Адам физиологиясы
- сурет . Н е й р о н н ъ ш ж о б а л а н ы с
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 -5 - әр т ү р л і қ абаттагы қ озды р ы л ган н ей р о н д а р .
- Түйсіктің голографиялық негіздері
| 57- сурет .
Н е й р о н н ъ ш ж о б а л а н ы с (А), қ абы л дау (Ә ) ө р іс т е р і ж э н е ж ү й к с тор ы н ы ң (Б ) сы зб а н ұ сқ а сы . С е р п ін іс т е р таск ы н ы н ы и бағы ты ж с б е ш е арқылы к ө р сет іл г ен . 1 -5 - әр т ү р л і қ абаттагы қ озды р ы л ган н ей р о н д а р . Екіншідсн, "дентритгі бұтақтар", яғни нейронның кіреберісі алдьщғы қабаттын бірнешс аксондарымеіі түйіседі. Олар әрекеттесетін таңдағыштың келесі жэне өте жоғары деңгейден нейрондар жиынтығын жасайды. Белгілі нейронға серпінісі өтстін қабылдагыштар жиынтығын, оның қабылдайтын аясы деп атайды. Ескс алатын жагдай, қабылдайтын жэне жобаланыстык өрістер жүйенің барлық нейрондарында катар байқалады. Сонымен бірге олар ішінара жапсарласады. Байланыстарды мұндай "жакындастырып бүйірден табу" бір нсйронның қабылдайтын әрісінс жататын біраз кабылдагыштардың көрші орістіц қүрамына кіруі немесе катысуы аркылы болады. Жасушалардың мұндай күрделі өзара әрекеттестігі талдағыштарда құралатын жүйке торын жасайды. Соның арқасында талдагыштар әлсіз сигналдарға сезімтал келеді. Сөйтіп торлы күрылымдагы мол байланысты талдағыштардың қоршаган ортаның озгергіш жағдайларына жеткілікті икемделуін қамтамасыз етеді. Тежеуші әрекеттвстігі талдағышгарда қондырғы тежеуші нейрондар аркылы жүзеге асырылады. Тежеу сигналдарды уақыттық өндеуде жетекші орын алады. Түйсіктің голографиялық негіздері Соңты жылдары талдағыштардың іс-эрекетінде, миға жететін сезім сигналдарын өңдеудің голографиялық негізі өте маңызды орын алатыны аталып жүр. Голографиялық негіз дегеніміз мида таратылган ақпарат қорының белсенділігінен туатын заттардың бейнелерін кайта күрастыру. Түйсіктің голографиялық негізде түсіндірілетін себебі нейрондардың белсенділігі жарық есеріне ұқсас, ол да жиіліктің тар алкабында іске қосылады. Сөйтіп эртүрлі ми кұрылымында серпіністін тәртіптелген тасқыны туады. Әсіресе, көтеріңкі сезіммен, кадала назар аударған заттар немесе құбылыстар ерекше есте сақталады. Голографиялық болжам бойынша, нэрселердің бейнелері, алдында болып өткен окиганың таралуын қамтамасыз етіи, келген сигналды түрлендіру арқылы ақиарат қоры қайта кұралады. Бұл болжамды қолдану үшін үлгі ретінде Фурьс голограммасы мен оның баламалары қолданылады. Голограммалар кеңістіктік жиілікте берілетін оптикалық дыбыс, есегпеуші және нейрондык жүйелерде болады. Мэселен, нейрондыц жүйеде сигналдың таралуын жүзеге асыратын екі тетік бар. Оның біреуі - жүйке серпіністерінің конвергенция және дивергенция кұбылыстарына негізделген, басқасы - өзара жанама әрекеттесулсрі бар сигнал келетін талшықтарының катарласқан жүйесіне перпендикуляр орналасқан әрбір жасушалық сатысында байқалады. Мидың көру аймағының тіпті 80%-ін, не одан да көп аумагын сылып тастаса да, бұрынғы эсер еткен кору бсйнелерін толыц ажыратуға болатындығы көрсетілді. Сөйтіп, сигнал ақпаратының таралуын тек өткізгіш жолдар атқара алмайтындығы, бүл қүбылысқа кору жүйесіндегі жіңішке талшықтардың байланыстары қатысатындығы анықталды. Ол не жүйке серпіністерінің таралуы арқылы не жасушаның көлдснсң дендрит торларында пайда болатын өзара өрекеттесу аркылы жузеге асырылады. Алайда екі тегігінің катар болуы да ықтимал. і жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|