204
Әде би ет тео рия сы
Гро теск
Гро теск – шы найы, нақ ты лы өмір мен фан тас ти ка ның шар пы-
суы нан, әдеп кі жә не таң ға жай ып оқи ға лар дың, кей іп кер лер дің то ғы-
суы нан
тұ ра тын, жақ сы мен жа ман ды, қай ғы мен күл кі ні, т.б. шен-
дес ті ру ге
құ ры ла тын, әжуа, күл кі ге ерек ше мән бе рі ле тін көр кем дік
бей не леу тә сі лі. Гро теск тә сіл ре тін де әр түр лі
жанрда ғы шы ғар ма-
лар да орын алып, жан-жақ ты да мып, өріс тей түс ті. Ту ра ма ғы на сын да
ақи қат тан ал шақ ке ту бол ға ны мен, өмір де гі бо ла тын не ме се бол ған
шын дық жағ дай ды ай рық ша тап қыр лық пен, ес те қа лар лық тай әсер лі
етіп жет кі зе ді.
Мысалы: «Жұ ман – Ал тай-Қар пық қа мә лім та пал адам. Бі рақ
де не сі төрт бақ, сом жа рал ған. Көл де не ңі кү рек тей мұ қыл тыр нақ ты
сау сақ та ры – кел сап тың са бын дай жұп-жу ан. Қыл та нақ шы ғып көр-
ме ген қас қа ие гі нен ат тай ып жы ғыл ған дай.
Сал бы рай бас та ған
ұр ты на дей ін та би ғи тәр тіп ті бұз бай-ақ кел ген бу рыл са қал қас қа иек-
тен тай ып кет кен дей, ал қым ға ба рып ұйлы ғып қа лып ты да, са қал дан
гө рі ұйы сып қал ған көк шу лан жүн ге кө бі рек ұқ сап тұ ра ды. Жү зі нің
бас қа мө рі тү гел өшу ге жа қын дап, ес кі тең ге лік тей кө мес кі тарт қан.
Бар мі не зі – көз де рін жар ты сы нан
асы ра жау ып алып, ен ді ете гін
кө тер мес тей бір жо ла түйіл ген қа бақ та ға на қал ған си яқ ты».
Ғ.Мүсірепов.«Оянғанөлке»
З.Қабдолов.«Сөзөнері»
Гро теск тә сі лі не мы сал дар кел ті рің дер.
Ақын, жазушы, драматург, мем ле кет тік сый лық тың ие ге рі Т.Ах та нов – «Күй аңы-
зы», «Қа һар лы күн дер», «Да ла сы ры», «Сәу ле», «Бо ран», «Ант», «Әке мен ба ла»,
«Ма хаб бат мұ ңы», «Күт пе ген кез де су», «Арыс тан ның сы ба ға сы», «Кү шік күй еу»
шы ғар ма ла ры ның ав то ры. «Күй аңы зы» – өнер құ ді ре ті ту ра лы әң гі ме.
Достарыңызбен бөлісу: