Дипломдық жобада металл кесетін станоктың автоматтандырылған электр жетегін жобалау мәселесі қарастырылды

42 

 

Түзету  және  күшейту  УК-блогі,  қажетті  күшейту  коэффициенті  және 

динамиктегі орнату жағдайында жүйені келтіру үшін қамтамасыз етеді.  

СБГ - синусоидалдық белгінің генераторы. 

КБ  -  көбейту  блогі.    Шпиндель  жылдамдық  айналымы  бойынша 

айн/мин,  автоматты  беріліс  қайта  есебін  қамтамасыз  ету  үшін.  Басты 

қозғалтқыштың жылдамдық айналымына тепе-тең, бір кіріске белгі түседі, ал 

басқа кіріске-айналымды берілістің белгісі.  

ББ  -  басқару  блогі.  Күшейту  блогінің  шығуында  басқару  және 

синусоидалдық белгілері салыстырылады.  

ИҚ - импульсті қалыптастыруы; 

КБ - күш бөлімі; 

М

1 

- беріліс қозғалтқышы;  

М

2 

- басты қозғалтқыш; 

Д

м 

- қуатты - тұрақты кернеу белгісіне қайта жасайтын, қуат құрылғысы; 

Р - жұмыс жүйесінің тәртібі тандау бойынша аударғышы: 

Жағдайда: 

1. Тұрақты беріліс қолдану деңгейі; 

2. Бейімделген деңгейі. 

ББ ретінде стандартты көбейткіш К-2АН қолданылады. Қуат құрылғысы 

ВЕ-113  нұсқасы  ретінде  таңдалды.  Ауыспалы  синусоидалдық  токтың 

бірфазалы  және  үшфазалы  тізбегі  белсенді  қуаты  -  тұрақты  кернеуге  қайта 

жасалу үшің арналған. Металл кесетін білдек бейімделген басқару жүйесінің 

жұмыс  істеу  үшін  арналған.  Көптеген  жағдайларда  түрлі  жүктемелер  бірдей 

түседі,  мысалы  жаншу  мен  үйкелу,  соққы  мен  үйкелу  және  т.б.  Бұл 

ұсақтағыштарды өнеркәсіптің әртүрлі аймақтарында қолданады. 

Конусты  уақтағыштар  ұсақтаудың  барлық  кезеңдерінде  әртүрлі  таулы 

жыныстарды қайта өңдеу кезінде жоғары өнімді машиналар болып табылады. 

Оларды  мына  мақсаттарда  қолданады:  әртүрлі  шөгінді  және  жер  жарып 

шыққан  жыныстардан  бетонның  толтырғышын  дайындау  үшін;  домналық 

қоқыстарды, соның ішінде металды қоспалары бар қоқыстарды ұсақтау үшін; 

цементті  өндіру  кезінде  шикізат  пен  клинкерді  ұсақтау  үшін;  шыны 

сынықтарды ұсақтау үшін; пневмо- және гидро тасымалдаудан бұрын толтыру 

жыныстарын  ұсақтау  үшін;  кокстенген  көмірлерді  ұсақтау  үшін;  әртүрлі 

кендерді ұсақтау үшін және т.б. 

Заманауи өнеркәсіпте конусты ұсақтағыштардан басқа ұқсас машиналар 

да қолданылады: 

Дестелеуіш  уақтағыштың  жұмысшы  органы  бір-біріне  қарама-қарсы 

айналатын  және  шығатын  өнімнің  максималды  мөлшерімен  анықталатын 

арақашықтықта  жылжыған  екі  цилиндр  (білік)  болып  табылады.  Ұсақтауға 

жататын  материал  үйкелу  салдарынан  біліктің  арасына  тартылады  және  бұл 

ретте  біртіндеп  ұсақталады.  Тегіс,  тісті,  кедір-бұдырланған  және  ойлы  - 

қырлы білікті ұсақтағыштарды ажыратады; 

-  айналмалар  зерттелініп  отырған  машинамен  салыстырғанда  көп 

энергияны  жұмсайтындығына  байланысты  тиімсіз  болып  табылады  және 

43 

 

ылғал  және  құрғақ  саз,  кварц,  шамот,  өнім  бөлшегін  және  т.б  уақтау  үшін 

қолданылады. 

-  соққылы  әрекеттегі  ұсақтағыштарды  ДУД  негізгі  жұмысшы 

органының  орындау  құрылымына  тәуелді роторлы  және балғалы  деп бөледі. 

Балғалы ұсақтағыштар арасында 5-тен 120 кг дейінгі балғалар топсалы ілінген 

жеке  дисктерден  жиналған  роторға  ие.  Балғалар  қатарының  саны  12-ге 

жетеді.Осыдан біз екі функционалдық сұлбасын тұрғызамыз. 

 

Сурет 3.1 - Функционалдық сұлба 

 

Соңғы  жылдары  майдалаудың  жаңа  тәсілдері  ұсынылды:  электрлі 

гидравликалық,  ультрадыбыстық,  жылдам  өзгеретін  жоғары  және  төмен 

температураны  қолданудың  гравитациялық  тәсілі,  сонымен  қатар  квантты 

генератордың көмегімен алынатын жарықтық сәулемен майдалау тәсілі. 

Түрлі  жүктемелерді,  сонымен  қатар  әрекеттің  түрлі  принциптері  мен 

машинаның  габаритті  өлшемдері  бойынша  қолдану  шараларының 

қажеттіліктері,  майдаланылатын  материалдардың  әртүрлі  қасиеттері  мен 

өлшемдеріне,  сонымен  қатар  дайын  өнімнің  ірілігіне  қойылатын  түрлі 

талаптарға байланысты болып келеді. 

Майдалау процесі, материалды шығыс саңылауына бір уақытта жылжы-

тумен үйлеседі.  

Материалдар,  тартылыс  күшінің  әсерімен  жылжытылады.  Сыртқы 

күштер  ең  алдымен  бөліктерді  деформациялайды,  содан  соң,  яғни  беріктік 

шегіне  жеткеннен  кейін  олар  анағұрлым  майда  бөлшектерге  бөлінеді. 

44 

 

Бөлшектерді  майдалау  барысында  соңғылары  анағұрлым  әлсіз  қималар 

бойынша бұзылады.  

Алынған майда бөліктер айтарлықтай төмен әлсіз қиылыстарда тұрады. 

Сәйкесінше,үлкен  бөлшектерді  ұнтақтау  барысында,  майда  бөлшектерді 

ұнтақтауға қарағанда энергияның салыстырмалы шығыны төмен болуы тиіс. 

Риттингердің беттік заңдылығы гипотезде негізделген. 

 

 

 

 

Сурет 3.2 - Екі фазалық тиристордың функционалдық сұлбасының ЭЖ 

 

Құрылғы және жұмыстың қағидаты: 

Трансформатор токтың екінші қайтара орауы Тр2 және Тр1, кірісінде І 

және  U  мөлшерлес  диодтық  көпірдің  Д1-Д4  белгілері  соммалап,  шығуында 

Д5-Д8 көпірі азайтылған осылайша қосылған. Түзетудің кейін, бұл белгілердің 

айырымы  және  соммасы  R2  және    R7  резисторлар  арқылы  екесе  көбейтіп, 

45 

 

және R5 пен R6 резисторларында  азайтылады. Өңдегіш шығуында U

х 

І

х

     

 

мөлшерлес  белгі  пайда  болады.  R2  мен  R7  күйіне  келтіру  үшін  R3  пен  R8 

ауыспалы резистолары  қызмет етеді. 

 

3.2 Жүйенің элементерін есептеу 

 

а) Күш беретін трансформатордың параметрлерін есептеу:  

    қосу сұлбасы; 

Екінші қайтара орауының теоретикалық мағынасы: 

 

Е

2

=К

u

 U

d

=0,922

 110=101,4 В; 

 

Екінші қайтара орауының қажетті кернеу қоры есебімен: 

 

                                           U

2

= К

u

  К

d

  К

r

  Е

2

;                                           (3.1) 

 

К

u 

-  кернеу  бойынша  қор  коэффициенті,желідегі  кернеуді  төмендеуін 

ескереді: 

К

u

=1,1- U

с

 0,9

 

дейін төмендегенде жетектің дұрыс жұмысын қамтамасыз 

етеді; 

К

d 

-  қор  коэффициенті,  максималдық  басқару  белгісінде  тетіктің 

толықсыз ашылуын ескереді; 

К

r 

-  қор  коэффициенті,  токты  бөгеп  қою  нәтижесінде  К

r

  =1,05  болып, 

тетіктің трансформатор орауының кернеуді төмендеуін ескереді: 

 

U

2

=

                        =128,85 В; 

 

Екінші қайтара орауының токтың нақты мағынасы:    

 

 

 

   ́

 

   

   

 

 

 ;                                                  (3.2) 

   

 

   

    

 

 

 ;                                               (3.3) 

 

 

   

 -  сұлбаның  коэффициенті.  Үшфазалық  нөлдік  сұлбасы  үшін  0,587 

тең; 

 

  

 токтың тікбұрышты құрылыс ауытқуын ескеретін коэффициенті. 

 

 

 

                        ; 

         

 

                       

 

Алғаш біте орауының ток сұлбасы бойынша коэффициенті: 

 

   

        

Трансформация коэффициенті: 

 

46 

 

K

tr

=

 

 ф

 

 ф

 

   

     

      . 

 

Алғаш біте орауының токтын теоретикалық мағынасы: 

 

 

 

 

К

т

 

К

тр

  І

d

 

    

    

              А; 

 

Трансформатор қуатының теоретикалық мағынасы: 

 

S

T

=K

M

   

  

   

 

    

  

                       

  

  

мұндағы S

T

       кВА. 

               K

M

-1,45 қуаты бойынша сұлбаның коэффициенті;  

Трансформатордың есептік типтік қуаты: 

 

Р

Т

=K

U 

 K

d

 

 

K

i

 

 S

T

                                 кВА; 

 

Тетік  арқылы  өтетін  орташа    мағынынасы  U

кей  мах

  және  І  бойынша 

таңдау жасалады: 

 

І

     

 

 

 

 

 

  

 

      А  

U

кей мах

   

U

    

d

    

R

    

HB

   

d

=1,1

                                ; 

 

 

HB

- cұлбасының коэффициенті, 2,25 тең. 

ВП-10  тетікті таңдаймыз: 

U

кей

     В  І

пр

 

    А  

б) Шектеулі реактордың индукцияны есептеу 

Индукциялық  реактор,  реверсивтік  сұлбасындағы  статикалық  шектеуі 

ток бойынша қажеттілігі: 

L

4

=

√   

 ф

 

 

  

 

  К

 

;                                                 (3.4) 

 

мұндағы  L

4

= 

    екі реактордың; 

                    

 

 желідің бұрыштық жылдамдығы; 

                    

 

  басқару бұрыштың токтың орташа мағынасы; (үшфазалы 

нөлдік сұлбасы үшін бұрышы- 60° тең,  

 

 

   

 ма 

); 

 

 

 р

  К

ур

  І

d

                    

 

 

         К

ур

       токтың шектеулі коэффициенті. 

 

L

4

=

√            

          

          

  

(Гн). 

47 

 

 

Қанықпаған реакторлар үшін: 

 

L

у

   ́

у                                                                                      

(3.5)

 

 

1.

 

Реактордың  ең  азы  көлемі  пайда  болу  үшін,  әдетте  оны  қанықпаған 

жайында таңдайды. 

Бұл жағдайда: 

 

 ́

у

      у                  

  

         н  

 

мұндағы R

y

      Ом - реактордың кедергісі; 

РТП-1 деген реактордың түрін таңдаймыз. 

 2. Қозғалтқыштың тізбек тетігін есептік параметрлерін анықтау. 

Тетіктің есептік кедергісі: 

 

R

р

 1,2(R

я

 +R

дп

)+ R

т

+ R

п

+ R

щ

+ R

y

.

                                            

(3.6)

 

 

Трансформатордың  орауының  индукциалық  және  белсенді  кедергісі, 

түзеткіш ток тізбегіне келтірген: 

 

R

т

 

 

  

 

 

 

 

́

 

         

        

         м 

 

Х

т

=

 

 

  

 

 

 

́

 

         

        

         м  

 

Тетік ток арқылы өтіп жатқан кедергісі: 

 

R

п

 

   

т

  

 

       

  

         м 

 

 

Қосылу кедергісі: 

 

R

щ

 

 

    

        Ом. 

Тізбектің тетік кедергісі: 

 

R

я

 R

дп

              R

п

                  

   

    

        Ом; 

R

р

                                                    Ом. 

 

Тетік тізбелігі есептік индуктивтілігі: 

 

 

L

р

=L

м

 +L

қи

+ L

у

+ L

т

.

 

                                                 

(3.7)

 

 

L

т

- индуктивтіліктің жан-жаққа шашырап кетуі; 

48 

 

 

L

т

 

 

 

  

 

     

 

 

           

         

         Гн; 

 

L

м.қ.и.

      

 

 

   

  

 

 

 

        

           

        

   

   

. 

 

Жүйенің  статикалық  сипаттамасын  есептеу.    Тұрақты  беріліс  қолдау 

тәртібінде, ажыратқыш 1-жағдайында. 

Желілік  басқару  нысаны  вентиль  топтары  бойынша  түрлендіргіш 

үздіксіз  ток  аймағында  жұмыс  істейді,  сондықтан  ток  сипаттамасын 

есептейміз: 

 

   

√           

 

     

 

                 

 

     

  

                          

 

   

 

Салыстырмалы айырмасы, 

  күші одан  

н

  

         

 

  

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

            

   

         

 

Кесімді  жүктеме  бойынша  берілген  мағынадағы  жылдамдықтың 

айырмасы: 

  

 

   

 

   

 

 

 

 

 

   

 

 

 

   

 

                                               (3.8) 

Д

бар

       

 

         статизмнің берілген мағынасы: 

 

  

 

   

 

   

 

 

 

 

 

   

 

 

 

   

 

 

      

    

 

    

       

             

⁄ . 

Жылдамдықтың айырмасы: 

 

  

 

   

  

 

 

 

 

                                   

⁄ . 

3.3 Динамика есебі 

 

Айтарлықтай үлкен күш коэффициенті бойынша жүйелердің айырымы: 

 

U

зм

-U

ос

  0;  

U

зм

=K

с

   

 

. 

 

ЭТ34 электр жетегі үшін берілген кернеудің мөлшері 

  В   К

с

   

н

    

арақашықтығында өзгереді: 

49 

 

 

К

с

 

 

      

        

В

 с

ра 

. 

 

Барлық  түрлендіргіштің  күш  коэффициенті  берілген  статизм 

қамтамасыз ету үщін қажет.   

 

К

 өзг 

 

 

К

 

К

  

(

  

р

  

з

   )  

 

           

(

     

      

   )          

 

 

Түрлендіргіштің ЭҚК: 

 

Е

п

  √  U

2ф

 

 

   

 

 

        √         

 

 

   

 

 

                     

 

 

Осы өрнекпен сипаттамасын ЛАЖС пайдаланамыз. 

 

Кесте 3.1 – ЛАЖС параметрлері 

 

п

 

0 

1 

2 

3 

4 

  

90 

67 

45 

25 

0 

      

0 

0,389 

0,707 

0,92 

1 

Е

п 

,B 

0 

58,6 

106 

138 

150,6 

 

 

Сипаттама  бойынша  түрлендіргіштің  күшейту  коэффициентін  табамыз 

К

п

    

 

Алдын - ала күшейткіштің орындалу коэффициенті: 

 

К

к

 

К

   

К

 

      

  

      .

 

 

Алдын  -  ала  күшейткіш  ретінде  ЭТ34  күшейткіші  қолданылады,  екі 

резисторларда жиналған К1УТУ01Б К

к

       . 

Сондықтан жалпы күшейту коэффициенті: 

 

К

  К

1

 К

2

 К

3

 К

с1

 10000                               

 

Сонда түрлендіргіштің статикалық сипаттамасы: U

т

        

 

 

Кесте 3.2 - түрлендіргіштің статикалық сипаттамасы

 

 

  

,В 

0 

0,1 

0,2 

0,3 

0,4 

0,5 

 

 

,B 

0 

58,6 

106,5 

138,6 

150,6 

170,6 

 

Қозғалтқышты  қосқанда  түрлендіргіштік  құрылысы  кірісінде  белгі 

беріледі, сондықтан күшейткіш қанықтыру аймағында орналасқан,  

       В. 

50 

 

Толық  сипаттмасына  ауысу  0,05мВ  басқару  белгісінде  болады.  Осы 

кезеңге дейін қозғалтқыш қосу үдерісінде тұрақты кернеуді қолдайды. 

Атаулы жылдамдылығында қосу барысындаберілген кернеу мағынасын 

анықтаймыз:  

 

 

 мах

 

 

 

    

  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

                             

              

 

          

        

       .

 

 

І беріліп тұрғанда 

  табамыз: 

 

Кесте 3.3 – Беріліс жетегі 

I,A 

5 

10 

15 

25 

30 

45 

 ,     

⁄  

157,005 

157,003 

156,99 

156,98 

156,98 

156,96 

 

Жылдамдық түрін статикалық сипаттамасымен есептеу: 

 

 

   

 

 

 

 

   

 

      

    

              

⁄  

 

з

  шаманы табамыз: 

 

 

з

=

 

   

   К

п

К

 

К

  

 

К

п

К

 

 

 

н

 

 

 

К

п

 

                           

           

 

        

    

 

         B; 

 

Төменгі сипаттамасы: 

 

   

 

з

     

К

п

К

 

  К

п

К

 

К

 

 

 К

 

 

 

  К

п

К

 

К

  

 

                  

                   

   

           

                  

  

 

Кесте 3.4 – Беріліс қозғалысы 

I,A 

10 

20 

30 

45 

 ,     

⁄  

3,39

    

  

 

2,42

    

  

 

1,45

    

  

 

1,49

    

  

 

 

ЭП ЭТ 3И дыбыс шектеу басқармасы қолданылады, ол жерде екі кернеу 

салыстырылады.  

U

кір

 ЛАЖС 

     стаб    ос по    

Күшейткіштің U

кір

:

 

 

 

   

 

 

п

К

п

 

 

 оп

 

К

р

К

п

   

ст

                                                   

 

ст

 

          

  

      В  

 

51 

 

Е

п мах

   

   

 

 

   

 

   

   

                                      

 

 

 

   

 

Еп

 мах

 

 

 

     

  

        ; 

 

 

 

́

 

   

   

  

                    ; 

 

Т

н

 

     

  

  

 

 

 

 

 

               

           

        

с. 

 

Зәкір тізбектің уақыттың электр магнит тұрақты мөлшері: 

 

Т

е

 

 

 

 

 

 

     

     

         

 

 

Жүйені тұрақтылыққа тексеру. Амплитудалы - фазалық тұрақты өлшемі 

арқылы тексереміз. 

Алшақ  тұрған  жүйенің  фазалық,  амплитудалық  сипаттамалары  арқылы 

тұрақтылығын анықтаймыз.  Алшақ тұрған жүйенің  ЛАЖС салынады.  

 

W(P)=

 

  

 

      

 

Т

м

Р

 

 Т

м

Р

   

;                                     (3.10) 

 

К=К

 

  К

 

  К

 

  К

 

                                    . 

 

Логарифмикалық  жиілік  сипаттамасы  алгебралық  сипаттамасының 

жалпы санымен анықталады: 

 

L(

 ) = 

 

 

 

   

                                                   (3.11) 

L(

 )=20               √ 

 

 

 

             √      

 

 

 

   

 

 

 

       (3.12)           

 

 

  √ 

 

 

 

=

√             =0.062c; 

E= 

 

 

 √ 

 

 

 

 

     

 √           

       ; 

 

 

                      . 

 

  

           

⁄  ;  

 ( 

  

)       ° 

 

Жүйені тұрақты қалпына келтіру керек. Сол үшін жүйені түзейді. Соңғы 

түзетуді  қолданады,  яғни  күшейткіш  кірісінде  артынша  түзету  түйініне 

енгіземіз.  

 

W

 

 

 

(   

 

 )    

 

  

     

 

  

 .                                           (3.13) 

 

52 

 

Осындай  түзету  түйінінде  статикада  жүйе  астатикалық  болады, 

сондықтан күшейткіштің күшейту коэффициенті мұндай үлкен шаманы қажет 

етпейді.  

Онда алшақ беріліс функция жүйесі:  

 

W 

    

 

  

 

 

 

 

 

  

    

 

       

 

  

     

 

  

 

    

 

   

 

 

                           (3.14) 

 

Түзету  түйенінің  параметрлерін  анықтау  үшін    шығатын  жүйесін 

тұрғызамыз.  ЛАЖС  қажет  жүйені  осындай  есептеумен, 

      °    тізбек 

фазасының  қорын  жақсы  динамикалық  сипаттамасын  алу  үшін,  яғни  тұйық 

жүйе  тек  тұрақты  болуы  ғана  емес,  және  тұрақтылық  қорын  анықтау  керек. 

Реттеу процессін қанағаттандырылған деп есептеледі, егер 

      °     ° 

Қажет ЛАЖС аламыз және ФЖС - дан жүйе  

        ° қорының барын 

көреміз. Графикалық түрде күшейту жүйесі коэффициентін анықтаймыз.  

Қажет  түзету  түйені  қажет  кері  байланысты  екі  операциялық  күшейту 

базасында жүзеге асады. 

  

W Р 

 

 

 

  

 

 

 

      

 

 

 

    

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

     

                                         (3.15) 

 

Түзету түйіні параметрлерін былайша анықтауға болады: 

 

 

 

 

 

                                                      (3.16) 

  

 

 

 

   

  

                                                         (3.17) 

 

 

 

 

   

 

                                                          (3.18) 

C

1

=C

2

=C

0

=1мкФ; 

R

1

=

 

 

 

 

 

     

  

  

=62kOM; 

R

3

=

 

 

 

 

 

    

  

  

=50kOM; 

R

0

=

 

 

 

 

 

    

  

  

=10kOM; 

R

2

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

           

 

  

  

=62kOM. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

53 

 

жүктеу/скачать 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: