ПОӘК 042-18. 39 113/01-2013 10. 09. 2013 ж. №1 басылым 107 беттің 1

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 96 
 
22 Төмендегі ғылымдардың қайсысы есптегіш құрылғының конструкциясын ойлап тапты 
a)
 
Вильгельм Шикард 
b)
 
Блэз Паскаль 
c)
 
Готфрид Вильгельм Лейбниц 
d)
 
Леонардо да Винчи 
e)
 
Г. Холлерит  
23 Екілік санау жүйесін алғаш ұсынған кім? 
a)
 
Блез Паскаль 
b)
 
Готфрид Вильгельм Лейбниц 
c)
 
Чарльз Беббидж 
d)
 
Джордж Буль 
e)
 
Леонардо да Винчи 
24 Бірінші программаны кім жазды 
a)
 
Чарльзом Бэббиджем 
b)
 
Адой Лавлейс 
c)
 
Говардом Айкеном 
d)
 
Полом Алленом 
e)
 
Блезом Паскалем 
25 ЭЕМ алғашқы буынына жатады.... 
a)
 
Тьюнинг-Пост машинасы 
b)
 
ENIAC 
c)
 
CRONIC 
d)
 
«Феликс» арифмометрі 
e)
 
Ямаха 
26 Цифрлы есептегіш машинаның принциптерінің негізін қалаушы  
a)
 
Блез Паскаль 
b)
 
Готфрид Вильгельм Лейбниц 
c)
 
Чарльз Беббидж 
d)
 
Джон фон Нейман 
e)
 
Леонардо да Винчи 
27 «ЭЕМ буыны» термині ... дегенді білдіреді 
a)
 
Барлық есептегіш машиналар 
b)
 
Бір ғылыми және техникалық принципте құралған ЭЕМ модельдері және типтері  
c)
 
Ақпараттарды беру, өңдеу және сақтау арналған машиналар жиынтығы 
d)
 
Бір мемлекетте құралған ЭЕМ модельдері және типтері 
e)
 
Ч.Беббидж құрған ЭЕМ модельдері және типтері 
28 төмендегі тізімдердің қайсысы дұрыс хронологияға жатады? 
a)
 
пошта, телеграф, телефон, телевидение, радио, компьютерлік желі 
b)
 
пошта, радио, телеграф, телефон, телевидение, компьютерлік желі 
c)
 
пошта, телевидение, радио, телеграф, телефон, компьютерлік желі 
d)
 
пошта, телефон, телеграф, телевидение, радио, компьютерлік желі 
e)
 
пошта, телеграф, телефон, радио, телевидение, компьютерлік желі 
29 ХХ ғасырдағы негізгі ақпарат тасымалдаушы құрал не болды? 
a)
 
Қағаз (Б.э.д ІІ ғасырда Қытайда, Европада ХІ ғасырда пайда болған) 
b)
 
Кино және фотопленка (ХІХ жүзжылдықта) 
c)
 
Магнитті лента (ХХ ғасырда) 
d)
 
Дискета, қатты диск (ХХ ғасырдың 80-жылдарында) 
e)
 
Компакт-диск (ХХ ғасырдың соңғы онжылдығында)   
30 Ең бірінші алыс қашықтыққа ақпарат жіберу құралы 
a)
 
Радиобайланыс 
b)
 
Электронды телеграф 
c)
 
Телефон 
d)
 
Пошта  

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 97 
 
e)
 
Компьютерлік желі 
31 XVII ғасырда төрт арифметикалық амалды орындайтын бірінші арифмометрдің конструкциясын кім 
ойлап тапты 
a)
 
Чарльз Бэббидж 
b)
 
Блез Паскаль 
c)
 
Герман Голлерит 
d)
 
Готфрид Вильгельм Лейбниц 
e)
 
Джордж Буль 
32  Автоматты есептегіш құрылғыны құрастырған кім? 
a)
 
Джон фон Нейман 
b)
 
Чарльз Бэббидж 
c)
 
Ада Лавлейс 
d)
 
Алан Тьюринг 
e)
 
Клод Шеннон 
33 Есептеуіш процестерді программалық басқару идеясын қалыптастырған кім? 
a)
 
Н. Винером 
b)
 
Дж. Маучли 
c)
 
А. Лавлейс 
d)
 
Ч. Бэббиджем 
e)
 
Дж. Фон Нейманом 
34 Логикалық өрнектерді формальды түрлендіру мүмкіндіктерін енгізген кім? 
a)
 
А. Тьюринг 
b)
 
Г. Лейбниц 
c)
 
Дж. Буль 
d)
 
Ч. Бэббидж 
e)
 
Н. Винер 
35 Программаларды сақтау принципін кім ұсынған? 
a)
 
Джон фон Нейман 
b)
 
Чарльз Бэббидж 
c)
 
Дж. П. Эккерт 
d)
 
Алан Тьюринг 
e)
 
Клод Шеннон 
36 Алғашқы электронды есептегіш машина ENIAC кімнің басқаруынмен жасалды? 
a)
 
Г. Айкен 
b)
 
Д. Анастасова 
c)
 
Т. Килбурн және Ф. Вильямс 
d)
 
К. Цузе 
e)
 
Дж. Маучли және Дж. П. Эккерт 
37 Академик С. А. Лебедевтің басқаруымен жасалған алғашқы ЭЕМ қалай аталды: 
a)
 
БЭСМ 
b)
 
Стрела 
c)
 
МЭСМ 
d)
 
Урал 
e)
 
Киев 
38 Электронды лампалар есептеуіш құрылғылардың элементі ретінде қолданылды: 
a)
 
Алғашқы арифмометрде 
b)
 
Дербес компьютерлік Apple жүйесінде 
c)
 
Бірінші буындағы электронды-есептегіш машиналарда 
d)
 
Қалта калькуляторларында 
e)
 
ЕС ЭЕМ сериялы есептегіш машиналарында 
39 Әртүрлі  ақпараттарды автоматты түрде өңдеу мүмкіндігі немен бірге пайда болды? 
a)
 
Жазумен 
b)
 
Абакпен  

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 98 
 
c)
 
Кітапбасумен  
d)
 
Телефон, телеграф, радио, телевидениямен 
e)
 
Электронды-есептегіш машиналармен 
40 ЭЕМ бірінші буынының өлшемдері: 
a)
 
Мыңдаған лампыдан тұратын, көлемі үлкен бір жүздеген квадрат метр ғимаратты алатын,  
жүздеген киловатт энергияны қажет ететін 
b)
 
ЭЕМ жинақы (компактнее), сенімді, энергия шығыны аз 
c)
 
ЭЕМ үлкен, орташа, мини және микро болып бөлінді 
d)
 
МикроЭВМ – кіші габаритті, суперкомпьютерлер, жеке блоктардан тұратын 
e)
 
Отыз тоннадан, жүз квадрат метрден 
41 ЭЕМ екінші буынының өлшемдері: 
a)
 
Мыңдаған лампыдан тұратын, көлемі үлкен бір жүздеген квадрат метр ғимаратты алатын,  
жүздеген киловатт энергияны қажет ететін 
b)
 
ЭЕМ жинақы (компактнее), сенімді, энергия шығыны аз 
c)
 
ЭЕМ үлкен, орташа, мини және микро болып бөлінді 
d)
 
МикроЭВМ – кіші габаритті, суперкомпьютерлер, жеке блоктардан тұратын 
e)
 
Отыз тоннадан, жүз квадрат метрден 
42 ЭЕМ үшінші буынының өлшемдері: 
a)
 
Мыңдаған лампыдан тұратын, көлемі үлкен бір жүздеген квадрат метр ғимаратты алатын,  
жүздеген киловатт энергияны қажет ететін 
b)
 
ЭЕМ жинақы (компактнее), сенімді, энергия шығыны аз 
c)
 
ЭЕМ үлкен, орташа, мини және микро болып бөлінді 
d)
 
МикроЭВМ – кіші габаритті, суперкомпьютерлер, жеке блоктардан тұратын 
e)
 
Отыз тоннадан, жүз квадрат метрден 
43 ЭЕМ төртінші буынының өлшемдері: 
a)
 
Мыңдаған лампыдан тұратын, көлемі үлкен бір жүздеген квадрат метр ғимаратты алатын,  
жүздеген киловатт энергияны қажет ететін 
b)
 
ЭЕМ жинақы (компактнее), сенімді, энергия шығыны аз 
c)
 
ЭЕМ үлкен, орташа, мини және микро болып бөлінді 
d)
 
МикроЭВМ – кіші габаритті, суперкомпьютерлер, жеке блоктардан тұратын 
e)
 
Отыз тоннадан, жүз квадрат метрден 
44 Бірінші буын ЭЕМ-ның перефириялық құрылғылары: 
a)
 
Перфолента және перфокарталар 
b)
 
Ішкі жады магниттік барабандар мен ленталарда 
c)
 
Ішкі жады магниттік дискілерде, дисплей, графопостроитель 
d)
 
Түрлі түсті графикалық дисплей, «тышқан» түріндегі манипуляторлар, «джойстик», пернетақта, 
магнитті және оптикалық дискілер, принтерлар және т.б. 
e)
 
Флеш карталар 
45 Екінші буын ЭЕМ-ның перефириялық құрылғылары: 
a)
 
Перфолента және перфокарталар 
b)
 
Ішкі жады магниттік барабандар мен ленталарда 
c)
 
Ішкі жады магниттік дискілерде, дисплей, графопостроитель 
d)
 
Түрлі түсті графикалық дисплей, «тышқан» түріндегі манипуляторлар, «джойстик», пернетақта, 
магнитті және оптикалық дискілер, принтерлар және т.б. 
e)
 
Флеш карталар 
46 Үшінші буын ЭЕМ-ның перефириялық құрылғылары: 
a)
 
Перфолента және перфокарталар 
b)
 
Ішкі жады магниттік барабандар мен ленталарда 
c)
 
Ішкі жады магниттік дискілерде, дисплей, графопостроитель 
d)
 
Түрлі түсті графикалық дисплей, «тышқан» түріндегі манипуляторлар, «джойстик», пернетақта, 
магнитті және оптикалық дискілер, принтерлар және т.б. 
e)
 
Флеш карталар 
47 Төртінші буын ЭЕМ-ның перефириялық құрылғылары: 

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 99 
 
a)
 
Перфолента және перфокарталар 
b)
 
Ішкі жады магниттік барабандар мен ленталарда 
c)
 
Ішкі жады магниттік дискілерде, дисплей, графопостроитель 
d)
 
Түрлі түсті графикалық дисплей, «тышқан» түріндегі манипуляторлар, «джойстик», пернетақта, 
магнитті және оптикалық дискілер, принтерлар және т.б. 
e)
 
Флеш карталар 
48  Бірінші буын ЭЕМ программалық жабдықталуы 
a)
 
Программалар машиналық команда тілінде құрылған, сондықтан программалауды барлығы біле 
бермеген. Стандартты программалар кітапханасы болған 
b)
 
Жоғарғы деңгейдегі программалау тілдері ФОРТРАН, АЛГОЛ, КОБОЛ дами бастады. 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік және программалау жоғары білімді адамдар 
арасында тарай бастады 
c)
 
Операциялық жүйе және көптеген қолданбалы программалар пайда болды. Жоғарғы деңгейдегі 
алгоритмдік тілдер. Бір уақытта бірнеше программаларды орындау мүмкіндігі, яғни жұмыстың 
көппрограммалы режимі 
d)
 
Қолданбалы программалық жабдықтар пакеті, желілік ПЖ, мультимедиа және т.б. 
e)
 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік мультимедиа және т.б. 
49  Екінші буын ЭЕМ программалық жабдықталуы 
a)
 
Программалар машиналық команда тілінде құрылған, сондықтан программалауды барлығы біле 
бермеген. Стандартты программалар кітапханасы болған 
b)
 
Жоғарғы деңгейдегі программалау тілдері ФОРТРАН, АЛГОЛ, КОБОЛ дами бастады. 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік және программалау жоғары білімді адамдар 
арасында тарай бастады 
c)
 
Операциялық жүйе және көптеген қолданбалы программалар пайда болды. Жоғарғы деңгейдегі 
алгоритмдік тілдер. Бір уақытта бірнеше программаларды орындау мүмкіндігі, яғни жұмыстың 
көппрограммалы режимі 
d)
 
Қолданбалы программалық жабдықтар пакеті, желілік ПЖ, мультимедиа және т.б. 
e)
 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік мультимедиа және т.б. 
50  Үшінші буын ЭЕМ программалық жабдықталуы 
a)
 
Программалар машиналық команда тілінде құрылған, сондықтан программалауды барлығы біле 
бермеген. Стандартты программалар кітапханасы болған 
b)
 
Жоғарғы деңгейдегі программалау тілдері ФОРТРАН, АЛГОЛ, КОБОЛ дами бастады. 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік және программалау жоғары білімді адамдар 
арасында тарай бастады 
c)
 
Операциялық жүйе және көптеген қолданбалы программалар пайда болды. Жоғарғы деңгейдегі 
алгоритмдік тілдер. Бір уақытта бірнеше программаларды орындау мүмкіндігі, яғни жұмыстың 
көппрограммалы режимі 
d)
 
Қолданбалы программалық жабдықтар пакеті, желілік ПЖ, мультимедиа және т.б. 
e)
 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік мультимедиа және т.б. 
51 Төртінші буын ЭЕМ программалық жабдықталуы 
a)
 
Программалар машиналық команда тілінде құрылған, сондықтан программалауды барлығы біле 
бермеген. Стандартты программалар кітапханасы болған 
b)
 
Жоғарғы деңгейдегі программалау тілдері ФОРТРАН, АЛГОЛ, КОБОЛ дами бастады. 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік және программалау жоғары білімді адамдар 
арасында тарай бастады 
c)
 
Операциялық жүйе және көптеген қолданбалы программалар пайда болды. Жоғарғы деңгейдегі 
алгоритмдік тілдер. Бір уақытта бірнеше программаларды орындау мүмкіндігі, яғни жұмыстың 
көппрограммалы режимі 
d)
 
Қолданбалы программалық жабдықтар пакеті, желілік ПЖ, мультимедиа және т.б. 
e)
 
Программалар қарапайым, түсінікті, қолжетерлік мультимедиа және т.б. 
52 Бірінші буын ЭЕМ қолданылу аймағы 
a)
 
Үлкен көлемдегі мәліметтерді өңдеумен байланыспаған инженерлік және ғылыми есептеулер 
b)
 
Ақпараттық жүйе және ақпараттық-анықтамалар жасауда 

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 100 
 
c)
 
Мәліметтер қоры, жасанды интеллект жүйесінде, басқару және автоматтандырылған жобалар 
жүйесінде 
d)
 
Барлық жерде ғылымда, өндірісте, білім саласында, демалыста, көңіл көтеруде, Интернет 
e)
 
Банктерде, фирмаларда, зауыттарда 
53 Екінші буын ЭЕМ қолданылу аймағы 
a)
 
Үлкен көлемдегі мәліметтерді өңдеумен байланыспаған инженерлік және ғылыми есептеулер 
b)
 
Ақпараттық жүйе және ақпараттық-анықтамалар жасауда 
c)
 
Мәліметтер қоры, жасанды интеллект жүйесінде, басқару және автоматтандырылған жобалар 
жүйесінде 
d)
 
Барлық жерде ғылымда, өндірісте, білім саласында, демалыста, көңіл көтеруде, Интернет 
e)
 
Банктерде, фирмаларда, зауыттарда 
54 Үшінші буын ЭЕМ қолданылу аймағы 
a)
 
Үлкен көлемдегі мәліметтерді өңдеумен байланыспаған инженерлік және ғылыми есептеулер 
b)
 
Ақпараттық жүйе және ақпараттық-анықтамалар жасауда 
c)
 
Мәліметтер қоры, жасанды интеллект жүйесінде, басқару және автоматтандырылған жобалар 
жүйесінде 
d)
 
Барлық жерде ғылымда, өндірісте, білім саласында, демалыста, көңіл көтеруде, Интернет 
e)
 
Банктерде, фирмаларда, зауыттарда 
55 Төртінші буын ЭЕМ қолданылу аймағы 
a)
 
Үлкен көлемдегі мәліметтерді өңдеумен байланыспаған инженерлік және ғылыми есептеулер 
b)
 
Ақпараттық жүйе және ақпараттық-анықтамалар жасауда 
c)
 
Мәліметтер қоры, жасанды интеллект жүйесінде, басқару және автоматтандырылған жобалар 
жүйесінде 
d)
 
Барлық жерде ғылымда, өндірісте, білім саласында, демалыста, көңіл көтеруде, Интернет 
e)
 
Банктерде, фирмаларда, зауыттарда 
56  Бірінші буын ЭЕМ-ның элементтік базасы 
a)
 
Электронды-вакуумды лампы 
b)
 
Транзистор 
c)
 
Интегралды схемалар 
d)
 
ҮИС және ӨҮИС 
e)
 
ӨҮИС 
57  Екінші буын ЭЕМ-ның элементтік базасы 
a)
 
Электронды-вакуумды лампы 
b)
 
Транзистор 
c)
 
Интегралды схемалар 
d)
 
ҮИС және ӨҮИС 
e)
 
ӨҮИС 
58  Үшінші буын ЭЕМ-ның элементтік базасы 
a)
 
Электронды-вакуумды лампы 
b)
 
Транзистор 
c)
 
Интегралды схемалар 
d)
 
ҮИС және ӨҮИС 
e)
 
ӨҮИС 
59  Төртінші буын ЭЕМ-ның элементтік базасы 
a)
 
Электронды-вакуумды лампы 
b)
 
Транзистор 
c)
 
Интегралды схемалар 
d)
 
ҮИС және ӨҮИС 
e)
 
ӨҮИС 
60 Төртінші буын ЭЕМ 
a)
 
Mark I, ENIAC, БЭСМ, Урал 
b)
 
М-220, Мир, БЭСМ-4, Урал-11, ІВМ-7094 
c)
 
PDP-11, IBM/360, CDC 6600, БЭМС-6б Минск-32 

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 101 
 
d)
 
IBM PC, Macintosh, Cray, ЭЛЬБРУС 
e)
 
PDP-11, IBM/360, ІВМ-7094 
61 Үшінші буын ЭЕМ 
a)
 
Mark I, ENIAC, БЭСМ, Урал 
b)
 
М-220, Мир, БЭСМ-4, Урал-11, ІВМ-7094 
c)
 
PDP-11, IBM/360, CDC 6600, БЭМС-6б Минск-32 
d)
 
IBM PC, Macintosh, Cray, ЭЛЬБРУС 
e)
 
PDP-11, IBM/360, ІВМ-7094 
62 Екінші буын ЭЕМ 
a)
 
Mark I, ENIAC, БЭСМ, Урал 
b)
 
М-220, Мир, БЭСМ-4, Урал-11, ІВМ-7094 
c)
 
PDP-11, IBM/360, CDC 6600, БЭМС-6б Минск-32 
d)
 
IBM PC, Macintosh, Cray, ЭЛЬБРУС 
e)
 
PDP-11, IBM/360, ІВМ-7094 
63 Бірінші буын ЭЕМ 
a)
 
Mark I, ENIAC, БЭСМ, Урал 
b)
 
М-220, Мир, БЭСМ-4, Урал-11, ІВМ-7094 
c)
 
PDP-11, IBM/360, CDC 6600, БЭМС-6б Минск-32 
d)
 
IBM PC, Macintosh, Cray, ЭЛЬБРУС 
e)
 
PDP-11, IBM/360, ІВМ-7094 
64  Бесінші буын ЭЕМ мақсаты қандай? 
a)
 
Олардың негізі сапасы жоғары интеллектуальды деңгейде болуы керек 
b)
 
Компьютерді құрастырудың жаңа принциптерін жасау 
c)
 
Арзан компьютерлерді жасау 
d)
 
Жоғары өнімді дербес компьютерлерді жасау 
e)
 
Бір интеллекті адам-машина ойлап табу 
65 Текстік режимде рұқсат етілген  экран мүмкіндігі ... санымен анықталады: 
a)
 
Символдар байтпен 
b)
 
Экран жолындағы символдармен 
c)
 
Тігінен және көлденеңінен пиксельдер саны 
d)
 
Экрандағы жолдар мен бағандар  
e)
 
Жолдар 
66 Дисплейдің жұмысы кезінде текстік режимде экранның бір позициясын ... алады 
a)
 
Бір пиксель 
b)
 
Бір символ 
c)
 
Бір сөз 
d)
 
8 пиксель 
e)
 
Бір жол 
67 Принтер – бұл ... 
a)
 
Сыртқы жады құрылғысы 
b)
 
Ақпаратты жазу құрылғысы 
c)
 
Енгізу құрылғысы 
d)
 
Ақпаратты шығару құрылғысы 
e)
 
ТЕҚ 
68 Бір функционалды белгілерге біріктірілген ақпаратты беру каналдарының тобы қалай аталады? 
a)
 
Ұяшық  
b)
 
Триггер 
c)
 
Шина 
d)
 
Регистр 
e)
 
Слоттар 
69 Тышқан – бұл... 
a)
 
Экрандағы курсорды басқару құрылғысы 
b)
 
Графикалық ақпаратты енгізу құрылғысы 

ПОӘК 042-18.39.1.113/01-2013 
10.09.2013 ж.  № 1 басылым  
107 беттің 102 
 
c)
 
Компьютерге қағаздағы ақпаратты енгізу құрылғысы 
d)
 
Курсорды ішінен басқаруға арналған құрылғы 
e)
 
Ақпаратты өшіру құрылғысы 
70 Мәліметтермен логикалық амалдар ... орындалады 
a)
 
ТЕҚ 
b)
 
ЖЖ 
c)
 
АЛҚ 
d)
 
ҚМДЖ 
e)
 
Жедел жады 
71 Аналық тақшаға перифериялық құрылғылар ... арқылы қосылады 
a)
 
Регистрлер  
b)
 
Контроллерлер  
c)
 
Шиналар 
d)
 
Слоттар 
e)
 
Триггерлер 
72  Боялған лента картриджі ... қолданылады 
a)
 
Матрицалық принтерлерде 
b)
 
Сия бүріккіш принтерлерде 
c)
 
Лазерлік принтерлерде 
d)
 
Стримерлерде  принтерлерде 
e)
 
Сканерде  
73 Бас тиектен өтетiн бiр айналым жазбаның оқуы, магниттi диск бет жағының бiр бөлiгi: 
a)
 
Жолдар 
b)
 
Сектор 
c)
 
Регистр 
d)
 
Каталог 
e)
 
Ұяшық 
74 Ашық архитектура принципі нені білдіреді: 
a)
 
Компьютер тұтас бөлінбейтін бөлікті құрылғы 
b)
 
Ескірген бөліктерін оңай ауыстыру мүмкіндігі 
c)
 
Компьютердің жаңа деталі бұрын қолданылған құрылғылармен сәйкесжұмыс істей алады 
d)
 
Компьютер жинақтауда бұл принцип қолданылмайды 
e)
 
Бір детальді айырбастау барлығын  айырбастауға әкеледі 
75 Жады мен процессор арасындағы ақпаратты алмастыруды қамтамасыз етеді 
a)
 
Триггер 
b)
 
Шина 
c)
 
Слоты 
d)
 
Регистр 
e)
 
Контроллер 
76 Сыртқы құрылғыларды басқаратын электронды сызбалар – бұл  
a)
 
Плоттер  
b)
 
Драйверлер 
c)
 
Контроллерлер 
d)
 
Сканерлер 
e)
 
Шифраторлар  
77  Дұрысын көрсет  
a)
 
Пернетақта – енгізу құрылғысы 
b)
 
Принтер – кодирока құрылғысы 
c)
 
Монитор - енгізу құрылғысы 
d)
 
CD-ROM - енгізу құрылғысы 
e)
 
Тышқан – шығару құрылғысы 
78 Процессор бұл ... 
a)
 
Қағазға ақпарат шығару құрылғысы 

жүктеу/скачать 2,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: