Проблеманы мазмүндау әдісі

ссбсбі сынаппен улану дсп шешкен. Ауылға жакын орналаскан 
химиялық зауыт озінің калдықтарыи шыганакка тастап отырған. 
Ал сынап қосылысы жануарлар мсн адам организміие калай түс- 
кен дсген сүрак туады?
Проблемалық шешу. Окытушы сынаптың тамак күрамына 
калай түсу жолын тактаға сызып көрсете отырып, өткен саоакта- 
ғы айтылган материалдарға сүйеніп, судын кабаттарында майда 
планктонды организмдер тіршілік ететіндігін есксреді.
Олар судағы сынапты өз денелеріне жинайды екен. Планктон- 
дарды өз кезсгіндс балық шабактары жейді. Ал жырткыш балык- 
тар майда балықтармен корсктенеді. Осындай бағытта біртіндеп 
мазмүндау окушыларды кызыктыра отырып, логикалык мазмүн- 
дау жүйесін бақылап, өздсрінше ойлау кабілеттілігін коздырады. 
Егер оқытушы кейбір моселелерді дүрыс, пакты айта алмаса, оны 
окушылар сүрак кою аркылы аныктауға тырысады.
Жарым-жартылай ізденіс әдісі. Бүл әдісті мүғалім пробле- 
маны шешу жағдайын кою аркылы жүргізеді. Бүл проблеманы 
шешуге мүғалімнің көмегі керек, себебі мүғалім көмектесе оты­
рып, окушылардын осы проблеманы оздері мазмүндап, ойланып 
шешуіне әсерін тигізеді. Бүған еи жакын көрнекі одістеменің бірі 
- эвристикалык сүхбат, «эврика» ойлап табу. Ол былай жоспар- 
ланады. Әрбір келесі сүрак откен сүрактардан туылады, бір сү- 
рактан екінші сүрактып тууы аркылы жана проблемалар шешіліп 
отырады. Оның айтағын мынадай мысалдармен көрсстуге бола- 
ды. Такырыптын аты - «Организм топтары».
Мүғалім: - Жаңа такырыпты өтпес бүрын биосфера дегені- 
міз не, енді соны еске түсірейік деп сүрак кояды.
Окушы: - Биосфера - организмдсрдіп тіршілік ететін жердің 
геологиялык кабаты деп жауап береді.
Мүғалім: - Қалай ойлайсыздар, биосферадағы организмдер 
бір-бірінен тәуслсіз бе, әлде олардың арасында байланыс бар ма?
Окуиіы: - Организмдер биосфсрада бір-бірімсн тығыз байла- 
ныста болады және тәуелді.
Мүғалім: - Сөйтіп, организмдер топтасып тіршілік етеді деп 
айтуға болады ма?
Окушы: - Ио, организмдер топтасып тіршілік етеді.
132 ♦ 
6-тарау. Сабақокыту формасы. сабактың тинтсрі. түр.ісрі...

Мүғалім: - Дүрыс. Оргаиизмдер бір-бірімеи өте тығыз байла- 
пыста болады. Қандай нәрссні екі топқа болуге болатынын ай- 
тыңыздар: шалғын, бак, орман, озен, теніз, бакша, батпақ, аквариум.
Оқушылар: - Осы айтылған топтар табиғатта тіршілік етеді: 
шабындық, орман. өзен, тсңіз, батпакты жср. Бүл табиғи топтар. 
Баска топтарды адам колдан жасаған: бақ, бакша, аквариум.
Мүғалім: - Дүрыс.
Осындай эвристикалык сүхбаттар окушыларды материалды 
белсенді түрде кызығып, ізденіс жасауға тырыстырады, оны ше- 
шуге ынталандырады.

жүктеу/скачать 9,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: