Рылыс академиясы


Қышқылдар, сілтілер және газдардың әсері



Pdf көрінісі
бет74/149
Дата03.11.2022
өлшемі7,3 Mb.
#47271
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   149
Байланысты:
АҒАШТАНУ

Қышқылдар, сілтілер және газдардың әсері. Ағаш сүрегіне орта есеппен 
табандылық пен қаттылық, ° C талшықтар мен статикалық иілу бойындағы 
қысу күші тӛмендеуіне әкеледі, 15…20°С бӛлме құрғақтығы, тұз қышқылы 
және 15…20°С температурада 10% азот қышқылы концентрациясының шағын 
үлгілерінің әсері 48% балқарағайы мен қарағай ӛзектері үшін, және 53 ... 
шырша 54% (толық жетілген сүрек), бойынша, шамшат және қайың. Сүрекке 
сілті тӛрт апта бойы әсер еткенде мынадай деректер алынды: 2% аммиак 
ерітіндісі балқарағайы, қарағай, шыршаның статистикалық иілгіштігіне, 
еменнің тӛзімділігіне және шамшаттың еш әсері жоқ болып табылады; 10% 
аммиак ерітіндісі 23% деңгейінде, балқарағай 8%, қарағай мен шырша күшін 
қысқартуға және жапырақты қабатының таужыныстарының шамамен үш есеге 
тӛзімділігін тӛмендетті. Ащы гидроксидінің әсері ӛте күшті. Сол себепті сүрек 
тӛзімділігі, жапырақтың күші қышқылдардың әсерінен тӛмендейді және қылқан 
жапырақтыға қарағанда әлдеқайда кӛп дәрежеде болды.
Газдар (SO2, SO3, NO, NO2) ұзақ уақыт әсер еткенде ылғал ағаштың 
тӛзімділігін біртіндеп ӛзгертуге, түсін ӛзгертеді сүректі бұзады. Ағаш 
суланғанда бұзылу қарқынды жүреді. Шайырлы зиянды әсерін тӛмендетеді, 
және кӛкшілденуге кӛмектеседі. 
Ӛзен және теңіз су әсері. Қарағай, шырша, қайың, кӛктерек туралы 
журналдардан алынған ағаш сынақтары 10 ... 30 жыл ішінде ӛзен суынан кейін, 
ағаштардың беріктігі әлдеқайда ӛзгерген жоқ [14] кӛрсетті. 
Бұл тұжырым салыстыру арқылы алынған, сол түрлер туралы орташа 
деректер қалыпты болып табылады. Дегенмен, үнемі судың шаюынан ағаш 
сүрегінің тӛзімділігі тӛмендегені (қалыңдығы 10…15 мм). Ағаш сүрегінің терең 
қабаттарына сол уақытта қатты бүлінбегені байқалады. Жүздеген жылдар бойы 
суда қалып қойған ағаштың сапалық құрамы ӛте қатты ӛзгерген. Уақытына 


121 
қарай су астында емен ағашының табиғи түсі ақшыл қоңыр болса, темір 
тұздарының салдарынан кӛмір-қара түске ӛзгереді. Осыдан кейін ағаш сүрегі су 
әбден сіңгендіктен иілгіш (қалыпты ағашқа қарағанда жоғары 1,5-еселік 
шӛгуінің және ісінуі) бірақ кептірген кезде сыңғыш келеді. Қысу, статикалық 
майыстыру қаттылығы 2,5 еседен 1,5 есе қысқарды, ал тұтқырлығы 2 болып 
табылады. Бұл тұжырымдар негізінен (балқарағай, қайың) (20 жыл ... 15) 
(Я.Н. Станков пен Л.В. Поповкиной бірлесе отырып жазбаша) МГУЛ ағаш, 
ӛзен, су салыстырмалы түрде қысқа ғұмырлы болып табылады, соңғы 
зерттеулердің нәтижелерін осыны дәлелдеді және ұзақ уақыт (емен) 1000 жыл. 
Батпақ еменінің жасы радиокӛміртекті талдаудан анықталады. Емен сүрегінің 
ӛсуі, шӛгуі, мыжылған (коллапс) жасуша қабырғасының қалыңдығы айтар-
лықтай азаяды. Сол сияқты, ӛнімділік суда қалуға байланысты ағаш қасиеттерін 
қалай ӛзгергендігін анықтау үшін, су тасқынынан ағаш сапасының балдық 
кӛрсеткішін анықтау мүмкін емес. Мемлекеттік тест жүргізу және деректер 
анықтамалық ақпарат ауытқу дәрежесін анықтау ағашты пайдалану мүмкіндігін 
анықтау мақсатында. Салыстырмалы тексеріс кӛрсеткендей қарағай сүрегінің 
тӛзімділігі бір жыл ішінде 3% құраса, теңіз тұзының әсерінен тӛмендеді 15%, 
ағаш ӛзегінің созылғыштығы 10%, жару 5%, тұтқырлығы тӛмендеді 26%. Тұз 
ерітіндісінің әсерінен кейін механикалық қасиеттері ӛзгермейді. 
Қарағай ағаш қадалар сегменттерінде Бакуге және Махачкалаға жылы 
теңіз порттарын салуға алынған және шамамен 30 жыл бойы суда қызмет еткен, 
индекстер механикалық қасиеттері айтарлықтай қалыпты ағашпен салыстыр-
ғанда тӛмендетілді. Материалдық Шартты бастапқы мүліктік салыстыру 
мүмкін келмеуіне байланысты болғанымен. С.И. Ванин талшықтарының 
бойындағы тӛмендеуі үзілуге беріктігі 40... 60%, иілу кезіндегі беріктік шегі 
60... 70% болатынын [14] атап ӛтті.
Салыстырмалы зерттеулер нәтижесі бойынша, теңіз суы салыстырмалы аз 
уақыт ішінде ағаш сүрегінің тӛзімділігіне, тұтқырлық соққысына айтарлықтай 
әсер ететіні анықталды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   149




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет