Ассамблея народа казахстана и ее роль в консолидации казахстанского общества

167
-
мемлекеттік ұлттық  саясат мəселелері  жөніндегі   заң жобаларын қоғамдық-саяси
сараптама жасауға қатысу[3].
Үшіншіден, оның қызметінің саяси сипаты  мемлекеттің ішкі жəне сыртқы саясатының
негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде  жəне халықаралық қатынастарда Қазақстанның
атынан өкілдік ететін ең жоғарғы лауазымды тұлға, халық пен мемлекеттік билік бірлігінің,
Конституцияның  мызғымастығының, адам  мен  азамат  құқықтары  мен  бостандықтарының
нышаны  əрі  кепілі, мемлекеттік  биліктің  барлық  тармағының  келісіп  жұмыс  істеуін  жəне
өкімет  органдарының  халық  алдындағы  жауапкершілігін  қамтамасыз  ететін  Қазақстан
Республикасының  Президентімен  тікелей  қарым-қатынасында  жатыр. ҚХА-ны  құратын,
қайта  құратын, оның  қызметінің  негізгі  бағыттарын  анықтап, басшы  лауазым  иелерін
қызметке  тағайындап, босататын  Президент.  Ал  Президент  құзіреттері  мен  шешімдері
қашанда  айқын  саяси  сипат  пен  мазмұнда  болатыны  белгілі. Өйткені, еліміздің  ішкі
саясатындағы Президенттің əр шешімі ең алдымен саяси тиімділік пен қоғамның саяси ішкі
тұтастығы, бірлігі тұрғысынан қабылданатыны даусыз ақиқат.
Төртіншіден,  ҚХА  қызметінің  саяси  сипаты  оның  еліміздегі  саяси  жүйенің  негізгі
институттарының  бірі – Қазақстан  Республикасы  Парламентімен  ара  қатынасында  жатыр.
ҚХА    еліміздің  заң  шығару  қызметін  жүзеге  асыратын      ең  жоғарғы  өкілді  органның  –
Парламент Мəжілісінің тоғыз  депутатын  тікелей  сайлауы  оның  еліміздің саяси  жүйесіндегі
ерекше орнын көрсетеді. ҚХА – Мəжіліс депутаттарын тікелей сайлау құқына ие бірден бір
саяси-қоғамдық  орган. Бұл  Ассамблеяның  жоғарғы  басшылық  органы  ҚХА  Кеңесінің
ерекше  құқына  жатады. Егер  Парламент  қызметінің  еліміздегі  қоғамдық-саяси
қатынастардың  бүкіл  спектрін  қамтитындығын  жəне  елдегі  маңызды  қоғамдық
қатынастарды  реттейтін  заңдар  қабылдайтынын, жоғарғы  деңгейдегі  кадр  саясатын –
жоғарғы  лауазымды  мемлекеттік  саяси  қызметшілерді  тағайындауға  немесе  орнынан
босату, сенімісіздік көрсету мəселелеріне тікелей қатысатынын  еске алсақ – бұның бəрі ҚХА
қызметінің саяси мазмұны мен бағытының нақты дəлелдері.
Бесіншіден, саяси сипат оның қызметінің негізгі принциптерінде де  нақты белгіленен.
ҚХА  туралы  Заңның  бесінші  бабында  тұжырымдалған: - адам  жəне  азамат  құқықтары мен
бостандықтарының  басымдығы; халық  пен  мемлекет  мүдделерінің  басымдығы;    нəсіліне,
ұлтына, тіліне, дінге деген қатынасына   немесе кез келген өзге де жағдайларына қарамастан
адамның жəне азаматтың құқықтары мен бостандықтарының теңдігі [2].т.б. мəселелр тікелей
саяси сипаттағы қатынастар болып табылады.
Сонымен  Заңның  қабылдануы  осыған  дейінгі  он  өрт  жылға  жуық    ҚХА  қызмет
жасауының  қоғамдық  тəжірибесін  жинақтап, оған  нақты  ұйымдық-құқықтық  жəне  айқын
саяси  сипат  берді. Заңмен  анықталған  ҚХА  мақсаты, міндеті  жəне  қызметнің  принциптері
Қазақстан  Республикасындағы  бүгінгі  саяси  қатынастардағы  ең  бір  өткір  де  өміршең
салаларды  қамтиды. Мысалы, еліміздегі  тіл  саясатын  алайық. Еліміз  тəуелсіздік  алғаннан
бері  оның  төңірегіндегі  пікір  таласы  бір  толастаған  емес. Əсіресе, бір  қарағанда  айқын,
даусыз  ақиқат  болып  көрінетін    мемлекет  құраушы  ұлттың  тілі  қазақ  тілінің    мемлекеттік
мəртебесін  нығайту, қоғамдық  функциясын  кеңейту  мəселелері  кейбір  қоғамдық  топтар
тарапынан  сірескен  қарсылыққа  кездесуде. Президент  Н. Назарбаевтың  сөзімен  айтқанда –
қазақ  тілінің  еңкейген  еңсесін  көтеру  ұстаранның  жүзіндей  қылпып  тұрған, шиеленісті
мəселе. Ал мемлекеттік тілді дамыту ҚХА қызметінің асам маңызды бағыты болп табылады.
Ассамблея  елімізде  саяси  өмірде  келешекте  тууы  мүмкін  қақтығыстардың  алдын  алу,
оларды реттеудің де аса маңызды институты болмақ. Заңда атап көрсетілгендей, этносаралық
қатынастар  саласындағы  келіспеушілік  пен  дауларды  реттеу, оларды  шешуге  қатысу,
қақтығысты  жағдайларды  болдырмау  жөнінде  ұсынымдар  əзірлеу  жəне  практикалық
шараларды іске асыру – ҚХА қазіргі кезеңдегі қызметінің басты  һəм күрделі  бағыттарының
бірі.
Жоғарыда  айтылғандай, аса  күрделі  саяси  үрдістерді  Қазақстан  саяси  эволюция,
демократиялық  даму  жолымен  біршама  сəтті  өтті.    Елімізде    ҚХА  –ның  қызмет  жасауына,

168
дамуына,  қолайлы саяси-құқықтық кеңістік қалыптасты.  Бұның басты негіздері, əлеуметтік
тірегі қандай күштер?
Біріншіден,  оның  басты  негізі, əлеуметтік  тірегі  ҚХА  пайда  болып  қаұалыптасар
қарсаңындағы  халықтың  басым  көпшілігінің  əлеуметтік  жағдайының  құлдыраудан  аман
болып, этностар  өкілдерінің  көпшілігі  үшін  біршама  қалыпты  күнкөрістік-тұрмыстық
ахуалдың  болуы, сондай-ақ, Қазақстан  халқының  сол  мезгілдегі  жалпы  білім, рухани
деңгейінің, саяси  жəне құқықтық  сауаты мен мəдениетінің  едəуір жоғарылығы. Осылардың
нəтижесінде  Қазақстан  эностарының  ҚХА  қызметін  түсіністікпен  қабылдап, төңірегіне
топтасуы.
Екіншіден,  бүгінде  тəуелсіз  мемлекет  түрғындарының  басым  көпшілігі  болып
табылатын  қазақтардың  жалпы  ұлт  ретіндегі  негізгі  табиғи  мінез-ұстанымы, мінез-
тұрпатындағы салмақтылығы, саяси ұстамдылығы, əр қоғамдық құбылысқа, саяси партиялар
мен  қозғалыстардың  қызметіне, мемлекет  жəне  қоғам  қайраткерлері  мен  олардың  іс-
əрекетіне аса талаппен, ерекше сыншылдықпен қарайтын көзқарасы, табиғатына тумысынан
тəн саяси сарапшылдық, салқынқандылық қадыр- қасиеті.
Этносаралық, жалпы  қоғамдық  татулық  пен  келісімді  нығайтудың  институттары
елімізде  əр  алуан.  Олар  қоғамдық  өмірдің  сан  саласын  қамтиды. Сол  мүмкіндіктердің
ішіндегі  ең  бір  əлеуеті  мен  мүмкіндігі  молдығы  əрі, рухани-мəдени, əлеуметттік-саяси
кеңістіктегі ауқым-мазмұндылығы жағынан ең бір əлеуеттісі мемлекеттік тіл. Мемлекетттік
тіл – Қазақстандағы  барлық этностарды топтастырудың аса маңызды факторы. Мемлекеттік
тіл  біздің  тəуелсіздігіміздің  аса  амаңызды  тірегі  жəне  оның  мазмұны  мен  мəнінің  аса
маңызды мəнді жағы.
Дəл  осындай  ұйымдық-құқықтық  алғышарттар, бүкіл  мемлекеттік  басқарудың
барлық тетіктерінің мемлекеттік тілде қызмет жасауы оның бойындағы мол əлеует пен
мүмкіндікті жүзеге асырудың  негізі болады.
Мемлекеттік  тіл  Қазақстандағы 130 дан  астам  этностарды  топтастырудың  аса
маңызды  факторы.   2009 жылғы  халық  санағы  бойынша  Қазақстан  Республикасы
халқының  саны 16004,8адамды  құрады.  Оның  ішінде  қазақтар – 10 098,6; орыстар-
3 797, 0; өзбектер - 457,2; украиндар - 332,2; ұйғырлар - 223,1;татарлр – 203,3; немістер -
178,2; жəне  басқа  этностар - 714мың  адамды  құрады.  Құрамы  осындай  көп  этносты
елде тіл саясаты қашанда күрделі сала.
Егер «Тіл  туралы» Заңда  жəне  басқа  да  заңнамалық  актілерде  жинақталған
принциптер мен нормаларды, бүгінгі қоғамдық қатынастардағы  үдерістерді, білім мен
мəдениет  саласындағы  ахуалды  саралай  келе  мынадай  нақты  қорытынды  жасауға
болады – мемлекеттік  тіл  Қазақстанда  өмір  сүретін  барлық  этностарды
топттастырудың  аса  маңызды  факторы  ғана  емес,  ол, сонымен  бірге,   этносаралық
қарым-қатынастың аса маңызды құралы. ҚХА өз қызметінде  келешекте осы бағытқа
ерекше баымдық беруі тиіс деп епетейміз. Біздер, əдетте, инерциялы түрде, əлі де болса
орыс  тілі  ұлтаралық  қарым-қатынас  құралы  деген  формула  айтыла  береді.  Сонда
Қазақстанда  мемлекеттік  тіл- қазақ  тілі  ұлтаралық  қатынастың  тілі  бола  алмай  ма?
Кеісінше, мемлекеттік 
тіл 
ұлтаарлық, этносаралық 
қарым-қатынастардың
мүмкіндіктері мол, əлеуетті құралы.
ҚХА келешекте осы мəселеге назар аударып, мемлекеттің тілдің осы аса маңызды
қоғамдық  функциясын  насихаттап, нығайтуға  күш  салуы  қажет-ақ. Елімізде
этносаралық  байланыс  құралы  функциясының  бірітіндеп  орыс  тілінен  мемлкеттік
тілге ауысуы – еліміздегі тіл құрылысы дамуының объективті заңдылығы.
Мемлекеттік  тілдің  топтастырушылық  рөлінің  рухани-мəдени  əлеуетінің  қайнар
көзі, сарқылмас мол қуаты сол тілдің негізгі  иесі, сол тілді түзуші де қолданушысы да,
ғасырлар  бойы  сақтап, əуездеп, əспеттеп,  дамытып  келе  жатқан  қазақ  ұлтының
бойындағы  біртума  ұлттық  мінез-қасиеттер  мен  үздік  адамдық, азаматтық
қасиеттерден  туады. Егер  ҚХА  туралы  құжаттарды  қарасаңыз  оның  ең  бір  маңызды
міндеті қазақ халқының топтастырушылық рөлін арқау ете отырып, мемлкеттік тілді

169
дамыту жөніндегі міндеті ерекше атап көретілген.
ҚХА  азаматтық  қоғам  институты  ретінде  қалыптасудың, дамудың  бірнеше
кезеңдерінен  өтті. Оның  құрылымдық  қалыптасуы, институттану  кезеңі  аяқталды. Оның
қызметін  насихаттауға, оны  ұйымдық-қаржылық, материалдық-техникалық  жағынан
қолдауға  елімізде  ұлан-ғайыр  жұмыс  істелінді.  Еліміз  Президенті  тарапынан  бірде  бір
қоғамдық  институт  дəл  осы  ҚХА- дай  қамқорлық  пен  ықыласты  көрген  емес  десек  - ол
даусыз ақиқат.
Ал  осындай  мол  ықылас  пен  қолдауға  ие  институт  өз  функцияларын  толық  орындап
отыр  деп  айта  аламыз  ба? ҚХА  саяси  институт  ретіндегі  өзінің  бойындағы  мол
мүмкіндіктерді, оған мүше этнос өкілдерінің шығармашылық, рухани  əлеуетін толық  ашып,
«Ел  бірлігі  доктринасында» анықталған  аса  маңызды  құндылықтар  төңірегінде  жан-жақты,
өрелі, нысаналы  жұмыс істеп отыр деп тұжырымды айтуға, бізідің пікірімізше, əлі ертерек
сияқты. ҚХА  мен оның жергілікті құрылымдары арасында терең ойластырылған жүмыстан
гөрі, біздің пікірімізше, науқандық, атаулы мерекелер күндеріндегі концерттік-декоративтік,
жарнамалық-көрмелік, насихаттық  стиль  мен  уақытша  форматтар  басым  көрінеді.
Біздің пайымдауымызша, келешекте ҚХА өзінің қызметінің басты бағыттары етіп
ең алдымен «Ел  бірлігі доктринасында»  анықталған  мына нақты  құндылықтарға[4]:
-  Ұлт  Рухын  дамыту  жəне  нығайту,  осыны  еліміздегі  əрбір  азаматтың  өмірлік
бағдарына  айналдыру, Ұлттық  Рухымызды  көтеру  үшін  негізгі  басымдықтар  болып
табылатын: дəстүр мен отансүйгіштікке,  жаңару рухына, жарыс пен жеңіс рухына;
-
мемлекеттік  тілді  дамытуға  жəне  оның  аясын  кеңейтуге  ұлт  бірлігін  нығайтатын
фактор  ретінде  басымдық  беру; оны  меңгеру  əркімнің  парызы  мен  міндеті, жеке  бəсекеге
қабілеттілігі мен қоғамдық өмірге атсалысудағы белсенділігін айқындайтын  ұмтылысы мен
ынталануына  айналуы; Бұл - шешуші  басымдық, рухани  жəне  ұлттық  бірліктің  негізгі
факторы екендігіне;
-
мəдениетті, дəстүр  мен  тілді  жаңғырту  мен  дамыту, ұлттық  қадір-қасиетті
нығайтуға- көңіл бөлуі керек деп пайымдаймыз.
Қазақстан  Республикасының  Президенті, «Нұр  Отан» партиясының  Төрағасы
Н.Назарбаев  партияның XVI съезіндегі «Баршаға  бірдей  осы  заманғы  мемлекет: бес
халықтық  реформа» атты  бағдарламалық  сөзінде  былай  деді: «Мемлекет  құраушы  ұлт
ретінде  қазақ  халқына  айрықша  жауапкершілік  жүктеледі. Қазақтар  Жаңа  Қазақстанның
болмысын қалыптастыруда барша ұлыстарды ұйыстырушы рөлге ие. Бұл – қазақтың ұлттық
сипатын  сақтап, дамытудың жəне еліміздің қазақы болмысын  нығайтудың  басты  факторы»
[5]. Ендеше  дəл  осы  арнайы  атап  көрсетілген  ерекше   болмыстық  құндылықты  нығайту,
насихаттау, баршаға  жеткізу  ҚХА-ның  саяси  институт  ретінде  қызметінің  аса  басым 1989
жылғы  Бүкілодақтық  санақтың  қорытыныдылары. М. «Политиздат», 1989 жыл, бағыты
болуы тиіс деп есптейміз.
Қолданылған əдебиеттер тізімі:
1. 1989 жылғы Бүкілодақтық санақтың  қорытыныдылары. М. «Политиздат», 1989 жыл,
2. Политические институты России и Франции: традиции и современность. М. 2014.5-б.
3. Қазақстан  халқы  Ассамблеясы  туралы. Қазақстан  Республикасынығ  Заңы. 20 қазан 2008
жыл, «Егемен Қазақстан»,  21 қазан 2008 жыл.
4. «Ел бірлігі доктринасы» Астана, 2011 жыл.
5. Н.Назарбаев. Баршаға  бірдей  осы  заманғы  мемлекет: бес  халықтық  реформа. «Егемен
Қазақстан», 12 наурыз,  2015 жыл.

170
СТАНОВЛЕНИЕ КУЛЬТУРЫ МЕЖЭТНИЧЕСКОГО И МЕЖКОНФЕССИОНАЛЬНОГО
ОБЩЕНИЯ – ВАЖНЕЙШАЯ ПРЕДПОСЫЛКА СОХРАНЕНИЯ ГРАЖДАНСКОГО МИРА
Клишина Е.А.
Научно-исследовательский институт экономических и правовых исследований
Карагандинского экономического университета
Казпотребсоюза, г. Караганда
Современный  этап  развития  общества  характеризуется  глубинными  переменами  во
всех  сферах  жизни. Процессы  реформирования  приобрели  формы  существенных
трансформационных  изменений, основательно  преобразовав  экономические, политические,
социальные, гражданские  отношения, политическую  систему  государства. В  этой  связи
наблюдается  подъем  научно-исследовательского  интереса  к  вопросам  модернизации
общества, формирования  институтов  гражданского  общества  и  характера  инновационных
процессов, затрагивающих  государство  и  граждан. Однако  до  сих  пор  в  казахстанском
законодательстве есть пробелы в определении полномочий структур гражданского общества
Фундаментальное  противоречие  нашей  эпохи  и  одновременно  главный  вызов
человеческому сообществу в XXI веке – это противостояние либеральных цивилизационных
стандартов, с одной стороны, и ценностей национальной культурно-религиозной идентичности
– с  другой. Вопросы  культуры  межэтнического  и  межконфессионального  взаимодействия
являются традиционными для отечественного образования и воспитания и всегда составляли
важную часть формирования культуры межэтнического и межконфессионального общения,
утверждения толерантного отношения к представителям иной конфессии, иного этноса, иной
культуры. Культура - это  самодетерминация  индивида – поиск, отбор, переоформление  и
созидательное конструирование собственного личного бытия, преломление «внешнего мира
через внутренний». Мысль, делая осмысленным бытие, создавая структуру понимания своей
экзистенциальной  задачи, является  условием  и  предпосылкой  самостановления  человека,
обретения  им  духовности. М. Мамардашвили  сравнивал  сознание  со  всепроникающим
эфиром, который  подобен  волне, распространяющейся  и  обнаруживающей «Другого» как
свою границу (узнавание «я» в «ты») и возвращающейся к своему источнику, обогатившись
при этом новыми смыслами [1, c.177].
В  XX  веке  теме  «Я  и  Другие»  посвящены  работы  многих  феноменологов,
экзистенциалистов, психоаналитиков, религиозных  философов. Мы  живем  среди  людей,
формируемся под их влиянием и формируем их. В центре темы «Я и Другие» стоит проблема
понимания, проблема доступности (или недоступности) внутреннего мира другого человека,
другого  по  религиозным  убеждениям, другого  по  расовой, этнической  принадлежности,
другой  культуры. Только  диалог  и  согласие, считал  Бубер, открывают  настоящий  путь  к
единству различных культур и религиозных верований. В центре буберовской философской
антропологии  находится  не  изолированный  индивид, не «человек-одиночка» и  не  человек,
растворившийся  в  массе, в  коллективе, а  человек, стремящийся  к  постоянному  диалогу  с
Другим [2]. Важность диалога (как для Бубера, так и для других философий диалога XX в. –
от Г. Марселя, М. Бахтина до Ю. Хабермаса, К.-О. Апеля) вряд ли нуждается в оправдании и
ничем  так  не  подтверждается, как  дефицитом  цивилизованного  общения, доверительного
диалога в век мировых войн, кровавых этнических, религиозных и иных конфликтов.
В  Декларации  принципов  толерантности, принятой  Генеральной  Конференцией
ЮНЕСКО  в 1995 году, понятие  толерантности  определено  как  уважение, принятие  и
правильное понимание богатого многообразия культур нашего мира, форм самовыражения и
проявления человеческой индивидуальности, отказ от догматизма, от абсолютизации истины
и  утверждение  норм, установленных  в  международно-правовых  актах  в  области  прав
человека[3]. Толерантность  не  уступка, снисхождение  или  потворство, а, прежде  всего,
активное  отношение, формируемое  на  основе  признания  универсальных  прав  и  основных
свобод  человека. В  основе  толерантности  лежит  склонность  людей  к  взаимной  помощи,
благодаря  которой  стало  возможным  выживание  и  прогрессивное  развитие  человечества.

171
Толерантность  как  общественная  ценность  порождена  существующими  различиями  в
человеческих сообществах и проблемой уважительного отношения к этим различиям.
И  если  на  постсоветском  пространстве  либеральная  идея  положена  в  основу
государственно-общественной  модели  развития  страны, то  ее, в  полном  соответствии  с
либеральным  принципом  сдержек  и  противовесов, необходимо  дополнить  политикой
утверждения в сфере воспитания и образования обеспечением условий становления культуры
межэтнических  и  межконфессиональных  отношений, системы  традиционных  ценностей. Эта
проблема актуальна для всех постсоветских государств.
Подвергнув отрицанию систему традиционных ценностей, мы окажемся неспособными
реализовать общенациональную идею единства нации и понимание того, что все страны, в
том числе и Казахстан, с развитием институтов гражданского общества должны становиться
общим  домов  для  всех  своих  граждан  независимо  от  этнической  и  религиозной
принадлежности. Во  главу  угла  сегодня  необходимо  ставить  не  только  экономические
отношения, но  и  межэтнические  проблемы, которые, оставаясь  на  периферии, порождают
новые проблемы.
Создание нормативно-правовой и научно-этической базы социального мира и согласия
– необходимая 
составляющая  политики  Казахстана  как  многонационального  и
многоконфессионального государства. В статье 5 Конституции РК говорится: «Запрещаются
разжигание  расовой, национальной, религиозной  розни» [4]. Приоритеты  обеспечения
межэтнического  и  межконфессионального  согласия  отражены  в  программной  работе
Президента  Назарбаева  Н. А. «Идейная  консолидация  общества  как  условие  прогресса
Казахстана», Стратегии  развития  Казахстана  до 2030 года, Стратегическом  плане  развития
Республики Казахстан до 2020 года, Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до
2020 года), Концепции  формирования  государственной  идентичности  РК. Эта  тема
всесторонне  раскрыта  в  книгах  Главы  государства «В  потоке  истории», «Критическое
десятилетие», его докладах на сессиях Ассамблеи народа Казахстана и других выступлениях.
Кроме  того, по  поручению  Президента  страны  приняты  Государственная  программа
развития  и  функционирования  языков  на 2001-2010 годы, Стратегия  Ассамблеи  народа
Казахстана  на  среднесрочный  период (до 2011 года) и  другие  документы, Закон  о
религиозной деятельности и религиозных объединениях (2011).
Поддержание  порядка  в  государстве – первостепенная  задача, осмысление  которой
является традиционной проблемой. Аристотель видел решение этой проблемы в соблюдении
следующих  условий: нравственное  просвещение  граждан, призывы  к  гражданам  о
необходимости соблюдения правовых норм поведения; принуждение к исполнению законов;
применение наказаний к нарушителям законов. К добродетелям древнегреческие мыслители
относили  любовь, добролюбие, трудолюбие, рассудительность, совестливость, мужество  и
др. [5,104]. Аристотель  отмечал, что  добродетели  в  нас  существуют  не  по  природе  и  не
вопреки природе, а благодаря приучению. К средствам добродетелей (нравственных качеств)
он  относил  поступки  и  был  убежден  в  том, что  повторение  одинаковых  поступков
способствует  воспитанию  нравственности. Как  не  вспомнить  знаменитые  слова  Теккерея:
«посеешь поступок – пожнешь привычку, посеешь привычку – пожнешь характер, посеешь
характер – пожнешь судьбу».
Многие  положения, высказанные  древнегреческими  мыслителями  по  вопросам
гражданского  воспитания, были  приняты  философами  Нового  времени. Актуальными  они
являются  и  в  наше  время. Гражданский  мир  сегодня  невозможен  без  диалога  культур, без
межэтнической  и  межконфессиональной  толерантности. Примеров  этому  множество  и  на
постсоветском пространстве, и в различных регионах планеты, которые называют горячими
точками или территориями гражданского противостояния. Гражданский мир, межэтническое
единство  и  межконфессиональное  согласие – одни  из  важнейших  приоритетов,
провозглашенных  Президентом  страны  Нурсултаном  Назарбаевым  в  области  внутренней
политики. Межэтнический  мир – достояние  нашей  республики. Обретение  Казахстаном
независимости  в 1991 году  неразрывно  связано  со  становлением  новой  идеологии

172
национального  единства. Среди  первоочередных  задач – сохранение  межнационального
единства и межконфессиональной толерантности на основе равенства прав всех казахстанцев
[6]. Казахстан стал общим домом для всех проживающих в нем.
Подлинным  институтом  гражданского  согласия, толерантности, национального
единства  стала  Ассамблея  народа  Казахстана. Культура  мира, духовность, согласие
приоритеты АНК, приоритеты нашей страны. Ассамблея народа Казахстана насчитывает 394
представителя всех этносов республики. Высший орган – сессия АНК. Председатель АНК –
Президент страны. Решения сессии обязательны для рассмотрения всеми государственными
органами страны. Ассамблея народа Казахстана – это консультативно-совещательный орган
при президенте республики. За двадцать лет его существования нигде в мире аналогов такого
объединения  так  и  не  появилось. Хотя  сейчас  деятельность  Ассамблеи, то есть  укрепление
дружбы  народов, все  чаще  становится  примером  для  многих  стран. Сегодня  пример
Ассамблеи  народа  Казахстана  стал  активно  восприниматься  в  других  странах, и  не  только
ближнего, но  дальнего  зарубежья. Потому  что  на  фоне  тех  конфликтов, которые  сегодня
происходят в мире, Казахстан - это не просто островок безопасности, это страна, в которой
дует  ветер  добрых  перемен, который  находит  отклик  в  других  странах, в
межконфессиональном  диалоге, в  межнациональном  диалоге. Казахстан  становится
узнаваемым  и  через  Ассамблею  народа  Казахстана. АНК  объединяет  больше 800
этнокультурных  объединений, просветительскую  работу  ведут  почти 200 комплексов, а  в
школах преподают языки этносов.
За  свою  историю  Ассамблея  трансформировалась  из  консультативно-совещательного
органа при Президенте РК в конституционный орган, имеющий прочную правовую основу и
общественно-политический  статус. В  мае 2007 года  в  Конституцию  Республики  Казахстан
был  внесен  ряд  поправок. Ассамблее  народа  Казахстана  придан  конституционный  статус,
она получила право избирать в Мажилис Парламента РК девять депутатов, что значительно
повысило  общественно-политическую  роль  Ассамблеи. 20 октября 2008 года  Президентом
страны  был  подписан  Закон «Об  Ассамблее  народа  Казахстана», не  имеющий  аналогов  в
мире, который определяет статус, порядок формирования и организацию работы Ассамблеи
народа Казахстана, направленных на реализацию государственной  национальной политики,
обеспечение общественно-политической стабильности в Республике Казахстан и повышение
эффективности  взаимодействия  государственных  и  гражданских  институтов  общества  в
сфере межэтнических отношений[7].
Ассамблея  народа  Казахстана  стала  полноправным  субъектом  политической  системы
страны, были  определены  нормативные  правовые  основы  ее  деятельности. Ассамблея
способствует  разработке  и  реализации  государственной  национальной  политики,
обеспечению общественно-политической стабильности в Республике Казахстан.
Казахстанская модель межэтнического согласия, получив широкое признание мировой
общественности, содержит  универсальный  опыт, который  востребован  в  рамках  крупных
международных организаций, таких как ОБСЕ и  ОИК. Со стороны мировой общественности
присутствуют  высокие  ожидания  относительно  того, что  наша  страна  внесет  лепту  в
распространение  по  всему  миру  идей  толерантности  и  межнационального  согласия. Не
случайно Казахстан сегодня является движущей силой многих интеграционных процессов на
евразийском пространстве – это СНГ, ЕАЕС, ШОС, ОДКБ, ОБСЕ, СВМДА.
В  настоящее  время  в  Казахстане  в  мире  и  согласии  проживают  представители  более
140 этносов  и 17 конфессий. Одним  из  краеугольных  камней  в  политике  межэтнического
согласия в Казахстане является опора на религиозные и национальные традиции казахского
народа и других этносов, волей судеб оказавшихся в казахской степи. Они характеризуются
высокой  степенью  веротерпимости, толерантностью, готовностью  без  отчуждения  принять
культурные  традиции  соседних  народов. Это, безусловно, составляет  мощный  фундамент
общества  межнационального  согласия. Это  согласие – заслуга  достаточно  зрелого
гражданского  сознания  народа  Казахстана, взвешенной  политики  политического
руководства  страны, и, в  первую  очередь, Президента  Республики  Казахстан  Н.А.

173
Назарбаева. В  книге «В  потоке  истории» Н.А.  Назарбаева  сказано, что: «Мы  строим
полиэтническое  государство  с  равными  правами  и  возможностями  для  всех» [8, с.4-5].
Далеко  не  случайно, что  именно  в  Казахстане  были  проведены  четыре  Съезда  лидеров
мировых  и  традиционных  религий, благодаря  которым  казахстанская  модель
межэтнического и межконфессионального согласия получила признание в мире.
С  первых  дней  обретения  независимости  консолидация  казахстанского  общества,
обеспечение 
равноправного 
сосуществования 
всех 
этнических 
групп 
стали
основополагающими  направлениями  национальной  политики  государства. В  сложных
условиях  транзитного  периода  благодаря  целенаправленной  и  последовательной  политике
государства в Казахстане не было столкновений на межэтнической почве, дестабилизации и
раскола  общества. В  целом, формирование  и  укрепление  национального  единства  и
межконфессиональной толерантности в полиэтничном обществе является базовым условием
обеспечения  безопасности  и  независимости  государства, реализации  стратегических
приоритетов  его  социально-экономической  и  политической  модернизации. Актуальность
сплочения и консолидации казахстанского общества значительно возрастает в современных
условиях, когда  перед  Казахстаном  стоят  задачи  по  реализации  планов  экономики  знаний,
обеспечения  инновационно-технологического  прорыва  страны  в  ХХI веке  несмотря  на
геополитические вызовы современности. Доктрина национального единства, принятая в 2010
году, явилась  основой  для  создания  целостной  системы  правовых, социально-
экономических, политических, государственно-управленческих мер по укреплению единства
нации, развитию демократии, диалога культур.

жүктеу/скачать 3,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: