Дамира Өмірзаққызы Ибрагим адамзаттың асыл тәЖІ

26
Мұхаммед пайғамбардың ата-бабалары жайында толық мәлімет жоқ. 
Уақыт тұрғысынан ең жақын саналатындары жөніндегі мағлұматтар ғана 
бізге жеткен. Қолдағы барға қанағат деп, солар туралы әңгімелеуді жөн 
көрдік. 
Құсай. Пайғамбардың үлкен атасы Құсай (шын аты - Зәйд) - өз 
заманының айтулы тұлғаларының бірі. Құсайдың Зухра есімді жалғыз інісі 
болған. 
Жасы үлкен болғандықтан әулетті басқаруға да сол лайық деп 
табылады. Бала жасынан басқалардан артық қабілетімен ерекшеленетін 
Құсай, өсе келе Меккенің алдыңғы қатарлы адамдарының біріне айналады. 
Ұйымдастырғыш қабілеті, басшылықтағы ұстамдылығы, әділ үкімдері 
меккеліктердің назарынан тыс қалмайды. Халық оған үлкен сенім артып, 
Меккені басқаруды тапсырады. Мекке қаласын алғаш рет аудандарға 
(махаллаларға) бөліп, әрбір руды өз ауданына орналастырған да - сол. 
Меккенің маңызды мәселелері Құсайдың үйінде талқыланып, шешімдер сол 
жерде қабылданатын. Қағбаның күзеті, қажыларды ауыз сумен қамтамасыз 
ету, оларды күту, шайқасқа кірерде байрақ тігу және Мекке мәжілісіне 
жетекшілік жасау, т.с.с. мәселелер оған аманат ретінде тапсырылады. 
Қағбаның қарсы алдында, есігі Қағбаға қарайтын алғашқы үй Құсайға 
арнап тұрғызылған. Бұл үй - Меккенің үкімет үйі, түсініктірек айтсақ, ішінде 
Мекке қалалық мемлекетінің күллі мәселелері қаралатын парламент 
ғимараты еді. Құсайдың бұл отауы тарихта «Дарун-Нәдуа" аталған, 
хижреттен соң жарты ғасырға дейін сақталған. 
Мекке жұртшылығы Құсайға аса құрметпен, ізгі ілтипатпен қараған. 
Хашим. Хашим - Пайғамбарымыздың үшінші атасы. Меккенің құрметті 
азаматтарының бірі Хашим сауда-саттықпен айналысқан. Мұхаммед 
пайғамбардың дүниеге келетін күні жақындағандықтан, аманат нұр оның 
маңдайында ерекше көрінген. Хашим жан-жақты қабілетті, байсалды, 
жігерлі, кең пейілді, жомарт әрі баршаның сүйіспеншілігіне ие болған, оның 
есімімен әулеті, қала берді руы аталған. Пайғамбарымыз да содан тарайтын 
биік мәртебелі бұл ру кейін де осы құрметті хашимилер атауын сақтап 
қалған. 
Хашимнен төрт ұл туған: Шәйба (Әбдімүттәліп), Әсет, Әбу Сәйфи 
және Надла. 
Хашимнің ұрпағы Шәйба мен Әсеттен тарайды. Шәйба-Ардақты 
Пайғамбарымыздың екінші атасы. Әсеттен туған Хүнәйіннен перзент 
болмай, хашимилер шежіресі Әбдімүттәліптен тараған ұрпақтармен 
жалғасын тапқан. 
Шәйба (Әбдімүттәліп). Дүниеге келгенде ақ шашты болғандықтан 
оны Шәйба (ақ шашты) деп атаған. Әбдімүттәліп - лақап аты, осы лақаппен 
танылған. Бұл лақапқа қалай ие болғаны жөнінде мынадай әңгіме бар. 
...Шәйба бала кезінде Мәдинадағы нағашыларына жиі баратын. Бір күні 
көрші балалармен бірге ол Мәдинаның орталық алаңдарының біріне оқ атып 
жарысатын ойынға барады. Әп-сәтте балалар ойынын тамашалаған үлкендер 
де әлгі жерге жиналып қалады. Көп баланың ішінен маңдайы жарқыраған 

27
Шәйба жұрттың назарын еріксіз өзіне аударады. Ату кезегі өзіне келгенде, 
Шәйба асықпай садағын оқтап, өзіне деген асқан сенімділікпен садағын керіп 
кеп қалады. Оқ нысанаға дәл тиеді. Жиналған жұрт таңғалыса, сүйсіне 
қараған сәтте Шәйба: 
"Мен Хашимимін, Бетһа бегінің ұлымын. Нысананы көздей алмасам, 
атамның атына кір келтірген болар ем," - дейді шабыттана шалқып. 
Оның айтқандарын жиналғандардың бәрі естиді. Әбдіманапұлдарының 
бірі Шәйбаға жақын барып, Хашимнің ұлы екенін нақтылап сұрап біледі. 
Меккеге оралған соң әлгі адам болған жайтты әкесінің бауыры Мүтәліпке 
баяндап береді. Осыншалықты қабілетті, ақылды баланың бөтен елде 
жүргендігін қаламайтынын да сөз арасында айтып қалады. 
Мүттәліп мұны ести сала Мәдинаға жол тартады да, Шәйбаны алып, 
қайта оралады. Меккеге кірген сәтте-ақ Мүттәліптің жетегіндегі балаға көзі 
түсіп «Бұл кімнің баласы?» деп сұрағандар көп болды. Көз тиер деп 
қорыққан Мүттәліп еш ойланбастан «Бұл - менің құлым» деп қалай айтқанын 
өзі де байқамай қалады. Тіпті әйеліне де осылай жауап береді. Ертесіне ағасы 
алып берген қымбат киімдерді киіп далаға шыққан балаға көңіл аудармаған 
жан қалмайды. Барша жұрт оның кім екенін, қайдан келгенін таңырқай 
сұрайды. Білетіндер «Әбдімүттәліп, яғни Мүттәліптің құлы - деп (Абд, Әбду 
– араб тілінде құл дегенді білдіреді - Д. Ө.) жауап береді. Кім екендігі 
кейінірек белгілі болғанмен, сол күннен бастап Шәйба Әбдімүттәліп аталып 
кетеді. 

жүктеу/скачать 3,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: