83
5.
http://www.akorda.kz/kz/category/poslaniya_narody. Қазақстан Республикасы Президентінің
Ресми сайты.
6.
http://www.surak-zhauap.kz/
ББК 81.63.24. я 79
ТОПТЫҚ МЕНЕДЖМЕНТ – МҰҒАЛІМНІҢ КӨШБАСШЫЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ
Журсиналина Г.Қ., Құрмашева Ж.М.
(А.Байтұрсынов атындағы Қостанай МУ)
Мақсаты: Кәсіби білім негізінде жаңаша жобалау арқылы ұстаздарда
көшбасшылық қабілетті дамыту және бірлескен мақсат жетістігіне қол жеткізу
үшін қажетті қасеттер қалыптастырудың жолдарын таныту
Міндеті: Ұстаздардың ортақ ,бірлескен мәселелерінің түйіндерін шешу
арқылы тамаша нәтижелерге жетуге бағытталған негізгі мақсаттарының
орындалу жолдарын бірлесе шешіп,табуға негізделеді.
Білім беруді жаңарту үнемі алға қарай ұмтылу мен дамыту үдерісі, бұл білім
беруде кезең кезеңімен өтетін және алынған нәтижелерге бағытталған өзгерістер.
Қоғамдағы жүріп жатқан өзгерістер, ғылыми техникалық прогресс және жалпы білім
беретін мектеп құрылымының өзгеруі - жас ұрпақты тәрбиелеуді дамытып
қалыптастыруды талап етеді. Қазіргі өркениетке жеткізетін құрал тек қана - білім.
Білімді ұрпақ қана болашақ иесі болып табылады. Білім - қоғамды әлеуметтік мәдени
ғылыми үрдіспен қамтамасыз ететін ғажайып құбылыс, қауым үшін де, қоғам үшін де
жоғары құндылық. Мемлекеттік білім беру жүйесін әлемдік үздік үлгіге сәйкес
деңгейге көтеру көзделген. Жеке тұлғаның білім алу және рухани қажеттіліктерін,
оның мүмкіндіктерін ескеріп қанағаттандыру.
Оқушылардың сапалы білім алуы мұғалімдердің білімділік және кәсіби
шеберілігін қажет етеді. Үлгілі ұстаз ғана қабілетті, жан - жақты шәкірт тәрбиелей
алады. Шәкіртті қарапайым бала деп емес, жеке тұлға ретінде дамыту қажет. Әр ұстаз
оқу тәрбие жұмысына шығармашылықпен қарап, жаңа заман талабына сай, осы
бағдарлама мазмұнына сай, сабақты түрлендіру мақсатында оқытудың түрлі әдістерін
пайдаланса, игі нәтижеге жетері сөзсіз.
Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев кезекті жолдауында «Бізге экономикалық және
қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет»
деп көрсеткен еді. Қоғамымыз өте тез, шапшаңдықпен қарқындай дамып отырған мына
заманда халық ағарту саласының қызметкерлеріне түсер салмақтың жеңіл болмасы да
анық. Заман талабы мен уақыт көшіне ілесу ұстаздар қауымына үлкен сын. Сіздерге
таныс курс барысында оқыған бағдарлама жеті модульді қамтыған еді соның соңғы
мәселесі - Оқытуды басқару және көшбасшылық бүгінгі біздің дәрісіміздің арқауы
болмақ. Бағдарлама мазмұны нәтижеге бағытталған 7 модульді қамтитын еді соларды
еске түсірейікші:
• Оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдер.
• Сыни тұрғыда ойлауға үйрету.;
• Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
84
• Оқыту мен оқуда ақпараттық - коммуникациялық технологияларды пайдалану.
• Талантты және дарынды балаларды оқыту..
• Оқушылардың жас ерекшелігіне сәйкес оқыту.
• Оқытуды басқару және көшбасшылық. Шағын топтарда жұмыс жасату
арқылы көшбасшылықты анықтау, оқушыны көшбасшылыққа жетелеу, баланың
көшбасшылығын көре білу, үлкен топтарға көшбасшылыққа ұмтылуға бағыттау және
оқытудағы мұғалімнің көшбасшылығы.
Бағдарламада «Өз бетінше жұмыс істеу және даму ниетін» Шанк пен Циммерман
метатанудың негізгі аспектісі ретінде таниды. Оқу үдерісінің табысты болуы
ынталандыру, әлеуметтік және эмоционалдық әрекеттер күрделі метакогнитивті білімге
байланыстылығы айтылған. Оқу әрекеті - баланың оқуды үйренуінің басты шарты, оқу
үдерісіндегі маңызды мәселелердің бірі, оқушылардың танымдық қабілеттері мен
дербестігін арттыру, өздігінен білім алуға баулу, танымдық белсенділіктерін арттыру
құралы. Еліміздің білім беру жүйесін 2015 жылға дамыту тұжырымдамасында:
«Жылдам өзгеріп отыратын заманда алынған білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде
еркін бағдарлай білетін, өзін - өзі іске асыруға, өзін - өзі дамытуға және өз бетінше
дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке
тұлғаны қалыптастыру» деп нақты көрсетілген.
Оқушылардың әрекеті - зерттеушілік әрекет болу үшін мұғалім нақты мақсаттар
қоя білуі керек, ал ашып айтатын болсам, оқушыларға ғылыми зерттеудің әдістерін,
формаларын, принциптерін, нені ашу керектігін, қандай әдіс арқылы, қандай нәтиже
алу керектігін үйренуге жетелеу. Танымдық әрекет шәкірттің білімге деген өте белсенді
ақыл - ой әрекеті. Танымдылығы мықты балада өзіндік мақсат, нәтиже болады. Яғни,
қазіргі заманғы сындарлы оқытудың талабы оқушы бойында «мен» болуы. Оқушының
адами әлеуетінің өсуі. Өзін - өзі немесе «Менін» көрсетудің бір жолы - оқу екендігі
және оның басты мақсат екендігін Маслоудың пікірінен аңғаруға болады. «Мен»
тұжырымдамасы төңірегінде Маслоу мен Роджерс өздерінше түсінік берді.
Нәтижесінде «Мен» тұжырымдамасы бізді алға жылжытатын және біздің мінез
құлықтарымызды бағыттайтын, өзін өзі реттеуге жетелейтін әлеуметтік стимул екендігі
айтылған. Осы сындарлы оқытудың жүйелі жүзеге асуының нәтижесінде заман
талабына сай білімді ұрпақ қалыптастыру мүмкіндігі жеткілікті болады. Ғұлама ғалым
әл - Фараби «Адам мақсатына өзін - өзі жетілдіру арқылы жетеді және адамның басына
қонған бақтың тұрақты болуы жақсы мінез - құлыққа байланысты» деп ой түйген екен.
Ғалымның бұл пікірі оқушы мен мұғалімге тікелей қатысты деуге болады. Шынымен
де, мұғалімнің жақсы мінез құлқы оқушыға дариды және әсер етеді. Мұғалім оны
оқыту үрдісінде, қолданған әдіс тәсілдерінің барысында және іс әрекетінің нәтижесінде
байқатуы мүмкін. Оқу барысында оқушы оны бойына сіңіреді. Егер оқушыда жақсы
мінез - құлық болса, ол онда өзінің оқудағы жетістігін тұрақты ұстап тұра алады және
өзін - өзі жетілдіреді. Яғни, нәтижелі оқу жақсы мінез - құлыққа тікелей байланысты.
Мұғалімге қойылатын талап – жауапкершілік, жүктелген үлкен міндет, абыройлы
істің сан қырлылығы одан жан – жақты терең біліктілікті, аса педагогикалық
шеберлікті, өте нәзік психологиялық қабілеттілікті талап етеді.Бұдан нені байқауға
болады? Мұғалімнен жан – жақты терең білім-біліктілікті, сегіз қырлы, бір
сырлылықты талап етіп тұрған жоқ па?Мұғалімнің бір ғана сыры – оның мамандығы.
Бұл дүниеде теңдесі жоқ мамандық тек мұғалімге ғана лайық. Сондықтан ұстаз адам –
кәсіби мамандығына құштар, оны жан – тәнімен сүйетін, барлық өмірін соған арнауы
тиіс. Олай болса мұғалім еңбегінің сан қырлылығы осыдан өрбиді. Мұғалім адамның өз
пәнін терең меңгеруі оның ең алғашқы қыры, кәсіби шеберлілігін үздіксіз ұштай,
шыңдай түсуі екінші қыры болмақ. Үшінші қыры – мұғалімнің тілді меңгеруі – тіл
шеберлігі. Сөзді жетесіне жеткізе сөйлей білудің өзі – өнер. Себебі, тіл – тәрбие
85
құралы.Төртінші қыры – байқағыштық сезімі – көрегендігі.Бесінші қыры – әр жүректі
білім шұғыласымен нұрландырудың ең тиімді, ең төте жолын таба білетін
жасампаздығы.Алтыншы қыры – жан – жақты дарындылығы.Жетінші қыры – үздіксіз,
тынымсыз ізденімпаздығы. Сегізінші қыры – үлгі-өнегесі, мұғалім мәдениеті немесе
педагогикалық әдеп – этикасы деуге болар еді. Себебі, мұғалімнің келбеті – сыртқы
мәдениеті, қарым-қатынасы, өзін-өзі басқаруы, бақылауы, сөйлеу мәдениеті, үздіксіз
жаңарып, өзгеріп, үнемі жаңа сипатқа ие болып отыруы мұғалімдік мамандықтың ең
басты этикалық сапалық белгісі.Мұғалім – Ұстаз тұлғасы, оның іс-әрекетінің сан –
қырлылығынан ұстаз беделі деген ұғым туындайды. Мұғалімнің беделді болуының
алғы шарттары: бірінші: балаға үлгілі болуы, және үлгі көрсетуші болуы керек.Шебер
педагог көзі қарақты, құлағы сергек, көкірегі ояу, білім беру саласында атқарылып
жатқан игі істердің куәсі болуы керек. Сонымен бірге жаныңды шуаққа бөлеп, үлкен
үмітке жетелеуші- білім беру саласы мұғалімдік мамандықтың сыры мен қырын шебер
меңгерген, сол кәсіптің ыстығы мен суығын өзі де басынан кешірген адам нағыз
ұстаздар, шынайы бапкерлер осындай қасиеті бар жандардан шығады. Сыпайы
әдебімен, тұнық мінезімен, терең білімділігімен көпке жақын адам. Көшбасшылық
жөнінде Америкада ғана емес, басқа да елдердегі атақты сарапшы, INJOY GROUP –
жеке және көшбасшылық қасиеттерді барынша жоғарлатуға көмектесетін ұйымның
өкілінің бірі Джон Максвеллдің «Көшбасшының 21 міндетті қасиеті» атты
кітабында жоғарыдағы сұрақтарға толық жауап аласыздар. Барлық шарықтау мен
құлдыраулар көшбасшылықпен анықталады. Ал ол қасиеттер шынымен іште
қалыптасады. Егер ішіңізде сіз қалағандай көшбасшы болсаңыз, өмірде де дәл сондай
көшбасшыға айнала аласыз. Адамдар сіздің артыңыздан еруді қалайтын болады. Ал бұл
жағдай орнаған кезде, сіз әлемдегі адам жасай алатын бар мәселені шеше алатын
адамға айналасыз!!
Бірінші қасиет. Мінез-құлық: жартастай берік бол!
Қиын өмірлік қиын жағдайларда көшбасшының қалай әрекет ететіндігі оның
мінезі туралы көп нәрсе айтады. Күйзеліс мінез-құлықты қалыптастырмайды, алайда
оны айқындап ашады. Үлкен қиыншылық – жолайрыққа апаратын, адамды таңдау
үстіне қоятын, өзгерісті сәт: не мінез-құлық көрсету не мәмілеге келу. Әр кез адам,
жағымсыз салдарға апарса да, мінез-құлықты таңдаса, өзін шыңдай түседі. Мінез-
құлықты жан-жақты дамыту мен нығайту – бұл көшбасшылық қана емес, жеке
қасиеттерді дамытатын біздің негізгі шартымыз. Адам мінез-құлық жайлы не білу
керек?
Мінез-құлық жай сөзге қарағанда көбірек нәрсе. Кез-келген адам бүтін
мінез-құлықпен және тереңдей инабаттылықтың иесімін деп айта алады, бірақ оның
дұрыс немесе бұрыстығын ісі арқылы білуге болады.
Дарын – сый болса, мінез-құлық сіздің өз таңдауыңыз. Біз таңдау жасаған
кезде, мінез-құлықты да қалыптастырамыз – қиыншылықпен күресу не қуысқа тығылу,
оңай ақша табу не оның толық құнын төлеу.
Мінез-құлық адамдармен қарым-қатынаста жетістікке әкеледі. Әр кез
көшбасшылық басқа адамдарды тартуды білдіреді. Егер сіз босаң мінезді екеніңізді
адамдар білетін болса, ешқашан сіздің артыңыздан ермейді.
Көшбасшылар мінез-құлықтың шегінен ары аса алмайды. Сіз жетістікке жете
салып, басын жоғалтқан дарынды адамдарды көріп едіңіздер ме? Оның кілті әрине
мінез-құлықта жатыр.
Өзіңіздің айтқан сөздеріңіз бен істеріңіз қаншалықты сай келеді? Қандай да бір
істі соңына дейін апарамын деген сөзіңізде қаншалықты тұрасыз? Егер балаларыңызға
концерттік орындау кезіне дейін немесе футбол басталғанға дейін бір затты істеуге
уәде берсеңіз, не істейсіз? Сіздің қол алысуыңызға заң жүзінде рәсімделген келісім
86
шарт ретінде сене алады ма? Нағыз мінез-құлық дегеніміз - ішкі жан-дүниеңіздің үлкен
болуы.
Екінші қасиет. Харизма : бірінші қалыптасқан әсер, бәрін шеше алады!
Харизма дегеніміз – адамдарды өзіңізге тарту қабілеті. Барлық мінез-құлықтар
сияқты адам оны өзі дамыта алады. Өзіңізді басқаларға тартымды болу үшін не істеу
керек
Өмірді сүю. Адамдар өмірді сүйетін көшбасшыларды жақсы көреді. Егер
адамдарды тартқыңыз келсе, онда кіммен араласқанды жақсы көрсеңіз, соған ұқсас
болу керексіз. Сіз араласқысы келетін адам қандай? Ұрысқақ па? Қасарысып қалған ба?
Торығудан шығалмайтындар ма? Әрине, жоқ. Сіздің сүйіктілеріңіз қуанады, наразылық
етпейді. Бастысы өмірді сүйеді!!!
Әр адамға бестік бағаны қою. Бұл адамдарға бере алатын ең жақсы нәрсе,
сонымен бірге оларды өздеріңізге тартудың тағы бір жолы. Бұл жақсы нәтижеге
әкеледі. Бұны автор адамдарға бестік бағаны қою дейді. Джак Визельдің айтуы
бойынша «Өздерінің күшіне байланысты миллионер болған жүз адамды зерттеу
барысында, олардың жалғыз ортақ қасиетін анықтады. Осы іскер әйелдер мен
еркектердің барлығы басқа адамдардың тек жақсы қасиетін көре білетіндігі.»
Адамдарға үміт отын сыйлау. Француз генералы Наполеон Бонапарт
көшбасшыларды былай сипаттаған «үмітпен жүретіндер» деп. Егер сіз
қоршағандарды осы нұрмен бөлей алсаңыз, онда адамдарды магнит тәрізді
тартасыздар.
Өзіңізбен және өзіңіздің қадыр-қасиетіңізбен бөлісу. Адамдарды
артыңыздан ілестіре жүріп, оларға өзіңізде бар нәрсені сыйлаңыз. Сіздің қорларыңыз,
даналығыңыз, тіпті күнделікті өмірдегі жайттар олардың да игілігіне айналсын.
Харизма жайында сөз болғанда, әр адам өзін басқа біреудің орнына қоя білу керек.
Шынайы харизма, өзін ойлаудан бұрын, өзгелерлің қамын ойлайтын көшбасшыларға
тән қасиет!!!
Назарды өзіңізге емес, басқа адамдарға салу. Бұл харизма!!!
Үшінші қасиет. Ісіңізге жан-тәніңізбен берілу: ол істі адамдарды бос
арманшылдардан ажыратады
Кімде-кім өзінің уақыты үшін бар мүмкін нәрсені жасаса, барлық
уақыттарда өмір сүреді.
Иоганн Фридрих Шиллер, неміс драматургі және ақыны
Іске жан-тәнмен берілудің шынайы табиғатын қарастырайық?
Іске адалдықтың басы жүректе жатады. Егерде сіз көшбасшылық
әрекеттеріңізбен басқалардың өмірін жақсы арнаға бұрғыңыз келсе, мақсатыңызға адал
екеніңізді көру үшін, жүректің терең түбіне үңіліңіз.
Іске адалдық нақты іс-әрекеттермен айқындалады. Іске адалдықтың
жалғыз өлшемі – іс-әрекет. Артур Гордон айтқандай : «Сөзді айтудан оңайы жоқ, ал
сол айтылған сөз бойынша өмір сүруден қиыны жоқ. ». Ал сіз өз алған міндеттерді
орындау барысында, іске адал боласыз ба?
Іске адалдық, жетістікке жетуге мүмкіндік береді. Көшбасшы ретінде
сіздер – көптеген кедергілер мен қарсылықтарға тап боласыздар. Алдыға жылжытатын
жалғыз ықпал, сіздің өз ісіңізге деген адалдығыңыз.
Өз мақсаттарыңызға жете аласыздар ма? Сіз жүзеге асыра алатын және оған
мүмкіндіктеріңіз жететін нәрсені орындадыңыздар ма? Сізге адамдар сеніп, сіздің
артыңыздан ілеседі ме? Егер жауабыңыз оң болмаса, онда сіз ісіңізге адал емессіз!!!
Топтық менеджмент және мұғалімнің көшбасшылық қасиеттерін дамыту:
жарқын болашақ, қажеттіліктер мен мүмкіндіктер
87
ЖАРҚЫН
ЖАРҚЫН
БОЛАШАҚ
БОЛАШАҚ
БІЗ
БІЗ
әлемнің
әлемнің
барлық
барлық
елдері
елдері
мойындаған
мойындаған
көшбасшысы
көшбасшысы
бар
бар
елміз
елміз
.
.
Елдігіміздегі
Елдігіміздегі
тәуесіздігіміздің
тәуесіздігіміздің
тұғыры
тұғыры
берік
берік
,
,
халқымыздың
халқымыздың
ертеңі
ертеңі
мен
мен
жастарымыздың
жастарымыздың
болашағы
болашағы
,
,
келешегі
келешегі
жаркын
жаркын
,
,
өзге
өзге
елдермен
елдермен
тереземіз
тереземіз
тең
тең
болсын
болсын
деп
деп
тынбай
тынбай
еңбектену
еңбектену
арқылы
арқылы
жақсы
жақсы
жетістіктерге
жетістіктерге
жетуге
жетуге
міндеттіміз
міндеттіміз
.
.
ҚАЖЕТТІЛІКТЕР
ҚАЖЕТТІЛІКТЕР
:
:
•
•
-
-
көшбасшылықтың
көшбасшылықтың
ә
лемдік
ә
лемдік
ү
здік
ү
здік
т әжірибесін
тәжірибесін
е
е
ң
ң
гізуде
гізуде
халықаралық
халықаралық
сарапшылар
сарапшылар
,
,
ғ
алымдар
ғ
алымдар
,
,
мектеп
мектеп
директорлары
директорлары
,
,
мектеп
мектеп
ә
кімшілігі
ә
кімшілігі
және
және
мұғалімдер
мұғалімдер
арасындағы
арасындағы
диалогқа
диалогқа
ықпал
ықпал
ету
ету
;
;
•
•
-
-
к өшбасшылы қ
көшбасшылық
ә
леуетін
ә
леуетін
қ
алыптастырудың
қ
алыптастырудың
негізін
негізін
таныту
таныту
шаралары
шаралары
(
(
мектеп
мектеп
,
,
ұ
стаз
ұ
стаз
,
,
оқушы
о қушы
) ;
) ;
•
•
-
-
мектептердің
мектептерді ң
жұмысын
жұмысын
жақсартуда
жақсартуда
көшбасшылық
көшбасшылық
бойынша
бойынша
қ
осымша
қ
осымша
стратегияларды
стратегияларды
ә
зірлеу
ә
зірлеу
;
;
•
•
-
-
білім
білім
беру
беру
процесіне
процесіне
қ
атысы
қ
атысы
бар
бар
т ұл ғаларды ң
тұлғалардың
жауапкершілігін
жауапкершілігін
арттыру
арттыру
ж әне
және
жоспарлауды
жоспарлауды
жақсартуға
жақсартуға
ықпал
ықпал
ету
ету
;
;
•
•
-
-
қ
оғамға
қ
оғамға
з
з
ияткерлік
ияткерлік
мектептердің
мектептердің
қ
ызметін
қ
ызметін
насихаттау
насихаттау
,
,
жұмысын
ж ұмысын
ұ
йымдастыру
ұ
йымдастыру
болып
болып
табылады
табылады
.
.
Қажеттіліктер
Қажеттіліктер
:
:
Республикалық
Республикалық
және
және
аймақтық
аймақтық
деңгейде
деңгейде
ү
здік
ү
здік
т әжірибелер
тәжірибелер
,
,
идеялармен
идеялармен
алмасу
алмасу
ү
шін
ү
шін
,
,
кәсіби
к әсіби
диалог
диалог
қ
алыптастырудың
қ
алыптастырудың
тәуелсіз
тәуелсіз
қ
оғамдастығы
қ
оғамдастығы
ретінде
ретінде
республикалы
республикалы
қ
қ
ерікті
ерікті
ассоциациясын
ассоциациясын
қ
қ
ү
ү
ру
ру
туралы
туралы
қ
олдау
қ
олдау
;
;
Көшбасшылықтың
К өшбасшылы қты ң
тиімді
тиімді
тәжірибелерін
тәжірибелерін
тарату
тарату
және
және
білім
білім
беру
беру
мәселелерін
мәселелерін
талқылау
талқылау
,
,
зерттеу
зерттеу
ү
шін
ү
шін
мектеп
мектеп
,
,
мұғалім
м ұғалім
көшбасшылығы
көшбасшылығы
туралы
туралы
ү
ш
ү
ш
тілде
тілде
электронды
электронды
бюллетень
бюллетень
шығару
шығару
(
(
қ
а
қ
а
зақ
за қ
,
,
орыс
орыс
,
,
ағылшын
а ғылшын
тілдерінде
тілдерінде
);
);
Қ
азақ
Қ
азақ
,
,
орыс
орыс
,
,
а ғылшын
ағылшын
,
,
физика
физика
,
,
тарих
тарих
,
,
химия
химия
,
,
биология
биология
т
т
.
.
б
б
.
.
пәндерінің
п әндеріні ң
мұғалімдеріне
мұғалімдеріне
арналған
арналған
көшбасшылықты
көшбасшылықты
дамытудың
дамытудың
мүмкіндігі
мүмкіндігі
ретінде
ретінде
пән
пән
мұғалімдерінің
мұғалімдерінің
ерікті
ерікті
ассоциациясын
ассоциациясын
құ
ру
құ
ру
;
;
Білікті мамандар
дайындау
• жобалаулар әдістерін
жетілдіру.
• жаңа ролдерді игерту
•технология және тәжірибе
Тәлім беретін
ортаны
қалыптастыру
•Ақпараттық ресурс.
• Ғаламтор, үжымдар
білім беру көздері,
Ұйымдастыру
шаралары,
жағдай жасау,
қамтамасыз ету
• Оқыту жоспары
•Мектеп мүмкіндіктері
• Атқаратын қызметтер
өзгерістері
• Жаңашыл педагог
ұстаздар тарататын
талаптардың өзгеруі
ҚАЖЕТТІЛІКТЕР
ҚАЖЕТТІЛІКТЕР
:
:
•
•
-
-
к өшбасшылы қты ң
көшбасшылықтың
ә
лемдік
ә
лемдік
ү
здік
ү
здік
т әжірибесін
тәжірибесін
е
е
ң
ң
гізуде
гізуде
халықаралық
халықаралық
сарапшылар
сарапшылар
,
,
ғ
алымдар
ғ
алымдар
,
,
мектеп
мектеп
директорлары
директорлары
,
,
мектеп
мектеп
ә
кімшілігі
ә
кімшілігі
және
және
мұғалімдер
мұғалімдер
арасындағы
арасындағы
диалогқа
диалогқа
ықпал
ықпал
ету
ету
;
;
•
•
-
-
к өшбасшылы қ
көшбасшылық
ә
леуетін
ә
леуетін
қ
алыптастырудың
қ
алыптастырудың
негізін
негізін
таныту
таныту
шаралары
шаралары
(
(
мектеп
мектеп
,
,
ұ
стаз
ұ
стаз
,
,
оқушы
о қушы
) ;
) ;
•
•
-
-
мектептердің
мектептерді ң
жұмысын
жұмысын
жақсартуда
жақсартуда
көшбасшылық
көшбасшылық
бойынша
бойынша
қ
осымша
қ
осымша
стратегияларды
стратегияларды
ә
зірлеу
ә
зірлеу
;
;
•
•
-
-
білім
білім
беру
беру
процесіне
процесіне
қ
атысы
қ
атысы
бар
бар
т ұл ғаларды ң
тұлғалардың
жауапкершілігін
жауапкершілігін
арттыру
арттыру
ж әне
және
жоспарлауды
жоспарлауды
жақсартуға
жақсартуға
ықпал
ықпал
ету
ету
;
;
•
•
-
-
қ
оғамға
қ
оғамға
з
з
ияткерлік
ияткерлік
мектептердің
мектептердің
қ
ызметін
қ
ызметін
насихаттау
насихаттау
,
,
жұмысын
ж ұмысын
ұ
йымдастыру
ұ
йымдастыру
болып
болып
табылады
табылады
.
.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1.
«Топтық менеджмент» дегенді қалай түсіндіңіздер?
2.
«Менеджмент»
және
«Көшбасшылық»
ұғымдарының
байласнысы
тәуелділігінің мәні неде?
3.
Әлем елдерінің осы саладағы жетістіктері мен технологиясының мәні мен
сипаты қандай екен?
4.
Топтық менеджмент және мұғалімнің көшбасшылық қасиеттерін дамыту
үшін не істеу керек деп ойлайсыз?
5.
Көшбасшы мұғалім бойына қандай қасеттерді қалыптастыруы керек деп
есептейсіз?
6.
«Жарқын болашақ», «қажеттіліктер» мен «мүмкіндіктер» атты слайдтың 9
түрлі сатысын айтып таныстыру барысына қатысты алып қосарларыңыз бар
ма ?
7.
Тапсырма: «Топтық менеджмент және мұғалімнің көшбасшылық
қасиеттерін дамыту: жарқын болашақ, қажеттіліктер мен мүмкіндіктер»
Тақырыбы бойынша қорытынды презентациялау жасау .
Әдебиет:
1.
Mishra, P. & Koehler, M.J. (2006) Technological pedagogical content knowledge: A framework for
teacher knowledge (Технологическое педагогическое содержательное знание: структура для
88
знания учителя. Записи педагогического института). Teachers College Records, 108(6), 1017 –
1054.
2.
http://portal.vkgu.kz.
3.
Koehler, M.J., Mishra, P. & Yahya, K. (2007) Tracing the development of teacher knowledge
in a design seminar: Integrating content pedagogy and technology (Прослеживание развития
знания учителя на проектном семинаре:интеграция содержания,педагогика и технология)
Computers & Education, 49(3), 740 – 762.
4.
Mishra, P. & Koehler, M.J. (2006) Technological pedagogical content knowledge: A framework
for teacher knowledge (Технологическое педагогическое содержательное знание: структура для
знания учителя. Записи педагогического института). Teachers College Records, 108(6), 1017 –
1054.
5.
Shulman, L.S. (1986) Those who understand: Knowledge growth in teaching. (Те, кто понимает:
рост знаний преподавании. Образовательный исследователь). Education Researcher, 15(2), 4 - 14.
6.
Габрусевич С., Зорин Г. От деловой игры – к профессиональному творчеству. – М, 1989.
7.
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi N 319 Бiлiм туралы Заңы.
8.
http://moodle.nci.kz/ .
9.
Сіргебаева С.Т. Жоғары оқу орындарында ақпараттық технологияны қолданудың
педагогикалық шарттары (автореферат) Алматы, 2010.
10.
http://51.astana-mektep.kz/
УДК 811.512.122.
Т. ӘБДІКОВ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ
ҰЛТТЫҚ ТАНЫМНЫҢ БЕРІЛУІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Испандиярова А.Т.
(гуманитарлық ғылымдар магистрі, аға оқытушы,
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті)
Түйін
Бұл мақалада көркем прозаның дүниетанымдық аспектісі қарастырылады.
Автордың танымдық көзқарасы көркем шығарманың мазмұны арқылы айқын және дәл
берілген.
Аннотация
В данной статье рассматриваются аспекты мировоззрения художественной прозы.
Познавательные взгляды автора отражаются четко и ясно через содержание
произведения.
Summary
This avticle deals with aspects of the outlook of fiction prose. Cognitive views of the
author are reflected deeply and directly throuqh the contents of the wovk.
Адамзат баласының болашақ үшін қоғамдық, мәдени-әлеуметтік, экономикалық
т.б. күресі, сан ғасырлық тарихы, рухани жаңғырулары ұрпақтан-ұрпаққа сол ұлттың
тілінде сақталуы арқылы жетеді. Ана тілінің өміршеңдік қызметінің қуаты мен құдіреті
негізінде жаңа ұрпақ ұлтымыздың көне тарихы мен мәдениетін дұрыс танып білуге
бастау алады. Осы бастаулар кешенді тіл ғылымының көкжиегінде ұлттық мәдениеттің
көзі ретінде тағлымдық мәні зор ұлттық тілдің өн бойынан табылады. Осымен
байланысты тіл табиғатының қыр-сыры өзге ғылым салаларымен (философиялық,
мәдениеттану, антропология, психология, мифология, этнография т.б.) тығыз қарым-
қатынастың негізінде танылып, зерделеніп отыр.
Достарыңызбен бөлісу: |