Білім берудегі менеджмент

66 
 
ШАҒЫН ЖИНАҚТЫ БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ
 
 
ҚАЗАҚ
 
ТІЛІН ОҚЫТУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
 
 
Г.И. Уайсова,  
 
 
Абай атындағы
 
                                                                 
ҚазҰПУ
-
дың профессоры, педагогика 
ғылымдарының кандидаты   
 
                          
Сабақ –
 
оқу үдерісін ұйымдастырудың  ең тиімді формасы. Сабақ барысында мұғалім 
дәл  белгіленген  уақыт  аралығында  оқушылардың  тұрақты  тобымен  (сыныбымен) 
шәкірттерге  меңгертілуге тиіс пән негіздерін қабылдауына қажетті жағдайлар жасап, тиімді 
жұмыс  түрлері  мен  әдіс
-
тәсілдерді  қолданып,  білімдік
-
танымдық  және  басқа  да  іс
-
әрекеттерді ұйымдастырады.
 
Әр
 
сабақ  негізгі  бірліктерден  құралады.    Олар:  жаңа  материалды  түсіндіру,  бекіту, 
қайталау,  білім,  білік,  дағдыларды  тексеру.    Бұл  аталған  бірліктер  сабақ  барысында  ӛзара 
сан  қилы  байланысқа  түседі.  Әрбір  сабақтың  ӛзіндік  мақсат
-
міндеттері,    қолданылатын 
кӛрнекі  құралдары,  әдіс
-
тәсілдері  болатыны  белгілі.  Ең  бастысы  осылар  алдын  ала 
анықталуы тиіс. 
 
Педагог  ғалымдар  сабақ  типтерін    олардың  басты  сипатына  орай:  дидактикалық 
мақсаттарға  байланысты  сабақ  типтері,  оқу  дәрістерін  ӛткізу  тәсілі  бойынша  сабақ  типтері, 
дәріс бірліктерінің басымдылығын негізге алған арнайы сабақ типтері т.б. деп топтастырады.  
Тәжірибеде  дидактикалық  мақсаттарға  байланысты  сабақ  типтері  кеңінен  қолданылып 
жүргені белгілі: жаңа білім материалын хабарлау; білімді бекіту; ептіліктер мен дағдыларды 
қалыптастырып,  бекіту,  қорытындылау;  білім,  ептілік  және  дағдыларды  тексеру  (бақылау) 
сабағы . 
 
Аталған  сабақ  түрлерін  шағын  жинақты  бастауыш  мектептерде  ӛтудің  біраз 
ӛзгешеліктері
 
бар.  Ӛйткені  шағын  жинақты  бастауыш  мектеп  дегеніміз  –
 
балалардың  саны 
аз,  біріктірілген  сыныптардан  тұратын  жалпы  білім  беретін  мектеп.  Нақты  айтқанда,  1999
-
жылғы  маусымның  7
-
сінде  (№389
-
І  ҚРЗ)  бекітілген  Қазақстан  Республикасының  «Білім 
туралы»  Заңында  ШЖМ
-
ке  мынадай  анықтама  беріледі:  «шағын  жинақталған  мектеп 
- 
сынып
-
жинақтамалары  аралас  және  оқу  сабақтарын  ұйымдастырудың  ӛзіндік  нысаны  бар, 
оқушылар  саны  шағын  жалпы  білім  беретін  мектеп»  [2].  ШЖБМ
-
те  мұғалім  бір  уақытта 
бірнеше сыныппен  сабақ  жүргізеді:  екі  комплектілі  мектепте  –
 
екі  сынып,  ал  бір комплектілі 
мектепте  –
 
үш  немесе  тӛрт  сынып  біріктіріліп,  бір  сыныпты  құрайды.  Сыныптарды 
комплектіге  біріктіру,  оның  негізінде  сабақ  кестесін  құру,  соған  байланысты  сабақтың 
күнтізбелік  жоспарын  жасау,  сабақтың  жоспарын  жасау,  сабақтың  уақытын  дұрыс,  тиімді 
пайдалану мәселелері мұндай мектептердің мәнді белгісі болып табылады. 
 
ШЖБМ ерекшелігіне байланысты қалыпты мектептерде қолданылып жүрген жоғарыда 
аталған  сабақ  түрлерінен  басқа  оларды  қоса  қамтитын  мынадай  сабақ  түрлері  бар:  бір 
пәндік, әр пәндік
 
және бір тақырыптық
 
сабақтар.
 
Бір пәндік сабақ дегеніміз –
 
біріктірілген сыныптардың бәріне ортақ бір ғана пәнді ӛткізу 
(мысалы,  бірдей  уақытта  барлық  сыныпта  қазақ  тілі  немесе  математика  сабағы  ӛтеді). 
Мұндай  сабақты  ӛту  кезінде  мұғалім  бір  пән  бойынша  жұмыс  істегендіктен,  ӛтілетін 
тақырыптың
 
екі сыныпқа ортақ  белгілері мен әр сыныпқа сараланып ӛтілетін тұстарын оңай 
орайластыра алады. 
 
Әр
 
пәндік сабақта әр сыныпта әр түрлі пән ӛтіледі. Мәселен, бір сыныпта математика 
сабағы,  ал  екінші  сыныпта  ана  тілі  немесе  қазақ  тілі  ӛтілуі  мүмкін.
 
Біздіңше,  ШЖМ
-
де  бір 
пәндік сабақтар қолайлырақ.
 
Бір  тақырыптық  сабақтар  дегеніміз  –
 
қатар  ӛткізілетін  сыныптарда  бірдей  тақырыпта 
ӛткізілетін сабақтар. Бір тақырыптық сабақтарда жаңа сабақ материалын оңтайлы түсіндіру 
мүмкіндігі  мол,  оқушылардың  ӛзіндік  жұмыстарын  да  тиімді  басқаруға  болады.  Мұндайда 
оқытушының  ортақ  әңгімесін  оқушылар  ықыласпен  тыңдап,  ӛз  ойларын  айтып,  сабаққа 
белсенді  қатысуға  тырысады,  сонымен  бірге  бір  пәндік,  бір  тақырыптық  сабақтар  ретінде 
біріктіріп  ӛткізуге  де  болады.  Мұндай  ортақ
 
сабақтардан  оқушылардың  ой
-
ӛрісі  кеңейіп, 
сабақтың сапасы артады. 
 

67 
 
Тӛменде бастауыш сыныптағы «Қазақ тілі» пәні бойынша бір тақырыптық сабақ үлгісін 
ұсынып
 
отырмыз.
 
 
             2-
сынып
 
       3-
сынып 
 
           4-
сынып
 
Сабақтың тақырыбы:
 
Мәтін.
 
Сабақтың мақсаты:
 
мәтін туралы түсінік беру, 
оның сӛйлемнен   
айырмашылығын байқату, 
оқушылардың ойлауы мен 
байланыстырып сӛйлеуін 
дамыту.
 
Сабақтың 
тақырыбы:
 
Мәтін.
 
Сабақтың мақсаты:
 
мәтін туралы берілген 
ұғымды еске түсіріп, 
бекіту, мәтіндегі негізгі 
ойды
 
анықтауға, оған ат 
қоюға үйрету, сӛйлеу тілін 
жетілдіру.
 
Сабақтың тақырыбы:
 
Мәтін.
 
Сабақтың мақсаты:
 
мәтін туралы берілген ұғымды 
кеңейту, мәтінге тән 
белгілерді еске түсіру, 
мәтіндегі сӛйлемдердің 
байланысу тәсілдерін байқату.
 
 
Сабақтың барысы:
 
I.Біріктірілген (ортақ) бӛлім
 
Бағдарлау
-
мотивациялық кезең
 
*Мәтін деген не?
 
*Мәтіннің  жеке  сӛйлемдерден  ӛзгешелігі  неде?  деген  сұрақтарға  жауап  беру  үшін  екі 
бағандағы сӛйлемдерді салыстырайық.
 
Асқар  екінші сыныпта оқиды.                Інжугүлдің гүл шоғының пішіні қоңырауға                        
 
 
Кейбір құстар суда тіршілік                  ұқсас. Оның гүлі аппақ. Тұқымы жануарлар
 
етеді. Інжугүл –
 
хош иісті ӛсімдік           арқылы таралады.
 
Талдау сұрақтары:
 
–
 
Бағанның сол жағындағы сӛйлемдер не туралы? (Оқушы, құс, інжугүл туралы)
 
–
 
Бұл сӛйлемдердің орнын ауыстырып  айтуға бола ма? (Болады)
 
–
 
Ол сӛйлемдерге ортақ ат қоюға бола ма? (Болмайды)
 
–
 
Ал бағанның оң жағындағы сӛйлемдер ше? Олар  ат
 
қоюға бола ма? Болса, неліктен?
 
–
 
Бұл бағандағы сӛйлемдердің  орнын ауыстырып айтып кӛрейік: «Тұқымы жануарлар 
арқылы таралады. Оның гүлі аппақ», –
 
деп айтсақ, оның не туралы екенін білеміз бе? (Жоқ, 
әңгіменің не туралы екені белгісіз).
 
–
 
Сонымен мәтін дегеніміз не екен? (Мәтін дегеніміз –
 
ӛзара байланысты сӛйлемдердің 
тобы).
 
II. Сараланған бӛлім
 
Операционалдық
-
орындаушылық кезең
 
       2-
сынып
 
            3-
сынып
 
          4-
сынып
 
Мұғалімнің 
басшылығымен жұмыс.
 
190-
жаттығу 
мұғалімнің жетекшілігімен 
талданып, 
қорытындыланады.
 
Өзіндік жұмыс.
 1-
жаттығудан мәтінді тауып, 
кӛшіріп жазады.
 
2-
жаттығу ауызша 
орындалып, негізгі ой 
анықталады, мәтінге ат 
қойылады.
 
Өзіндік жұмыс.
  1, 2-
жаттығу ауызша, 3
-
жаттығу 
жазбаша орындалады.
 
Өздік жұмыс. 
192-
жаттығу орындалады.
 
 
Мұғалімнің басшылығымен жұмыс:
 
а) –
 
Мәтіндегі негізгі ой нені білдіреді?
 
–
 
Мәтінге ат қою үшін нені анықтау керек?
 
–
 
Мәтіннің қандай түрлері бар? т.б. сұрақтарға жауап 
алынады.
 
ә) «Күз» тақырыбына байланысты сюжетті суретті 
карточкалар таратылып беріледі де, сол суретке қарап тірек 
сӛздерді тапқызады. Содан соң әңгіме құрау тапсырылады. 
 

68 
 
Мұғалімнің 
басшылығымен жұмыс. 
Ӛздіктерінен орындаған 
жаттығулары тексеріледі. 
193-
жаттығуды орындау 
үшін мұғалім оқушылардың 
назарын оқулықтағы 
суретке аударып, осы 
сурет бойынша әңгіме 
құрау үшін қандай сӛздерді 
қолданатынын айтқыза 
отырып, тірек сӛздер 
туралы түсінік береді.
 
Өзіндік жұмыс.
  
Құрастырған  әңгімелерін 
дәптерлеріне жазады.
 
3-
жаттығу жазбаша 
орындалады.
 
Өзіндік жұмыс.
  
Құрастырған  әңгімелерін 
дәптерлеріне жазады. 
 
4-
жаттығу ауызша 
орындалады.
 
 
III. Біріктірілген (ортақ) бӛлім.
 
Рефлексиялық
-
бағалау кезеңі
 
* Мәтінде негізгі ойға қатысы жоқ, артық сӛйлемдер бар ма? Болса, себебін түсіндір.
 
Қазан
 
–
 
күз айы.  Бұл уақытта егіс даласында, бау
-
бақшаларда астық пен кӛкӛністерді 
жинап  алады.  Кӛкӛніс  деп  картоп,  сәбіз,  қауын,  пияз  сияқты  жерде  ӛсетіндерді  айтамыз. 
Қазанда  орман,  тоғайдағы  тышқан,  кірпі,  тиіндер  де  қысқа  әзірленеді.  Тиіннің  іні  ағаштың 
діңінде болады. Ал суыр, аю
 
ұзақ ұйқыға кетеді.
 
*  Берілген  сӛйлемдердің  мәтін  екенін  дәлелде.  Сӛйлемдерді  байланыстырып  тұрған 
сӛздерді тап.
 
Ат –
 
ер қанаты. Сондықтан оны халқымыз киелі жануар деп бағалаған.
 
*Берілген сызба бойынша әңгімелеу мәтінін құра.
 
 
 
оқиғаның
 
 
              
оның әрі қарай
 
 
 
 
  
оқиғаның
 
басталуы
 
 
 
        
дамуы
   
 
 
              
аяқталуы
 
 
 
     
* Үйге тапсырма: 2
-
сынып –
 191-
жаттығу.
 
3-
сынып –
 
«Күзгі серуен» тақырыбына мәтін құрау.
 
4-
сынып –
 5-
жаттығу.
 
Алайда бір тақырыптық сабақ ӛткізу үнемі  мүмкін бола бермейді. Сондықтан бір пәндік, 
бірақ тақырыптары әр түрлі болып келген тағы бір сабақ үлгісін беруді жӛн кӛрдік.
 
 
 
          
Екінші сынып
 
   
Ҥшінші сынып
 
 
Тӛртінші сынып
 
Сабақтың тақырыбы
: 
Жалқы есім мен жалпы 
есім
 
Сабақтың мақсаты:
 
зат есімнің жалпы 
және жалқы болып 
бӛлінетінін білдіру, жалқы 
есімнің емлесін меңгерту; 
оқушылардың сӛздік қорын, 
байланыстырып сӛйлеуін 
жетілдіру.
 
Сабақтың тақырыбы
: 
Негізгі және туынды 
зат есім
 
Сабақтың мақсаты:
 
зат есімнің негізгі және 
туынды болып бӛлінетіні 
туралы түсінік беру, оларды 
бір
-
бірінен айыра білуге 
жаттықтыру; оқушылардың 
ой
-
ӛрісін, байланыстырып 
сӛйлеуін жетілдіру.
 
Сабақтың тақырыбы:
 
Зат есімнің жіктелуі
 
Сабақтың мақсаты
: 
оқушыларға зат есімнің 
жіктелуі  жайлы түсінік беру, 
оқушылардың ой
-
ӛрісін, 
байланыстырып сӛйлеуін 
жетілдіру.
 
 
Сабақтың барысы:
 
I. 
Біріктірілген (ортақ) бӛлім
 
    
Бағдарлау
-
мотивациялық кезең
 
    
а)  Ребус шешу: 
 

69 
 
 
,,                   ,,,             , 
                                 6    
Т
         
М
 
 
 
ә) Ребустың шешуінде зат
 
есім деген сӛз шығады. Содан соң зат есім туралы сұрақтар 
қойылады:
 
–
 
Зат есім дегеніміз не?
 
–
 
Зат есімге қандай сұрақтар қойылады?
 
–
 
Зат есімге бірнеше мысал айтыңдаршы, соның ішінде адам аттары мен жер
-
су 
атаулары да болсын.
 
–
 
Сәуле,  гүл, қайық,  жеміс, Ертіс, Олжас,  қала, оқушы, Тараз, суретші,  достық, Ақтӛс
 
–
 
Енді  2
-
сынып оқушылары кісі аттары мен жер
-
су атауларын бір бӛлек, басқа зат 
есімдерді бір бӛлек топтастырыңдар; 3
-
сынып оқушылары жұрнақ жалғанған зат есімдерді 
теріп жазып, түбірі мен қосымшасын ажыратып, түбір зат есім мен қосымшалы зат есімді 
салыстырсын; ал 4
-
сынып оқушылары осы мысалдардағы кім? сұрағына жауап беретін зат 
есімдерге 
-
мын, 
-
мін, 
-
пін
 
жалғауларын жалғап жазсын. Содан кейін әр сынып ӛз 
тапсырмалары бойынша  қорытынды жасап, оны оқулықтағы ережемен салыстырсын.
 
II. 
Сараланған бӛлім.
 
Операционалдық
-
орындаушылық кезең
 
 
             2-
сынып
 
           3-
сынып
 
           4-
сынып
 
а)
 
Мұғалімнің басшылы
-
ғымен жұмыс.
 
Оқулықтағы 
391, 392-
жаттығулар ауызша 
орындатылып, жалпы есім 
мен жалқы есім туралы түсінік 
беріледі.
 
ә) Өзіндік жұмыс
. 393 
және 394
-
жаттығуларды 
оқушылар ӛздіктерінен 
орындайды.
 
б) Мұғалімнің басшы
-
лығымен жұмыс. 
 
–
 
Мен бірнеше зат есімді 
атаймын, сендер
 
қайсысы 
жалпы есім, қайсысы  жалқы 
есім екенін айтып, дәлел
-
деңдер: Жазушы, тау, Абай, 
Жамбыл, ақын, суретші, 
Айдос, М.Мағауин, 
Ә.Нұрпейісов, Қалдыаяқов, 
оқушы, кӛше, ӛзен.
 
–
 
Жалқы есім қалай 
жазылады? (Бас әріппен 
жазылады).
 
а)
 
Өзіндік
 
жұмыс.
 19, 
20-
жаттығулар жазбаша 
орындалады.
 
 
ә) Өзіндік жұмыс.
 
21, 22-
жаттығуларды 
ӛздіктерінен орындайды.
 
б) Мұғалімнің 
басшылығымен жұмыс.
 
–
 
Сонымен, балалар, 
зат есімді неліктен негізгі 
және туынды деп бӛледі 
екенбіз? (Құрамына 
қарай
). 
–
 
Негізгі зат есім 
деген не? Мысал
 
келтір 
(сый, бала, ойын, етік т.б.)
 
–
 
Туынды зат есім 
деген не? Мысал келтір 
(мүсінші, балықшы, 
ӛнерпаз, сызғыш, аңшы 
т.б.)
 
а) Өзіндік жұмыс.
 104-
жаттығу (ауызша), 105
-
жаттығу (жазбаша) 
орындалады.
 
ә) Мұғалімнің 
басшылы
-
ғымен жұмыс
. 
–
 105-
жаттығуды 
орындау барысында  не 
байқадыңдар?
 
 - 
Жіктік жалғау деп 
қандай жалғауды айтады 
екен?
 
–
 
Жіктік жалғау 
жалғанған сӛз сӛйлемде 
қандай мүше болады екен?
 
–
 -
мын, 
-
пін, 
-
сің, 
-
міз, 
-
пыз, 
-
піз
 
жіктік жағауларына 
сәйкес ке
-
летін зат 
есімдерді табыңдаршы 
(баламын, студентпін, 
бишісің, дәрігерміз т.б). 
Содан соң 106
-
жаттығу 
орындатылады.
 
б) Өзіндік жұмыс.
 107, 
108-
жаттығулар 
орындалады.
 
 
III. Біріктірілген (ортақ) бӛлім.
 
Рефлексиялық
-
бағалау кезеңі
 
а) Тӛмендегі сұрақтарға жауап алу:
 
–
 
Жалқы есімге жататын зат есімдерді ата. Олар қандай әріптен бастап жазылады?
 
–
 
Зат есім құрамына қарай қалай бӛлінеді?
 
–
 
Негізгі зат есімге мысал айт. 
 
–
 
Туынды зат есім деген не? Мысал айт.
 
–
 
Зат есімнің қандай жалғаулары бар?
 

70 
 
–
 
Зат есімнің жіктік жалғауларын ата.
 
ә) Тӛмендегі кестені толтыр.
 
 
Жалпы 
есім
 
Жалқы 
есім
 
Негізгі зат 
есім
 
Туынды 
зат есім
 
Зат 
есімнің жіктік 
жалғауы
 
 
 
 
 
 
   
б)  Зат есімнің жалғауларын еске түсір.
 
Үйге тапсырма: 2
-
сынып –
 395-
жаттығу;
 
3-
сынып –
 23-
жаттығу;
 
4-
сынып –
 109-
жаттығу.
 
Резюме
 
В статье рассмариваются проблемы обучения казахскому языку в МКНШ.
 
Summary 
The article is considired the problem of teaching Kazakh language in small complex primary 
scholl. 
 
Пайдаланылған әдебиеттер:
 
1. 
Бабаев С.Б., Оналбек Ж.К. Жалпы педагогика. А., 2006
 
2. 
Қазақстан
 
Республикасының «Білім туралы» заңы: –
 
Алматы, 
1999. 
3. 
Уәйісова Г.И., Жұмабаева Ә.Е. Қазақ тілі (жалпы білім беретін мектептің 2
-4-
сыныптарына арналған оқулық). А., 2009, 2010, 2011
 
 
 
 
К ПРОБЛЕМЕ РЕАЛИЗАЦИИ ПРЕЕМСТВЕННОСТИ МЕЖДУ 
ДОШКОЛЬНЫМ И НАЧАЛЬНЫМ УРОВНЯМИ ОБРАЗОВАНИЯ
 
 
А.Е. Жумабаева., 
 
 
доктор педагогических наук,профессор,
 
Т.К. Оспанов.,
 
 
кандидат педагогических наук, профессор,
 
А.А. Кдырбаева.,
 
 
кандидат физ
-
мат наук, профессор,
 
А.Х. Сулейменова.,
 
ст. преподаватель, КазНПУ им. Абая
 
Г.Ж. Омарова,
 
 
ст.преподаватель КазНПУ им. Абая
 
 
Общеизвестно,  что  протекание  любого  непрерывного  процесса  и  явления,  а  также 
функционирование  системы,  к  числу  которых    относится  воспитание  и  обучение, 
предполагает  преемственность  (более  корректно  «преемственно
-
перспективную  связь) 
между уровнями образования, а также между его этапами и элементами.
 
Однако  реализация  преемственности  на  стыке  двух
 
уровней  образования  (особенно 
между  дошкольным  и    начальным),  как  теоретически,  так  и  практически  всегда  была 
сопряжена  с  трудностями.  Кроме  того,  в
 
силу  специфики  профессиональной  подготовки  и 
содержания своей деятельности педагоги (воспитатели) дошкольного образования зачастую 
не  знают  особенностей  содержания  и  технологий  обучения  тому  или  иному  учебному 
предмету в начальных классах школы
. 
И наоборот, учителя
 
начальных классов по сходным 
причинам  не  всегда  адекватно  представляют  содержание  образовательных  областей  и 
подобластей дошкольного уровня образования  и те результаты,
 
с которыми должны прийти 
к нему дети предшкольного возраста. 
 
Эта  проблема становится более значимой и потому, что в
 
настоящее время в стране 
идет  активная  подготовка  к  переходу  на  12  летнию  систему    непрерывного  общего 

71 
 
образования,  совершенствуются  образовательные  технологии,  реализуется  личностно
-
ориентированный подход, важнейшей составляющей педагогического процесса становится
 
формирование и  развитие личностных компетенций. 
 
Положительному  решению  проблемы  преемственности  на  стыке  дошкольного  и 
начального  образования  оказывает  существенное  влияние  правильное  понимание  смысла 
понятия  «преемственность»  и  направления  ее  реализации  всеми  участниками 
(воспитателями,  учителями  и  родителями)  педагогического  процесса  и  наличия  у  них 
стремления  к  созданию  оптимальных  условий  и  среды  для  осуществления  необходимых 
связей. 
 
Как  нам  представляется,  изучение  и  реализация  проблемы  преемственно
-
перспективной связи на стыке дошкольного и начального образования предполагает с одной 
стороны учитывать тот факт, что итоговым результатом дошкольного воспитания и обучения 
является  подготовка  детей  к  школе,  которая  связана  с  обеспечением  надлежащих 
организационных,  содержательных,  методических  и  процессуальных    компонентов 
педагогического процесса, а с другой стороны считаться с тем фактом, что в первом классе 
приоритетным яляется изучение понятий и способов действий учебных предметах на основе 
конкретной  технологии  обучения.  Поэтому  мы  придерживаемся  мнения  о  том,  что 
подготовка  ребенка  к  школе  носит  не  обучающий,  а  развивающий  характер
 
и
 
не  должна 
допускать
 
дублирования  первого  класса  общеобразовательной  школы
 
и  основной  линией 
преемственности  между  дошкольным  и  начальным  уровнями  образования  является 
ориентация не на уровень знаний, а на потенциальные возможности ребенка, на его «зону 
ближайшего развития»
.  
В  психолого
-
педагогической  и  методической  литературе  понятие  пре
-
емственность 
трактуется «как особая связь старых и новых знаний», «как объзательное и важное условие, 
обеспечивающее естественный переход ученика из одной школьной жизни в другую»,  «как 
развитие  тех  или  иных  качеств  личности».  Независимо  от  того,что  в  качестве  «связи», 
«условия»  и  «развития»  рассматривает  это  понятие,  смысл  его  сводится  к  специфической 
интерпретации  методологического  характера  определения  и  выражает  «связь  между 
явлениями  в  процессе  развития,  когда  новое,  снимая  старое,  сохраняет  в  себе  некоторые  
элементы»,  т.е.  проявляется  «как  момент  связи,  как  момент  развития»  целостного 
педагогического процесса и его компонентов . 
 
На  наш  взгяд,  устоявщуюся  концепцию  понятия  преемственности  в  современной 
педагогической  науке  и  передовой  практике  определяют  следующие  доминирующие 
положения: 
 
- 
преемственность  применительно  к  уровням  образования  –
 
это  некоторая 
объективная  и  необходимая  связь,  способствующая  нормальному  протеканию  процесса 
развития внутри каждого уровня или между смежными его уровнями; 
 
- 
преемственность применительно к целостному педагогическому процессу в пределах 
того  или  иного  уровня  (дошкольного,  начального,  основного,  профильного  общего) 
образования,  –
 
это установление
 
надлежащей  связи  между  составляющими  компонентами 
проектируемых  моделей  педагогических  процессов,  которые  соответствуют  этапам  внутри 
рассматриваемого уровня; 
 
- 
преемственность  применительно  к  целостному  педагогическому  процессу  на  стыке 
(дошкольного  и    начального,  начального  и  основного,  основного    и  профильного  общего) 
уровней  образования,  –
 
это  установление  надлежащей  связи  между  проектируемыми 
моделями  педагогических  процессов,  которые  соответствуют  рассматриваемым  смежным 
уровням; 
 
- 
преемственность  в  обучении  –
 
это  установление  необходимой  связи  и  правильного 
соотношения между частями учебного предмета на разных ступенях его изучения, она также 
характеризует и требования, предъявляемые учащимся на каждом этапе обучения, формам, 
методам и приемам объяснения нового учебного материала и ко всей последующей работе 
по его усвоению;
 
- 
преемственность  в построении  учебного  предмета заключается  в том,   что понятия, 
законы 
и 
факты, 
составляющие 
основное 
содержание, 
располагаются 
в 
последовательности,  обеспечивающей  постепенное  развертывание  содержания  изучаемой 
отрасли знания, причем последующее органически связано с предыдущим;  
 

72 
 
- 
преемственность  в  изложении  и  изучении  материала  состоит  в  постепенном 
уточнении и дополнении понятий и одновременно в расширении системы соответствующего 
учебного материала, включение понятий во все более широкие  и глубокие  связи;
 
 - 
установленная  на  стыке  уровней  образования  та  или  иная  связь  является 
относительно  двухсторонней,  т.  е.  преемственно
-
перспективной,  при  рассматрении  ее 
сверху  вниз  она  явно  преемственно
-
развивающая,  а  при  взгляде  снизу  вверх  она  явна 
перспективно
-
ориентирующая; 
 
- 
характер  реализации  преемственной  связи  определяется  необходимостью 
использовать  на  каждом  последующем  уровне  достигнутые  итоговые  результаты 
предыдущего  уровня  образования,  т.е.  актуализировать  опорные  результаты  развития 
личности.
 
- 
характер  реализации  перспективной  связи  определяется  возможностью  на  каждом 
предшествующем  уровне    закладывать  основы  развития  личности  для  последующего 
уровня образования, т.е. ориентировать на требования будущего;
 
- 
реализация  перспективности  и  преемственности  является  необходимым  условием 
нерпрерывного  развития  личности  и  в  целом  образования,  так  как  обеспечивает 
постепенное  развитие  и  углубление  знаний,  усложнение  требований  к  умственной 
деятельности, формирование личного и общественного поведения.
 
Такое  понимание  преемственно
-
перспективной  связи  позволяет  рассматривать 
организационные,  психологические,  содержательные,  технологические  и  процессуальные 
аспекты  в
 
комплексе  и  определить  основные  направления  ее  совершенствования  и 
осуществления на практике.
 
Действительно,  проблема  преемственности
 
между  дошкольным  и  начальным 
образованием не
 
является новой. Вместе с тем ее изучение и совершенствование является 
более  значимой  задачей  в  связи  с  ожидаемым  переходом  к  12  летней  системе  общего 
образования,  а  также  с  коррекцией  и  обновлением  действующих  или  созданием  новых 
вариантов  образовательных  стандартов
   
и  программ,  методических  комплексов,  которые 
основаны на новых подходах и иных парадигмах образования
. 
Считаем целесообразным в настоящий момент акцентировать внимание  на коррекции 
и  модификации  аспектов  преемственности  между  дошкольным  и  начальным  уровнями 
образования,  которые выражаются в общих чертах в следующем:
 
В  организационном  аспекте  –
 
это  коррекция  моделей  пятилетнего  дошкольника  и 
шестилетнего  первоклассника,  а  также  моделей  педагогов  дошкольной  организации  и 
учителей  начальных  классов,  чтобы  привести  их    в  соответствие  с  изменившимися 
современными  ситуациями  и  условиями;  повышение  подготовки  педагогических  кадров, 
отвечающее  требованиям  и  социальному  заказу  общества  и
 
обеспечение  условий  для  их
 
профессионального  роста;  достижение  согласованности  целей  и  задач  воспитания  и 
обучения
 
с  учетом  коррекции  моделей  личности  дошкольника  и  первоклассника; 
объединение  усилий  педагогических
 
коллективов  детских  садов,  начальной  школы  и 
родителей  по  обмену
 
опытом, 
 
взаимодействию  и  взаимосодействию;  проведение  таких 
совместных  мероприятий  как  педсоветы,  методические
 
объединения,  консультации,  обмен 
опытом,  взаимопосещения,  профессиональные  семинары  и  конференции,  тренинги;  
взаимодействие дошкольных и школьных педагогов с целью непрерывного педагогического 
и 
психологического 
сопровождения 
развития 
ребенка, 
его 
субъектности 
и
 
индивидуальности
; 
создание  условий  для  успешного  перехода  детей  от  игровой
 
деятельности
 
к учебной и
 
продуктивной деятельности
.   
В  психологическом  аспекте 
- 
это  совершенствование  форм  организации
 
процесса  и 
методов  обучения  с  учетом  общих
 
возрастных  особенностей,  которые  снимают 
психологические
 
трудности  адаптационных 
 
и  переходных  периодов;  использование
 
методов,  активизирующих  мышление
 
и  воображение
,   
поощряющих
 
инициативность 
обучающихся, их активность на
 
занятиях
. 
В  содержательном  аспекте 
- 
это  проектирование  его  моделей  на  основе  реализации 
внутрипредметных  и  межпредметных  связей,  интеграции  предметных  областей  знаний  с 
учѐтом  ведущей  деятельности  и  компетентности  воспитанников
 
и  обучающихся  при 
возможном  концентрическом  или  линейном  построении;  создание  предпосылок  для 
обучения  и  формирования  личности,  а  также  базы  для    последующего  расширения  и 
углубления
 
знаний,  развития  личности;  обеспечение  внедрения  в  практику  модели 

73 
 
содержания в дошкольном образовании на основе
 
специфических для этого возраста видов 
деятельности,  а  в  начальном  образовании  на  основе  насыщения  игровыми  приѐмами, 
различными 
видами
 
предметно
-
практической 
деятельности
 
первоклассников 
с 
использованием методов и 
 
приѐмов дошкольного воспитания
; 
В технологическом аспекте –
 
это достижение
 
согласованности в отборе форм, средств, 
приемов  и
 
методов
, 
инновационных  технологий  воспитания  и  обучения,  общих    подходов 
организации  педагогического  процесса;  обеспечение    единство  технологических  подходов, 
приемов, методов.
 
В  процессуальном  аспекте  –
 
это  корректировка  нормативно
-
правового  регулирования 
целей,  задач,  содержания,  средств,  организационых  форм,  технологий  и  результатов 
образования;  параметров  и  требований  к  уровню  подготовки;  регулирование  требований 
готовности  ребѐнка
   
к  школе
 
по  части    раннего
 
обучения  детей  подготовительных  групп 
письму,  чтению,  усложнѐнной
 
математике,  вместо  развития  познавательных  процессов
; 
координация  и  управление  деятельностью  участников  педагогического  процесса  в  детских 
садах, в  семье, в мини
-
садах, в подготовительных группах
 
и классах в школе, в комплексах 
«начальная  школа
 - 
детский сад».
 
Анализ  источников,  посвященных  рассматриваемой  проблеме  и  изучение  опыта 
работы  педагогов  предшкольной  подготовки  и  учителей  первых  классов  школы,  позволили 
нам  определить  следующие  основные  линий  преемственности    между  дошкольным  и 
начальным уровнями образования, которые способствуют успешной ее реализации. 
 
 
В дошкольном образовании
 
В начальном образовании
 
Дети должны получить хорошую 
подготовку к обучению
. 
через
 
игры, лепки, 
конструирования, рисования и др.
 
Дети должы получить
 
хорошее 
качество обученности в начальных классах
 
на основе учебной деятельности.
 
Не предполагаются овладение 
какими
-
либо конкретными элементами 
учебной деятельности, а создаются

жүктеу/скачать 2,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: