Кср 20 жылдығына арналған республикалық ғы лыми конференцияға қатысты. Олар жоо бітіргеннен кейін факультетке оқытушы болып

сых,  т.ғ.к.  М.Т.  Михайлов,  т.ғ.к.  Ж.К.  Нұрпей-

ісов,   ф.ғ.к. Ф.А. Сим, ф.ғ.к. Ф.А. Хомутовский, 

т.ғ.к.  В. С. Черников, т.б.(удалить)

  Кафедра  жоғары  білікті  профе ссор-

оқытушылық құраммен қазір де мақтана алады. 

Кафедрада әлемдік дәрежедегі ғалым, т.ғ.д., про-

фессор  В.Ф.  Зайберт,  тамаша  адам,  ұлағатты 

ұстаз, ф.ғ.д., профессор А.В. Никифоров, 15 ғы-

лым кандидаты, магистрлер жұмыс істейді. Ка-

федраның  әр  оқытушысы  өз  тақырыптары  бо-

йынша ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналы-

сады, түрлі деңгейдегі ғылыми-тәжірибелік кон-

ференцияларға  қатысады,  жазған  ғылыми,  оқу-

әдістемелік мақалалары ғылыми журналдар мен 

мақалалар жинағында жарияланды. 

Кафедраның  педагогикалық  қызметі  негізгі 

екі бағыт бойынша жүреді. Кафедра 5В011400 та-

рих мамандығы бойынша бакалавр, 6М011400 та-

рих мамандығы бойынша магистр дайындайды. 

Кафедра  оқытушылары  ежелгі,  орта  ғасырлық, 

Қазақстанның  жаңа  тарихы,  Ресей,  Америка 

және  Еуразия,  Азия  және  Еуразия  пәндері  бо-

йынша  арнайы  курстар  жүргізеді.  Кафедра 

5В011400 арнайы тарихи пәндерді оқытудан бас-

қа, жалпы университеттік қызметті те атқарады, 

яғни,  университеттің  барлық  факультеттеріне 

әлеуметтану, философия, саясаттану, Қазақстан 

т а р и х ы ,   м ә д е н и е т т а н у,   ә л е у м е т т і к -

гуманитарлық пәндер бойынша да дәрістер оқи-

ды.   

Кафедрада  студенттік  ғылыми  қоғам,  тарихи 

үйірмелер  жұмыс  істейді.  Тарихшы-студенттер 

сабақтан тыс уақытта ғылыми-зерттеу жұмыста-

рымен  айналысады.  СҒБ  студенттерді  ғылыми 

әдебиетпен  жұмыс  істеуге,  мақала,  ғылыми-

зерттеу жұмыстарын жазуға, конференцияларда 

баяндама дайындауға үйретеді. СҒБ ұйымдасты-

рушылар: т.ғ.к., доцент Е.В. Самойленко, т.ғ.к., 

доцент  С.В.  Захаров,  т.ғ.к.,  доцент  А.В.  Чухно, 

т.ғ.к., доцент З.Ш. Бимақанова, магистр, аға оқы-

тушылар  И.Н.  Гущин,  Побежук,  И.В.  Вилкова, 

Г.С. Ілясова, Г.Р. Әубәкірова. СҒБ мүшелері фа-

культет, университет, аймақтық, республикалық, 

халықаралық конференцияларға қатысады. 

Университет  тарихшыларының  археология-

лық  зерттеулерді  бастағанына  45  жыл  болды. 

Солтүстік  Қазақстан  археологтары  осы  уақыт 

ішінде еліміздің теріскейінде екі мыңнан аса ар-

хеологиялық  ескерткіштерді  ашып,  жүздеген 

қорғандарды, адамдардың ежелгі тұрағы мен ме-

кендерін  зерттеді.  Кафедра  оқытушылары  Г.Б. 

Зданович, В.Ф. Зайберттің жетекшілігімен мезо-

лит, неолит, энеолит, қола және темір ғасырлары-

ның  ондаған  мұраларын  тапты,  ежелгі  қола 

дәуірінің мәдениеті, Атбасар, Ботай мекенін, Бай-

қараның үлкен қорған қазбаларын зерттеді. Қаз-

ба жұмыстары АҚШ, Англия, Франция, Герма-

ния, Италия, Жапония, Қытай елдерінің ғалым-

Петропавловска М.И. Бенюх, , к.и.н. И.С. Белет-

ченко, К.К. Калиев, к.и.н. В. А. Ким, к.и.н. М.Ф. 

Косых,  к.и.н.  М.Т.  Михайлов,  Ж.К.  Нурпеисов,   

к.ф.н. Ф.А. Сим, к.ф.н. Ф.А. Хомутовский, к.и.н. 

В. С. Черников и многие другие.

Кафедра и сегодня гордится своим высококва-

л и ф и ц и р о в а н н ы м   п р о ф е с с о р с к о -

преподавательским составом. На кафедре рабо-

тают ученый с мировым именем д.и.н., профес-

сор археологии В.Ф. Зайберт, уникальный чело-

век  и  замечательный  педагог  д.ф.н.,  профессор 

А.В. Никифоров, 15 кандидатов наук, магистры 

и магистранты. Практически каждый из препо-

д а в а т е л е й   к а ф е д р ы   в е д е т   н а у ч н о -

исследовательскую работу по своей теме, учас-

твует в научно-практических конференциях раз-

личного уровня, издается в научных журналах и 

сборниках статьей.

Педагогическая деятельность кафедры ведет-

ся по двум главным направлениям. Кафедра осу-

ществляет подготовку бакалавров по специаль-

ности  5В011400  «История»,  а  также  магистров 

по специальности 6М011400 «История». Кафед-

ра  обеспечивает  весь  цикл  подготовки  специа-

листов по специальности «История»: разработка 

и чтение дисциплин, организация и проведение 

учебных и производственных практик, организа-

цию и проведение текущего, рубежного и итого-

вого контроля, государственных экзаменов. Пре-

подавателями осуществляется преподавание обя-

зательных  курсов  по  Древней,  Средневековой, 

Новой и Новейшей истории Казахстана, России, 

стран Европы и Америки, Азии и Европы и дру-

гим предметам, разработка спецкурсов и курсов 

по выбору для студентов-историков. Преподава-

тели кафедры выступают кураторами и настав-

никами групп историков.   

Помимо  ведения  специальных  исторических 

дисциплин для специальности 5В011400 «Исто-

рия» кафедра выполняет общеуниверситетскую 

функцию, осуществляя преподавание таких со-

циально-гуманитарных дисциплин, как история 

Казахстана, философия, культурология, полито-

логия, социология на всех факультетах универ-

ситета. Тем самым кафедра решает одну из акту-

альнейших  задач  современного  образования,  в 

том числе и вузовского – его гуманизацию. 

На кафедре ведется большая научная работа, 

как самими преподавателями, так и в сотрудни-

честве со студентами. Так, на кафедре создано и 

работает  Студенческое  научное  общество 

(СНО), объединяющее ряд исторических круж-

ков. Это позволяет произвести максимально воз-

можных охват студентов-историков внеучебной 

научно-исследовательской работой. Организато-

рами СНО на кафедре выступают к.и.н., доцент 

Е.В.  Самойленко,  к.и.н.,  доцент  С.В.  Захаров, 

к.и.н., доцент А.В. Чухно, к.и.н., доцент З.Ш. Би-

185

дарының  қатысуымен  жүргізілді.    Экспедиция 

барысында  өлкеміздің  өткен  тарихы  мен  дала 

өркениетінің біраз белестері ашылды. 

СҚАЭ базасында тарихшы-студенттер архео-

логиялық іс-тәжірибеден өтеді. Олар тәжірибе ке-

зінде  археолог  мамандығының  қыр-сырын  иге-

реді. 

Факультеттің  археолог-оқытушылары:  т.ғ.д., 

профессор  В.Ф.  Зайберт,  т.ғ.к.  А.А.  Плешаков, 

С.В. Захаров Солтүстік Қазақстан ескерткіштері 

материалдарының  негізінде  ежелгі  тарихымыз-

ды зерттеуде. 1997-1999 жылы германдық архео-

логтармен бірлескен экспедицияда Байқара қор-

ғаны, қола, темір ғасырының қорғандары қазып 

алынды. 2001-2003 жылдары «Қола дәуіріндегі 

Бағанаты-ІІ-ІІІ зираты зерттелінді, соңғы сегіз

 

Долматово елді-мекенінде ескі қаланың орны 

бойынша  қазба  жұмыстары  жүргізілуде.  Бүкіл 

әлемге  белгілі  энеолит  дәуірінің  атақты  ес-

керткіші Ботай қонысы бойынша қазба жұмыс-

тары қайта қолға алынды. Қазба жұмыстары ая-

маканова, магистр, ст. пр. И.Н. Гущин,     ст. пр. 

Н.Ю. Побежук, ст. пр. И.В. Вилкова, ст. пр. Г.С. 

Ильясова и Г.Р. Аубакирова. Члены СНО прини-

мают участие в работе факультетских, универси-

тетских, региональных, республиканских и меж-

дународных  конференций.  Участие  в  работе 

СНО дает студентам неоценимый опыт по рабо-

те с источниками, научной литературой, написа-

ния статей, выступлений на конференциях 

и готовит их к самостоятельной полноцен-

ной научно-исследовательской работе. 

Ярким явлением в жизни кафедры явля-

ются исследования древнейшей и древней 

истории  Северного  Казахстана  Северо-

Казахстанской  археологической  экспеди-

цией (СКАЭ), насчитывающей уже без ма-

лого 45-летнюю историю. Преподавателя-

ми кафедры под руководством Г.Б. Здано-

вича, В.Ф. Зайберта и А.А. Плешакова ис-

следованы  десятки  памятников  мезолита, 

неолита,  энеолита,  бронзового  и  раннего 

железного веков, выделены неолитическая 

атбасарская,  энеолитическая  ботайская 

культуры,  петровская  и  алексеевско-

саргаринская  культуры  бронзового  века. 

Важным событием стало открытие посе-

ления  Ботай,  раскопки  кургана  Байкара. 

Раскопки  проводятся  с  участием  ученых 

из США, Англии, Франции, Германии, Ита-

лии,  Японии,  Китая  и  др.  стран.  Доказан 

приоритет степей Казахстана в одомашни-

вании и хозяйственном использовании ло-

шади. Открыты многие страницы прошло-

го нашего края. 

На  базе  СКАЭ  проводится  археологи-

ческая практика студентов-историков. Они 

приобщаются к нелегкому ремеслу архео-

лога, к седой древности, восстанавливают 

своими руками утраченное прошлое. Учас-

тие в археологических раскопках оставля-

ет у будущих историков неизгладимые впе-

чатления на всю жизнь.

Преподавателями-археологами  факуль-

тета:  доктором  наук,  профессором  В.Ф. 

Зайбертом, кандидатами наук А.А. Плеша-

ковым  и  С.В.  Захаровым  изучается  древняя  и 

древнейшая история на материалах памятников 

Северного  Казахстана.  В  1997-1999  гг.  совмес-

тно с германскими археологами раскопан курган 

Байкара и ряд других курганов бронзового и ран-

него железного века, в 2001-2003 гг. исследованы 

могильники  Баганаты  2  и  3,  последние  восемь 

лет ведутся раскопки городища Долматово, воз-

обновлены  раскопки  всемирно  известного  па-

мятника эпохи энеолита поселения Ботай. В рам-

ках  раскопок  осуществляется  археологическая 

практика  студентов-первокурсников,  привлече-

ние  к  полевым  исследованиям  студентов  стар-

ших курсов.

 Заңгер студенттердің тәжірибелік сабағы

Практические занятия у студентов – юристов

Факультет студенттері полиция қызметіне көмек беру отрядының мүшелері

Студенты факультета члены отряда содействия полиции

186

16

на:  Астаны  и  Кокшетау,  осуществляется  со-

трудничество с английскими коллегами из Кем-

бриджа  и  Экзетера.    К.и.н.  С.В.  Захаровым  ве-

дется работа над теоретическими вопросами эне-

олитоведения  Северного  Казахстана  и  сопре-

дельных регионов, исследуется проблема проис-

хождения ботайской культуры. 

Археологами факультета осуществляется тес-

ная связь с ведущими научными центрами стра-

ны – Институтом археологии им. А.Х. Маргула-

на  (г.  Алматы),  его  Филиалом  (г.  Астана),  ТОО 

«Археологическая экспертиза» и др. Д.и.н., про-

фессор В.Ф. Зайберт и к.и.н. С.В. Захаров актив-

но  участвуют  в  полевых  исследованиях  и  на-

учно-технической  экспертизе  археологических 

памятников  других  регионов  Казахстана: 

Акмолинской,  Алматинской,  Карагандинской, 

Павлодарской областях, в общереспубликанских 

фундаментальных  и  прикладных  программах 

«Культурно-исторические процессы в Казахских 

степях в древности и средневековье: традиции и 

инновации», «Материалы и исследования по ар-

хеологии  Казахстана»,  осуществляемых  в  рам-

ках  приоритета  «Интеллектуальный  потенциал 

страны».

Результатами  работ  стало  издание  моногра-

фий  («Большой  курган  Байкара»,  «Ботайская 

культура»,  «У  истоков  степной  цивилизации»), 

десятков статей, учебных пособий. 

Кафедра юриспруденции образована в 2001 го-

ду вместе с созданным в Северо-Казахстанском 

государственном университете юридическим фа-

культетом и называлась «Кафедра правовых дис-

циплин». В числе первых заведующих кафедрой 

был д.ю.н., профессор Тургараев Б.Т. В настоя-

щее время заведующей кафедрой является к.и.н., 

доцент Баранова Н.К. 

Учебно-методический  процесс  и  научно-

исследовательскую  работу  на  кафедре  осуще-

ствляют профессора и доценты: Тургараев Б.Т. - 

д.ю.н., профессор,  Абдиканов Н.А. - д.ю.н.- про-

фессор,  Куанова  И.З  -  к.ю.н.,  доцент,  Жукова 

З.Б.- к.ю.н., доцент, Мусабаева Г.Н. - к.ю.н., до-

цент; в числе квалифицированных преподавате-

лей, имеющих практический опыт работы в пра-

воохранительных органах: Кинцель Ю.Л., Кали-

нина Н.В., Петрожицкая Е.В. и другие.

С  2002  года  на  кафедре  функционирует  сту-

денческая  юридическая  клиника.  Прием  граж-

дан на безвозмездной основе ведут студенты вы-

пускных и предвыпускных курсов очного отде-

ления под руководством опытных преподавате-

лей Афанасьева П.В., Айтбаевой Е.Ф. и др. К при-

меру, Афанасьев П.В. имеет многолетний опыт 

практикующего  юриста  по  вопросам  граждан-

ского  права  и  процесса.  Юридическая  клиника 

кафедры  предоставляет  бесплатные  консульта-

ции  для  малообеспеченных  граждан  по  право-

С.В.  Захаров  Солтүстік  Қазақстан  еск-

ерткіштері материалдарының негізінде ежелгі та-

рихымызды зерттеуде. 1997-1999 жылы герман-

дық археологтармен бірлескен экспедицияда Бай-

қара қорғаны, қола, темір ғасырының қорғанда-

ры қазып алынды. 2001-2003 жылдары «Қола дә-

уіріндегі Бағанаты-ІІ-ІІІ зираты зерттелінді, со-

ңғы сегіз жыл бойы 

Долматово елді-мекенінде ескі қаланың орны 

бойынша  қазба  жұмыстары  жүргізілуде.  Бүкіл 

әлемге  белгілі  энеолит  дәуірінің  атақты  ес-

керткіші Ботай қонысы бойынша қазба жұмыс-

тары қайта қолға алынды. Қазба жұмыстары ая-

сында  бірінші  курс  студенттері  археологиялық 

тәжірибеге тартылса, жоғары курс студенттері да-

лада  өтетін  тәжірибе  жұмыстарының  зерттеу-

леріне барады. 

Қазіргі  уақытта  т.ғ.д.,  профессора  В.Ф.  Зай-

берттің басшылығымен «Ботай» археологиялық 

ескерткішіне қатысты ғылыми-қолданбалы зерт-

теу  жұмысы  жүргізіліп  жатыр.  Бұл  жобаға 

Астана,  Көкшетау  қалаларынан  қазақстандық 

әріптестер,  сонымен  қатар  орнатылған  ынты-

мақтастық негізінде Кембридж, Экзетер қалала-

рынан ағылшындық әріптестеріміз де қатысады. 

Т.ғ.к.,  С.В.  Захаров  «Ботай  мәдениетінің  шығу 

тегін зерттеу арқылы Солтүстік Қазақстан және 

жекеленген  аймақтардағы  энеолиттанудың  тео-

риялық мәселелері» тақырыбы бойынша жұмыс 

істеп жатыр. 

Факультеттің археологтары арқылы еліміздің 

жетекші  ғылыми  орталықтары  Ә.Х.Марғұлан 

атындағы археология институты (Алматы), оның 

А с т а н а   қ а л а с ы н д а ғ ы   ф и л и а л ы м е н ,  

«Археологиялық  экспертиза»  ЖШС,  т.б.  тығыз 

байланыс орнатылған.

Кафедраның  т..ғ.д.,  профессор  В.Ф.  Зайберт, 

т.ғ.к.  С.В.  Захаров  Қазақстанның  Ақмола, 

Алматы, Қарағанды, Павлодар облысындағы (да-

ла зерттеулері, археологиялық ескерткіштеріне) 

ғылыми-техникалық  сараптама  жасалатын 

жұмыстарға белсене қатысып, «Елдің интеллек-

туалды  әлеуеті»  басымдылық  аясында  өткен 

«Ежелгі, орта ғасырдағы Қазақ даласының мәде-

ни-тарихи  үдерісі:  салт-дәстүрлері,  инновация-

лары»,  «Қазақстанның  археологиясы  бойынша 

материалдар және зерттеулер» тақырыбында ғы-

лыми жұмыстар жасады. Осындай ғылыми ізде-

ністердің нәтижесінде университет ондаған мақа-

ла, оқу құралдары мен «Байқараның үлкен қор-

ғаны»,  «Ботай  мәдениеті»,  «Дала  мәдениетінің 

бастауы» деген монография шығарды.  

 Құқықтану кафедрасы 2001 жылы СҚМУ-да 

заң факультетінің ашылуына байланысты құры-

лып, «Құқықтық пәндер кафедрасы» деп аталды. 

Алғашқы кафедра меңгерушісі з.ғ.д., профессор 

Тұрғараев Б.Т. болды да, қазіргі кезде бұл қыз-

метті т.ғ.к.,  доцент Баранова Н.К. атқарады.  

187

сында  бірінші  курс  студенттері  археологиялық 

тәжірибеге тартылса, жоғары курс студенттері да-

лада  өтетін  тәжірибе  жұмыстарының  зерттеу-

леріне барады. 

Қазіргі  уақытта  т.ғ.д.,  профессор  В.Ф.  Зай-

берттің басшылығымен «Ботай» археологиялық 

ескерткішіне қатысты ғылыми-қолданбалы зерт-

теу  жұмысы  жүргізіліп  жатыр.  Бұл  жобаға 

Астана,  Көкшетау  қалаларынан  Қазақстандық 

әріптестер,  сонымен  қатар  орнатылған  ынты-

мақтастық негізінде Кембридж, Экзетер қалала-

рынан ағылшындық әріптестеріміз де қатысады. 

Т.ғ.к.,  С.В.  Захаров  «Ботай  мәдениетінің  шығу 

тегін зерттеу арқылы Солтүстік Қазақстан және 

жекеленген  аймақтардағы  энеолиттанудың  тео-

риялық мәселелері» тақырыбы бойынша жұмыс 

істеп жатыр. 

Факультеттің археологтары арқылы еліміздің 

жетекші  ғылыми  орталықтары  Ә.Х.Марғұлан 

атындағы археология институты (Алматы), оның 

А с т а н а   қ а л а с ы н д а ғ ы   ф и л и а л ы м е н ,  

«Археологиялық  экспертиза»  ЖШС,  т.б.  тығыз 

байланыс орнатылған.

Кафедраның т..ғ.д., профессоры В.Ф. Зайберт, 

В  настоящее  время  под  руководством  д.и.н., 

профессора  В.Ф.  Зайберта  реализуется  научно-

прикладное  исследование  «Ботай  –  историчес-

кая  подоснова  конных  номадов  Евразии»,  на-

правленное  на  изучение  процессов  культуроге-

неза и адаптации. К реализации проекта привле-

чены научные силы из других городов Казахста-

на: Астаны и Кокшетау, осуществляется сотруд-

ничество с английскими коллегами из Кембрид-

жа и Экзетера.  К.и.н. С.В. Захаровым ведется ра-

бота над теоретическими вопросами энео-

литоведения  Северного  Казахстана  и  со-

предельных  регионов,  исследуется  про-

блема происхождения ботайской культуры. 

Археологами факультета осуществляет-

ся тесная связь с ведущими научными цен-

трами  страны  –  Институтом  археологии 

им. А.Х. Маргулана (г. Алматы), его Фили-

алом  (г.  Астана),  ТОО  «Археологическая 

экспертиза»  и  др.  Д.и.н.,  профессор  В.Ф. 

Зайберт и к.и.н. С.В. Захаров активно учас-

твуют в полевых исследованиях и научно-

технической  экспертизе  археологических 

памятников  других  регионов  Казахстана: 

Акмолинской,  Алматинской,  Карагандин-

ской, Павлодарской областях, в общерес-

публиканских  фундаментальных  и  при-

кладных  программах  «Культурно-

исторические  процессы  в  Казахских  сте-

пях в древности и средневековье: традиции 

и  инновации»,  «Материалы  и  исследова-

ния  по  археологии  Казахстана»,  осуще-

ствляемых  в  рамках  приоритета  «Интел-

лектуальный потенциал страны».

Результатами  работ  стало  издание  мо-

нографий («Большой курган Байкара», «Бо-

тайская культура», «У истоков степной ци-

вилизации»), десятков статей, учебных по-

собий. 

Кафедра  юриспруденции  образована  в 

2001  году  вместе  с  созданным  в  Северо-

Казахстанском  государственном  универ-

ситете юридическим факультетом и назы-

валась «Кафедра правовых дисциплин». В 

числе первых заведующих кафедрой был 

д.ю.н.,  профессор  Тургараев  Б.Т.  В  настоящее 

время заведующей кафедрой является к.и.н., до-

цент Баранова Н.К. 

Учебно-методический  процесс  и  научно-

исследовательскую  работу  на  кафедре  осуще-

ствляют профессора и доценты: Тургараев Б.Т. - 

д.ю.н., профессор,  Абдиканов Н.А. - д.ю.н.- про-

фессор,  Куанова  И.З  -  к.ю.н.,  доцент,  Жукова 

З.Б.- к.ю.н., доцент, Мусабаева Г.Н. - к.ю.н., до-

цент; в числе квалифицированных преподавате-

лей, имеющих практический опыт работы в пра-

воохранительных органах: Кинцель Ю.Л., Кали-

нина Н.В., Петрожицкая Е.В. и другие.

С  2002  года  на  кафедре  функционирует  сту-

Оқиға болған жерге шығар алдында

Перед выездом на место происшествия

Заңгерлер сабақта · Занятия у юристов 

188

т.ғ.к.  С.В.  Захаров  Қазақстанның  Ақмола, 

Алматы, Қарағанды, Павлодар облысындағы (да-

ла зерттеулері, археологиялық ескерткіштеріне) 

ғылыми-техникалық  сараптама  жасалатын 

жұмыстарға белсене қатысып, «Елдің интеллек-

туалды  әлеуеті»  басымдылық  аясында  өткен 

«Ежелгі, орта ғасырдағы Қазақ даласының мәде-

ни-тарихи  үдерісі:  салт-дәстүрлері,  инновация-

лары»,  «Қазақстанның  археологиясы  бойынша 

материалдар және зерттеулер» тақырыбында ғы-

лыми жұмыстар жасады. Осындай ғылыми ізде-

ністердің нәтижесінде университет ондаған мақа-

ла, оқу құралдары мен «Байқараның үлкен қор-

ғаны»,  «Ботай  мәдениеті»,  «Дала  мәдениетінің 

бастауы» деген монография шығарды.  

 Құқықтану кафедрасы 2001 жылы СҚМУ-да 

заң факультетінің ашылуына байланысты құры-

лып, «Құқықтық пәндер кафедрасы» деп аталды. 

Алғашқы кафедра меңгерушісі з.ғ.д., профессор 

Тұрғараев Б.Т. болды да, қазіргі кезде бұл қыз-

метті т.ғ.к.,  доцент Баранова Н.К. атқарады.  

Кафедрада оқу-әдістемелік үдерісін және ғы-

лыми-зерттеу жұмысын з.ғ.д., профессор Тұрға-

раев Б.Т., з.ғ.д., профессор Әбдіқанов Н.А.. з.ғ.к., 

доцент Қуанова И.З., з.ғ.к., доцент Жукова З.Б., 

з.ғ.к.,  доцент  Мұсабаева  Г.Н.,  сондай-ақ  құқық 

қорғау органдарында мол тәжірибе жинақтаған 

білікті  оқытушылар:  Кинцель  Ю.Л.,  Калинина 

Н.В., Петрожицкая Е.В. , т.б. атқарады.

  2002  жылы  кафедрада  студенттік  заңгерлік 

клиника жұмыс істей бастады. Азаматтарды қа-

былдауды тәжірибелі оқытушы Афанасьев П.В., 

Айтбаева Е.Ф. жетекшілігімен күндізгі бөлімде 

оқитын жоғары курс студенттері ақысыз негізде 

жүргізді.   Заңгерлік клиника құқықтық мәселе-

лер бойынша тұрмысы төмен азаматтарға тегін 

кеңес беріп, кез келген тақырып бойынша Қазақ-

стан заңдарын егжей-тегжейлі түсіндіріп көме-

ктесіп  отырады.  Кафедра  қарамағында  азамат-

тық, қылмыстық процессуалды құқық бойынша 

тәжірибе сабақтарын өткізетін сот мәжіліс залы 

бар.

2004  жылдан  бастап  кафедра  күндізгі  оқыту 

бөлімі  бойынша  құқықтану  мамандығы  не-

гізінде магистрлер дайындайды. Магистранттар 

Ресей Федерациясының Екатеринбург қаласын-

дағы  Орал  мемлекеттік  заң  академиясын  база-

сында  еңбек  тәжірибесінен  өтеді.  Болашақ  ма-

гистратура түлектері Умрихина М.Ю., Қасымбе-

кова А.Т., Сушко Л.В., Сағденова А.С., Нұрпей-

ісова  В.А.  құқықтану  мамандығы  бойынша 

оқып,  магистр  академиялық  дәрежесін  алып 

шыққан соң, кафедрада әрі қарай педагогикалық 

қызметтерін жалғастырады. 

2002 жылы СҚО Облыстық ішкі істер департа-

менті криминалистік саралау басқармасы жаны-

нан ашылған кафедраның филиалы бар. Бұл фи-

лиал студенттердің тәжірибе өтуіне тиімді негіз 

денческая  юридическая  клиника.  Прием  граж-

дан на безвозмездной основе ведут студенты вы-

пускных и предвыпускных курсов очного отде-

ления под руководством опытных преподавате-

лей Афанасьева П.В., Айтбаевой Е.Ф. и др. К при-

меру, Афанасьев П.В. имеет многолетний опыт 

практикующего  юриста  по  вопросам  граждан-

ского  права  и  процесса.  Юридическая  клиника 

кафедры  предоставляет  бесплатные  консульта-

ции  для  малообеспеченных  граждан  по  право-

вым вопросам. Имеется зал судебных заседаний, 

в котором проводятся практические обучающие 

занятия, в основном по гражданскому и уголов-

ному процессуальному праву.

С 2004 года кафедра ведет подготовку магис-

тров юриспруденции по очной форме обучения. 

Магистранты  проходят  стажировку  в  Россий-

ской Федерации на базе Уральской государствен-

ной юридической академии в г. Екатеринбурге. 

Выпускники магистратуры, успешно завершив-

шие  курс  обучения  и  получившие  академичес-

кую  степень  магистра  юриспруденции  осуще-

ствляют педагогическую деятельность на кафед-

ре  -  это  Умрихина  М.Ю.,  Касымбекова 

А.Т.,Сушко Л.В., Нурпеисова В.А.

В 2004 году на кафедре открыт полигон кри-

миналистики  и  криминалистическая  лаборато-

рия,  располагающая  самым  современным  ком-

пьютерным оборудованием. В соответствии с до-

говором  с  УВД  СКО  в  2002  г.  при  экспер-

тно–криминалистическом  управлении  УВД 

СКО создан филиал кафедры юриспруденции с 

целью обучения студентов практическим навы-

кам криминалистической деятельности.

На  принципах  активного  обучения  основан 

процесс  изучения  юридических  дисциплин.  На 

аудиторных  занятиях  применяются  различные 

интерактивные методы обучения: решение про-

блемных  ситуаций,  ролевые  игры,  «мозговой 

штурм» и т.д. На практических занятиях студен-

ты, работая в малых группах, рассматривают раз-

личной степени сложности ситуационные зада-

чи, тесты, вопросы для обсуждения. В конце заня-

тия  подводятся  итоги  и  дается  оценка  деятель-

ности каждой группы. На некоторых занятиях, в 

целях развития у студентов чувство ответствен-

ности за исход своего действия,   успех деятель-

ности всей малой группы ставится в прямую за-

висимость  от  успешного  действия  каждого.  В 

этом направлении огромную работу на кафедре 

организует и проводит руководитель методичес-

кой секции ст.преподаватель Макенова Г.Т., кото-

рая имеет почти 30-летний стаж педагогической 

работы.  С  молодыми  преподавателями  она  де-

лится  своим  высоким  профессиональным  опы-

том,  дает  квалифицированные  советы  и  полез-

ные рекомендации по улучшению качества пре-

подавания, психологии общения студента и пре-

189

болып отыр.

 2004 жылы кафедрада криминалистика поли-

гоны мен зертханасы ұйымдастырылып, осы за-

манғы компьютерлермен жабдықталды.

Оқу  аудиториялары  қазіргі  заман  талабына 

сай құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. Са-

бақ  беру  барысында  оқытушылар  жағдаяттық 

тапсырмаларды  шешу,  рөлдік  ойындар,  «миға 

шабуыл»  сияқты  түрлі  интерактивті  әдістерді 

қолданады. Практикалық сабақтарда студенттер 

топтарға бөлініп, белгілі бір тақырыптарға бай-

ланысты тест, түрлі дәрежедегі жағдаяттық мәсе-

лелерді қарастырады, сабақ соңында әр топтың 

орындаған жұмыстарына қарай қорытынды шы-

ғарылып,  студент  еңбегі  бағаланады.  Кафедра-

ның  әдістемелік  секция  жетекшісі,  30 

жылдық  педагогикалық  тәжірбиесі  бар 

аға оқытушы Мәкенова Г.Т. студенттердің 

жауапкершілігін арттырып, ойлау, сөйлеу 

мәдениетін  дамыту  мақсатында  қазіргі 

озық  технологияларды  кеңінен  пайдала-

нады.  Сонымен  қатар  ұстаздық,  кәсіби 

тәжірибесімен  бөлісіп,  кафедрадағы  жас 

мамандарға  оқу-әдістемелік  әзірлеме, 

пәндердің оқу-әдістемелік кешенін құрас-

тыруда ақыл-кеңесін беріп отырады. 

2009-2010  оқу  жылында  кафедраның 

барлық оқытушылары М.Қозыбаев атын-

дағы  СҚМУ  КҚДИ-дың  «Қашықтықтан 

оқыту технологиялары: оқыту қағидатта-

ры, әзірлемесі және әдістемесі» тақыры-

бы  бойынша  оқу  курсынан  өтті.  Оқытушылар 

курстан үйренген дүниелерін, яғни, электронды 

ресурс,  интернет-конференция,  интернет-

форумдарды сабақ барысында кеңінен қолдана-

ды. 

Компьютер  сыныбында  ҚР  бүкіл  заңдарын 

қамтитын «Заңнама», халықаралық нормативті-

құқықтық құжаттардың ақпараттық қоры жинақ-

талды. 

Кафедра  студенттердің  теориялық  алған 

білімдерін тиімді түрде игерту үшін құқық қор-

ғау  органдарының  қызметкерлерін,  қоғамдық 

бірлестіктердің өкілдерін шақыру арқылы дөңг-

елек  үстелдер  ұйымдастырады.  Мысалға, 

«Әйелдерді  қолдау  орталығы»  қоғамдық 

бірлестігі, ішкі істер басқармасы мен прокурату-

ра  қызметкерлерімен  бірлесе  өткізген  «Қазіргі 

құлдық: аңыз немесе шындық» тақырыбындағы 

дөңгелек  үстелді  айтуға  болады.  Осындай  іс-

шаралардан  студенттер  өздеріне  қажетті,  жаңа 

ақпарат ала алады.

Кафедра  оқытушылары  ғылыми-зерттеу 

жұмыстары  бойынша  Алматы,  Астана,  Қоста-

най,  Көкшетау  қалаларында  өтетін  аймақтық, 

республикалық,  халықаралық  конференциялар-

ға  белсенді  түрде  қатысады,  Афанасьев  П.В., 

Мұсабаева Г.Н., Қазиев С.Ш. ғылыми мақалала-

рын Ресей, Болгария, Чехия, Польша секілді ше-

подавателя. Также она консультирует по вопро-

сам  издания  учебно-методических  разработок, 

составления  учебно-методических  комплексов 

дисциплин и др.

В 2009-2010 учебном году все преподаватели 

кафедры  прошли  обучение  в  ИППК  СКГУ  им. 

М.К. Козыбаева по курсу «Дистанционные обра-

зовательные технологии: принципы, разработка 

и методика преподавания» и получили сертифи-

каты. В настоящее время они широко использу-

ют в учебном процессе электронные ресурсы, ин-

тернет-конференции, интернет-форумы. 

В компьютерном классе установлена база дан-

ных  «Законодательство»,  в  которой  содержатся 

нормативные акты Республики Казахстан, а так-

же  ратифицированные  международные  норма-

тивно-правовые документы.

Для повышения эффективности усвоения тео-

ретических проблем организуются круглые сто-

лы  с  приглашением  работников  правоохрани-

тельных органов и общественных объединений. 

Например,  совместно  с  общественным  объеди-

нением «Центр по поддержке женщин», работ-

никами  прокуратуры  и  управления  внутренних 

дел  состоялся  круглый  стол  «Современное  ра-

бство: миф или реальность».

Большую  научно-исследовательскую  работу 

ведут преподаватели кафедры, принимая актив-

ное  участие  в  международных,  республикан-

ских, региональных конференциях, в частности, 

проводимых  в  Алматы,  Астане,  Костанае,  Кок-

шетау и др. Преподаватели Афанасьев П.В., Му-

сабаева Г.Н., Казиев С.Ш. постоянно публикуют-

ся в зарубежных изданиях. Их статьи с интере-

сом читают в России, Болгарии, Чехии, Польше и 

других государствах. 

Кандидат юридических наук, доцент Мусаба-

ева Г.Н. активно работает в научной сфере. Она 

является  дважды  победителем  конкурса  «Луч-

ший руководитель СНО ФИП» по итогам работы 

студенческих  научных  обществ  факультета  на 

2010-2011 и 2011-2012 учебные годы. Была деле-

гирована нашим университетом для участия в ра-

190

телдік басылымдарда жариялайды. 

2010-2011 және 2011-2012 оқу жылында з.ғ.к., 

доцент Мұсабаева Г.Н. «ТҚФ–дегі СҒБ үздік же-

текшісі» байқауының екі рет жеңімпазы атанды. 

Сонымен  қатар  2011  жылдың  16  қыркүйегінде 

Астана  қаласында  өткен  Бірінші  Қазақстан  та-

рихшылар Конгресіне университет атынан бар-

ған  делегат,  Қазақстан  халқы  ассамблеясы  мен 

әлеуметтік-саяси  зерттеулер  институтының 

ұйымдастырумен 2011 жылдың 7-8 қазан айында 

«Көпмәдениетті ортадағы медиация және қақты-

ғыс-шиеленістер»  тақырыбында  өткен  Бірінші 

Республикалық ғылыми семинардың сертифика-

тын иеленуші. Қазіргі кезде Мұсабаева Г.Н. Қа-

зақстан  халқы  ассамблеясының  Солтүстік  Қа-

зақстан облысы бойынша ғылыми-сараптама ке-

ңесінің мүшесі, 2012 жылдың жазында Болгари-

яның Бургас қаласында өткен «Этникааралық қа-

тынастар  саласындағы  медиация»  тақырыбын-

дағы халықаралық тренингке қатысуды жоспар-

лап отыр. 

Кафедраның профессор-оқытушылық құрамы 

жыл  сайын  дәстүрлі  түрде  өтетін  республика-

лық, халықаралық, яғни, М.Қозыбаев атындағы 

СҚМУ  ұйымдастырған  «Қозыбаев  оқулары», 

Ш.Уәлиханов  атындағы  КМУ-дың  «Уәлиханов 

тағылымы»,  Қостанай  университеті  ұйымдас-

тырған  «Тәуелсіз  Қазақстан  және  академик 

М.Қозыбаевтың ғылыми мұралары», «Қазіргі ғы-

лым жастар көзімен»,   «Қазақстанның ішкі сая-

саты:  нәтижелері  мен  перспективасы»,  Қазақ-

стан  халқы  Солтүстік  Қазақстан  облыстық  ас-

самблеясы  мен  СҚО  әкімдігі  ұйымдастырған 

«Ата Заң – Тәуелсіз Қазақстан кепілі», т.б. конфе-

ренцияларына қатысып отырады. 

Оқытушылар  СҒҚ  жұмысы  арқылы  студент-

термен тығыз қарым-қатынас жасайды, кафедра-

да  СҒБ  мүшелері,  тәжірибелі  ұстаздар 

Е.Ф.Айтбаев, Ю.Л. Кинцель, Г.Н. Мұсабаева, Қ. 

Бажай,  Д.Б.Бегалинаның  жетекшілік  етуімен 

«Заң  ғылымдарының  қылмыстық-құқықтық 

және азаматтық-құқықтық мәселелері», «Қазіргі 

жағдайдағы  құқықтанудың  өзекті  мәселелері, 

«Ата-баба мұрасы» тақырыбында ғылыми жоба-

лар  жазылды.  СҒБ  студуденттердің  дайындық, 

қабілет деңгейі,   ғылыми қызығушылықтарына 

қарай  тақырып  беріп,    оларды  ғылыми-зерттеу 

жұмыстарымен айналысуға икемдеу үшін ғылы-

ми баяндама, жобалар жазуға үйретеді. Ғылыми-

зерттеу жұмыстары болашақ заңгерлерді өз ойла-

рын  дәлелді  де  нақты,  дәйектеп  жеткізуге,  өз 

ұстанымын негіздеуге, мәселеге байланысты өз 

көзқарасын  дәлелдеп  шығу,  ғылыми  дауларды 

дұрыс шешуге, қарсыласының ұстанған көзқар-

асын сыйлауға, кез келген тақырып бойынша ой 

толғауға дағдыландырады.  

Университет  мақтанышы  Тоқжанов  Арман  - 

біздің факультеттің студенті, 2010-2011 оқу жы-

боте  Первого  Конгресса  историков  Казахстана, 

состоявшемся 16 сентября 2011 года в г. Астане; 

обладатель  сертификата  Первого  Республикан-

ского научного семинара «Разрешение конфлик-

тов и медиация в поликультурной среде», орга-

низованного Ассамблеей народа Казахстана и ин-

ститутом  социально-политических  исследова-

ний в г. Астане 7-8 октября 2011 г. В настоящее 

время  Мусабаева  Г.Н.  входит  в  состав  научно-

экспертного совета ассамблеи народа Казахстана 

Северо-Казахстанской области и зачислена в со-

став участников международного тренинга «Ме-

диация  в  области  межэтнических  отношений», 

прошедшего в Болгарии (г. Бургас) летом 2012 го-

да.

Профессорско-преподавательский  состав  ка-

федры ежегодно участвует в работе таких тради-

ционных  международных  и  республиканских 

конференций как «Козыбаевские чтения» СКГУ 

им.  М.К.  Козыбаева,  «Валихановские  чтения» 

КГУ  им.  Ш.  Уалиханова  (г.  Кокшетау),  конфе-

ренции КФ ЧелГУ (г. Костанай) на темы: «Неза-

висимый Казахстан и научное наследие академи-

ка М.Козыбаева», «Парадигма современной на-

уки глазами молодых», «Внешняя политика Ка-

захстана: итоги и перспективы», организованной 

Северо-Казахстанской ассамблеей народа Казах-

стана,  «Конституция страны - гарант Независи-

мости  Казахстана»,  проведенной  совместно  с 

акиматом СКО и др. 

Сотрудничество преподавателей со студента-

ми  осуществляется  через  работу  СНО  (студен-

ческих научных обществ). На кафедре успешно 

функционируют  СНО:  «Уголовно-правовые  и 

гражданско-правовые  проблемы  юридической 

науки», «Актуальные проблемы права в услови-

ях современности», «Наследие предков» под ру-

ководством  опытных  преподавателей  – 

Айтбаевой  Е.Ф.,  Кинцель  Ю.Л.,  Мусабаевой 

Г.Н., Бажай Х., Бегалиной Д.Б. 

Студент как член СНО приобретает навыки на-

учно-исследовательской  работы.  Тема  научных 

сообщений  выдается  студенту  с  учетом  его  на-

учных  интересов,  способностей,  уровня  подго-

товленности.  Для  подготовки  студентом  на-

учных докладов, научных проектов и других ис-

следовательских форм работы, а также выработ-

ки им своей собственной позиции проводятся за-

седания  студенческих  научных  обществ,  инди-

видуальные консультации. Всё это способствует 

формированию у будущих юристов умения лако-

нично излагать свои мысли; обосновывать, свою 

позицию,  аргументировать  точку  зрения  или 

взгляд на проблему; умению участвовать и вести 

научные дискуссии, уважать противоположную 

точку зрения и т.д.

Гордостью  университета  является  наш  сту-

дент  Токжанов  Арман,  который  стал  победите-

191

лындағы  «Үздік  зерттеуші-студент»  байқауы-

ның жеңімпазы, оқу, ғылыми, қоғамдық жұмыс-

тарда жеткен жоғары нәтижелері үшін М.Қозы-

баев атындағы СҚМУ тарихындағы алғашқы ҚР 

Бірінші Президент Қоры степендиясының иегері 

болды.  Ол  биыл  университтеті  бітіреді,  оның 

ұстазы, тәлімгері – кафедраның аға оқытушысы 

Қ.Бажай. 

М.Қозыбаевтың 80 жылдығына арналған сту-

дент арасында өткен үздік мақалалар байқауы бо-

йынша ЖОО-ның барлық мамандықтары мен фа-

культеттері арасынан ІІ, ІІІ дәрежелі дипломды 

СҒБ мүшелері Мәліков Марат, Нұғыманова Әсел 

алды.  Мақалалар  т.ғ.к.,  доцент  Г.Н.  Мұсабаева 

жетекшілігімен жазылды. Студент Жұлдоспаева 

Мадина  2011  ж.  Астанада  20-21  тамызда  өткен 

«MVP» - Халықаралық дебаттық турнирдегі ең 

үздік ойыншы» номинациясы бойынша ҚР жас-

тар Конгресі дипломының иегері,    Ха-

лықаралық  «Тәуелсіздік  Кубогы»  де-

баттық турнирінде І орын алғаны үшін 

грамотамен марапатталды.   

Студенттердің алған білімдерін бек-

іту  үшін  тәжірибе  базасының  алар 

орны  ерекше.  Университет  СҚО  ІІБ, 

Петропавл  қаласының  ІІБ,  аудандық, 

қалалық,  облыстық  соты,  облыстық 

прокуратура,  СҚО  әділет  департаме-

нтімен екі жақты ынтымақ шартын жа-

сасқан, келісімшарт негізінде студент-

тер дәрісханада алған білімдерін нақты 

мекемелерде  тәжірибеден  өту  бары-

сында  пысықтап,  тиянақтайды,  ЖОО-

ны  бітірген  түлектер  облыстық  ішкі 

істер  органдарына  жұмысқа  жібер-

іледі. 

Қазіргі  уақытта  кафедра  түлектері 

Астана, Петропавл қалаларында мамандықтары 

бойынша қызметке орналасып, СҚО прокурату-

расында,  СҚО  ІІД,  Петропавл  қалаларындағы 

ІІД, СҚО ҰҚК, соттар, мемлекеттік мекемелерде 

жұмыс істеп жатыр.

лем конкурса «Лучший студент-исследователь» 

за 2010-2011 учебный год и за высокие результа-

ты в учебной, научной и общественной деятель-

ности первым в истории СКГУ им. М.К. Козыба-

ева стал обладателем стипендии Фонда Первого 

Президента РК. Он в этом году заканчивает уни-

верситет и все эти годы учебы в университете его 

непосредственным наставником являлся ст.пре-

подаватель кафедры Бажай Х. В конкурсе на луч-

шую  студенческую  статью,  посвященную  80-

летию М.К. Козыбаева, среди всех факультетов и 

специальностей ВУЗа диплом II и III степени по-

лучили студенты Маликов Марат, Нугу-

манова  Асель.  Статьи  подготовлены 

под руководством к.ю.н., доцента Муса-

баевой Г.Н., являющиеся членами сту-

денческого научного общества.

Студентка Жулдоспаева Мадина ста-

ла обладательницей диплома Конгрес-

са молодежи РК в номинации «MVP» -

самый ценный игрок раунда на Между-

народном Дебатном турнире в г. Астане 

20-21 августа 2011 г., наряду с этим, она 

заняла  I  место  в  Международном  Де-

батном  турнире  «Кубок  Независимос-

ти»

Важным моментом практического за-

крепления  знаний  студентов  является 

база  практики.  Между  С еверо-

Казахстанским  государственным  уни-

верситетом и Управлением внутренних дел Севе-

ро-Казахстанской  области  заключен  договор  о 

подготовке специалистов, которые после оконча-

ния учебы направляются на работу в органы внут-

ренних  дел  области.  Заключены  договора  о  со-

трудничестве и оказании помощи в проведении 

практики с областным, городским и районными 

судами,  областной  прокуратурой,  департамен-

том юстиции СКО, УВД г. Петропавловска. 

В  настоящее  время  выпускники  кафедры 

Бард әндері байқауы · Конкурс бардовой песни

Студенттер «Қазақстан халықтарының бірлігі күні» іс – шарасында

Студенты на мероприятии «День единства народов Казахстана»

192

 «Құқық негіздері және экономика» кафедра-

сының  тарихы  1996  ж.  басталады.  Осы  жыл 

СҚМУ-дың  экономика  факультетінде  «Эконо-

микалық теория және құқық» кафедрасы құрыл-

ды,  ол  2000  ж.  «Кеден  ісі»  кафедрасы  болып 

өзгертілді, 2004 ж. «Экономикалық теория және 

құқық»  кафедрасы  болып  аталды,  2006  ж. 

«Құқық негіздері және кеден ісі» кафедрасы деп 

аталынды, кейін 2009 ж. «Экономика және құқық 

негіздері»  кафедрасы  болып  өзгертілді.  Кафед-

раның бірінші меңгерушісі, э.ғ.к., доцент Горди-

евич  М.З.болды.  1998-1999  ж.  кафедра  меңге-

рушісі аға оқытушы Ямалов Р.Г. 1999 – 2006 ж. ка-

федра меңгерушісі э.ғ.к., доцент Субботина И.В., 

2006-2009 ж. кафедра меңгерушісі экономика ма-

гистрі, аға оқытушы Дёмин С.А., 2009–2011ж. ка-

федра меңгерушісі э.ғ.к., доцент Сәлімова Б.Х., 

2011 ж. бастап кафедраны з.ғ.к., аға оқытушы Жу-

кова З.Б.басқарып келеді. 

Кафедра құқық қорғау, кедендік органдар қыз-

меткерлерімен тұрақты түрде кездесулер ұйым-

дастырады,  онда  студенттерге  болашақ  маман-

дығының  өзіндік  ерекшеліктері  түсіндіріледі. 

Жыл бойы куратор, тәлімгерлер студент бойына 

ұлттық  сананы  қалыптастыру  мақсатында  пат-

риоттық тәрбие тақырыптары бойынша дәрістер 

оқиды, Егемен Қазақстанның даму тарихы, мем-

лекеттік рәміздер, ҚР азаматтардың құқығы мен 

міндеттері туралы тәрбие сағаттарын өткізеді. 

Тарих  және  құқық  факультетінде  оқытудың 

күндізгі  және  сырттай  бөлімі  жұмыс  істейді. 

Құқықтану» (орта, орта арнайы, жоғары білім ба-

засында), «Тарих», «Экономика және құқық не-

гіздері» мамандығы бойынша бакалавр, «Құқық-

тану», Тарих» мамандығы бойынша магистр да-

йындайды. 

  2011-2012  оқу  жылында  ПОҚ-тың  штаттық 

құрамында 71 адам, соның 26-сының ғылыми ата-

ғы бар, ғылым докторлары: Зайберт В.Ф., Ники-

форов А.В., Тұрғараев Б., Әбдіқанов Н.А.

Кафедра  оқытушылары  өздерінің  кәсіби 

біліктілігін арттыру мақсатында Омбы қаласын-

дағы  магистратураның  сырттай  бөліміне  оқуға 

түсті. Олар: Побежук Н.Ю., Могунов С.В., Могу-

нова М.Ю., Степанов С.С., Вилкова И.В., Диден-

ко Е.А., Бегалина Д.Б., Доценко М.Ю.

  Факультеттің №3, №6 оқу корпусында оқу ау-

диториялары,  сот  мәжілісінің  залы,  кримина-

листік  зертхана,  мультимедиалық  кабинеттері 

бар. 

Тарих  және  құқық  факультетінің  студенттері 

қала,  университетегі  іс-шараларға  КТК,  сту-

денттік  шығармашылық  бірлестіктер,  театр, 

спорттық секцияларға белсене қатысады. Ю-09-

1тобының студенті Жарғақов Жанат бірнеше рет 

бокстан халықаралық жарыстарға, мини-футбол 

бойынша  факультет  командасы  Республикалық 

біріншілікке қатысты. Студент Максюта И., Став-

успешно работают в прокуратуре СКО,  г. Петро-

павловска, г. Астаны; УВД СКО и УВД г. Петро-

павловска;  КНБ  СКО,  судах  и  других  госуда-

рственных учреждениях.

История создания кафедры «Основы права и 

экономики» берет свое начало с сентября 1996 г., 

когда на экономическом факультете СКГУ была 

образована  кафедра  «Экономической  теории  и 

права», в 2000 г. переименована в кафедру «Та-

моженного дела», в 2004 г. переименована в ка-

федру «Основы экономической теории и права», 

в июле 2006 г. переименована в кафедру «Осно-

вы права и таможенного дела». В мае 2009 г. ка-

федра «Основы права и таможенного дела» была 

переименована на «Основы права и экономики» 

в связи с изменением классификатора специаль-

ностей.

Первой  заведующей  кафедрой  была  доцент, 

к.э.н. Гордиевич М.З. В 1998-1999 учебном году - 

кафедрой заведовал старший преподаватель Яма-

лов Р.Г. С октября 1999 - 2006 - зав. кафедрой, до-

цент,  к.э.н.  Субботина  И.В.С  октября  2006  — 

июнь 2009 г. кафедру возглавлял магистр эконо-

мики,  старший  преподаватель  -  Дёмин  Сергей 

Анатольевич. С июня 2009 – сентябрь 2011г. ка-

федру возглавляла доцент, к.э.н. Салимова Биби-

хажар Хажиакбаровна. С сентября 2011 г. кафед-

ру  возглавляет  старший  преподаватель,  к.ю.н. 

Жукова З.Б.

На кафедре регулярно проводятся встречи с ра-

ботниками  правоохранительных  и  таможенных 

органов, на которых студентам разъясняется спе-

цифика их будущей профессии. В течение учеб-

ного года кураторы и наставники проводят со сту-

дентами  тематические  лекции  по  патриотичес-

кому воспитанию, формируя у студентов нацио-

нальное самосознание. Регулярно проводятся бе-

седы о государственных символах, истории раз-

вития  суверенного  Казахстана,  о  консти-

туционных правах и обязанностях граждан Рес-

публики Казахстан.

Обучение студентов на факультете истории и 

права осуществляется по очной и заочной фор-

мам обучения.по специальностям бакалавриата: 

«Юриспруденция»  (на  базе  среднего,  среднего 

специального  и  высшего  образования),  «Исто-

рия»  «Основы  права  и  экономики».  Магистер-

ская  подготовка  ведется  по  двум  специальнос-

тям: «Юриспруденция» и «История».

 Штатный состав ППС на 2011-2012 уч. год со-

ставил 71   человек, из них 26  имеют ученую сте-

пень, том числе доктора наук: Зайберт В.Ф., Ни-

кифоров А.В., Тургараев Б., Абдиканов Н.А.

 С целью повышения профессиональной под-

готовки обучаются в   заочной магистратуре в г. 

Омска - преподаватели Побежук Н.Ю., Могунов 

С.В.,  Могунова  М.Ю.,  Степанов  С.С.,  Вилкова 

И.В.,  Диденко  Е.А.,  Бегалина  Д.Б.,  Доценко 

193

ская Е. жүзу бойынша Республикалық жарыстар-

ға  қатысып,  ЖОО-ның  намысын  қорғады, 

Дүсембаев А., Құртаев Д., Тастемірова К. ЖОО-

ның  біріншілігінде  үстел  теннисі  бойынша 

жүлдегер  атанды.  Көптеген  студенттер  «Нұр-

Отан» партиясындағы «Жас Отан» жастар қана-

тының мүшелері, Жолдоспаева М., Жетпісова Г., 

Біржанов Ж., т.б. 2012 ж. сайлау алдыңдағы кам-

панияларда,  қоғамдық-саяси  акцияларға  бел-

сенді түрде қатысты. Заң бөлімінда оқитын сту-

денттер  қала  тұрғындарына  заңнама  бойынша 

тегін кеңестер береді, қаланың ықшам аудандар-

да құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету үшін поли-

цияның көмекші отрядтарына барып, кезекшілік 

жасайды, осындай отрядтың командирі «Құқық-

тану» мамандығының студенті Исмаилов Ж.

Тарихшы-студенттер облыстық өлкетану мұра-

жайы, Абылай хан Резиденциясындағы мұражай 

экспозициясын  безендіруге  көмектеседі, 

СҚМУ–дың  жаңа  мұражай  кешенін  ашылуына 

атсалысты. Жыл сайын облыстың мұражай қоры 

археологиялық  қазба  жұмыстары  кезінде  сту-

денттердің тапқан тарихи-археологиялық экспо-

наттары арқылы толығып отырады. 

 2011 жылы «Ботай – Еуразиядағы атты көшп-

енділердің тарихи мекені» ғылыми-қолданбалы 

зерттеу  бойынша  берілген  7  млн.  теңге  грант 

М.Ю.

   Факультет имеет специализированные учеб-

ные аудитории, расположенные в корпусах №3 и 

№6 (зал судебного заседания, криминалистичес-

кая лаборатория, мультимедийные кабинеты).  

Студенты факультета истории и права активно 

участвуют  в  жизни  университета  и  города,  вы-

ступают в командах КВН, занимаются в студен-

ческих творческих объединениях, театрах, спор-

тивных секциях. Так, студент гр.Ю-09-1 Жарга-

ков Жанат неоднократно выступал на междуна-

родных соревнованиях по тайскому бок-

су,  команда  факультета  по  мини-

футболу  участвовала  в  Республикан-

ском  первенстве.  Студенты  Максюта 

И., Ставская Е. защищали честь вуза в 

Республиканских  соревнованиях  по 

плаванию.  Студенты  Дюсембаев  А.., 

Куртаев Д., Тастемирова К. стали при-

зерами первенства вуза по настольному 

теннису.    Многие  студенты  являются 

членами  молодежного  крыла  «Жас 

Отан» партии «Нур-Отан», Жулдоспае-

ва М., Жетписова Г., Биржанов Ж. и дру-

гие приняли активное участие в пред-

выборной  кампании  2012  г.,  общес-

твенно-политических  акциях.  Также 

студенты юридического отделения ока-

зывают бесплатные консультации жите-

лям города, регулярно дежурят в отряде 

добровольных  помощников  полиции 

для  обеспечения  правопорядка  в  мик-

рорайоне, командиром отряда является 

студент  специальности  «Юриспруден-

ция» Исмаилов Ж.

  Студенты-историки  помогали  в 

оформлении музейных экспозиций Ре-

зиденции Абылай хана, областного кра-

еведческого музея и приняли непосре-

дственное  участие  в  подготовке  к  от-

крытию  нового  музейного  комплекса 

СКГУ. Ежегодно фонды музеев области 

п о п о л н я ю т с я   и с т о р и к о -

археологическими  экспонатами,  обна-

руженными студентами во время археологичес-

ких раскопок.

В  2011  году  был  освоен  грант  научно-

прикладного исследования: «Ботай – историчес-

кая подоснова конных номадов Евразии», заказ-

чиком которой является ГУ «Комитет по культу-

ре Министерства культуры РК на сумму 7 млн. 

тенге.  Исполнители  (Зайберт  В.Ф.,  Плешаков 

А.А., Захаров С.В.). Работа по теме этого иссле-

дования будет продолжена в будущем.

  ППС и сотрудники факультета принимают ак-

тивное участие в общественно-политических ме-

роприятиях области и города. Избраны депутата-

ми V  созыва городского маслихата преподавате-

Футбол командасы · Команда футболистов

«Қысты шығарып салу» мейрамы · Праздник «Проводы зимы»

194

игерілді,  тапсырыс  беруші  ММ  «ҚР  Мәдениет 

Министрлігінің  мәдениет  бойынша  комитеті» 

болды.  Орындаушылар:  (Зайберт  В.Ф.,  Плеша-

ков А.А., Захаров С.В.). Бұл тақырып бойынша 

зертеу жұмыстары болашақта жалғасын таппақ.

Факультеттің  ПОҚ,  қызметкерлері  қала,  об-

лыстық  қоғамдық-саяси  іс-шараларға  белсенді 

түрде қатысады. Қалалық мәслихаттың V шақы-

рылымына  кафедра  оқытушыларынан  Ибраев 

С.И., Афанасьев П.В. сайланды.

Т Қ Ф   с туд е н т т е рд і ң   б о й ы н а   ру ха н и -

адамгершілік құндылықтарды (патриотизм, бел-

сенді  азаматтық  ұстаным,  гуманизм,  толерант-

тылық) қалыптастыру мақсатында түрлі мемле-

кеттік,  қоғамдық  ұйымдармен  ынтымақтастық 

қарым-қатынаста  жұмыс  істейді:    ҚР  БҒМ 

тәрбие  жұмысы  бойынша  Департаменті,  СҚО 

әкімдігі,  Петропавл  қаласының  әкімдігі,  СҚО 

ішкі  саясат  Департаменті,    Петропавл  қаласы-

ның ММ « Ішкі саясат бөлімі», СҚО ІІД,  СҚО бо-

йынша  балалар  құқығын  қорғау  Департаменті, 

«Нұр Отан» ХДП, СҚО бойынша мәдениет Бас-

қармасы,  Қазақстан  халқы  СҚО  ассамблеясы, 

СҚМ мұрағаты, облыстық өлкетану мұражайы, 

С.Мұқанов  атындағы  облыстық  кітапхана,    СҚ 

КҚИ,  Абылай  хан  Резиденциясы,  «Асыл  мұра» 

қоғамдық-ағартушылық қоғамы, т.б. 

2009-2010 оқу жылында ғылым және сапа ме-

неджменті бойынша ТҚФ-ның декан орынбаса-

рының бастамашылығымен студенттер мен оқы-

тушыларының  ғылыми-зерттеу  жұмысын  жақ-

сарту, жүйелеу мақсатында ТҚФ-да СҒБ Кеңесі 

құрылды.  Жылына  ТҚФ-ның  СҒБ  Кеңесі  3 

мәжіліс  (қыркүйек,  қаңтар,  сәуір)  өткізеді. 

Мәжілісте  жұмыс  жоспары  беікітіледі,  ғылым 

күндеріне  дайындық,  істелінген  жұмыстарға 

есеп беріледі. ТҚФ-ның СҒБ Кеңесі жұмысының 

негізінде  дәстүрлі  түрде  облыс,  қала  қоғамдық 

ұйымдарының «Түрік мәдениеті», Қазақстан хал-

қы  СҚО  ассамблеясы  қызметкерлерін  демеуші 

ретінде қатыстыра отырып, байқаулар ұйымдас-

тырылатын болды: «ТҚФ-ның ғылыми студент-

тер  жұмыстарының  үздігі»,  «ТҚФ-ның  СҒБ 

үздік  жетекшісі»,  «ТҚФ-ның  үздік  зерттеуші-

студенті», т.б.

Тоқжанов Арман – Ю-08 қазақ тобының сту-

денті СҒБ-ға қатысу арқылы ҚР Бірінші Прези-

денті Қоры степендиясының иегері болды.  

Тарих  және  құқық  факультетінде  дәстүрлі 

түрде  «Жастар  және  ғылым»  факультетаралық 

студенттердің  ғылыми-тәжірибелік  конферен-

ция, өлкетану мәселелері бойынша «Туған жер» 

аймақтық  ғылыми-тәжірибелік  конференциясы 

өткізіліп тұрады.

ТҚФ жоспарлаған іс-шаралардың біразы уни-

в е р с и т е т т е н   т ы с   ұ й ы м д а рм е н   б і рл е с е  

жүргізіледі: Қазақстан халқы СҚО ассамблеясы, 

облыстық, қалалық әкімдігі, «Краевед» қоғамы, 

ли Ибраев С.И. и Афанасьев П.В. 

В формировании стойкой мотивации личнос-

ти к высшим духовно-нравственным ценностям 

(патриотизм, активная гражданская позиция, гу-

манизм, толерантность) ФИП осуществляет со-

трудничество  с  различными  государственными 

и общественными организациями: Департамент 

воспитательной работы МОН РК, акимат СКО, 

акимат  г.  Петропавловска,  Департамент  внут-

ренней  политики  СКО,  ГУ  «Отдел  внутренней 

политики г. Петропавловска», УВД СКО, г. Пет-

ропавловска, Департамент по защите прав детей 

по СКО, НДП «Нур Отан», Управление культуры 

по  СКО  и  г.  Петропавловску,      Северо-

Казахстанская ассамблея народа Казахстана, Се-

веро-Казахстанский государственный архив, об-

ластной краеведческий музей, областная библи-

отека  им.  С.  Муканова,  СК  ИПК,  Резиденция 

Абылай-хана,  общественно-просветительское 

общество  «Асыл  мұра»,  областное  общество 

«Краевед», НПО.

Сотрудничество с данными организациями но-

сит системный характер и осуществляется в тече-

ние многих лет.

Одним из составляющих НИРС является рабо-

та студентов в СНО (студенческих научных об-

ществах). 

В целях систематизации и улучшения научно-

исследовательской  деятельности  преподавате-

лей и студентов факультета истории и права, в на-

чале 2009-2010 уч. года по инициативе замдекана 

факультета  истории  и  права  по  науке  и  менед-

жменту качества был создан Совет СНО ФИП, в 

который  вошли  –  председатель,  руководители 

СНО  ФИП,  ответственные  за  НИР  кафедр  фа-

культета и представители от студенчества. В тече-

ние текущего учебного года проводятся 3 заседа-

ния Совета СНО ФИП – в сентябре, январе и апре-

ле  (утверждение  планов  работы,  подготовка  к 

Дням науки, подведение итогов работы). Благо-

даря деятельности Совета СНО ФИП были вве-

дены в традицию организация и проведение кон-

курсов:  «Лучшая  научная  студенческая  работа 

ФИП»,  «Лучший  руководитель  СНО  ФИП», 

«Лучший  студент-исследователь  ФИП»,  с  при-

влечением общественных организаций города и 

области в качестве спонсоров (общественное об-

ъединение  «Турецкая  культура»  Северо-

Казахстанской ассамблеи народа Казахстана, Се-

веро-Казахстанский филиал «Красного полуме-

сяца»).

Токжанов  Арман  –  студент  Ю-08к  благодаря 

участию в СНО стал  стипендиатом Фонда Пер-

вого Президента РК.

ФИП ввел в традицию организацию ежегодно 

межфакультетской  студенческой  научно-

практической  конференции  «Молодежь  и  на-

ука», региональной научно-практической конфе-

195

Ауған соғысының ардагерлер қоғамдық ұйымда-

ры, т.б.  

Тарих және құқық факультеті белсенді түрде 

Ш.Уәлиханов  атындағы  тарих  және  этнология 

институты, Ә.Марғұлан атындағы археология ин-

ституты,  РФ  қалаларындағы  ЖОО:  Мәскеу, 

Омбы,  Новосибирск,  Челябі,    Есіл,  сондай-ақ 

СҚО, Петропавл қаласының мемлекеттік, қоғам-

дық құқықтық тәртіп органдарымен тығыз ынты-

мақтастық қарым-қатынаста жұмыс істейді. 

Факультетіміз 5 мыңға жуық маман шығарды. 

Сол  түлектеріміздің  кейбірі  Қазақстан,  Ресей 

ЖОО-да магистратураны оқып жатса, біреулері 

алыс, жақын шетелдерде мамандықтары бойын-

ша жұмыс тауып, көбі Қазақстанда ЖОО, ғылы-

ми-зерттеу  институттарда,  гимназия,  мектеп, 

мұрағат,  мұражай,  кітапхана  баспаларында,  әр 

деңгейдегі әкімдік аппараттарда, кеден органы, 

прокуратура, әділет, қылмыстық-атқару органы, 

ҚР  дипломатиялық  қызметі,  ұлттық  қауіпсіздік 

комитеті,  қаржы  полициясында  абыройлы  қыз-

мет атқаруда.

Түлектеріміздің  арасынан  шыққан  тарих  ғы-

лымдарының доктор, профессорлары: В.А. Сап-

рыкин (1960), К.К. Әбуев (1962), В.Ф. Ерыгина, 

В.Ф.  Зайберт  (1969),  В.Ф.  Кривошеев  (1970), 

В.В.  Трошихин  (1966),  В.Г.  Егоров  (1978),  З.Г. 

Сақтағанова (1985), И.В. Суколенов (1986). Та-

рих  ғылымдарының  кандидаттары:  Р.К. 

Ақбердин  (1941),  Қ.Қ.  Қалиев  (1951),  В.А.Ким 

(1960),  М.Ф.  Косых  (1966),  Н.М.  Коровина 

(1965),  А.П.  Бородин  (1961),  Т.М.  Қанаева 

(1967),  А.Ф.  Шкурко  (1967),  Е.В.  Самойленко 

(1970),  А.А.  Плешаков  (1974),  М.К.  Хабдулина 

(1972),  Л.А.  Козорезова  (1978),  В.И.  Заитов 

(1978),  С.И.  Ибраев  (1980),  Л.Ф.  Котвицкий 

(1983),  С.Ш.  Қазиев  (1989),  А.К.  Рахимбекова, 

ренции «Земля родная» (по вопросам краеведе-

ния), с изданием сборников статей.

Многие  из  запланированных  мероприятий 

ФИП были организованы совместно с вневузов-

скими  организациями  (областным  и  городским 

акиматами,  Северо-Казахстанской  ассамблеей 

народа  Казахстана,  Обществом  «Краевед»,  об-

щественной организацией ветеранов афганской 

войны и др.)

Факультет  истории  и  права  активно  сотруд-

ничает  с  Институтом  истории  и  этнологии  им. 

Ч.Ч.  Валиханова  и  Институтом  археологии  им. 

А.Х.  Маргулана  HAH  PK,  вузами  городов  РФ: 

Москвы,  Омска,  Новосибирска,  Челябинска, 

Ишима,  а  также  с  государственными,  общес-

твенными  организациями,  правоохранительны-

ми  органами  города  Петропавловска  и  Северо-

Казахстанской области.

За  годы  существования  факультета  под-

готовлено около 5 тысяч специалистов. Многие 

из них работают не только в Казахстане, но и в 

странах  ближнего  и  дальнего  зарубежья.  Наши 

выпускники успешно трудятся в вузах и научно-

исследовательских институтах, гимназиях и шко-

лах, архивах, музеях, в издательствах и библио-

теках, в аппаратах акимов разных уровней, тамо-

женных органах, прокуратуре, юстиции, финан-

совой полиции, уголовно-исполнительных орга-

нах, Комитете национальной безопасности РК и 

на дипломатической службе. Многие выпускни-

ки продолжают послевузовское образование в ка-

честве  магистрантов  в  вузах  Казахстана  и  Рос-

сии. 

Профессорами и докторами исторических на-

ук стали выпускники: В.А. Сапрыкин (1960 г.), 

К.К. Абуев (1962 г.), В.Ф. Ерыгина и В.Ф. Зай-

берт (1969 г.), В.Ф. Кривошеев (1970 г.), В.В. Тро-

шихин (1966 г.), В.Г. Егоров (1978 г.), И.В. Суко-

Тарихшылар «Қазақстан халқы ассамблеясы» іс – шарасында 

Историки на мероприятии «Ассамблея народа Казахстана» 

196

Т.С. Малютина (1975 г.), Б.А.. Ғабдулина (1990 

г.), Е.Н. Бурдина (1991 г.), Л.А. Гривенная (2007), 

Н.А. Әбуов (2008). Философия ғылымдарының 

кандидаттары: Ф.А.. Сим (1960), Ф.А. Хомутов-

ский  (1962),  М.Х.  Қанафина  (1974),  А.В.  Баев 

(1996), т.б.

Факультет түлегі Б.А. Цхай – ҚР ІІМ генералы, 

А. Жансейітов – ҚР ІІМ кадр және тәрбие жұмы-

сының бастығы, полиция полковнигі, Ф.М. Ко-

сых – Петропавл қаласындағы ІІД штаб бастығы, 

полиция  полковнигі,    К.Б.  Аленов  –  Аққайың 

АБІІ  бастығының  орынбасары,  подполковник. 

Мемлекеттік  және  ұлттық  қауіпсіздік  комитеті 

жүйесінде  әр  жылдарда,  қазір  де  қызмет  етіп 

жүргендер:  генерал  А.Таженов,  полковники 

А.Бекенов Е. Бәкенов, Б. Рыбалкин, А. Оразали-

нов, А. Коломиец, Б. Смағұлов, А.Қазбеков, офи-

ц е р л е р -   Е .   С а г н а е в ,   К .   Н у р к е е в ,  

А.Абильмажинов,  А.Бакенов,  Т.  Атыгаев, 

Д.Бьюнов, С. Зулпухарулы, Д.Асаинов,   Е. Сағ-

наев, К. Нүркеев, т.б.  Мемлекеттік қызметте ең-

бек етіп жүргендер: С. Қапаров – ҚР мемқызметі 

бойынша департаментінің қызметкері, А. Тәже-

нов – ҚР Елшілігінің Түркиядағы консулі, саяси 

ғылымының докторы - Ж.Жунусова, Б. Шәкенов 

-  ҚР  Премьер-министр  канцеляриясының  қыз-

меткері, т.б.      

    Облыстық әкімдікте түрлі лауазымдық қыз-

метте еңбек етіп жүргендер:

 В. Ланг, В. Лопатко, В. Литвиненко, Ж. Мұқы-

шев, Н. Аитов,  Р. Алишев,  және де т.б. Факуль-

тет  қабырғасынан  білім  алып,  танымал  болған 

атақты адамдарымыз:  Г. Ерофеев – РФ МҚК ге-

нералы, П. Корчажкин – РФ кедендік қызметінің 

генералы, А.. Башмаков -  ҚР парламентінің сена-

торы, Б. Құлжанов – ҚР кедендік қызметінің пол-

ковнигі, т.б. 

Факультеттің көптеген түлектері білім беру са-

ласының  жүйесінде  басшы  қызметін  атқаруда. 

Тарих-филология факультетінің 1970 жыл түлегі 

РФ ҒЗИ директоры, т.ғ.д., профессор В.Ф. Кри-

вошеев;  В.А.  Сапрыкин  көп  жылдар  бойы  ОК 

КОКП білім беру және ғылым бөлімінде жұмыс 

істеді, облыстық біліктілікті арттыру институты-

ның директоры Ф.Ваховский,  С.А. Әбілкәрімов, 

облыс, қала мектептерінің директорлары қызме-

тінде: С.С. Заев – Булаев мектебі, С.В. Мартемья-

нов - № 32 мектеп, С.С. Имақов - № 12 мектеп, 

Г.П.Филатов - № 14 мектеп, Н.К. Салимов - № 21 

мектеп,  аль-Фараби атындағы, 18 мектеп – К.К. 

Смайлова және де т.б.

Великобританияда  приезиденттік  «Болашақ» 

бағдарламасымен білім алатын, магистратурада 

оқитын  түлектер-  Мокушев  Ж,  Ыбыраев  С.  та-

рихшылар.

Қала, облыс мектептерінде тарих пәнінен са-

бақ беріп, жас ұрпақты білім нәрімен сусында-

тып,  тәрбиелеп  жүрген  шығармашыл  мұға-

ленов (1986 г.), З.Г. Сактаганова (1985 г.). Канди-

датами исторических наук стали выпускники раз-

ных лет обучения: Р.К. Акбердин (1941 г.), К.К. 

Калиев (1951 г.), В.А.Ким (1960 г.), М.Ф. Косых 

(1966 г.), Н.М. Коровина (1965 г.), А.П. Бородин 

(1961г.),  Т.М.  Канаева  (1967  г.),  А.Ф.  Шкурко 

(1967 г.), Е.В. Самойленко (1970 г.), А.А. Плеша-

ков (1974 г.), М.К. Хабдулина (1972 г.), Л.А. Козо-

резова (1978 г.), В.И. Заитов (1978 г.), С.И. Ибра-

ев (1980 г.), Л.Ф. Котвицкий (1983 г.), С.Ш. Кази-

ев  (1989  г.),  А.К.  Рахимбекова,  Т.С.  Малютина 

(1975 г.), Б.А.. Габдулина (1990 г.), Е.Н. Бурдина 

(1991  г.),  Л.А.  Гривенная  (2007  г.),  Н.А.  Абуов 

(2008 г.). Кандидатами философских наук из чис-

ла  выпускников-историков  стали:  Ф.А..  Сим 

(1960 г.), Ф.А. Хомутовский (1962 г.), М.Х. Кана-

фина (1974 г.), А.В. Баев (1996 г.) и др.

Выпускниками  факультета  являются:  Б.А. 

Цхай - генерал МВД РК, А. Жансеитов - началь-

ник Управления кадровой и воспитательной рабо-

ты МВД РК, полковник полиции, Ф.М. Косых - 

начальник штаба УВД г. Петропавловска.В раз-

ные  годы  в  системе  государственной  и  нацио-

нальной безопасности служили или служат в на-

стоящее время -генерал А.Таженов, полковники 

А.Бекенов, Б. Рыбалкин, А. Уразалинов, А. Коло-

миец, Б. Смагулов, А. Казбеков, офицеры- Е. Саг-

наев, К. Нуркеев, А.Абильмажинов, А.Бакенов, 

Т.  Атыгаев,  Д.Бьюнов,  С.  Зулпухарулы, 

Д.Асаинов,  и другие. На государственной служ-

бе  трудятся  такие  выпускники  факультета  как 

Ж.Жунусова-доктор политических наук сотруд-

ник департамента по госслужбе РК, Б. Шакенов - 

сотрудник канцелярии Премьер-министра РК и 

др. В областном акимате различные должности 

занимали и работают: В. Ланг, В. Лопатко, В. Лит-

виненко,   Г.Муканова, Н. Аитов,   Р. Алишев,   и 

другие. Из стен факультета вышло много извес-

тных людей, таких как Г. Ерофеев - генерал КГБ 

РФ, П. Корчажкин - генерал таможенной службы 

РФ,  А..  Башмаков  -  сенатор  парламента  РК,  Б. 

Кульжанов - полковник таможенной службы РК 

и другие. 

Многие выпускники факультета стали руково-

дителями  в  системе  образования.  Директором 

НИИ школ МП РСФСР стал выпускник истори-

ко-филологического факультета 1970 года д.и.н., 

профессор В.Ф. Кривошеев; длительное время в 

отделе науки и образования ЦК КПСС работал 

В.А. Сапрыкин. Областной институт повышения 

квалификации  возглавляли  выпускники  ис-

торического  факультета  Ф.Ваховский,  С.А. 

Абилькаримов. Директорами школ города и об-

ласти являются выпускники-историки: С.С. Заев 

- Булаевская школа, С.В. Мартемьянов школа № 

32, С.С. Имаков школа № 12, Г.П.Филатов - шко-

ла № 14, Н.К. Салимов - школа № 21, К.К.Смаи-

лова-школа №18, имени аль-Фараби и другие.

197

лімдеріміз: Т.Ю.Родная - № 43 ОМ; Н.Ю.Дачки-

на  -  №  21  ОМ,  Ю.  Еремочкина  -  №  32  ОМ, 

В.Ю.Горбунов – Бірінші қалалық гимназия, Л.П. 

Ысқақова – Бірінші жалпы білім беретін лицей 

және т.б.

По президентской программе «Болашак» в Ве-

ликобритании в магистратуре обучаются выпус-

кники-историки Мокушев Ж., Ибраев С.

Во многих школах города и области трудятся 

творчески  работающие  учителя  истории  -  вы-

пускники  факультета  разных  лет:  Т.Ю.Родная  - 

СШ № 43; Н.Ю.Дачкина - СШ № 21, Ю. Еремоч-

кина - СШ № 32, В.Ю.Горбунов - Первая город-

ская гимназия, Л.П. Искакова - Первый общеоб-

разовательный лицей и др.

198