Зерделі­ой Смағұл­Елубай­­

57
Қа­лам­гер­қан­дай­ту­ын­ды­лар­­жаз­ды?
Жа зу шы ның кі тап та ры: «Ой сылқа ра» (1972 ж.), «Сат тар соқ па ғы» 
(1974 ж.), «На све те бе лом» (1982 ж.), «Жа рық дү ние» (1978 ж.), сон дай-ақ «Ақ 
боз үй» (1990 ж.), «Оди но кая юр та», «Мі нә жат» (1992 ж.), «Жал ған дү ние» 
(2000 ж.), «Брен ный мир» (2000 ж.) ро ман да ры, «Қия мет-қай ым ға сы ры» 
(2015 ж.) ойт ол ғауы, «Век ст раш но го су да», «Ақ боз үй» (2017 ж.) 2 том дық 
таң да ма лы, «Lonely yurt» (2016 ж.) ағыл шын ті лін де, «Una yurta solitaria» 
(2018 ж.) ис пан ті лін де, «Arasat meidany» (2017 ж.) тү рік ті лін де жа рық көр ді.
«Ақ боз үй» («Оди но кая юр та») ро ма ны қа зақ жә не орыс тіл де рін де бір не ше 
рет ба сыл ды. Жа зу шы ның осы ро ма ны на ашар шы лық жыл дар да ғы нәу бет тің 
кө рі ніс те рі ар қау бол ған. 
С.Елу бай кі тап ты жа зар ал дын да ата-ба ба сы ның жүр ген жер ле рін ара-
лап, сол за ман ның куә гер ле рі мен жүз де се ді. Шы ғар ма оқыр ман ды сол уа-
қыт қа алып ба рып, та рих тың ен ші сін де қал ған нақ ты шын дық тар ды көр кем 
тіл мен ба ян дап, кей іп кер лер дің мұң да сы на, сыр ла сы на ай нал ды ра ды. Әр бір 
оқыр ман кі тап ты жү ре гі ті лі не оқи оты рып, оқи ға ны өзі бас тан ке шір ген дей 
әсер ала ты ны сөз сіз. Бұл ро ман 1985 жылы жа зы лып біт ке ні мен, сол кез де-
гі бас па лардың қай-қай сы сы да идеоло гия дан жас қа нып, ба сып шы ға ру ға 
ке ліс пе ген. Тіп ті кі тап тың шы ғуы на қар сы жа бық ре цен зия лар ұй ым дас ты-
ры ла ды. Ке ңес үкі ме ті құ ла ған нан кей ін ға на кі тап тың жа рық қа шы ғуы на 
мүм кін дік бо ла ды.
«Мі нә жат» жә не «Жал ған дү ние» шы ғар ма ла ры – «Ақ боз үй» ро ма ны ның 
жал ға сы. Жал пы жа зу шы ның әр ту ын ды сы қа зақ хал қы ның та ри хы мен бай-
ла ныс ты.
Сма­ғұл­Елу­бай­не­ше­көр­кем­фильм­нің­сце­на­рийін­жаз­ған?
С.Елу бай: «Қы зыл отау» (1982 ж.), «Ай ас тын да ғы үй» (1983 ж.), «Өтел ме-
ген па рыз» (1983 ж.), «Сұ ра пыл Сұр же кей» (1992 ж.), «Ба тыр Ба ян» (1992 ж.), 
«Кек» (2004 ж.), «Аң шы ба ла» (2012 ж.), «Ал мас қы лыш» (2016 ж.), «Қа зақ 
хан ды ғы» те ле се ри алы (2016 ж.), «Оа зис» (2016 ж.), «Ба ла ға шық» (2018 ж.), 
«Ал тын тақ» (2019 ж.) көр кем фильм дерінің сце на рий ле рін жаз ған.
Жа зу шы «Сұ ра пыл Сұр же кей» филь мі үшін Аш ха бад та өт кен ТМД ки но-
фес ти ва лі нің бас жүл де сін, «Аң шы ба ла» филь мі үшін Гол ли вуд та өт кен IFFF 
ки но фес ти ва лі нің бас жүл де сін, мә де ни ет са ла сын да ғы Мем ле кет тік грант ты, 
қа зақ «Пен-клу бы» сый лы ғын ал ды. 2013 жылы «Қа зақ стан ның ең бек сі ңір ген 
қай рат ке рі» құр мет ті ата ғы бе ріл ді. «Құр мет» жә не «Па ра сат» ор ден де рі мен 
ма ра пат тал ған. 
Сма­ғұл­Елу­ба­й­–­қа­зақ­про­за­сы­ның­кә­сі­би­дең­гей­інің­өсуі­не­үл­кен­үлес­қос­қан­
жа­зу­шы.­Жа­зу­шы­қа­ла­мы­нан­ту­ған­көр­кем­ту­ын­ды­лар­идея­лық­көр­кем­дік,­ру­ха­
ни­тұр­ғы­дан­да,­та­ным­та­ра­пы­нан­да­ма­ңыз­ды­шы­ғар­ма­лар­бо­лып­та­бы­ла­ды.­
Сан­ алу­ан­ та­қы­рып­ты­ ар­қау­ ет­кен­ шы­ғар­ма­ла­ры­ның­ тіл­ кес­те­сі­ де­ көр­кем­ де­
бей­не­лі.
Гүл­сім­Еле­ме­со­ва,­Бо­та­гөз­Құ­рал­қа­но­ва

жүктеу/скачать 3,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: