Жасушаның негізгі қызметтері. Жасуша

тұтыну, тітіркену эсерленісі, сыртқы ортамсн зат алмасу, оның өзгерістеріне 
бейімделі, оз біртұтастыгын қалыптастыру, қорганыш қабілеттері топтасқан.
Жасушаның ақиқат тіркеуге болатын негізгі қасиегтері:
•тітіркенгіштік - эртүрлі 
биологиялык, физикалык, химиялык 
тітіркендіру жауапбсру қабілеті;
•қозгыштық - тітіркендіріс кезінеде козу эсерленісінің пайда болуы;
•Жиырылгыштық - тітіркендіруге қыскарып жауап беруі;
• Тарату - жасуша бойымен қозу толқынының өрістеуі.
• Өзкізгіштік -  жасуша қабықшасы арқылы заттарды жэне иондарды 
өткізу жылдамжығы;
• Сіңіру және жүту - қоректік заттарды үстіңгі кабатынан сіңіріп 
пайдалануы;
• Сөлініс - басқа жасушалардың пайдалануы үшін жаңа заттарды түзу 
жэне бөліп шығаруы.
•Экскреция - қалдық өнімдері өз беткейі арқылы сыртқа шығару;
•Зат алмасу -  бөгде заттарды, жасуша қүрылымының қалдыктарын 
алмастыру;
• Тынысалу - тағамдық заттарды тотықтырып, олардан куатты босату 
қабулеті.
•Ө су - көлемін жэне салмагын үлғайту.
•Өрбу - өзі тәріздес жасушаларды көбейту қабулеті.
Жетілген йсасушалар 
бірігіп тіндерді құрады. Тін - тарихи даму 
барысында кұрылымы мен қызметі бірдей жасушалардан қалыптасқан жүйе. 
Тін - беткейтін (эпителий), дәнекер тін, ет жоне жүйке болып бөлінеді. 
Тіндердің микроскопиялық қүрылысын тінтану - гистология поні зертгейді. 
Тіндердің 
маманданган 
жиынтыгы, 
күрделі 
тірлікті 
аткаруға 
үйымдастырылып - ағзаны құрастырады. Атзалардың қүрылысын тәнтану -
анатомия ғылымы зерттейді. Агзалар (жүрек, бауыр, бүйрек, көз т. б.) 
жиынтығы белгілі іс-эрекеттерді қамтамасыз ететін жүйелерді қүрады. 
Бүлардың барлығының қызметін талдау - физиологияның негізгі максаты.
Жүйелердің түрлері 1) тірек-қимыл жүйесі - түлғанды кұрады, дене 
мүшелерінің қимлын, организмнің кеңістікте қозғалысын жүзеге асырады; 2) 
тынысалу жүйесі - оттегі мен көмірқышқыл газы алмасудың түрақтылығын 
сақтайды; 3) жүрек - тамыр жүйесі денеде қан жэне лимфа айналуын 
қамтамасыз етеді; 4) асқорыту жүйесі - тагамды қорытуға және сіңіруге 
арналған; 5) сыртқы щыгару жүйесі - денеден калдық өнімдері аластатады;
6) эндокриндік жүйе - ішкі сөлініс бездерінің гормон бөлу кызметін 
ұйымдастырады; 7) жыныстык жүйе - өрбу арқылы түрдің ұргіак жаңгыргу 
қасиетін сақтайды; 8) сезім жүйссі - сыртқы және ішкі әлемнің тітіркеністерін 
қабылдайды; 9) жүйке жүйесі - барлык жүйелердің күйін жэне іс-эрекетін 
реттейді; 10) үорганыіи жүиесі - . а) дсне қүрылымдарының бүтін^ігін - тері 
жэне тіндер қызметі; э) ішкі ортаның тұрақтылығын (гомеостаз) -
физиологиялық меңгеру жүйесі мен гистогоматекалык бөгеуілдер (барьер) ;

б) организмнің тектік тазалығын - антитек - антитэн әсерленісі арқылы 
сактайды.
Жасуша цитолемма, ядро, цитоплазмадан құралады. Цитолемма жарғак 
кабықша мембранадан тұрады.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: