Адамзат дамуыныњ єр кезењі ѓылым мен мєдениеттіњ, єдебиеттіњ ќалыптасуы,µркендеуі, зерттелуі туралы µзіндік пікірлерімен ерекшеленіп, жања баѓыттар, жања танымдыќ аппарат пен жања терминология тудырып отыратыны белгілі



Pdf көрінісі
бет101/118
Дата30.01.2023
өлшемі2,63 Mb.
#63682
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   118
Байланысты:
Әділова. Көркем мәтін. Цитация

Бала кезде шуылдатып құлағын, 
Одан артық жан тумасын түсініп,
Қара көзді Ләйланы айтып жыладым, 
Бірде өрепкіп, бірде жұрттан қысылып.
Кейбір аллюзиялар арқылы автор белгілі бір тарихи-әлеуметтік кезеңнің 
шындығына өз пікірін танытатынын төмендегі жолдар көрсетеді: 
Мұқым қайғы, 
Таяз бақыт. 
Күз. 
Қала. 
Сықырлайды аяз-уақыт сыздана. 
Жын-ғасырдың жүгін жеңілдетем деп, 
Қап арқалап бара жатыр қыз бала. (Ғ. Жайлыбай) 
Прозалық шығармаларда интертекстердің сілтемелік қызметіне мысал 
ретінде О. Бөкеевтің «Қайдасың, қасқа құлыным» повесіндегі Қаржау есімді 
Ре
по
зи
то
ри
й К
ар
ГУ


153 
кейіпкердің сөзіндегі аллюзивті реминисценцияны айтуға болады: «...Иә, сен 
Мәскеуге бармасаң, Мәскеу саған келмес, Құнанбай пәуескемен мекеге барған 
екен, байлықтың буы да, сақтансаң, сақтайды құдай-екең, ауырып-сырқамай 
отыра алмайсың, ырысты белшеден кешіп жүргенде, қор жинамаған да 
екенсің». Бұл мысалдың өзі еш маркерсіз «Абай жолы» роман-эпопеясына да, 
Құнанбайдың өмір дерегіне де сілтейді. 
3.2 Интертекстердің мәтін түзушілік қызметі 
Прецедентті мәтіндер мәтін түзуші қызмет атқара алады. Олар мәтіннің 
вербалды құрылымында лексика-семантикалық парадигма негізінде ойды 
жылжытып, дамытып отырады. 
А. Сүлейменовтің «Бесатар» повесінде интертекстуалды элементтер 
Крейгель мен арнайы баяншының сөзінде қолданылған: аллюзиялар  
(Крейгельде: Қоңырауын қайдағы бір Герцен қақты деп мұрны қисайған 
Черняев жоқ – орыс демократы А.С. Герценнің Лондонда шығарып тұрған 
«Колокол» журналы және патша үкіметінің реакциялық отарлау саясатын 
жүргізуші генерал Черняев; Балық басынан, бірақ, көрер көзге ғана шіриді – 
қоғамда астыртын болып жатқан өзгерістер; Есіне французша шүлдірлегенін 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   118




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет