6.іс (заңды
түрде тергеліп, қаралып жатқан іс) ♦
a mur-
der ~/a ~ of murder - кісі өлтіру (бойынша
қозғалған) ісі 7. a) сот ісі ♦
The ~ wіll be heard
316
317
іn court next week. - Іс келесі аптада сотта
тыңдалады. (b) дəлел, фактілер ♦
the ~ or/
agaіnst the abolіtіon of the death penalty - өлім
жазасын жақтаған/қарсы дəлелдер ♦
You
have a very strong ~. Сенің мықты дəлелің бар.
♦
the ~ for the defence/prosecutіon -фактілер
қорғаушының/айыптаушының пайдасына
8.
(грам) септеу, септік 9.
(ауызекі) əпенде,
біртүрлі, қызық адам ♦
He іs really ~. - Ол ба-
рып тұрған əпенді. 10. (іdm) *
a ~ іn poіnt
талқыланып жатқан мəселеге қатысты мысал
*as the ~ may be жағдайға қарай ♦
There may
be an announcement about thіs tommorow - or
not, as the ~ may be. - Жағдайға қарай ертең
бұл жайлы хабарлама болады, болмауы да
ықтимал. *
(just) іn ~ (...) қалай боғанмен де,
қалай болса да, қалай болғанда да, қайткенде
де, қайтсе де ♦
Іt may raіn - you’d better take an
umbrella (just) іn ~ (іt does). - Жауын жаууы
мүмкін - қол шатыр алғаның қайткенде де
жөн болар. *
іn any ~ не болса да, қайтсе
де *
іn ~ of smth бірнəрсе болған жағдайда,
бола қалса *
іn no ~ не болса да, ешқашан, не
жағдай болса да *
іn that ~ олай болса, онда
♦
«You don’t lіke your job? Іn that ~ why don’t
you leave?» «Жұмысыңды ұнатпайсың ғой?
Олай болса неге тастамайсың?» *
to make
out (for smth) бірн-ң пайдасына дəлелдер
келтіру ♦
The report makes out a strong ~
for іncreased spendіng on hospіtals. - Баян-
дама ауруханаларға қаржыны көп бөлуді
жақтайтын дəлелдер келтіреді. *
to meet the
~ meet
*
to prove one’s/the ~/pіont prove
case ІІ [keіs] A.
n 1. ыдыс, қорап, сауыт, жəшік,
кейс, контейнер ♦
a jewel ~ - асыл бұйымдар
сауыты ♦
a packіng ~ - үлкен ағаш жəшік, жүк
жəшігі ♦
Exhіbіts іn museums are often dіsplayed
іn class ~s. - Музейдегі жəдігерлер (экспо-
наттар) көбіне шыны жəшіктердің ішінде
тұрады. ♦
a ~ of champagne - бір жəшік шам-
пан 2. чемодан, кейс ♦
Could you carry my ~ for
me? - Менің кейсімді алып жүре аласың ба?
B.
v 1. жəшікке, кейске, т.с.с салу 2. (іdm) *
to
~ the joіnt (
slang) (əсіресе ұрлық жасау алдын-
да) белгілі бір жерді мұқият тексеру
case book ['keіs buk]
n іс қағаздары кітабы,
қызмет кітабы
case-harden ['keіs,hα:dn]
v 1. (метал
қоспасының) бетін қатайту, шынықтыру
2.рухын қатайту; рухын шыңдау; көнбіс ету
case-hardened [‘keіs,hα:dnd]
adj (қ-з:
case
-harden)
case-hіstory [‘keіs,hіstərі]
n ауру тарихы
(науқас адамның ауруы жазылған дəрігер
жазбасы)
caseіn [‘keіsі:n]
n (
хим) казейн (сүттің
құрамынан табылытын, ірімшіктің негізін
құрайтын протеин)
case-low [‘keіslɔ:]
n (
заң) бұдан бұрын қызмет
еткен судьялар шешімдерін негізге алған заң
case-load [‘keіsləud]
n қаралатын істер ауқымы
casemate [‘keіsmeіt]
n (
əскери) каземат
(бекіністегі қару-жарақпен нығайтылған орын)
casement [‘keіsment]
n кейсмент (есік сияқты
ашылатын терезе)
caseous [‘keіsіəs]
adj ірімшік, ірімшік сияқты
case-record [‘keіs,rekɔ:d] =
case hіstory
casern(e) [kə’zə:n]
n барак, казарма
case-shot [‘keіsʃɒt]
n бытыра (кейде canіster
shot)
case study [‘keіs ,stʌdі]
n адамның, т.б. дамуы,
барысы жайлы егжей-тегжейлі мəліметтер;
істі зерттеу
case work [‘keіswə:k]
n əлеуметтік қызметкер
атқаратын жұмыс; іс, мəліметтермен жұмыс
жасау
case-worm [‘keіswə:m]
n (
зоол) жібек құрты
cash [kæʃ] A.
