Отбасы қоғамның кішігірім жүйесі

ОТБАСЫ 
ҚОҒАМНЫҢ
КІШІГІРІМ ЖҮЙЕСІ

ОТБАСЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ ЖӘНЕ ДАМУ ТҮРЛЕРІ
* 
ОТБАСЫНЫҢ ТИПТЕРІ
* 
ОТБАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІ
* 
ОТБАСЫ ТҮРЛЕРІ
* 
ОТБАСЫН ҚОРҒАУ
* 
ҚАЗІРГІ ОТБАСЫ ПРОБЛЕМАЛАРЫ
* 
ОТБАСЫ БАҚЫТ МЕКЕН
* 
ОТБАСЫ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ

Отбасы пайда болуы, даму түрлері
◦
ОТБАСЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ
◦
1. 
Отбасының пайда болуы және даму түрлері.
◦
Отбасы тарихи өзгеріп отыратын әлеуметтік құбылыс, себебі формасы өндірістік
қатынастарға , оның ішінде меншіктік қатынастарға тікелей тәуелді. Мәселен, некелік
қатынастардың алғашқы тарихи формасы полигамия, ал өндіріс құрал-жабдықтарына
жекеменшіктің пайда болуына байланысты ол моногамиялық отбасымен ауысады. 
Адамдардың өндіріс тәсіліне сәйкес отбасы да әлеуметтік топ ретінде тарихи өзгеріп, 
дамып отырады. Отбасының тарихи дамуының ғылыми-материалистік теориясын жасай
отырып, Ф.Энгельс американдық ғалым Льюис Морганның (1818-1881) этнологиялық
зерттеулерін пайдаланады. Морган ұзақ уақыт бойы солтүстік Американдық үндістер-
ирокездердің Сенека тайпасында тұрып, жүргізген байқауларын, атап айтқанда, олардың
туысқандық және отбасылық қатынастарына жасалған эерттеулерінің нәтижесін
пайдаланды.

Отбасы
◦
Отбасы
Татемдік отбасы
Патриархалды 
отбасы
Жеке отбасы

Отбасы құрылымы мен қызметтері
◦
Отбасының бірінші міндеті - ұрпақ жалғастыру қызметті. Бұл барлық тарихи кезеңдерде қоғам үшін
де, жеке адам үшін де маңызды қызметті болып келеді. Бірақ жұбайлардың балалы болу тілегі, 
қоғамның қай кезеңінде болмасын, оны қанағаттандыратын әлеуметтік жағдайларға сәйкес өзгеріп
отырған, қазіргі де солай.
Отбасының екінші маңызды қызметі - материалдық – экономикалық және тұрмыстық - шаруашылық
мәселелері. Отбасының бұл қызметті қазіргі уақытта бірінші орынға көтеріледі, себебі халықтың
әлеуметтік жағдайы төмендеп кетті. Сонымен бірге отбасы мүшелерінің экономикалық тәуелділігі
артты., әсіресе көп балалы отбасында.
Отбасының қызметтерінің бірі – тәрбиелеушілік қызметі: оны қоғамдық тәрбиенің ең тиімді деген
жүйесі де алмастыра алмайды. Оның негізгісі – баланы өмірге келтіру ғана емес, сонымен бірге оған
әлеуметтік - мәдени ортаның құндылығын қабылдаттыру, үлкен ұрпақтың тәжірбиесін жас ұрпақа
жеткізу, бойына сіңіру, яғни балаларын өздерін қоршаған ортаға және қоғамға пайдалы азамат етіп
өсіру әке – шешенің маңызды міндетті.

Отьасы түрлері
Толық отбасы
Толық емес отбасы

Отбасын қорғау
Юрисдикциялық
сот,прокурор,АХАТ органдары,қамқоршылық органдары, ішкі
істер органы
Бейюрисдикциялық
құқығы бұзылған баланың ата-анасы тәртіп бұзушы баланың ата-
анасымен кеңесіп,оған кешірім сұрауға ұсыныс жасайды және т.б.

Отбасымен байланысты проблемалар
1,2
• Әлеуметтік-эконимикалық
• Әлеуметтік-тұрмыстық
3,4
• Әлеуметтік-психологиялық
• Отбасы тұрақтылығының проблемалары

Қолданылған әдебиеттер
◦
Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-
Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
Қысқаша энциклопедия, 2-том. Алматы, 1987.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА 
РАХМЕТ!