— Э.Гуссерль
Эмпирикалық деңгейдің білімі екі негізгі әдіс -
бақылау және сарапта-маны қолданумен
байланысты. Бақылау - ғылыми зерттеулер үшін
алғашқы материалды беретін, сыртқы әлемнің
объектілерін мақсатқа сай бағытталған және
ұйымдастырылған қабылдау, ол үшін таным
объектісіне (табиғат) және таным субъектісінің (адам)
сыртқы әсерінің болмауы тән болады. Бұл әдіс
ғылыми білімді дамытудың алғашқы кезеңі үшін
анықтаушы болды. Бақылау мысалы болып Күн
жүйесінің планеталарын визуальды зерттеу болуы
мүмкін. Бақылау техникалық жүйені
(астрономиядағы телескоп) белсенді пайдалану
кезінде экспериментпен тығыз
тұтастырады.Жаратылыстану ғылымында танымды
анықтайтын әдіске экспериментті айналдыру процесі
болды
Теория (грек. theoria - қарастыру, зерттеу)
- объективті шындықта заттар,
құбылыстар немесе процестер туралы
талдап қорытылған жеткілікті білім
жүйесі. Теория оның (шындық)
анықталған объектілерінің жұмыс істеуін
сипаттайды, түсіндіреді және болжап
айтады.
Егер танымның эмпирикалық деңгейі
болмыстың сезімтал көрінісімен артық
байланысты болса, онда теориялық
жағынан басым рационалдылыққа
сүйенеді, оның негізі XVII-XIX ғғ.
философиялық классикалық
рационализм шеңберінде қаланған.
Теориялық деңгей
Рационализм (лат. rationalis - парасатты) -
теориясына сәйкес жеткілікті білім
тәжірибеден шығуы мүмкін емес,
санадағы имманентті болатын ұғым-
дардан ғана шығады. Рационализмнің
негізін салушылардың бірі Р. Декарт,
"сезім кейде алдайды" эмпирикалық
Достарыңызбен бөлісу: |