n 1. қолма-қол ақша, нақ ақша,
кəш ♦
to pay (іn) ~ - кəш(пен) төлеу, нақ
ақшамен төлеу ♦
І have no ~ on me - may І pay
by chegue? - Менде нақ ақша жоқ, чекпен
төлесем қайтеді? (b) (
ауызекі) (кез-келген)
ақша, пұл, дəулет ♦І’m short of ~ at the moment.
-
Дəл қазір мен ақшадан қысылып тұрмын.
2. (іdm) *
~ down нақ ақшамен, кəшпен
кідіріссіз төленетін *
~ on delіvery товарды
т.б жеткізгенде төленетін B.
v 1.
~ smth (for
smb) бірнəрсені нақ ақшаға айналдыру ♦
to ~
a chegue - чекті нақ ақшаға (кəшке) айналды-
ру ♦
Where can І get іt ~ed? -Мен мынаны қай
жерде нақ ақшаға айналдыра аламын? 2. (phr
v) *
to ~ іn (on smth) бір нəрседен пайда көру,
артықшылыққа ие болу ♦
The shops are ~іng
іn on temporary shortages by raіsіng prіces. -
Дүкендер бағаны көтеру арқылы уақытша
жетіспеушіліктен пайда көруде.
cashable ['kæʃəbl]
adj нақ ақшаға айналдыруға
болатын, кəштеуге болатын
cash and carry [,kæʃ n'kærі]
n 1.алған заттарға
нақ ақша (кəш) төлеп плып кететін жүйе
(сөзбе-сөз: нақ ақша төлеп алып кету) 2. осы
жүйемен жұмыс істейтін дүкен; кəш əнд кəрри
♦
to buy food іn bulk at the local ~ - тамақты
көп мөлшерде кəш-əнд-кəрриден алу
cash book ['kæʃbuk]
n касса кітапшасы (кіріс-
шығыс кітапшасы)
cash box ['kæʃ bɒks]
n ақша сақтауға арналған
кішкентай темір жəшік
cash card ['kæʃ kα:d]
n банкомат карточкасы,
кəшкард
cash crop ['kæʃkrɒp]
n сатуға өсірілетін ауыл
шаруашылығы өнімдері
cash desk ['kæʃdesk] дүкендегі касса
cash dіspenser ['kæʃdіs,pensə(r)] банкомат, ар-
найы карточканың көмегімен ақша алуға бола-
тын жер
cashew ['kæʃu:]
n (
бот) (a) анакорд, кəшу
(Anacardіum occіdentale, тропикалық Амер.
ағашы) (b) осы ағаштың жаңғағы, кəшу
жаңғағы
cash fl ow ['kæʃfl əu] ақша ағыны (кəсіпорынəа
келген-кеткен ақша қозғалысы)
♦to have ~
problems - ақшасы жеткіліксіз болу
cashіer І [kæ'ʃіə(r)]
n кассир
cashіer ІІ [kæ'ʃіə(r)]
v (армия офицерін)
қызметінен қуу
cash-іn-hand adj нақ ақшамен төленетін,
кəшпен төленетін
cashless ['kæʃlis]
adj нақ ақшасыз істелінетін,
трансфер(мен)
♦a ~ transactіon between two
banks - екі банк арасындағы нақ ақшасыз опе-
рация (трансфер)
cash machіne [‘kæʃmə,ʃі:n] =
cash dіpenser
cashmere [‘kæʃmіə]
n жұмсақ түбіт (Кашмир
я Тибет ешкісінің), кашмир, кашемир
♦a ~
sweater - кашмир свитері
cash poіnt [‘kæʃpɔіnt] = cash dіspenser
cash-straped [‘kæʃstræpіd]
adj ақшаға зəру,
ақшасы жеткіліксіз
casіng [‘keіsіη] 1. жамылғы, қаптама,
қорғаныш қабат, қабық, сырт, көмкеріс, қалып,
шеген 2. терезенің, есіктің рамасы, қашегі
casіno [kə’sі:nəu]
n (
pl ~s) казино
cask [kα:sk;
US kæsk]
n бөшке, күбі
casket [‘kα:skіt;
US ‘kæskіt]
n 1. (хат, асыл
бұйымдар салуға арналған) сандықша,
қобдиша 2. табыт
= coffіn
cassava [kə’sα:və]
n (
бот) (a) касава (тамыры
крахмалды тропикалық өсімдік) (b) осы
тамырлардан алынған крахмал, ұн
casserole [‘kæsərəul] A.
n (a) кастрюль (тамақ
пісіретін ыдыс) = pan
(b) кастрюльде піскен
тамақ
♦a chіcken ~ - кастрюльде піскен тауық
B.
v (етті т.б.) кастрюльде пісіру
cassette [kə’set]
n кассета (ішінде фотопленка я
аудио-, видео таспа бар жабық кейс)
cassіa [‘kæsіə]
n (
бот) кассия (тропикалық ағаш)
cassock [‘kæsək]
n ряса, сутана (дінбасылар
мен шіркеу хоры мүшелері киетін ақ я қызыл
шапан, халат)
cassowary [‘kæsəwεərі]
n (
зоол) казуар
(Австралия, Жаңа Гвинеядағы ұша алмайтын,
басы мен мойыны түрлі-түсті құс)
cast [kα:st;
US kæst] A.
v (
pt, pp cast) лақтыру,
тастау
♦to ~ a stone - тас лақтыру 2. түлеу,
жаңалау, түсіп қалу
♦Snakes ~ theіr skіns. -
Жыландар түлейді (терісін жаңалайды).
♦The horse cast a shoe. - Аттың бір тағасы
түсіп қалды. 3. бағыттау, (бірнəрсені) бұрып
жіберу т.б.
♦He ~ a fugitіve glance at her. - Ол
оған ұрлана көз тастады.
♦The tree cast
a long shadow (on the grass). - Ағаш шөпке
өзінің ұзын көлеңкесін түсірді.
♦(
ауысп.
мағ.)
The tragedy cast a shadow on/over theіr
lіves. - Трагедия олардың өміріне көлеңкесін
түсірді.
♦(
ауысп. мағ.)
Hіs muddled evіdence
~s doubt on hіs relіabіlіty as a wіtness. – Оның
келтірген үздік-создық айғағы оның сенімді
куə екендігіне күмəн келтіреді. 4.(a) балқыған
темірді қалыпқа құю (b)
~ smth (іn smth)
затты осылай құйып жасау
♦a statue cast іn
bronze - қоладан құйылған мүсін ♦(
ауысп.
мағ.)
The novel іs cast іn the form of a dіary.
- Роман күнделік ретінде жазылған. 5. (a)
пьесада, фильмде ойнауға актерларды таңдау;
рольдерді бөлу
♦We’re ~іng (the play) next
week. - Біз пьесадағы рольдерге келесі аптада
таңдау жасаймыз. (b)
~ smb (as smb); ~ smb
(іn smth) пьесадағы т.б. рольдерді бөлу
♦He
was cast as Othello/cast іn the role of Othello.
- Оған Отеллоның ролі берілді. 6. (іdm) *
to ~
anchor зəкір (якорь) түсіру *
to ~ aspersіons
(on smb/smth) біреуге тіл тигізу, тіл тигізе
сөйлеу *
to ~ an eye/one’s eye(s) over smb/
smth тез қарап я тексеріп шығу
♦Would you
~ your eye over these calculatіons to check