Биосфера Жердің тіршілік қабаты: Биосфера Биосфера



Pdf көрінісі
бет3/3
Дата11.11.2022
өлшемі432,77 Kb.
#49297
1   2   3
Байланысты:
Биосфера

 
Географиялық қабық –Литосфераның жоғарғы бөлігі, атмосфераның төмеңгі бөлігі, гидросфера мен 
биосфераның өзара күрделі байланысы мен әрекеттесуінің нәтижесі  
Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешендері: материктер мен мұхиттар  
Антропогендік табиғат кешендері: егістік, бау-бақша, саябақтар, қалалар,бөгендер, каналдар, т.б.
Географиялық қабықтың заңдылықтары: 
1. Географиялық қабықтың тұтастығы: жер қабықтарын құрайтын табиғат компоненттерінің 
өзара байланысы мен тәуелділігі  
Табиғат  компоненттері: геологиялық жыныстар - жер бедері - климаттық жағдайлар - су - 
топырақ - өсімдік - жануарлар дүниесі 
2. Зат пен энергия айналымы – географиялық қабықтың аса маңызды заңдылықтарның бірі 
болып табылады (су айналымы, ауа айналымы, жер қыртысындағы зат айналымы 
Зат айналымы: Биосфера - шөгінді жыныстар - метаморфты жыныстар - магма 
Биологиялық айналымдағы   күрделі үдеріс: Хемосинтез
3. Географиялық қабықтағы ырғақтылық – табиғат құбылыстарының уақыт ішінде 
қайталанып отыруы (күн мен түннің ауысуы, жыл мезгілдері, толысу және қайту, т.б.)  
Ырғақтылық екіге бөлінеді 
1. мезгілдік (тәулік, жыл): күн мен түннің ауысуы, толысу мен қайту, жергілікті желдердің 
өзгеруі, жыл мезгілдерінің ауысуы 
2. циклдік: (әр 11 жыл сайын): жерсілкінулер мен жанартаулардың атқылауы, климаттың 
суынуы мен жылынуы, қуаңшылық, су тасқыныдары  
4. Географиялық зоналылық: ендік зоналылық – табиғат зоналарының экватордан полюстерге 
қарай ендік бағытта өзгеруі, биіктік белдеулік – таулардағы табиғат зоналарының биіктік 
бойынша өзгеруі 
азоналық белдеу: Жердің кейбір бөліктерінде ылғалдың таралуына байланысты зоналық емес, 
меридиандық сипат алады. Мысалы: Ұлы жазық, Аустралия шығысы 
Географиялық зоналық заңдылықты, ландшафт ұғымын негіздеген ғалым: В.Докучаев 
 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет