тығыздағыш санын өзгерту болып табы- лады.
Бұл жағдайда белдік кернеуі генератордың кейбір бұрыштары арқылы жасалады, ол бекі-
тетін болтты айналады. Белгіленген позицияда генератор гидравликалық болтпен бекітіледі.
Кейбір қозғалтқыштар үшін белдік кернеуі арнайы шиеленіс ролигімен немесе композици-
ялық жетек шнурының бүйір қабырғалары арасындағы реттелетін тіректердің санын өзгер-
ту арқылы бақыланады. ЯМЗ-дың дизельді қозғалтқыштарында желдеткіштің берілісі бар.
Қозғалтқыштың қуатын жоғалтуды желдеткіштің жетегіне дейін азайту және салқында-
ту жүйесінің жұмысын жақсарту үшін жиі автоматты ажыратқышпен ажыратылған желдет-
кіштерді пайдаланыңыз. Бұл жағдайда электр қозғалтқышының жетекші корпусында элек-
тромагниттік ілінісу электромагнит корпусынан (0,5 мм) немесе гидравликалық ілінісінен
тұратын, арнайы жоғары тұтқыр сұйықтықты қолдануға негізделген орамалы және жылжы-
малы арматурадан тұратын корпустен тұрады.
Термостат
Термостат, жоғары құбырда орналасып, сұйықтық айналымын радиатор арқылы реттеп,
оның керек температурасын ұстап тұрады. Сондай- ақ термостат, сұйықтықтың тез жылуын
жылдамдатады. Қозғалтқыштардың ең тиімді жұмыс істеуі үшін , сұйықтық температурасы
85...90 °С болуы тиіс.
Термостат қозғалтқыштардың көйлегінің жоғары құбырында орналасқан клапан. Қазір-
гі уақытта термостат көбіне мыс ұнтағына және цезерит қоспасынан тұратын қатты толты-
рғыш, қалың қабатты мыс болонға көшіріліп, резеңке мембранамен жабылады.
Сұйықтықты 69...72 °С дейін жылытқанда, белсенді масса балқып және кеңейтіліп, мем-
брананы жоғарыға итереді. Осы кезде мембрана буферге әсер етіп, клапанды ашады. Тем-
пература 83...85 °С жеткенде клапан түгел ашылып, салқындатқыш сұйықтықтың радиатор
арқылы үлкен айналым жасай бастайды. Салқындаған кезде белсенді масса қатайып,көлем
азайып, мембрана төмен түсіп, клапан пружина әсерімен жабылады. Осы сұйықтық радиа-
торға кірмей,кіші айналым жасай бастайды. Термостат бұзылған жағдайда өңдеуге келмей-
ді,тек ауыстыру қажет болады.
Сынақ сұрақтары
1. Қозғалтқыштың салқындату жүйесі не үшін керек?
2. Қозғалтқыштың қандай салқындату түрлерін білесіз?
3. Қозғалтқыштың салқындату жүйесіне қандай агрегаттар кіреді?
4. Қозғалтқыштың салқындату жүйесі қалай жұмыс істейді?
Достарыңызбен бөлісу: