Құ рық – 1) жыл қы ұс­ тау үшін ұшы на іл мек жіп  бе кі тіл ген ұзын сы рық;  2) айла­шар ғы, қу лық­ сұм дық. Кір ме

207
– Ой ла дым, жа ным. Қы рық жыл бол са қайт ей ін? Қы рық қа 
кел ген де біз дің ел дің Есе нейі сен бо лып қа лар сың. Оған дей ін сен 
ме нің Есе ней ім бо ла тұр... Мен са ған сұ лу деп, жас деп қы зық тым 
ба, бол ма са Есе ней дің ор ны на Есе ней бо ла тын адам деп қы зық тым 
ба, оны өзім де бі ле бер мей мін... Мен ба ла сы жоқ, ұр пақ сыз қал-
ған адам мын. Ұлым да, қы зым да, жа рым да жал ғыз сен сің, кү нім. 
Кү нім дей жар қы рап, ел-жұр ты ма кей де ай бын ды, кей де мейі-
рім ді қа рап, ор да мыз ды жал ғыз тол ты рып отыр саң, Құ дай дан 
сұ рар бас қа бір ті ле гім жоқ...».
Көр кі не ақы лы сай Ұл пан – Есе ней дің ерек ше адам еке нін 
та ни біл ген сұң ғы ла қыз. «Есе ней қа тал еді, оз быр еді. Ен ді оның 
жан жү ре гін жі біт кен Ұл пан бол ды», – деп су рет тей ді жа зу шы.
Қа зақ елі нің тір ші лі гін, қа зақ әй елі нің өмі рін жа зу шы: «Да ла 
қы зы – та би ғат тың ең жас пер зен ті. Кө зі не кө рін ген нің бә рін кө ңі-
лі не то қып ке ле ді. Ол не кө ріп, не бі ліп өс ті? Кең да ла... көк да ла...
са ры да ла... са ғым... Төрт тү лік мал... со ғым. Қы сы-жа зы ки із үй. 
Ұзақ түн дей өз ге рі сі жоқ өмір. Са ры ала етек сар пыл таң ға көн-
ді гіп кет кен қа зақ әй елі. Ұл пан да осы ны кө ріп өс ті», – деп 
су рет тей оты рып, «Қа зір оның кө ңі лін де әл де не лер оя нып ке ле 
жат қан дай еді...»,– деп, Ұл пан ның бей ғам ел тір ші лі гі не әкел ген 
жа ңа лық та ры мен өз ге ріс те рін бей не леу ар қы лы қа ра пай ым 
қа зақ қы зы ның да на лы ғын, ел ана сы на ай нал ған тұл ға дә ре же-
сі не дей ін гі өсу жо лын көр се те ді. Жа зу шы ха лық қа мын ой лап, ел 
мүд де сін қор ға ған Ұл пан ның іс те рін ай та ке ле: «Он ау ыл Си бан ды 
Есе ней дің қа за ны мен қо лы на қа рап тел мі ріп оты ру дан бір жо ла 
құт қар ды. Қа шан нан бе рі Есе ней ді кі бо лып кел ген кең жер ді әр 
ау ыл ға бө ліп бер ді. Мұ ны сы жал ғыз бұл ел емес, жал пы Сі бір 
қа зақ та ры үшін жа ңа бір үл гі еді. Оның аты не еке нін Ұл пан өзі 
біл ген емес. Ке дей лік жан шып, діл гір лік со ры на бел ден ба тып 
отыр ған жоқ-жі тік ке жа ны ашы ды да, қол дан ке ле рін іс те ді де 
бер ді. Қа зір Есе ней дің ма лы екі есе азай ды, оның есе сі не ел 
Си бан ның ма лы он есе кө бей ді. Ел аз дап егін са ла ды, шөп ша ба ды. 
Ба ла-ша ға дір дек теп қыс бойы ки із үй де отыр май ды, жы лы қыс қы 
үй де оты ра ды. Әсі ре се, осы қыс қы үй 
үшін ел-жұр ты Ұл пан ға қат ты ри за. Есе-
ней ді жұрт құр мет тейт ін де еді, қор қа тын 
да еді. Ұл пан ды жұрт әрі құр мет тей ді, әрі 
жақ сы кө ре ді. Бұ дан он жыл бұ рын 
Ұл пан ға сұ ра на ке лу ші еді, осы кү ні 
ақыл да са ке ле ді. Есе ней ге кім нің ба ты лы 
ба рып ақыл да сам деп ой ла ған! Бұ рын 

жүктеу/скачать 10,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: