Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері



Pdf көрінісі
бет23/48
Дата21.02.2017
өлшемі5,54 Mb.
#4619
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   48

 
«ТЕХНОЛОГИЯ» САБАҒЫНДА ОҚЫТУДЫҢ МОДУЛЬДІК ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ 
АРҚЫЛЫ  ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІН АРТТЫРУ 
 
Изтилеуова А.Ш., Битемирова Ш.А., Қалабаева Қ.Р 
М.Әуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент, Қазақстан 
 
Резюме 
В статье расматривается развитие познавательных способностей школьников с применением 
модульных технологии обучения на уроках "Технология" 
 
Summary  
Developing cognitive flairs of schoolchildren with application module to technology of educating on lessons 
"Technology" 
 
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында Қазақстандағы 
білім беру жҥйесінің алдында тҧрған негізгі мәселелерге тоқталып ӛтті. Жолдаудың біздің алдымызға, 
яғни  білім  саласы  қызметкерлері  алдына  қойып  отырған  басты  міндеті  –  еліміздегі  білім  берудің 
ҧлттық  ҥлгісін  әлемдік  стандарттарға  сәйкестендіре  отырып,  білім  сапасын  арттыру.  Яғни  әркімнің 
жеке  қабілетін  ескере  отырып,  оның  білімге  деген  қажеттілігін  қанағаттандыру,  қоғамның  әрбір 
мҥшесінің толыққанды білім алу ҥшін тең дәрежеде жағдай туғызу[1]. 
Сондықтан  қазіргі  жаңа  формация  ҧстазы  әлемдік  стандарттар  деңгейінде  сапалы  білім  беру 
қызметін жолға қоюға тиісті. Ол ҥшін ӛзіміздің шығармашылық әлеуетімізді дамытатын тҧжырымдама 
жасап, кӛп зерттеп, зерделеп, іздену керекпіз. Яғни біреуден талап ету ҥшін, біріншіден ӛзімізге талап 
қоя білу керекпіз. «Тал бесіктен – жер бесікке дейін» деген біздің ҧлттық философиямыздың астарында 
ҥлкен  мән-мағына,  терең  ой  жатыр.  Ӛзі  игерген,  ӛз  бойында  қалыптасқан  қасиеттерді  ғана  ҧстаз 
шәкіртіне дарыта алады. 
Жаңа  технологиялар  білім  беру  мен  тәрбие  жҥйесін  бірдей  қамтуымен  ерекшеленеді.  М.М 
Жанпейсованың  «Модульдік  оқыту  технологиясын»  технология  сабағында  қолдануға  болады.  Себебі 
аталмыш  технология  әдістері    оқушы  санасына  білімді  жҥйелі  тҥрде  меңгеруіне  және  қабілет 
деңгейлерін  дамытуда  ӛз  бетімен  жҧмыс  істеуге,  қорытындылар  жасауға,  ӛзін-ӛзі,  ӛзгені  де  бағалай 
білуге ҥйретеді[2]. 
Модульдік  технологиялардың  ерекшелігі:  тек  білімді  меңгерту  емес,  оқушының  танымдық 
қабілетін  және  танымдық  процестерді  жадының  алуан  тҥрлерін  есту,  кӛру,  қимыл  ойлауды,  ынтаны 
қабылдау қабілетін дамытып, оны бекіту, шығармашылық деңгейін арттыру. 
Сабақтың қызықты, сапалы ӛтуі тікелей мҧғалімнің шеберлігіне байланысты болады. Осы орайда 
белгілі  ғалым  Ахмет Байтҧрсынҧлы  «Шеберліктің  белгісі  –  тҥрлі  әдісті  болу»,  -  деген  ӛткен  ғасырда 
айтылған  сӛздері  ойға оралады. Бір  сабақтың  әр  кезеңдері  тҥрлі  әдістері  орнымен  пайдалану  арқылы 
кӛп нәтижеге жетуге болады. 
М.Жанпейісованың  «Модульдік  оқыту  технологиясының»  маңызы  ерекше  екені  мәлім.  Себебі 
аталмыш  технология әдістері  оқушыларды  ӛз  бетімен  жҧмыс істеуге,  қорытындылар  жасауға,  жҥйелі 
білім алуға жетелейді, ӛзін-ӛзі, ӛзгені де бағалай білуге ҥйретеді. Тиімді белгілерінің бірі – оқушының 
оқу белсенділігі. Бҧл технологияның бір ерекшелігі сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға 
шығармашылық  жҧмысты ҧсынуға болады [2]. 
Оқушының  оқу  және  танымдық  әрекеттерінің   белсенділігін  арттыру  –  ең  негізгі  әдістемелік 
мәселе.  Модуль  арқылы  оқыту  мәселені  шешуге  мҥмкіндік  беретін  тиімді  жолы  болып  табылады. 
Модуль арқылы оқыту технологиясының ӛзіндік ерекшеліктері қағидалары, белгілері бар. 
Психолог Зигмунд  Фрейдтің  пайымдауынша:  тҧлғалық  белсенділік  –  биологиялық  табиғи кҥш. 
Тҧлғаның 
белсенділігінің 
кӛзі 
– 
оның 
қажеттіліктері. 
Тҧлғаның 
белсенділігі 
қажеттіліктерінқанағаттандырған  кезде  байқалады.  Жағдаятты  белсенділік  шығармашылық  және 
танымдық  әрекеттерден  кӛрініс  табады.  Іздену  белсенділігі  деп  –  оқу-тәрбие  процесінде  оқушының 
танымдық  қызығушылығынан  туындаған  ҥнемі  ынталанумен  жҥзеге  асатын  қарқындыәрекетін 
айтамыз.  Оқушылардың  танымдық  белсенділігі  –  оқуға  қажетті  білім  мен  дағдыны  меңгеру  және 
оларды  ӛмірде,  практикада  пайдалана  білуге,  ҥйренуге  оқушының  атқаратын  саналы  іс-әрекеті. 
Оқушылардың  әр  тҥрлі  ӛзіндік  жҧмыстары  негізінде  сабақтың  нәтижесін  және  таным  қабілеттерінің 
белсенділігін арттыруға болады. «Баланы оқытудың мақсаты – оны әрі қарай мҧғалімнің кӛмегінсіз-ақ 
дамуға қабілетті ету». (Э.Хаббард.) 
Оқыту ҥрдісінде оқушылардың таным белсенділігін арттыру принципін жҥзеге асыруды мақсат 
еткен мҧғалім алдымен балалардың танымдық дербестігін тудыратын факторларды анықтап алған жӛн. 

135 
 
Ондай  факторлар  В.С.Ильиннің,  В.А.Онищуктің  зерттеулерінде  айтылған.  Аталған  авторлардың 
еңбектерінде  –  оқушының  пәнге  деген  қызығушылығын  ояту  мәселесіне  кӛп  кӛңіл  бӛлінеді. Бҧдан 
шығатын  қорытынды  мҧғалім  алдына  қойған  мақсатына  жету  ҥшін  оқушылардың  танымдық 
белсенділігін  арттыруға,  қызығушылығын  оятуға  септігін  тигізетін  жаңа  технологияларды 
аппробациядан  ӛткізіп,  тиімдісін  қолдану. «Ғылым-білімді  әуел  бастан  бала  ӛзі  іздеп  таппайды. 
Басында зорлықпенен  яқи  алдауменен  ҥйір  қылу  керек, ҥйрене  келе  ӛзі ізденгендей  болғанша»  деген 
данышпан Абайдың сӛзі бар.  
Модульдік  оқыту  технологиясын  сәндік  қолданбалы  ӛнер  бҧйымдарына  ҥйрету  кезінде 
оқушылар  әртҥрлі  проблемаларды  талдайды,  оның  шешу  жолдарын  іздестіреді.  Мҧндай  сабақтар 
оқушылардың  логикалық  ойлау  қабілетін  дамытады,  пәнге  қызығуын  арттырады,  ӛмірде  кездесетін 
тҥрлі қиындықтарды жеңуге тәрбиелейді. Қолӛнер бҧйымдарымен жҧмыс кезінде шығармашылықпен, 
мҥмкіндігіне  қарай    станоктардың  қҧрылысына  қарай  жіптерді  ӛткізу  тәсілдерін,  жіптердің  қасиетіне 
қарай  тоқуда  пайдалану  мҥмкіндігін  тудыру  болса,  жаңа  материалмен  жҧмыс  істеген  кезде  ӛз  ойын 
сызба  немесе  сурет,  тірек  конспектілері  арқылы  жеткізуіне,  жаңа  тақырыпты  бекіту  кезеңінде 
тапсырмаларды ӛздік жҧмыстар беру сәндік қолданбалы ӛнер жҧмыстарын сызбаларды орындау тоқу, 
ӛру, қырқу тҥрінде беруге болады.  
Бҧл  тапсырмалар  оқушылардың  танымдық  белсенділігін,  оның  ойлау,  есте  сақтау,  елестету, 
қабылдау  қабілеттерін,  жадысы  мен  зейінін  дамытып,  қызығушылығын  арттырады.  Сабақ 
формаларының  ӛзгертіп  отырып,  әсіресе  топтық  формалар  оқушылар  арасында  қарым-қатынастың 
нығаюына  ықпалын  тигізеді.  Оқушы  тапсырманы  ӛзінің  орындау  мҥмкіндігіне  қарай  таңдап  алуға 
ерікті, оның ӛз кҥшін, шама-шарқын бағалай білуге, ӛзін қауіпсіз сезінуіне, қиындыққа дайын болуға 
және оны жеңуге тырысуына жетелеймін. 
Модульдік оқыту технологиясының негізі – модуль. Осы технологияны басшылыққа ала отырып
бағдарламада  берілген  тақырыптарды  логикалық  бір  жҥйеге  келтіріп,  модульдерге  бӛледі.  Бҧл 
модульдік оқытудың негізгі идеясы – жаңғырту. Оның мазмҧны: 
1. оқытудың жалпы мақсатын қою; 
2. жалпы қҧрылған мақсатты нақтыландыруға кӛшу; 
3. оқушылардың білім деңгейін алдын-ала бағалау; 
4. оқу әрекеттерінің жиынтығы; 
5. нәтижені бағалау 
 Оқушыларды  оқу  мақсатымен  модульмен  таныстырылады.  Оқушылар:  оқу  мақсатын,  ӛзіне 
қойылатын  талапты,  жҧмыстың  тақырыптарын,  модульдің  мазмҧнын,  жҧмыс-ҥрдісін,  нәтижесінің 
бағаланып және тҥзетіліп отыратынын біледі. 
 Әрбір  оқу  модуліндегі  сабақ  санының  ауытқуы  тақырыпқа  байланысты  бестен  тоғызға  дейін 
тиімді, себебі тапсырманың молаюы аз мӛлшермен беріліп қайта-қайта жаңартылып, ӛз пікірін ортаға 
сала алатындай болуы керек [3]. 
Педагогика  және  психология  ғалымдарының  жетістіктерін  басшылыққа  ала  отырып, 
оқушылардың  қабылдау  деңгейлері  мен  қабілеттеріне  қарай  ҧйымдастырылады.  М.  Жанпейісованың 
сӛйлесу  бӛлімін  қҧру  қағидаларына  сҥйене  отырып,  жеке  тҧлғаны  дамытатын кез-келген  әрекет  емес 
орындау  әрекеті  екенін  ескере  отырып,  оқушының  танымдық  қызметпен  айналысуына,  ақыл-ой 
жҧмысына  қанағаттануына  жағдай  жасалады.    Міндетті  тҥрде,  сабақ  барысында,  оқушының  іс-
әрекетінің  тӛрт  тҥрін:  тыңдау,  оқу,  жазу  және  әңгімелесу  қолданылады.  Модульдердің   нәтижелі 
болуын  кӛздеп,  сӛйлесу  сабағының  тҥрін  ӛзгерте  отырып,  әртҥрлі  белсенді  формаларды  пайдалану 
арқылы іске асыруға болады. Олар: топтық, жҧптық, жеке топтық, ҧжымдық. 
Оқудың  басты  ерекшелігі  –  оқушылардың  қарым-қатынасы  арқылы  ойлау  қабілетін  дамыту, 
тҧлғаның дамуына жағдай жасау. 
Оқушы  +  оқушымен  +  топпен  +  ҧжыммен  +  мҧғаліммен  қатынаста  болуына  жағдай  тудыру. 
Сӛйлесу  сабағы  ҥстінде  тапсырманың  жеңілдігімен  кҥрделіге  қарай  бірнеше  іс-әрекет  формалары 
ауысып  отырады.  Мысалы:  сабақтың  басында  сабақы  тҥсіндіру,  сҧрақ  –жауап  жҧмысы  жҥргізгенде 
жҧптық немесе бекіту кезінде топтық форманы немесе жеке топтық жҧмыстар  қолданылады.Сӛйлесу 
сабағы  оқушыларды  тек  қана  технология  сабағында  жҧмысты  талдауға    ҥйретіп  қоймайды,  оларды 
ойлау, талдау, сараптау және қорытындылау қабілеттерін жетілдіреді. 
Технология  пәнінің  тҥпкі  мақсаты  –қолӛнер  бҧйымдарын    меңгерту,  оқушыны  ӛз  ойын  айқын, 
тҥсінікті жеткізуге ҥйрету, шығармашылық қабілеті дамыған дара тҧлғаның дамуына мҥмкіндік жасау. 
Бҧл мақсат модульдік оқыту технологиясын қолдану арқылы тиімді жҥзеге асады. 
   Модульдік оқыту  технологиясының міндетті шарттарының бірі – оқытуды ойын тҥрінде және 
тҥрлі  белсенді  оқыту  формалары  арқылы  ҧйымдастыру.    Бҥгінгі  таңда  ойын  оқыту  ҥрдісінің  тиімді 
тәсілдерінің  бірі  деп  есептеледі.  Ол  сабақта  сәндік қолданбалы  ӛнер  туындыларын  меңгеруге  жағдай 

136 
 
қҧруға әсер етеді, оқушыларды оқу ҥрдісіне белсенді қатысуға еріксіз тартады, ынталандырады, пәнге 
деген қызығушылығын тудырады. 
  Модульдік  оқыту    жҥйесінде    іскерлік  ойын  арқылы  оқытудың  да  маңызы  аса  зор.  Оқушылар 
әртҥрлі  проблемаларды  талдайды,  оның  шешу  жолдарын  іздестіреді.  Мҧндай  сабақтар  оқушылардың 
логикалық  ойлау  қабілетін  дамытады,  пәнге  қызығуын  арттырады,  ӛмірде  кездесетін  тҥрлі 
қиындықтарды жеңуге тәрбиелейді.
 
  Ойын   –  оқу  ҥрдісіндегі  оқытудың  әрі  формасы,  әрі  әдісі  ретінде  дербес  дидактикалық 
категория.  Сонымен  бірге  ойынды  мҧғалім  мен  оқушылардың  бірлескен  оқу  әрекетінің  ӛзара 
байланысты технологиясы ретінде қолдануға болады, технология сабағында ойын формаларын еңгізу 
барысында интерактивті тақтаны да қолданудың маңызы ӛте зор. 5-9 сынып оқушыларын оқу-тәрбие 
ҥрдісінде  біртіндеп  ойын  әрекетінен  оқу  әрекетін  орындауға  бейімделу  тиімді.  Ол  сабақ  барысында 
пайдаланылатын дидактикалық ойындар арқылы жҥзеге асады.  
       Сабақ  тиімділігін  арттыруда  ойын  элементтерін  қолдану  белсенділігін  арттырып,  оларды 
ынталандырады, теориялық білімдерін практикада қолдануға ҥйретеді. Ойын элементтерін сабақта екі 
тҥрлі  мақсатта  пайдаланауғатболады.  Біріншісі  –  сабаққа  қызығушылығын  арттыру,  шығармашылық 
қабілетін дамыту, екіншісі – оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, тапқырлыққа баулу. 
     Дидактикалық   ойындар  -  балалардың  білімдерін  арттырудың  қҧралы.  Сабақта  ойындарды 
қолданудың  тҥрлі  жолдары  бар.   Дидактикалық  ойындар  арнайы  мақсатты  кӛздейді  және  нақты 
міндетті шешеді. 5-9 сыныптарда тӛмендегідей ойын тҥрлерін қолдануға болады. 
Әр  модульді  аяқтаған  соң,  материалдың  меңгерілу  дәрежесі  мен  бақылау  сынақтары  алынып, 
оқушылардың  іскерлік  қарым-қатынас  білімін  қолдану  деңгейі  анықталып  отырады.  Модульдік 
технологиямен оқыту барысында іскерлік қарым-қатынас,  оқытудың тҥрлі жолдары, әдістері, тәсілдері 
қарастырылады.  Сабақ  барысында  мҧғалім  шебер  қойылған,  ізденіске  бағыттайтын  сҧрақтар  арқылы 
оқушыны  жетелейді,  ойландырады,  іздендіреді.  Сондықтан    модульдік  технология  бойынша  іскерлік 
қарым-қатынасқа негізделіп ӛткізілген тәжірибелік сабақтар – оқу мен тәрбие жҧмысын жақсартудың 
тиімді  жолы.  Тәжірибе  кезіндегі  бағалаудың  мақсаты  –  тәрбие  беру,  білімді  есепке  алу,  оқу 
белсенділігін арттыру. Бағалау – ӛлшем. Баға – оқушы білімінің кӛрсеткіші. Модульдік технологияның 
ӛзіндік  ерекшелігі  оқушының  білімін  бағалау  кезінде  оның  зердесі,  ынтасы,  қабілеті,  іскерлігі 
ескеріліп,      кемшілігінен  гӛрі  жетістігіне  баса  кӛңіл  бӛлінеді  Модульдік  технология  мҧғалімнің 
алдында тҧрған кӛптеген мәселелерді шешуге кӛмектеседі: 
- жалпы білім сапасын жоғарылату; 
- сабақтың тиімділігін жоғарылату; 
- дарынды оқушылармен жҧмыс жҥйесін жасау; 
- оқушылардың мақсаттарына  жету жолындағы жетістіктерін есепке алу жҥйесін жасау; 
- жеке тҧлғаның ӛзін-ӛзі реттеуі, ӛзін-ӛзі тәрбиелеуі, ӛзін-ӛзі дамытуы. 
Модульдік  технология  алға  қойған  мақсатқа  оқушылармен  бірлесе  отырып  проблемаларды 
шешуге мҥмкіндік береді. 
Жас ҧрпақты білімді ӛз бетінше меңгеруге, ойлау, есте сақтау, ауызша және жазбаша дамытуға 
дағдыландыруда модульдік технологияны оқытудың маңызы зор. 
Қорыта  келе,  оқушының  қҧзырлылығы  модульдік  оқыту  технологиясы  арқылы  дамиды.  Оның 
ішінде  мәтінмен  жҧмыс  арқылы  танымдылық  қабілеттері,  танымдық  процестері  дамып, 
шығармашылық қабілеті молаяды, оқытуда жағымды әрекет қалыптасады. Ҧстаздың басты мақсаты – 
шәкіртінің ӛзінен де білімі терең, дәрежесінің биік болуы. Сол кезде ғана қоғамда алға жылжу ҥрдісі 
жҥреді. 
 
Әдебиеттер 
1.
 
Н.Ә. Назарбаев «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан » (Ел президентінің халыққа жолдауы) 2007 ж. 
2.
 
Жанпейсова М.М. Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту қҧралы ретінде. –Алматы: 
Ғылым,2002.–16–17 б. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

137 
 
«САЛАУАТТЫ  ӚМІР  САЛТЫН   ҚАЛЫПТАСТАРУДЫҢ  ЖОЛДАРЫ» 
 
Иристаева  Динора   Батиржанқызы 
№10  Қарабҧлақ  орта  мектебі, Сайрам  ауданы   
 
Ауырып ем ізденгенше, 
Ауырмаудың жолын ізде
Айтылған сәтте кӛңілімізге қонады, қҧлағымызға жағады. Келісеміз.  Сонсоң ӛзіміз ауа жайылып 
жҥре береміз. Сӛйтіп кҥндердің кҥнінде бір арылмас дертке шалдығып санымызды соғамыз. ―Жалған – 
ай!‖ деп кӛкірегіміз қарс айырылып, ӛмірден тҥңіле бастаймыз. 
Тәннен  жан  артық  еді,  -  дейді  Абай  атамыз  -  тәнді  жанға  бас  ҧрғызса  керек  еді.  Жоқ  біз  олай 
қылмады, ҧзақтай шулап, қарғадай барқылдадық. Жан бізді жас кҥнімізде билеп жҥрген еді. Ержеткен 
соң, кҥш енген соң, оған билетпедік, жанды тәнге бас ҧрғыздық, ешнәрсеге кӛңілмен қарамадық, кӛңіл 
айтып тҧрса сенбедік. Кӛзбен кӛрген нәрсенің де сыртын кӛргеннен-ақ тойдық…‖ 
Тәннен  жан  артық.  Бірінші  байлық  –  денсаулық  дейміз.  Бірақ  осы  сӛздің  салмағын,  жҥктер 
жауапкершілігін  кӛбіне  сезбейтін  де,  мойындамайтын  да  сыңайлымыз.  ан  артық…  Билік  жанда  ғой. 
Бірақ ғҧмырымыз аз ба, кӛп пе… кеше, бҥгін, шамасы ертең де билік жанда емес тәнде Пендешіліктен 
тәнді тоғайтып, сӛйтіп аурулар қатарын молайтып жҥрген жай бар. Тым болмаса, жан мен тән бірлігін, 
ара  қатынасындағы  бірлікті  неге  сақтамасқа?  Біреу  ҥшін  емес,  ӛзің  ҥшін,  отбасың,  ӛзіңсіз  толайым 
болмайтын кӛкірегің ҥшін. 
Денсаулық  -  тән,  рухани  және  әлеуметтік  игіліктің  жиынтығы.  Денені  ҥнемі  ширықтыру, 
шынықтыру,  сананың  сапа  деңгейін  кӛтеру,  интеллект  ӛрісін  биіктету,  рухыңды  шыңдау  -  бәрі  де 
денсаулыққа қызмет етеді десек қателеспейміз. 
Қазіргі  уақыттағы  әлеуметтік  -  экономикалық  жағдай,  тіршілік  деңгейінің  қҧлдырауы  және 
экологиялық  қолайсыздық  Қазақстан  Республикасының  бҥкіл  халқының,  әсіресе,  ӛскелең  ҧрпақтың 
денсаулығына кері әсерін тигізуде. 
Ел  Президентінің  ―Қазақстан  -  2030‖  жолдамасындағы  ҧзақ  мерзімді  басымдықтың  бірі  – 
―Қазақстан  азаматтарының  денсаулығы,  білімі  мән  әл  ауқаты‖  тармағында,―…азамат-тарымыздың  ӛз 
ӛмірінің  аяғына  дейін  сай  болуы  және  оларды  қоршаған  табиғи  ортаның  таза  болуы  ҥшін‖ 
азаматтарымызды салауатты ӛмір салтына әзірлеу қажеттігі кӛрсетілген. Бҥгінгі таңда ӛз тәуелсіздігін 
алған  егеменді  еліміз  осы  бағытта  Қазақстан  мектептеріне  жан-жақты  дамыған,  денсаулығы  мықты, 
салауатты ӛмір салтын мҧрат тҧтқан дара тҧлғаларды тәрбиелеу басты талап етіп қойылған. 
Қазіргі    кезеңде    жастар    арасында    спиртті    ішімдіктерге,    темекі  тарту,  нашақорлыққа 
әуестенҥшілік, қызығҧшы лық басым.  Бҧл  жаман  әрекеттерден  әр  бір  саналы  жас  бойын  аулақ 
салғаны жӛн.  
Денсаулық      мәселесі,    салауатты    ӛмір жайлы    қашанда    адамзат   баласын   тол-ғатып   келеді.  
Қазақ  халқы  «Тазалық  саулық  негізі,  саулық- байлық  негізі»  деп  бекер    айтпаған.  Сондықтан   
денсаулық   мәселесіне  кӛңіл  бӛліп,   жас ҧр-пақтың  бойына  тазалық  пен  сергектікті   орнықтыруға  
тырысқан. 
Ӛркениетті    елдерде    азматтардың    басты    ҧстанымы:    «Ақшаны    екі  нәрсеге    ая-май    салуға 
болады:   бірі-денсаулық,    екіншісі – білім!». Білім  -кҥш,ақыл ойдың дамуы,   ойлау  қабілеті.   Білімді    
қолдана   білу    ӛнер.   Оқыған  адам   қоғамда   бағаланады.       
Ал,  денсаулық  -  ӛмірдің   негізі.  Денің  сау  болмаса  ешкімге   керегің  жоқ. Қазір   біздің   
қоғамымызға   білімді,  дені  сау   азаматтар   қажет.  Денсаулықтық  қадірін,  әдетте   адам  аурығанда   
ғана  білетіні    ӛкінішт-ақ.  Денсаулықтың  мықты  болуы   адамның   ӛзіне   байланысты.   Дегенмен,  
оған  қоршаған  орта-ның,    ауаның,  ішкен – жеген   тамақтың,  су  қҧрамының   лас    болуы   да  
айтарлықтай     ықпал  етеді.                    
 «Ессіз  білмес  естінің   қасиетін. 
Сау    білмейді    аурудың    қасыретін  »    дейді   дана    халқымыз.    Денеміздің    сау-лығы      ӛзімізге   
байланысты    болады.    Ӛткені    адам    ӛз    денсаулығын        кҥту    тиіс.                                                                                                                                                                          
Салауатты  ӛмір  салтына  денешынықтыру,  спорт,  дене  тәрбиесі,  туризм,        халықаралық  туризм, 
табиғатқа серуен, таза ауада жҥру жатады.  
Кешкі тамақтан соң, таза ауада бір-екі сағат серуен қҧрып, ҧйықтаудың пайдасы зор. Ҧйқы 7-8 
сағаттан  кем  болмауы  тиіс.  Әр  адам  жыл  сайын  бір  рет  еңбек  демалысын  тиімді  пайдаланғаны  жӛн. 
Барлық  кезде  тамақты  жаңадан  дайындап  ішкен  дҧрыс.  Алланың  табиғатты  адам  ҥшін  жаратқанын 
және  парыз  еткенін,  тіршілігінде  қажетіне  дҧрыс  пайдалануды,  денсаулығына  зиян  келмейтіндей 
жағдайда  болуын  қадағалауды  салауатты  ӛмір  салты  деп  ҧғамызру    адамның      қиналып    жатқанын.                                                                                                                                            
Сӛз соңында қайра айтарымыз, халық денсаулығы тек медицина қызметкерлерінің кәсіби  тірлігі ғана 
емес,  бҥкіл  қоғамның  тҧтас  денсаулық  сақтауға  және  нығайтуға  арналған  ҥйлескен  іс-қимыл 

138 
 
әрекеттерінің жемісі екенін баршамыз да ҧғынуға тиіспіз. Сонда ғана қоршаған ортаны сақтай отырып, 
таза  су  ішіп,  дҧрыс  тамақтанып,  иманды  және  салауатты  ӛмір  салттарын  тҧрақты  қалыптастырсақ 
болашақтың жарқын кепілі болмақ. 
―Денсаулық   ауадан    аумайды,   барында   кім  оны  аңдайды ‖  дегендей  ді-німздің   саулығына  
ертеден  бастап  кӛңіл  бӛлгеніміз   жӛн. 
 
Әдебиеттер 
1.
 
Р.  Алимқулова     Алмата «Атамҧра» 2005. 
2.
 
Р.  Сатимбеков     Алмата «Атамҧра» 2005. 
3.
 
Т.  А. Жумақова    Алмата  « Білім»     2004. 
4.
 
М. Б. Махамбетова  Алмата «Жазҧшы» 2004. 
 
 
 
УДК 373.1.02:372.8  
 
РАЗВИТИЕ ВЫЧИСЛИТЕЛЬНЫХ НАВЫКОВ У МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ НА УРОКАХ 
МАТЕМАТИКИ. 
 
Исаметова М. 
Общеобразовательная средняя школа № 92, с. Сайрам, Южно-Казахстанская обл., Казахстан 
 
Түйін 
Есептеуіш технологияларды  дамыту барысында   оқушыларды  тәрбиелеу және есептеу  құралын игерту,  
жоғары  дәрежеде  қабылдауға  үйрету. Операциялық жүйелерді  орындау  барысында бақылау жасау-  
орындап жатқан  операцияларды  қадағадау. 
 
Summary 
To development of  calculation technology with a good behavior of children and   skills of higher acceptable. 
Written by operation systems of children must be controlled – and his feature operation  to be controller. 
 
План: 
1.
 
Введение. 
2.
 
Вычислительный навык – это высокая степень овладения вычислительными приѐмами. 
3.
 
Развитие вычислительных навыков у младших школьников. 
4.
 
Литература. 
 
1.
 
Введение. 
Станет  ли  кто  в  наше  время  отрицать  настоятельную  необходимость  самого  широкого 
распространения и популяризация математических знаний? Первоначальные математические познания 
должны  входить  с  самых  ранних  лет  в  наше  образование  и  воспитание.  Само  собой  разумеется  при 
этом,  что  умственную  самодеятельность,  сообразительность  и  «смекалку»  нельзя  ни  «вдолбить»,  ни 
«вложить»  ни  в  чью  голову.  Результаты  надежны  лишь  тогда,  когда  введение  в  область 
математических знаний совершается в легкой и приятной форме, на предметах и примерах обыденной 
и повседневной обстановки, подобранных с надлежащим остроумием и занимательностью. 
В качестве доказательства огромной роли математики в жизни человека хочу привести в пример 
высказывания великих людей. 
«Тот,  кто  не  знает  математики,  не  может  узнать  никакой  другой  науки  и  даже  не  может 
обнаружить своего невежества». Роджер Бэкон. 
«В математике красота играет громадную роль». Н. Г. Чеботарѐв. 
 «… Математические сведения могут применяться  умело и с пользой только в том случае, если 
они  усвоены  творчески,  так,  что  учащийся  видит  сам,  как  можно  было  бы  прийти  к  ним 
самостоятельно». А. Н. Колмогоров 
«Изучите азы науки, прежде чем взойти на еѐ вершины. Никогда не беритесь за последующее, не 
усвоив предыдущее». И. П. Павлов 
«Когда ребята поймут связь математики с другими отраслями знаний, математика оживѐт, будет 
увлекать, из трудного предмета превратится в отрасль знания». Крупская 
«Сближение  теории  с  практикой  даѐт  самые  благотворные  результаты,  и  не  одна  только 
практика от этого выигрывает» П. Л. Чебышев 
 «Искра знания возгорается в том, кто достигает понимания собственными силами» Бхаскары 

139 
 
 «Ни  один  человек  ещѐ  не  научился  думать,  читая  в  готовом  виде  записанные  мысли  другого 
человека. Научиться думать можно, лишь размышляя самостоятельно» Михай Эминеску 
 «Тот, кто хоть раз пережил радость творческого свершения, не пожалеет никаких усилий, чтобы 
пережить  еѐ  снова.  Никакие  трудности  не  остановят  его.  Его  стремление,  старание  и  упорство  в 
преодолении препятствий будут возрастать с каждым новым успехом» А. Я. Хинчин 
«Увлекающийся  практикой  без  науки  –  словно  кормчий,  входящий  на  корабль  без  руля  или 
компаса:  он  никогда  не  уверен,  куда  плывѐт.  Всегда  практика  должна  быть  воздвигнута  на  хорошей 
теории. Наука – полководец, а практика - солдаты» Леонардо да Винчи 
 «Что  неясно  представляет  то  неясно  и  выскажешь  неточность  и  запутанность  выражений 
свидетельствует о запутанности мыслей» Н. Г. Чернышевский 
 «Очевидно, наступит и такое время, когда в этом вопросе будет выяснено многое и никогда всѐ» 
Кузнецов 
 
2.
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   48




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет