Научно-практическая студенческая конференция «студенческая наука и здоровье»

 
157 
 
Н.САУРАНБАЕВТІҢ
 
ТЕРМИНОЛОГИЯ
 
МӘСЕЛЕСІНЕ
 
ҚОСҚАН
 
ҮЛЕСІ 
 
Н.Мендешев 123 топ;  ЖМФ 
 
Ғылыми жетекшісі: п.ф.к. М.Д Жорокпаева 
 
Семей қ. Мемлекеттік Медицина Университеті,Қазақстан Республикасы 
 
Академик  Н.Сауранбаевтың  қазақ  тіл  білімі  туралы  ғылымға  қосқан 
үлесінің  бірі  –  терминология  жайындағы  еңбектері.Н.Сауранбаев  1939-
1944  жылдары  Қазақ  ССР-інің  Халық  комиссарлар  советі  жанындағы 
Терминология  комиссиясының  ғылыми  хатшысы  болып  жүрген  кезінен 
бастап, өмірінің соңына дейін терминология мәселелерінен қол үзген емес.  
Терминология комиссиясының ғылыми хатшысы бола жүріп Н.Сауранбаев 
терминдердің  қолданылуына  байланысты  көптеген  мақала  жазды, 
терминологиялық  сөздіктер  түзуге  қатысты,  олардың  редакциясын 
басқарды.  Мысалы  мектеп  жасындағы  балалар  үшін  «орысша-қазақша 
сөздік» жасады (1942 ж.), «терминологиялық» (1950 ж.), «орфографиялық» 
(1941 ж.) сөздіктердің редакциясын қарады. Екі томдық «орысша-қазақша 
сөздіктің» (1946 ж.) жауапты редакторы болды. Москва баспасы жарыққа 
шығарған үлкен бір томдық «орысша-қазақша сөздіктің» (1954 ж.) жалпы 
редакциясын  басқарды.  Оларға  жазған  алғы  сөздерінде  Н.Т.  Сауранбаев 
сөздік  түзудің  өзіндік  ерекшеліктерін,  сөз  таңдап,  алудың,  оларды 
морфологиялық  құрлысы  жағынан  суреттеп  берудің  жол-жобасын 
айқындап берді.  
Сөз мағыналарының басты қасиеттері мен ауыспалы жүйелерін аударудың 
тиімді  принциптерін  ашты.  Қазақ  тілінің  құрлысы  жөнінде,  оның  даму 
тарихы мен байлығы жайында, маңызы мен рөлі туралы қысқаша болса да 
тартымды-тартымды  мағлұматтар  келтірді.  Сөздік  жауаптың  жақсы 
үлгілерін 
көрсетті. 
Сөйтіп, 
жас 
буын 
жеткіншектерге 
арнап 
Н.Т.Сауранбаев  әр  алуан  оқулықтармен  қатар  түрлі-түрлі  сөздіктер  де 
жазып  берді.  Орысша-қазақша    сөздіктер  жасауға  ұдайы  қатысып, 
барынша  ат  салысып  отырды.  Терминологиялық  сөздіктер  жасаудың 
негізгі  принциптерін  талдай  отырып,  ондағы  сөздіктердің  әдеби  тілімізді 
жетілдіре  түсетін  нақтылы  қасиеттерін  көрсетті.  Тіл  байлығымыздың 
молая,  көркейе  түсетін  көздерін  зерттеді.      Н.Т.Сауранбаев  түзген  және 
оның  редакторлық  етуімен  жарық  көрген  сөздіктер  –  қазіргі  кезге  дейін  
құнын жоймаған, өз алдына бір зерттеуге жүк боларлық дүниелер.  
Адамның  рухани  өмірінің  ең  құдіреттісі,  өмірге  ең  қажеттісі  –  тіл.  Тіл  – 
қоғамдық құбылыс. Қоғам қашанда қозғалысқа, өзгеріске, дамуға бейім. 
 
 

 
158 
 
2012 – 2014 ЖЫЛДАР БОЙЫНША СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ 
МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНІҢ І КУРС 
СТУДЕНТТЕРІНІҢ СУИЦИДАЛЬДЫ ҚАУІП ДЕҢГЕЙІНІҢ 
САЛЫСТЫРМАЛЫ АНАЛИЗІ 
Мержакупов Таңат 506 топ Жалпы медицина факультетінің студенті 
Кенжегаринова Акжан 506 топ Жалпы медицина факультетінің студенті 
Ғылыми жетекші: Алтыбаева Г. К. Неврология, психиатрия, наркология 
кафедрасының ассистенті 
Семей қаласының Мемлекеттік Медицина Университеті, Қазақстан 
Республикасы. 
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының білім беру министрлігінің 
басты  мақсаттарының  бірі  болып  –  білімді,  білікті,  әр  түрлі  қиын 
жағдайларда  өзін  ұстай  алатын  медициналық  мамандарды  дайындау.  Ақ 
халатты  абзал  жандардың  ең  басты  мақсаты  болып  –  адамдардың 
ауыртпашылықтарын  жеңілдету  және  өмірлерін  аман  сақтап  қалу  болып 
табылады.  Бірақ,  дәрігер  мамандығы  оңай  емес.  І  курста  студенттер 
әлеуметтік жақтан әр түрлі өзгерістерге тап болады, өзінің мінез – құлқын 
жоғарғы оқу орнының талаптарына сай бейімдеу, өзіне таныс емес қоғамға 
ену,  басқа  елдерден,  қалалардан  келген  студенттерге  тұрмыстық  жақтан 
қиыншылықтарға үйрену (Брагина К. Р.,2003). Білім беру үрдісі барысында  
жоғарғы оқу орнының талаптарына сай психикалық бейімделу үрдісі іске 
асырылады,  кейбір  студенттер  әр  түрлі  психологиялық  қиыншылықтар 
кезінде  және  әлеуметтік  жанжал  кезінде  дезадаптация  жағдайына  түсуі 
мүмкін. Қазіргі заманғы авторларға сүйенсек (Марута Н. А., Мороз В. В., 
2002; Брагина К. Р., 2003; Шифнер Н.А., 2008), психикалық дезадаптация 
үрейлі  және  депрессивті  бұзылыстармен  көрінеді,  осының  барлығы  білім 
алушының суицидальді әрекетке баруына итермелеуі мүмкін. 
Зерттеудің  мақсаты:  2012  – 2013  жылғы  І  курс  студенттерінің және 
2013  –  2014  жылғы  І  курс  студенттері  арасындағы  суицидальді  қауіп 
деңгейлерін бағалап, салыстыру. 
Қолданылған материалдар және әдістер: Семей қаласының ММУ-нің 
І курстың 474 студенттерінің (16-26 жас аралығындағы) суицидальды қауіп 
деңгейін  анықтау  үшін  сауалнама  (М.  Саркьяпоне,  М.  Д.  Аурелио) 
жүргізілді.  
Нәтижесі:  Сауалнамадан  алынған  мәріметтер  бойынша  суицидальді 
қауіпі  бар  студенттер  саны  –  141.  Ол  алдыңғы  жылға  қарағанда  16,68% 
жоғары.  Оның  ішінде  суицидальді  қауіпі  жоғары  студенттер  саны  16 
(11,4%), суицидальді қауіпі орташа студенттердің саны 125 (88,65%).  
Қорытынды:  Біздің  зерттеуіміздің  нәтижесіне  сүйене  отырып,  Семей 
қаласының ММУ-нің І курс студенттерінің арасында суицидальды қауіптің 
көп таралғанына көз жеткіземіз. Сол себептен студенттеріміздің стресстік 
деңгейін  төмендету  үшін  үгіт  –  насихат  жұмыстарын  жүргізу  және 
психологиялық жайлылықты қамтамасыз ету керек. 

 
159 
 
ТҮРКІ ТІЛДЕРІНІҢ  БАЙЛАНЫСЫ 
 
МЕДЕТҚАЗЫ АЯУЛЫМ 
 
Ғылыми жетекшісі:  оқытышы Н.М .Абешова 
 
Семей қ.Мемлекеттік медицина университеті, Қазақстан 
республикасы. 
 
Қазақ тілі лексикасының тілдік қабаттары моңғол, араб, парсы, орыс 
nілдері  арқылы  енген  сөздердің  белгілі  бір  тілдік  бірліктерде  жұмсалуын  
мақал-мәтелдер мен  тұрақты сөз тіркестеріне жүгіне отырып, синонимдік 
қатарларын анықтау, стилдік қолданылу сипатын тану  негізге алынады.  
    Қазақ тілінің моңғол тілдерімен қарым-қатынасы.Алтын (алтан) Алтынмен 
аптап, күміспен күптеу. 
Алтын  көрсе  періште  жолдан  таяр.Аз  сөз 
алтын,  көп  сөз  көмір.«Тағдырдың  жазғанын  көріп  алармын,  –    деді  ол,  -  
егер ажалым келсе, алтын сандықтың ішінде тығылып жатсаң да табады.» 
Араб-парсы  тілінен  ауысқан  сөздер  атқаратын  қызметі  жағынан  өзара 
бірдей деугеболмайды. Бұларды төрт топқа бөліп қарауға болады. Байырғы 
төл  сөздей  жымдасып  кеткен  актив  сөздер(әбден  тұрақтанған  сөздер)
 
Терминдік  сипаты  бар  арнаулы  сөздер(мамандықтың  белгілі  бір 
саласында жұмсалатын сөздер) 
Әртүрлі  экспрессивті-эмоциялық  мәні 
бар, ерекше стильдік реңк тудыратын сөздер  Әдеби  тілдің  шеңберінен 
біржола 
ығысқан 
немесе 
ығысуға 
жақын 
жүрген 
сөздерас,бақыт,ар,дүние,шаруа,әл,дос,зат,қас,айна,дастарқан,астар,нан,ша
м,сабын,сынап т.б. 
 Ал  күнделікті    қолға    ұстайтын  «қалам»  сөзінің    Еуропа    халықтары  
мәдениетінің  қайнар  көзі  саналатын    Латын  тілінде    \6-8 
ғасырда\«каламус»  түрінде  орын  алғанына  да  мән  бермейді.  Сондай-ақ, 
М.Фасмер  сөздігінде  дәлелденген  «деньги»  сөзі  түркілік  «теңге»  сөзінен  
шыққанын  ,  ал  оның  ар  жағында  түркілерді  бір  кезде    ақша  орнына  тиін 
терісін  қолданғанын,  кейін  тері    орнына  «тиынға  –  тәңгә,  теңге»  деп 
аталған  айналымдық белгілер, монеталар  шығарып,  содан қазақ тілінде 
тиын-(копейка)-сақталғанын/  ескеру  керек.    Осы    орайда,  алдымен,  орыс, 
соңынан    түркі  сөзін  келтіріп,  тізсек:  алый-алқызыл,  бакалея-бакқал 
/ваккал-көкөніс  сатушы/;  барабан-дарабан,  башлык-башлық/  басқа  киетін 
киім/; башмақ-баспақ/ қазақта «ш» орнына «с» қолданылса,  қазақтан басқа 
татар, башқұрт, шубас,  моңғол  тілдерінің негізі бір болса да, әрқайсының 
жекелеген  дыбыс өзгешелігі болатынын да  есте сақтайық. 
 
 
 

 
160 
 
ИНТРАТЕКАЛЬНАЯ БАКЛОФЕНОВАЯ ТЕРАПИЯ В ЛЕЧЕНИИ 
ПАЦИЕНТОВ С ДЕТСКИМ ЦЕРЕБРАЛЬНЫМ ПАРАЛИЧОМ  
А.Ю. Митракова, Д.А. Синилов 
Научный руководитель: д.м.н., профессор А.А.Гумеров 
ГБОУ ВПО Башкирский государственный медицинский университет 
Минздрава РФ, г.Уфа, Республика Башкортостан 
 
Цель:  Улучшение  качества  жизни  пациентов  с  тяжелыми  спастическими 
формами 
детского 
церебрального 
паралича. 
Материалы: 
в 
нейрохирургическом  отделении  Республиканской  детской  клинической 
больнице с 2012 по 2013 15 пациентам с детским церебральным параличом 
проведена  имплантация  баклофеновой  помпы  (БП).  Возраст  пациентов 
составил 
10,5±1.5 
года. 
Клиническое 
обследование 
включало: 
неврологический  осмотр  с  оценкой  спастичности  по  шкале  Эшворта, 
скрининг  –  тест.  Цель  скрининг  –  теста  -  оценка  ответа  пациента  на 
интратекальное  введение  болюсной  тест  –  дозы  Лиорезала.  Операции 
выполнялись  под  интубационным  наркозом  парамедиальным  доступом 
Длительность  операции  составила  в  среднем  60±25  мин.  Этапы 
оперативного  лечения:  введение  спинального  катетера  в  интратекальное 
пространство  под  рентгенологическим  контролем  с  последующей 
фиксацией 
спинального 
катетера, 
погружение 
помпы 
в 
подапоневротическое пространство в левой части брюшной стенки карман, 
программирование  помпы.  В  послеоперационном  периоде  проводилось 
титрование дозировки до достижения оптимального клинического эффекта 
Результаты:  После  имплантации  БП  у  всех  15  пациентов  отмечается 
снижение спастичности. У 9 пациентов снижение спастичности по шкале 
Эшворта  до  2  баллов.  У  6  пациентов  снижение  спастичности  с  4  до  3 
баллов  Заключение:  Интратекальная  баклофеновая  терапия  улучшает 
качество  жизни  пациента  с  тяжелыми  спастическими  синдромами  при 
детском церебральном параличе. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
161 
 
ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ЛЕЧЕНИЯ БОЛЬНЫХ  
МИОМОЙ МАТКИ МЕТОДОМ ЭМБОЛИЗАЦИИ МАТОЧНЫХ 
АРТЕРИЙ                    
Д.М. Молдажанова                                                                                       
Научный руководитель: врач акушер-гинеколог высшей категории Н.М. 
Удалова 
 ВОСТОЧНО-КАЗАХСТАНСКАЯ ОБЛАТНАЯ БОЛЬНИЦА 
гинекологическое отделение, г.Усть-Каменогорск, Республика Казахстан  
Актуальность                                                                                              
Эмболизация  маточных  артерий (ЭМА)  —  современный  малоинвазивный 
способ  лечения  заболеваний  матки,  заключающийся  в  катетеризации 
сосудов матки и блокировании кровотока к миоме путем введения особых 
блокирующих 
веществ 
(эмболов).                                                                                                                                                        
Цель исследования                                                                                                 
Целью  нашего исследования  являлась  оценка  эффективности  применения 
ЭМА  у  больных  миомой  матки  осложненной  геморрагическим 
синдромом.                                                                               
Материал и методы
                                                                                                   
Нами  обследованы    50  пациенток,  которые  поступили  по  поводу  миомы 
матки 
различной 
локализации 
и 
размеров, 
осложнившейся 
геморрагическим 
синдромом.                                                                                                              
Выводы                                                                                                                                                                                                                                                             
1.  Эмболизация  маточных  артерий  является  высокоэффективным, 
малоинвазивным, органосохраняющим методом лечения геморрагического 
синдрома 
при 
миоме 
матки.  
2.  ЭМА  в  ближайшем  послеоперационном  периоде  приводит  к  полному 
устранению  (91,0%)  или  критическому  снижению  (7,3%)  клинических 
проявлений 
геморрагического 
синдрома.  
3.  Применение  ЭМА  позволяет  уменьшить  размеры  миоматозного  узла 
уже  в  раннем  послеоперационном  периоде  на  15,0%  без  хирургического 
вмешательства 
(ампутации, 
экстирпации 
матки) 
с сохранением 
репродуктивной 
функции  
женщин.  
4.  Сроки  пребывания  больных  в  стационаре  были  сокращены  от  2  до  5 
суток, 
а 
дни 
нетрудоспособности 
— 
от 
4 
до 
8 
дней.  
5.  ЭМА  позволяет  избежать  рецидивов  гемморагического  синдрома  в 
отдаленном  послеоперационном  периоде  в  99,6%  случаев  на  фоне 
уменьшения  размеров  миоматозных  узлов  до  88,0%.  В  этом  заключается 
преимущество метода перед гормональной терапией. 
 
 
 

 
162 
 
СОЦИАЛЬНАЯ РАБОТА В  ЗДРАВООХРАНЕНИИ 
К.Н. Муратов 
Научный руководитель: к.м.н., доцент Ф.С. Рахимжанова 
Государственный медицинский университет г. Семей, Республика 
Казахстан 
       Актуальность.Подготовка высококвалифицированных специалистов в 
области 
социальной 
работы 
является 
важнейшей 
проблемой 
современности  здравоохранении  я.  В  условиях  роста  групп  риска, 
преступности,  числа  людей  без  определенного  места  жительства, 
безработных необходима система социальной работы.
 
 
Цель  исследования.  Определить  пути  становления  социальной 
работы в сестринском деле и роль медсестры-менеджера в этом процессе. 
Задачи.  Проанализировать  проведение  внедрения  социальной  
работы  в сестринское  дело. 
Методы исследования: анализ и обобщение полученного материала, 
а  так  же  опыта,  собранного  из  книг,  статец,  научно-практических 
публикаций и материалов Интернет. 
Сестринское  дело  является  важнейшей  составной  частью  системы 
здравоохранения,  поэтому  оно  не  может  развиваться  автономно,  его 
совершенствование возможно только вместе с реформированием системы 
здравоохранения  в  целом,  которое,  как  известно,  направлено  на  создание 
качественно 
новых 
форм 
оказания 
медицинской 
помощи, 
ориентированных  на  конечный  социально  значимый  результат  в  охране 
здоровья населения. 
На  сегодняшний  день,  в  результате  проводимых  реформ,  наше 
общество 
должно 
прийти 
к 
социально-ориентированному  
здравоохранению.  А    социально-  ориентированная  ПМСП  –  это  система 
методов  медицинского  и  социального  характера,  направленная  на 
восстановление,  сохранение,  укрепление  здоровья  населения  через 
удовлетворение  его  потребностей  и  нужд  для  обеспечения  социального 
благополучия  и  улучшения  качества  жизни.
 
Социально  ориентированные  
медицинские  сестры  –  это  специалисты,  которые,  работая  под 
руководством  врача, либо самостоятельно, но в тесном  сотрудничестве с 
командой  специалистов  по  медико-социальному  обслуживанию,  при 
осуществлении  своей      деятельности  применяют  технологии  медико-
социальной  работы  с  населением
 
Методологической  основой  социально 
ориентированной  модели  ПМСП  является  целостная  модель  здоровья 
человека, рассматривающая здоровье как совокупность таких переменных, 
как  физическое,  духовное,  социальное  и  психическое  благополучие.  
Меняется содержание оказываемой помощи: из узкомедицинского подхода 
переход к комплексному медико-социальному воздействию с ориентацией 
на  здорового  активного  человека,  на  семейный  принцип  обслуживания  с 
выраженной профилактической направленностью. 

 
163 
 
МЕНЕДЖЕР, ОРГАНИЗАТОР, УПРАВЛЕНЕЦ : ОБЩЕЕ И 
ОСОБЕННОЕ 
Мурзатаева М.  
Научный руководитель: Магистр философии, преподаватель 
кафедры социально- гуманитарных дисциплин Рыманов Д.М. 
Государственный Медицинский Университет г. Семей, 
Республика Казахстан 
Актуальность:  В  результате  перехода  на  ПХВ  (  Право 
хозяйственного  ведения)    и  постоянной  модернизации    в  сфере 
здавоохранения 
появляется 
необходимость 
создания 
профессий 
призванных  улучшить  качество    медицинской  помощи  и  эффективного 
использования  ресурсов  внутри  организаций.  На  данный  момент 
существуют    разнообразные    трактовки    понимания    специальности  « 
Общественное здравоохранение».  
Цель:  Выявить  общие  и  особенные  свойства  понятий  менеджер, 
управленец, организатор, 
Задача: Изучить детально сущность этих понятий  
Методы : Статистический метод, анализ, сравнение 
Менеджер  –  это  руководитель  или  управляющий,  отвечающий  за 
определённое  направление  деятельности  организации  (менеджер  по 
персоналу,  инвестиционный  менеджер,  менеджер  по  связям  с 
общественностью,  финансовый  менеджер,  риск-менеджер,  бренд-
менеджер,  менеджер  по  продажам),  управляющий  проектом  (менеджер 
проекта) или целой компании (топ-менеджер). 
Организатор  -    Это  человек  который    организует,  основывает, 
налаживает или упорядочивает что-либо .Тот, кто объединяет, сплачивает 
кого – либо  для какой- либо цели и имеет организаторские способности. 
Управленец  это  особая  личность,  объединяющая  в  себе  разных  по 
типу людей, но со схожими чертами характера. Как правило, решительные, 
волевые 
личности 
обладают 
управленческими 
качествами.. 
Управленческое  решение,  это  не  всегда  мгновенное,  но  всегда 
своевременное решение, принятое со знанием дела и с учётом конкретных 
обстоятельств. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
164 
 
ДЕБАТТЫҢ ТҰЛҒАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ РӨЛІ 
Ернисова Нұршат 220 топ ЖМФ 
Мурсалимова Ақерке 224 топ ЖМФ 
Ғылыми жетекші: Марқабаева Ақерке Мейірғазықызы, 
Калдыбаева Гаухар Заманбекқызы 
Оразбекова Гүлайым Естайқызы 
 
Жұмыстың  мақсаты:  Дебаттың  студенттер  арасындағы  тұлғаны 
қалыптастырудағы маңызын түсіндіру. 
Жұмыстың өзектілігі:Қазіргі замандағы жастар арасындағы өз ойын 
еркін  жеткізе  алмамуы,  алған  білімдерін  толыққанды  пайдалана  алмауы, 
тез шешім қабылдай алмауы сияқты мәселелерді шешу. 
Жұмыстың  жаңашылдығы:  Пікір-таластың  арқасында  тұлғаның 
қалыптасуы. 
«Адам болып дүниеге келгенімен, тұлға болып қалыптасу қиын» 
Қазіргі заманда тұлға деп біз кімді айтамыз? Ғалымдардың айтуынша тұлға 
деген қоғамда алатын өз орны бар, дүниеге көзқарасы қалыптасқан, өзіндік 
құндылықтары  айқындалған  адам.  Алайда,  тұлғаның  қалыптасуы  ол  өмір 
сүрген  қоғам  мен  онда  қалыптасқан  білім  мен  тәрбие  жүйесіне  тәуелді. 
Яғни,  бала  дүниеге  келгеннен  бастап  оны  тәрбиелеген  ата-анасының, 
достары  мен  өмір  сүретін  қоғамының  ықпалында  болады.  Бірақ,  қазіргі 
кезде  осы  ықпалдардың  пайдасынан  гөрі  теріс  әсерлерін  де  көріп 
жатырмыз.  Оған  дәлел  ретінде  қазіргі  жастардың,  студенттердің  өз  ойын 
толыққанды  жеткізе  алмауын,  ойын  ашық  жеткізуге    жасқануын  айтуға 
болады.  Заман  дамыған  сайын,  ғаламтор  желісі  дамыған  сайын,  қазіргі 
жастарымыз, студенттеріміз аса кең көлемді мәліметтерге сүйене бастады. 
Адам  мен  адам  арасында  сұхбаттасулар  азая  түсуде.  Өз  ойын  біреуге 
жеткізе алмау көп кездеседі. Шағын, толық емес, беткей ғана алған білім 
жастардың  ойын  жинақтауға  кедергі  болады.  Әрбір  тұлға  өз  ойын  кез 
келген жерде, кез келген ортада айта алуы тиіс. Ой еркіндігі берілген бұл 
заманда жастарымызға көптеген озғыр ойын ортаға салуға мүмкіндік туып 
отыр. Соның бірі дебат ұйымдары. Осы ұйымдарда жастар өз ойын ортаға 
шығарып,  неге  олай  ойлағанын,  тілі  мен  ойының  өткірлігі  арқылы 
дәлелдейді.  Осының  арқасында  ойлауға,  еркін  сөйлеуге,  жасқанбай  кез-
келген  жерде  ойын  еркін  жеткізуге  көмектеседі.  Онымен  қоса  тұлғаның 
лидерлік,  ораторлық  қабілеттерін  дамытуда  септігі  өте  зор.  Дебаттың 
тұлғаны  қалыптасуында  негізгі  маңызы,  ол  –  студенттің  логикалық 
ойлауын  дамытуы,  бір  мәлесені  екі  жақты  қарастыра  алуы,  ненің  дұрыс, 
ненің  бұрыс  екенін  түсініп,  тез  әрі  дұрыс  шешім  қабылдай  алуы,  алған 
ақпаратты қорытындылап, өз ойын қалыптастыра алуы. Міне, осы арқылы 
ертеңгі елдің ұшқыр ойлы, өткір тілді тұлғасы қалыптасады. Сөзді қорыта 
келе  ,  дебаттың  жеке  тұлғаға  ғана  емес,  қоғамға,  мемлекеттің  дамуында 
пайдасын, маңыздылығын, рөлін айқындап отырмыз. 

 
165 
 
ДӘРІЛЕРДІ ТАҒАЙЫНДАУҒА ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ 
КОМПАНИЯЛАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІНІҢ ӘСЕР ЕТУІ   
Б.М.Мұхаметбек, Д.К.Жунусова, С.Т Жамукова, А.Ж.Асанова  
Ғылыми жетекші: м.ғ.к. Тургамбаева А.К. 
 Менеджмент және маркетинг кафедрасы 
«Астана медицина университеті» АҚ Астана қаласы Қазақстан 
 Дәрілік  заттарды  тиімді  қолдануы  өмірлік  маңызды  болып 
табылады[1].Денсаулық 
сақтау 
және 
фармацевтік 
индустрия 
қызметкерлері арасындағы байланыс ерекше назар аударғызады[2]. Соңғы 
жылдары  фармацевтік  компаниялар  бәсекелестігі  дәрілік  заттар  нарығын  
дәрілерді қолданысқа берудегі маркетингтік қызмет күресіне айналдырып 
жіберді. 
 
Зерттеу мақсаты.Фармацевтік компаниялардың дәрілерді қолданысқа 
беру жолдарының дәрігерлік тағайындауға әсерін анықтау.  
 
Материалдар  мен  әдістері.    Дәрілерді  қолданысқа  берудің  әсерін 
анықтау  мақсатында          70  дәрігерден  анонимді  сауалнама  алынды, 
статистикалық талдау жүргізілді.  
 
Нәтиже  және  талқылау.  Зерттеу  мәліметтері,  респонденттердің 
көпшілігі  (62,9%)  фармацевтикалық  компаниялардың  сатушы  өкілдері 
ұсынатын  дәрілік  заттарды  тағайындайтынын  және    64,3%-ы  олардан 
сыйлықтар( канцеляриялық заттар, түскі ас т.б.) қабылдайтынын көрсетті.  
Алайда  респонденттердің    көпшілігі  (81,4  %  )  белгілі  дәрілерді  науқасқа 
тағайындауда  сатушы  өкілдерден  алынған  сыйлықтар  әсер  етпейді  деп 
жауап  берді.  Сауалнамаға  қатысушы  дәрігерлердің  (91,4%)  жаңа  дәрілік 
заттардың  зерттеу  нәтижелерімен  түрлі  медициналық  журналдардан 
танысатынын  айтты,  алайда  (77,1%)  респондент    дәрінің  сатушы 
өкілдердің  тікелей  әсеріне  байланысты  екенін  көрсетті.      Зерттеу 
барысында 
анықталғаны 
дәрігерлердің 
көпшілігі 
(61,4%)  
фармацевтикалық  компаниялардың  жаңа  дәрілік  заттардың  зерттеу 
нәтижелерін 
өздері 
қаржыландырып, 
медициналық 
журналға 
жариялайтынын  білмейді.Сауалнамаға  қатысқан  дәрігерлердің  жартысы 
(48,9%)  дәлелдік  медицина  бойынша  вебсайттарды  сирек  қарастыратыны 
және 10%-ы бұл сайттармен ешқашан жұмыс істеп көрмеген.  
 Қорытынды. Жүргізілген сауалнама мәліметі бойынша, фармацевтік 
компанияның  маркетингтік  қызметі  дәрігердің  дәрілік  заттарды  
тағайындауына  әсер  етеді  және  дәрігерлер  өз  тәжірибесінде  зерттеудің 
дәлелді көздеріне сирек сүйенеді.       
 Әдебиеттер: 
1.
 
Барбара  Минтзес  және  сооавт.  Практ.  Рук.«Как  распознавать 
продвижение лекарств и как к нему относиться»  1994г. 29-42б. 
 
2.
 
Ю.А.  Белоусов, А.И.  Вялков, Д.  Белоусов 
«Клинико-жобалық 
менеджмент» 2003г.65-68стр.
 
 

 
166 
 

жүктеу/скачать 2,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: