Министрлігінде тіркелген. Куәлік №2988-ж 2008 жылдың 25 наурызы

 
 
90 
баратын  ұрыс-керіс,  дау-жанжал,  жұмыс  орнындағы  алауыздықтар,  қызметтегі 
келіспеушіліктер  жеткілікті.  Сотта  қаралатын  түрлі  даулар  мен  алаяқтықтар  адам 
психикасының  ауытқушылығынан  туындайды.  Ақылды  ашуға  жеңдіргенде  немесе 
білімсіздіктен  туындап  жататын  осынау  келеңсіз  дүниелер  арнайы  зерттеулердің 
дамуына жол ашады. Сондай-ақ адамдар арасындағы осындай түсініспеушіліктер жиі 
кездескен  сәттер  адам  құқын  қорғау  институттары  мен  адам  психологиясын  арнайы 
зерттеушілер пікірі бір жерге тоқайласып, арнайы ғылыми жүйе қажеттігі туындайды. 
Түсініспеушілікті  басқа  сөзбен  айтқанда  жеке  тұлғалар  арасындағы  сөзге  келіп  қалу, 
бір жақты пікір иесі болу, өз пікірін жақтау, мендік таныту, өзімшілдіктен туындайтын 
түрлі  дау-дамайлардың  етек  алуы  себептері  арнайы  тренинг  жүргізуді  қажет  ететін 
құбылыстар қатарына жатады.  
Ғылым – тарихи құбылыс, ал тарих - әлеуметтік мұра. Оның нәтижесінде адам 
қоршаған ортамен және онда болып жатқан оқиғаның мәнін терең түсінуге мүмкіндік 
алады.  Соған  орай  тарихи  мәліметтер  қалыптасады,  ал  ол  халықтың  әлеуметтік 
ғұмырнамасы яғни, ұлттық «шежіресі» десек болғандай. Аталмыш ғылымның тарихы 
біздерді  өзінің  қалыптасуына,  дамуына  себепкер  болған  адамдардың  есімімен 
таныстырады.  Сондықтан  ғылым  тарихы  шындықтың  жалғандықпен,  жарықтың 
қараңғылықпен күресінің куәгері. Ғылым - зиялылықпен тығыз байланысты құбылыс. 
Жеке  тұлғаның  интеллектуалдық  мүмкіндігін  ғылыми  көрсеткіштер  анықтап  жатады. 
Оқу-білім саласының қызметкерлері  ерте  дәуірден бастап күні бүгінге дейінгі тарихи 
кезеңдердегі  қоғам  қайраткерлерінің,  ағартушы-педагогтардың  тәлім-тәрбиелік 
идеялары мен үкіметтің қаулы-қараралары, ағарту ісі, білім беру мен тәрбие жүйелерін 
бөліп,  заңдылықтардың  т.б.  педагогикалық  тұрғыдан  зерттеліп  келе  жатқанын  біледі 
және өміршең негіздерге сүйенеді.  
Тәрбие  –  қоғамдық  міндетті  іс-әрекеттің  ерекше  түрі.  Ол  арқылы  ұрпақтан 
ұрпаққа  байланыс  жүзеге  асырылып,  нақты  қоғам  мен  халықтың  дәстүрі  бекітіліп, 
сабақтастық  жүзеге  асады.  тәрбие  процесінің  негізінде  халық  тың  тарихи  сапасы, 
ерекше ділі қалыптасады. 
Ғылым  түрі  сан  алуан,  олардың  барлығы  да  тарихи  қажеттілік  пен  өмір  сүру 
дағдыларының  әртүрлілігін  зерттейцді.  Айталық,  оқу  -  әлеуметтік  педагогикалық  іс-
тәжірибенің  құрамдас  элементі.  Ал  әлеуметтік  тәрбие  –  бұл  мақсатқа  бағытталған 
тұлғаның  дамуы  мен  әлеуметтік  қалыптасуын  үдеріс;  адамға  жанұяда,  қоғамда 
құқықтық,  саяси,  экономикалық,  азаматтық  және  тұрмыстық  қатынастарда 
қалыптасқан әлеуметтік-құндылықты қатынастарды игеруге көмектеседі. 
Халық  –  ұлттың  және  мемлкеттің  мәдени  тарихи  дамуының  субъектісі, 
өнегеліктің  сақтаушысы,  даналықтың  қолдаушысы.  Алайда  даналық  баршаға  тән 
қасиет  емес,  халық  мінезі  әртүрлі,  тәрбиесі  әр  келкі,  өнегесі  әрқилы  қалыптасқан, 
білімі  мен  іс-әрекеті  үйлесімділктен  алшақ  сан  адамдардан  тұрады.  Бұл  қоғамда 
қарама-қайшылық  құбылысын  туындатады.  қарам-қайшылық  дегеніміз  –  жеке 
адамдар  мен  топтардың,  халық  пен  халықтың  және  этносаралық  түсінупеушіліктер. 
Осыдан  келіп  ғылым  жүйесінде  түрлі  зерттеулер  жүргізуді  қажеттігі  туындайды. 
Бұндай зерттеулер тек зерттеу ісімен шұғылданып ғана қоймай шешімін тауып, жолын 
қарастырады.  Бұл  қарам-қайшылық  адамның  қоғам  мен  тарихи  болашағының 
дамуындағы  көкейкесті  мәселелердің  бірі  болып  табылады.  Егер  әлем  келешекте 
өркениетті дамудың кепілдігіне ие болғысы келсе, онда адам өзінің іс-әркетін табиғат 
пен қоғамның заңына тәуелдендіруі тиіс.  

 
 
91 
Адам – ақыл иесі. Сондықтан адамдардың ақыл-ой негізінде қамқорлық жасаған 
дұорыс іс-әрекет ал, шынайы сезімнен туындаған қайырымдылық нағыз адамгершілік 
деп  түсінуге  болады.  Адамға  тән  аяшылық  сезімі  –  адамгершіліктің  бастамасы.  Ұят 
пен зұлымдықтан жиіркену сезімі - әділеттіліктің бастамасы. Дүниенің қызығынан баз 
кешу және көнгіштік сезімі - өмірлік  ережелердің бастамасы. Қолдаушылық пен ұялу 
қабілеті даналықтың бастамасы. («Мэн Цзы» ІV ғ.б.э.д. кітабы). Адамдардың ақыл-ой 
негізінде  қамқорлық  жасаған  дұрыс  іс-әрекет  ал.  шынайы  сезімнен  туындаған 
қайырымдылық нағыз адамгершілік деп түсінуге болады.  
Адамның  өмірлік  іс-әрекеті  мен  табиғи  заңдылығын  анықтайтын  ізгілік 
қағидалары  әлеуметтік  педагогиканың  мәнін  құрайды.Ал  әлеуметтік  тәрбие  әуел 
бастан  халықтық  және  отбасылық  өмірдің  ерекшеліктерін,  қоғамдық  пікірдің 
тұлғааралық  мінез-құлық  түрлерінің  өзгеше  бітістеріне  ие.  Дей  тұрғанмен  біз  атап 
өткен  жақсы  қасиеттер  мен  ізгі  істер  барша  адам  бойынан  табыла  бермесі  анық. 
Қоғамдағы  қайшылықтар,  топ  арасындағы  дау-дамайлар  осыдан  келіп  туындайды. 
Жеке  тұлға  ретінде  адамдар  әртүрлі.  Ол  отбасылық,  мектеп,  жоғары  білім 
орындарында одан әрі қызмет, жұмыс орнында өзін ұстау дағдысына қатысты. Осыдан 
келіп  жеке  тұлғаны  зерттеу,  топпен  жұмыс  жасау, бір  ұжымды  зерттеу  институттары 
пайда болады. Зерттеулер жалғасады. Соның бірі – тренинг жүргізу. 
Тренинг  деген  не?  Тренинг  –  оқытудың  белсенді  қолданбалы  формасы.  Бұл 
белсенді  қолданбалы  оқыту  түрі  қарым-қатынас  аясындағы  ішкі  және  сыртқы 
мәселеллі 
жағдаяттарды 
конструктивті 
шешудің 
инновациялық 
бағыттарын 
қарастыру.  Жоғарыдай  айтқандай  өмір  сүру  барысында  адам  бөтенмен  ғана  емес  өз 
отбасында  жақындарымен,  тіпті  бірге  туғанымен  не  қызметтес  әріптес  т.б. 
жағдайларда  түсініспеушілікке  тап  болады.  Алғашқы  ретте  сөз  арқылы  шиеленістік 
көрініске  ие  болып,  соңынана  заңға  жүгінетін  кездерге  де  кездеседі.  Ал  біздің 
міндетіміз  -  тренинг  жүргізудің  қажеттілігі  мен  оның  сипаты  арқылы  оқырманға  ой 
тастау,  өз  пікірімізбен  бөлісу.  Қарым-қатынас  –  адамның  психологиялық  дамуының 
маңызды факторы. Ұл зиялылары мен дала даныпандары, ойшылдар мен би-шешендер 
бұл  мәселеге  зер  сала  қарады  және  ғасырларға  татырлық  ой-таным  оттығ  бларлық 
нақылдар  қалдырды.  Өйткені  адамдардың  қарым-қатынаста  адамның  адамзаттық 
тәжірибені  игеруі,  қалыптасқан  мораль,  құндылықтар,  білім  мен  іс-әрекет  түрлерін 
игеруі,  жеке  адам  және  дара  адам  түрінде  қалыптасуы  іске  асырылады.  Яғни  қарым-
қатынас  арқылы  адамның  мінез-құлық  және  икем  дағдылары  анықталады.  Осыдан 
адам  бойындағы  әдептілік,  мәдениеттілік,  ішкі  тазалық,  рухани  біліктілігі 
айқындалады  да  белгілі  бір  орта  қалыптасады.  Алайда  бабалардан  жеткен  «отбасы  – 
тәлім бесігі», осы отбасылық жанұя мектептінен дұрыс түлеп ұшқан ұл-қыз, қазақтың 
ұрпағы  бұрыс  жолға  түспесі  анық  және  әлбетте  ол  тіршілікте  кездесетін  түрлі 
жағдаяттан  шығудың  жолын  өзі  қарастырады,  ақылға  жеңдіреді,  дұрыс  шешім 
қабылдайды. Ал барша адам жол таба бермейтін жағдайда дау-дамай, эмоцияға берілу, 
ойланбай  сөйлеп  опық  жеу,  ақылды  ашуға  жеңдіру  осыдан  келіп  шарасыздықтан 
қателіктерге  жол  берілу  орын  алады.  Ендеше  сан  алуан  тағдыр  иелеріне  тренинг 
жүргізудің  қажеттілігі  зор  екен.  Тренинг  дәстүрлі  жұмыс  түрі  деуден  аулақпыз. 
Алайда  тәуелсіздік  алып,  рухани  құндылықтар  мен  ұлттық  мол  мұраларға  ие  болуда 
адамдардың  ой-өріс  деңгейі  анықталуда.  Әлсіз  топтар  анықталуда,  көмек  қолын 
созатын  жандар  саны  аз  емес,  бірі  есірткі  алдында  тәуелді,  бірі  өмір  үшін  күресуге 
қауқарсыз,  үшінші  біреудің  ақылы  жетпейді,  білімі  көтермейді.  Ал  білімі  жоғары, 
лауазымы биік тұлғалардың: бірі – полиглот сөзге дес бермес, екіншісі саясаткер саяси 

 
 
92 
құбылыстарда ірі тұлға, екінші біреу тек орындаушы. Осыдан келіп саясат сахнасында 
болсын, рухани мінбелерде болсын пікір қарама-қайшылықтары туындайды. Бұл - әрі 
қаіпті, әрі зиянды нәрсе.  
Қоғамда  адамдар  өзі  жасайтын  қандайда  бір  туындаған  жағдаяттардың  шешуін 
де адамдар өзі табады. Тек тіршілікте табиғи дүлей құбылыстардан басқа мәселелердің 
шешімі  табады,  өйткені  қазіргі  уақыт  адам  санасының  ойлау  өрісі  мен  техникалық 
қолданбалы  өнердің  жаңа  технологияс  қарқынды  дамыуда.  Тренингтің  түрлері  көп. 
Оны  да  ойлап  тапқан  даманың  өзі.  Айталық  түрлі  дауларға  тойтарыс  жасаудың  бір 
амалы – әрекет тренингі. Түрлі дау-жанжал тренингтері әрекет түріне жатады. Кезінде 
қазақтың  дала  заңгерлері  орын  алған  үлкен  дау-дамайларды  сөз  арқылы  шешіп 
отырды.  Қазір  оларды  топтық  пікірталастар,  рөлдік  ойындар  және  психодраманы 
қолдану  арқылы  жүргізеді.  Психодрама  техникалары  сыртқыжәне  ішкі  дауларды 
шешуге  бағытталған.  Осған  қатысты  тренингтік  жұмыстардың  негізгі  әдістері 
қалыптасты.  
Драмаландыру  элементтерімен  рөлге  ену  және  топтықпікірталас  тренингтік 
жұмыстың  басты  әдістері  болып  табылады.  Тренингке  қатысушылар  тұлға  үшін 
маңызды  болып  табыладн  даулы  жағдаяттармен  бетпе-бет  келеді.Мінез-құлықтың 
таптаурынды  бағыттарынөзгерту  таным  саласын  және  коммуникативті  іс-әрекет 
тәжірибесін  кеңейтуге  жағдай  жасайды.,  бұлар  оларды  шешуде  өте  маңызды. 
Пікірталасты  яғни,  әрбір  топ  мүшесі  өзін  басты  кейіпкердің  орнына  қоюға 
тырысқандаөзін-өзі  түзету  бірге  жүзеге  асады.  Тарихпен  байланыстыратын  болсақ, 
дала қазақтарының арасында да жер дауы, жесір дауы орын алып отырды. Одан қалды 
барымда  т.б.  жеке  адамдар  арасында,  топ  ішінде  түсініспеушіліктер  би-шешендерге 
жүгіну, олардың әділ үкімі арқылы шешімін тауыр отырды.  
Бертін  келе  ғылым  мен  техниканы,  адамзат  өркениетінің  даму  сатысында  сөзге 
тоқтау,  дат  сұрау  алыстады.  Осыдан  келіп  заңға  жүгіну  пайда  болды.  Х5ІІ  ғасырдың 
аяғында  жарық  көрген  әдет-ғұрып  ережелер  жиынтығы  «Жеті  жарғы»  болып  заң 
құжаты  ретінде  ғасырлар  бойы  жүзеге  асып  отырды.  Бұл  қазақ  менталитеті  мен 
ұлттық  болмысқа  сай  келетін  заңдылық  болатын.  Қазір  басқа  уақыт,  өзгеше  талап, 
орындаушы  да  әртүрлі.  Қоғамдағы  даулар  мен  ұрыс-керістің  себептері  әрқилы. 
Жоғарыдай  айтып  өткендей,  даудың  басы  жеке  адамның  айналасына  деген  пікір 
қайшылыған  туындайды.  Қазіргі  түрмелерде  отырған  қылмыстылардың  айтары  да 
осы,  қылмыстың  алғашқы  сәтінде  сөз  таластыру,  содан  келіп  қыдмыс  орын  алу.  Ал 
Қазақстанда  түрме  немесе  түзету  орындарында  психологтың  тәжірибесі  мен  әдіс-
тәсіліне жүгінушілік басым. Ол әртүрлі тәсілдер арқылы, әсіресе тренингтік жұмыстар 
жүргізу арқылы орындалады. Әсіоесе сауалнамалар арқылы да көп мәселелер шешімін 
тауып отырады. 
Тренингтік жұмыстың ерекшеліктері мен кезеңдері инновациялық тәжірибелерге 
сүйендеі.  Түрлі  ғылыми  жобалар  өзінің  нәтижесін  беруде,  осыған  орай  жантану 
ғылымы, психоанализдер, психотренингтер көптеп сұранысқа ие болуда. 
Студенттердің  тренингтік  топтардағы  зерттеулер  мен  жұмыс  тәжірибесі 
конфликтологтардың  тренингтік  үрдістегі  келесідей  заңдылықтары  мен  кезеңдерін 
анықтауға  мүмкіндік  береді.  «Топтық  үрдіске  ену»  деп  аталатын  бірінші  кезеңде 
студенттер  біраз  тұйық  жағайда  болады.  Өзара  әрекеттесудің  сәйкес  келмеуі,  дау-
дамай  тренингтеріндегі  аса  жақын  қатынас  оларға  аздап  ыңғайсыздық  тудырады. 
Студенттер педагогтар таоапынан мынадай сенімді қарым-қатынасқа үйренбегендерін 
білдіреді, тіпті кейбіреуі сенбеуі мүмкін. 

 
 
93 
Тренингтіктік жұмыстың екінші кезеңі  «агрессиядан шығу». Агрессия – қауіпке 
толы  әрекет,  арты  немен  тынарына  байыппен  қарауға  жол  бермеу.  Осыдан  келіп, 
қиындыққа  тап  болу  орын  алады.  Агрессиядан  шығу  –  тән  күйзелісінің  өмендеуі. 
Кейбір цсіресе, әсершіл тұлғаларда ашық агрессиялы ұстаным пайда болады. Кейде ол 
тіпті дау-дамайларды өзіне бағыттайды.  
Агрессиянң қауіптітіліг өшпенділікке ұласады. Ал ажам бойындағы өшпенділік, 
сөз  жоқ,  кек  алумен  аяқталады.  Осыны  ескере  отырып,  тәжірибелі  психологтар  мен 
психозертеуші  аналитиктер  адам  зерттеу  ғылымының  өкіліне  айналады.  Жақсы  мінез 
иесі  түрлі  конфликтерге  жол  бермейді.  Тренинг  барысында  мінез-құлықтың  жаңа 
тактикаларын  меңгеру  кейбір  тұлғаларда  іштей  тұрақсыздану  тудырады.  Тренингтік 
үрдісте агрессия өзінің шығу жолын катаристік күйден табады. 
Тренингтік  жұмыс  барысында  рефлексияға  және  тұлғаның  даулы  мінез-
құлқының  себебін,  агрессивті  әрекеттерінің  пайда  болу  себептерін  саналы  түсінуге 
әкеледі. 
Келесі  кезеңді  зерттеушілер  –  катарсис,  эмоциялық  тазалану  деп  атайды. 
Эмоциялық  күйзелісті  жеңу  -  өзгенің  ақылын  алу,  жақынымен  пікірлесу,  досына 
сырын  ашу,  табиғаттың  көркем  жерлерін  аралап  жаман  эмоциядан  арылу,  жан 
күйзелісінен  сейілу,  тұлға  ретінде  қоғамның  бір  мүшесі  екенін  сезініп,  болған  істі 
бағдарлап,  баға  беру  арқылы  жүзеге  асқаны  абзал  іс.  Адам  психология  өте  күрделі. 
Кейде  адам  рухани  тоқырауға  ұшырап  жатады.  Осы  тоқыраушылық  топ  ішінде 
жалғызсырауға  әкеп  соғады.  Басқаларды  жек  көру,  өзін  кешірмеу,  тығырыққа  тірелу, 
шарасыздыққа жол  беру  –  бұл  ұзаққа  созылатын процесс.  Ал  біреулер  өн  бойындағы 
бар  кемшілікті  өзгенің  себепші  болуы  деп  біледі.  Осмыдан  келіп,  тренингтік  үрдісте, 
әсіресе,  психокорректцияда  конфликтолог-тренингтердің  топ  басшысы  ретінде  рөлі 
ерекше зор. Ол режиссер, терапевт және психоаналитик ретінде кейде жасырын түрде 
топтың  және  әрбір  тұлғаның  да  мінез-құлқына  түзетулер  жүргізеді.  Психодрамада 
«рөлдермен ауыс» әдісі тұлғаның өзіне өзге көзбен қарауына мүмкіндік береді. «Айна 
әдісі»,  «дауларды  ситуация  экранына  ену»  және  т.б.  әдістер  де  маңызды  болып 
табылады. 
Даулы 
мәселелерге 
терең 
енудің 
топтық 
үрдісі 
әлеуметтік 
психокоррекцияны іске асыруға мүмкіндік береді. 
Тренингтің  маңызды  бір  формасы  бейне-тренинг  болып  табылады,  ол  бейне 
кассетаға  жазылып  алынған  жасанды  жағдаяттарды  шешу  кезіндегі  өзін-өзі 
бақылаудың  психологиялық  бағдарын  қалыптастырады.  Бұл  бейне  кассетаны  көру 
кезінде  жіберілген  қателіктің  пайда  болуы  мен  даму  үрдісін  көрсету  керек.  Бірақ 
бейнежазба  көрсету  кіналау  актісіне  айналмау  керек,  қарым-қатынас  рдісін  мұқият 
талдап, өзара әркеттің құрастырмалы технологиясын ұсыну. 
Тренингтік жұмыстың қандай әдіс түрі болсын  оның мақсаты – кешірімге келу, 
кекшілдіктен  арылу,  болған  нәрсеге  байыппен  баға  беру,  жою  жолдарын  іздестіру. 
Дертк  шалдыққан  адам  ауруынан айығудың  жолын  ізденеі  сияқты,  жағдайттардан  да 
шығудың  жолы  болмай  қоймайды.  Жанға  дәру,  сырқатқа  шипа  табылатыны  тәрізді 
қиын  жағдайдан  шығудың  да  жолы  бар,  ол  адамның  өзіне,  оның  мінезі  мен  әдетіне, 
өмір сүру үрдісі мен салаутты өмір сүру дағдыаырна байланысты деп ой түеміз. 
Мақаланың  мазмұны  психолог  мамандар  сөз  ететін  сларға  тән  мәселелер 
болғанымен,  оқытушы  ұстаз  ретінде  ортақ  дүние  деп  біліп,  өзіндік  ізденісіміздің  бір 
парасы деп оймызбен бөлістік.  
Әрбір ата ана өз перзентінің алғашқы ұстазы, тәлімгері болуы керек десек, әрбір 
педагог маман ол – психолог болуға тиіс, өйткені  алдыңда отырған әрбір студент  сан 

 
 
94 
түрлі  қасиетке  ие,  отбасылық  өнеге  мектебінен  өткен,  өмір  сүру  дағды  әр  қилы. 
Олардың  дүнитанымы  мен  ой-өрісі,  айналаны  тануы  мен  бағалауы  да  әртүрлі,  соған 
орай  бірінші  кезекте  әр  оқытушы  ұстаз,  бала  қиялын  зерттеуші,  оның  жүрегіне  жол 
табушы, оның досы және тәлімгері досы болуы тиіс деп білеміз.  
Бұл  қағида  ешқандай  ғылым  мен  техниканың  озат  үрдістері  болмай  тұрғанның 
өзінде тіршілік тәжірибесінен туындаған өмірлік сабақ, ұлылар мектебінің қағидалары 
болған-ды. 
 
 
 
Пьянова Т.А. 
 
“НЕ ЖАЛЕЮ, НЕ ЗОВУ, НЕ ПЛАЧУ …” 
сценарий литературно-музыкальной гостиной,  
посвящённой поэту-песеннику Сергею Есенину 
 
Цели: 
заинтересовать  учащихся  личностью  поэта,  увлечь  песенно-
поэтическим  творчеством  Сергея  Есенина,  обратить  внимание  на  глубокую 
лиричность  поэзии,  нежную  любовь  к  родине,  природе;  нравственно-эстетическое 
воспитание. 
Оформление: портрет Сергея Есенина, стенд-экспозиция “ Не жалею, не зову, 
не  плачу…”;  венок  из  мимозы,  берёза,  скамья,  свечи,  букеты  из  осенних  трав,  кисти 
рябин  на  столиках;  записи  песен  “Забава”,  “Письмо  матери”;  диафильм 
«Фотоматериал»;  выставка  творческих  работ  учащихся;  ноты  песен  на  стихи  поэта, 
выставка грампластинок с песнями, гитара, гармонь. 
Тихо  звучит  музыка  (вступление  к  песне  “Не  жалею…”).  Зажигаются 
свечи.  У  портрета  Сергея  Есенина,  обрамлённого  венком  из  мимозы,  Чтец 
исполняет стихотворение И Набиевой:  
Уходят лучшие, как будто мир им тесен, 
Как будто он не в силах их понять. 
Уходят лучшие, не спев последних песен,  
Осиротив родную Землю-мать, 
Мы перечитываем созданное ими,  
И жжёт глаза горячая строка. 
Уходят лучшие, своё оставив имя,  
Утраты боль и память на века. 
И до сих пор в их недописанную повесть 
Пытаемся мы проторить пути… 
Уходят лучшие, и мучает нас совесть, 
Как будто бы могли мы их спасти. 
Ведущий: Вот уже более 80 лет мучает “страну берёзового ситца” совесть за то 
что  так  жестоко,  так  нелепо  поступила  со  своим  сыном,  поэтом-песенником, 
Человеком  –  Сергеем  Есениным.  Но  сегодня  мы  не  будем  оплакивать  эту  горькую 
утрату.  Сегодня  мы  будем  говорить  о  любимом  поэте  –  Сергее  Есенине.  (Зажигает 
свечу у портрета С. Есенина) 
Ведущая:  Неведомо  движение  времени.  Одно  поколение  сменяет  другое.  Русь 
вступила  в  XXI-й  век.  Движется,  живёт  по  своим  законам  мир  поэзии,  поэзия  – 

 
 
95 
Вселенная  души  человечества.  Непрерывно  нарождаются  и  вспыхивают  в  этом 
чудесном  мире  поэтические  звёздочки  и  звёзды.  Одни  сгорают  и  навсегда  исчезают 
ещё  при  жизни  их  “хозяина”,  свет  души  от  других  доходят  к  нам  на  протяжении 
десятилетий. И лишь немногие, очень немногие согревают народную “живую душу” в 
веках, разгораясь со временем всё ярче и ярче. Имя одной из таких звёзд в созвездии 
поэтической России – СЕРГЕЙ ЕСЕНИН. Оно – вечно…  
Мы умираем,  
Сходим в тишь и грусть,  
Но знаю я –  
Нас не забудет Русь… 
 ( “Памяти Брюсова”). 
Звучит песня “Забава” в исполнении А. Малинина. 
Ведущий:  Поэзия  Сергея  Есенина  удивительно  “земная”,  близкая  каждому,  реальная 
до  самых  своих  корней  и  вместе  с  тем  “вселенская”,  общечеловеческая,  озарена 
немеркнущим светом истинной любви ко всему живому в мире. 
Чтец:  
Милые берёзовые рощи! 
Ты, земля! И вы, равнин пески!  
Перед этим сонмом уходящих 
Я не в силах скрыть моей тоски. 
Слишком я любил на этом свете 
Всё, что душу облекает в плоть. 
Мир осинам, что, раскинув ветви, 
Загляделись в розовую водь. 
Много дум я в тишине продумал, 
Много песен про себя сложил. 
И на этой на земле угрюмой 
Счастлив тем, что я дышал и жил… 
Ведущая:  Любовь  к  Родине  неразрывно  связана  у  Есенина  с  любовью  к  песне, 
которую он пронёс от первых детских воспоминаний до последних дней жизни. 
Чтец:  
Матушка в Купальницу по лесу ходила, 
Босая, с подтыками, по росе бродила. 
Травы ворожбиные ноги ей кололи,  
Плакала родимая в купырях от боли. 
Не дознамо печени судорга схватила, 
Охнула кормилица, тут и породила. 
Родился я с песнями в травном одеяле, 
Зори меня вешние в радугу свивали. 
Вырос я до зрелости, внук купальской ночи,  
Сутемень колдовная счастье мне пророчит. 
Только не по совести счастье наготове, 
Выбираю удалью и глаза и брови. 
Как снежинка белая, в просини я таю 
Да к судьбе-разлучнице след свой заметаю. 
Звучит  запись  песни  “Тонкая  рябина”,  на  фоне  которой  читаются 
воспоминания Виноградской.  

 
 
96 
Чтец: Больше всего он любил русские песни. За ними он проводил целые вечера, 
а иногда и дни. Он заставлял петь всех, приходивших к нему. Песней можно было его 
удержать  дома,  когда  он,  простуженный,  собирался  в  дождь  и  слякоть  выходить  на 
улицу.  Песней  можно  было  прогнать  его  плохое  настроение.  Он  знал  песню,  как 
теперь  редко  кто  знает,  и  любил  её  –  грустную,  задорную,  старинную,  современную. 
Он  понимал  песню,  чувствовал  её  как-то  по  особенному,  по-своему.  Большой 
радостью бывало для него подбить свою мать на песни, споёт она, а он говорит: “Вот 
это песня! Сёстры так не умеют, это старая песня.” 
Чтец: “ Ты запой мне ту песню, что прежде…”(2) 
Звучит запись песни “Письмо матери” в исполнении Г. Отса. 
Ведущий: Песенность в поэзии Сергея Есенина органична. Она подобна певучей 
крестьянской  речи,  то  звонкой  и  весёлой,  а  то  ласковой  и  тихой  ,а  то  горестной  и 
безысходной. 
Чтец: Марина Цветаева. “Памяти Есенина”. 
И не жалость – мало жил, 
И не горечь – мало дал, -  
Много жил – кто в наши жил 
Дни, всё дал – кто песню дал. 

жүктеу/скачать 1,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: