ЕР АДАМДАРДЫҢ ЖЫНЫСТЫҚ ДАМУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫН

  Жиі   кездесетін   хромосомалық   ауруларға   ер   адамдарда   болатын 
Клайнфельтер   синдромы   жатады.   Бұл   аурудың   негізгі   клиникасы   –   аталық 
бездердің   қалыпты   дамымауына   байланысты   ұрықсыздықтың   пайда   болуы. 
Синдромның себебі – ер адамның кариотипінде Х және У хромосомалардың 
жеке   немесе   қосымша   полисомиялық   түрлері   болады.   Клайнфельтер 
синдромның   негізгі   кариотипі   –   47,ХХУ.   Адам   популяциясында   нәрестелер 
арасында   Клайнфельтер   синдромының   жиілігі   1:500-1:750   ретінде 
кездеседі /Бочков Н.П., 2002/. 
Ғылыми-зерттеу жұмыстың мақсаты – цитогенетикалық әдіс көмегімен ер 
адамдардың   жыныстық   дамуының   бұзылуына   байланысты   метафазалық 
клеткаларын талдау және кариотипін анықтау. 
Ер   адамның   жыныстық   дамуының   бұзылуына   байланысты   Алматы 
қаласының Адам репродуктивті орталығының медико-генетикалық зертханаға 
тексерiлуге келген 23 ер адамдардың iшiнде екеуіне Клайнфельтер синдромы, 
біреуіне гинекомастия, екеуіне аспермия клиникалық диагноздары  қойылған. 
Қалған     18 ер адамдардың диагнозын анықтау үшін оларға цитогенетикалық 
талдау   жасалынды.   Ер   адамдардың   жасы   16-40   аралығында   болды.   Зерттеу 
материалы   ретінде   тексерілуге   келген     ер   адамдардың   перифериялық   қан 
клеткаларының   (лимфоциттердің)   метафазалық   хромосомалар   жиынтығы 
талдауға алынды. 
Цитогенетикалық   зерттеуде   Клайнфельтер   синдромы   мен   қосымша 
аспермия диагнозы қойылған 2 ер адамның біреуінде кариотипі қалыпты болды 
-   46,ХУ,   екіншісінде   -   47,ХХУ   кариотипі   табылды.   Гинекомастия   диагнозы 
қойылған аурудың кариотипi қалыпты болды - 46,ХУq+ (q+ - У-хромосоманың 
ұзын иығының қосымша ұзынырақ болуы). Аспермия диагнозы қойылған 2 ер 
адамдардың метафазалық клеткаларын зерттеу нәтижесiнде, біреуінде 47,ХХУ, 
екіншісінде 46,ХУ кариотиптер табылды. Цитогенетикалық тексерілуге келген 
18 ер адамдар тобының ішінде біреуінде 47,ХХУq+   кариотип,   төртеуінде У-
хромосомасының полиморфизмі бар 46,ХУq+ кариотиптер анықталды. Қалған 
13 ер адамдардың кариотиптері қалыпты (46,ХУ) болды. 
Сонымен, аурулардың клиникалық диагнозын цитогенетикалық зерттеуде 
анықтау және дәлелдеу барысында әр-түрлі диагноздар қойылған 23 ер адамдар 
ішінде үшеуінде Клайнфельтер синдромы анықталды.
Алынған   нәтижелер   ер   адамдардың   жыныстық   дамуының   бұзылуында 
аурулардың   клиникалық   диагнозын   дәлелдеу   және   анықтау   үшін 
цитогенетикалық әдіс   маңызды рөл атқарады, яғни цитогенетикалық әдіс ер 
адамдардың жыныстық дамуының бұзылуында ең негізгі диагностикалық әдіс 
екенін, оның міндетті түрде қолдануының қажеттілігін көрсетеді.
Ғылыми жетекшісі: б.ғ.к. Қалимағамбетов А.М.
МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ЖАСЫНА САЙ АҒЗАЛАРЫНЫҢ 
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ КҮЙІН ЗЕРТТЕУ
Жумагулова Ж.Б.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан

Қазіргі кезде балалар мен жас өспірімдердің өсіп дамуы тоқтаусыз жүріп 
жататын процесс болғандықтан,  олардың даму қарқыны өсу кезеңдерінде  әр 
түрлі   болып   келеді.   Мектеп   қабырғасында   баланың   оқу   процесіне   толық 
бейімделуінің басты нысандары оқудағы белсенділігі, оқу үлгерімінің деңгейі, 
еңбек   ету   қабілеттілігінің   қолайлы   күйі,   ағзаларының   функционалды 
көрсеткіштерінің тұрақтылығы және тағы басқалары болып табылады. 
Мемлекетіміз   жоспарлап   отырған   2010   жылдан   бастап   12   жылдық   оқу 
жүйесіне   көшу   және   соған   сәйкес   оқу   бағдарламасының   сапасын,   әдіс-
тәсілдерін жақсартумен қатар, ұстаздардың білім сапасын жетілдіру және алты 
жастағы   балалардың   мектеп   жағдайына   бейімделуі   бәрімізді   толғандыратын 
мәселе. Осы мәселені қалай іске асыру жайлы зерттеулер жүргізіп, аз да болса 
өз үлесімізді қосып, ұсынысқа беру болып табылады.
Сондықтан да  зерттеу жұмысымыздың мақсаты:  Мектеп оқушыларының 
жасына сай ағзаларының функционалдық күйін зерттеу арқылы оқушылардың 
өсу   және   даму   үрдістерін   бақылай   отырып,   оның   мектеп   қабырғасындағы 
режимге бейімделуі және оқу үлгерімі деңгейінің арасында қандай байланыс 
болатындығына   ғылыми   –   педагогикалық   тұрғыдан   талдау   жасау.   Зерттеу 
жұмысы 2008 жылдың қыркүйек айы мен 2009 жылдың қаңтар айына дейінгі 
аралықта жүргізілді. 
Зерттеу объектісі: Зерттеу жұмысы Алматы қаласы М. Мұқатаев атындағы 
№ 140 гимназия мектебінің 12 жастан 16 жасқа дейінгі мектеп оқушыларына 
жүргізілді.   Ғылыми   тәжірибелік   зерттеуде   физиологиялық   көрсеткіштерді 
анықтау   үшін   мынадай   әдістер:   спирометрия   әдісі   арқылы   өкпенің   тіршілік 
сыйымдылығын анықтадық, ал   динамометрия әдісі  оң және сол қол күштерін, 
аяқ   күштерін   анықтау   үшін   қолданылды.   Оқушылардың   физикалық   дамуын 
анықтау, яғни  балалар мен жасөспірімдердің өсу, даму көрсеткіштерін анықтау 
үшін   антропометрия   әдісі   қолданылды.   Антропометрлік   тәсіл   бойынша 
тәжірибеге алынған әр баланың өзіне тиісті салмағын нақтырақ анықтау үшін 
К.   Купер   ұсынған   есептеу   формулалары     қолданылды.   Сондай-ақ   барлық 
мәліметтерді   математикалық   өңдеу   үшін   вариациалық   статистика   әдісі 
пайдаланылды.
Зерттеу   нәтижесі     көрсеткендей,   мектеп   оқушыларының   ӨТС   (өкпенің 
тіршілік   сыйымдылығы)   көрсеткіштері,   ӨҚТС   (Өкпенің   қажетті   тіршілік 
сыйымдылығы) көрсеткіштеріне сәйкес келмейтіндігі анықталды. 12 жас пен 16 
жас аралығындағы барлық оқушылардың ӨТС көрсеткіштері өз жастары мен 
жынысына сәйкес келмейді. Мысалы,  12-13 жастағы ұлдардың ӨТС көрсеткіші 
2.1   ±   1.0   литр   бола   тұра,   олардың     жасы   мен   жыныс   ерекшеліктеріне 
байланысты (ӨҚТС) өкпенің қажетті тіршілік сыйымдылық көрсеткіштері 3.1 ± 
0.09   литр болу керек, яғни өкпеде 1 литр ауаның жетіспейтіндігі байқалды. 
Оқушылар   өкпесіндегі   ауаның   жетіспеушілігінің   бірден   бір   себебі,   олардың 
спортпен   айналыспайтындығы   және     шылым   шегуге   құмарлықтары   болуы 
мүмкін.   Сондай-ақ   өкпенің   тіршілік   сыйымдылық   көрсеткіштерінің   дене 
салмағына   қатынасын   есептей   отырып,   тіршілік   индексін   (ТИ)   анықтадық. 
Мектеп   оқушыларының   бойлары   мен   салмақтары   арасында   өзіндік 

ерекшеліктері   бар.   Қыздардың   бойы   ұлдарға   қарағанда   0.3   см   ұзынырақ 
екендігі   анықталды.   Қыздардың   салмағы   Купер   бойынша   тиісті   дене 
салмағының көрсеткіштеріне сәйкес екендігі, ал ұлдардың салмақтары Купер 
есептеуімен салыстырғанда 6 кг кем салмақты  көрсететіндігі анықталды.
Ғылыми жетекші: б.ғ.д., профессор Торманов Н.Т.
БИДАЙ АЛЕЙРОН КЛЕТКАЛАРЫНЫҢ ДНҚ  – ГЛИКОЗИЛАЗА
ФЕРМЕНТІНЕ ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕРІ
Жунусова Г., Джолдыбаева Б.С., Қәлелбек М., Тайпақова С.М.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
Оттегiнiң   белсендi   формалары   (ОБТ)   -   супероксид(
.
О),   сутектiң   асқын 
тотығы(Н
2
О
2
),   гидроксид   радикалы(
.
ОН)   реактивті   молекулаларға   жатады. 
Сонымен   қатар,   ОБТ   ,   өздерінің   реактивтілігінің   арқасында   клеткадағы 
белоктар,   липидтер,   ДНҚ   және   т.б.   сияқты     клеткалық   биомолекулаларды 
тотықтыру арқылы зақымдайды. 
Атап айту керек, әсіресе тотығу арқылы ДНҚ-ның зақымдалуы, ДНҚ-дағы 
генетикалық информацияны өзгертіп, клетканың тіршілігі үшін қауіп тудыруы 
мүмкін.   Алайда,   клеткаларда   осындай   қауіпті   өзгерістерді   уақытында 
аластатып, ДНҚ молекуласының қалыпты күйін сақтайтын репарация жүйелері 
бар.   Осындай   ДНҚ   репарациясының   негізгі   ферменттерінің   бірі   ДНҚ- 
гликозилаза ферменттері болып табылады. 
Гликозилаза ферменттері көптеген тотыға зақымдалған ДНҚ-ын қалпына 
келтіруге   бағытталған   репарация   жүйелерінің   бастапқы   ферменттері   болып 
табылады.
Осыған   орай,   Біздер   келесі   тәжірибелерімізде   ДНҚ-   гликозилаза 
ферменттерінің фитогормондар арқылы реттелуінің ерекшеліктерін зерттедік. 
ДНҚ гликозилаза ферменттерінің субстраты ретінде құрамында тотыққан 
негіздері   бар   pBlueScript   және   pTD1-1   плазмидаларын   пайдаландық.   Осы 
субстраттардың тотыққан негіздері бар ма әлде жоқпа екенін тексеру үшін,  E. 
Coli клеткаларынан бөлініп алынған FPG   ферментін қолдандық..FPG белогы 
269   амин   қышқылынан   тұратын   302.2   кДа   глобулярлі   мономер.   Ол   in   vitro 
жағдайында тек тотығу арқылы өзгеріске ұшыраған пуриндерді кеседі. 
Біздің   тәжірибелеріміздің   нәтижелері   бойынша,   қостізбекті   pBlueScript 
плазмидасына FPG  ферментінің әсері ешқандай байқалмайды.
Ал   тотыққан   негіздері   бар   плазмидаларды   ферменттердің   субстраты 
ретінде   пайдаланған   тәжірибелер,   бұл   плазмидалар   (тотыққан)   FPG 
ферментінің әсерінен ғана сызықты немесе ашық сақиналы күйге көшетіндігін 
көрсетті. 
Олай болса бұл деректер жұмыс барысында тотыққан негізді плазмиданы 
алудың дұрыс жолға қойылғандығын көрсетеді. 
Келесі   тәжірибелерде   фитогормондармен   өңделген     бидай   алейрон 
ұлпасының   гомегенатының   тотықпаған   pBlueScript   плазмидасына   әсерін 
зерттедік.   Алынған   нәтижелерден   тотыққан   негіздері   жоқ   pBlueScript 
плазмидасы тек ГҚ бар жағдай да ғана сызықты күйге көшетіндігін көрсетті. 1 
мкМ ГК бар ортада инкубацияланып жатқан алейрон ұлпаларына 5мкМ АБҚ-

ны   енгізу,   ГҚ   индукциялаған   дезоксирибонуклеазалық   белсенділікті   толық 
тежемейтіндігі.   ал   инкубациялық   ортада   тек   5мкМ   АБҚ-ның   болуы 
дезоксирибонуклеаза белсенділігіне ешқандай да әсер етпейтіндігі анықталды. 
Олай   болса,   бұл   тәжірибелер,  бидай   алейрон   клеткаларында   ДНҚ 
гликозилаза   ферменттерінің  ГҚ   және   АБҚ   арқылы   реттелетіндігі   көрсетілді. 
Бұл   модельдік   жүйеде   гликозилаза   ферментінің   белсенділігін   ГҚ 
индукциялайтын болса, АБҚ керсінше тежейтіндігі байқалды. 
Ғылыми жетекші: б.ғ.к., доцент Бисенбаев А.К.
STUDY ON ATTAGP IN THE FIELD DODDER AS ONE OF THE WAYS TO 
UNDERSTAND ITS HIGH ADAPTIVE ABILITY
Zhussupova A.I.
al-Farabi Kazakh national university, Almaty, Kazakhstan, zhusupova@inbox.ru
According to the data of the Kazakh Ministry of Agriculture various dodder 
species are spread now on the territory of more than 168 000 ha. Among them the 
field dodder (Cuscuta campestris Juncker) is ascribed to be the most widely spread 
and harmful dodder species registered for South-Eastern Kazakhstan.  
Dodders belong to stem weeds referred to as damaging major crop sowings, 
especially under irrigated conditions. Emerging from seed, the dodder seedling uses 
environmental  cues such as phytochemical  emissions  or light quality to seek out 
potential host plants and establish parasitic attachment. Through a combination of 
nutation and directional growth, the seedling twines around any object it encounters. 
The haustorium, single-cell hyphae, elongates within the host tissue and meets the 
vascular bundles, where they differentiate  into xylem and phloem elements.  This 
highly efficient absorption system allows the parasite to divert resources - water, 
amino acids and assimilates - from the host into the parasite, by this means lowering 
the vigor of the host and reducing crop production. 
M. Albert, X. B. Macadam and R. Kaldenhoff have shown (data published in the 
Plant Journal, 2006, 48. – pp. 548–556), that the attachment  of  Cuscuta  reflexa, 
another well known dodder specie, prehaustoria to its host induced the expression of 
a   new   arabinogalactan   protein,   attAGP,   a   plasma   membrane-bound   cell   wall-
localized protein, precisely at the site of dodder attack.  The task of the present study 
was to find out if this mechanism may also work for  C. campestris, as one of the 
ways to understand its high adaptive ability.
Using   the   RNAi   technique,   we   observed   a   correlation   between   attAGP 
expression   level   and   force   of   attachment   of   the   parasite   to   host   tomatoes 
(Lycopersicon esculentum Mill.). If the expression level of attAGP was reduced, the 
C. campestris attachment capacity was significantly reduced as well. The study is still 
open.  But, the preliminary conclusion is, that C. campestris invasion induces a signal 
in the host tomato leading to expression of attAGP, which promotes the parasite’s 
adherence.
Scientific supervisors: d.b.s. Aytasheva Z.G., Ph.D., Professor Rubin B.

МЕКТЕПТЕГІ ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНЕ 
БАЙЛАНЫСТЫ АНТРОПОМЕТРЛІК  ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Жумагулова Ж.Б.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
Бүгінгі таңда елімізде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер 
халықтың   денсаулығын   сақтау   мәселесін   шешу   алдымызда   тұрған   ең   басты 
мәселе екендігін көрсетеді. Әрбір өркениетті мемлекеттің алдына қойған басты 
мақсаты өз халқының денсаулығын қамтамасыз ету болып табылады. Әсіресе, 
мектеп   оқушыларының   денсаулығы   бізді   толғандыратын   мәселе.   Себебі, 
мектеп оқушылары ертеңгі болашағымыз екендігі баршамызға мәлім.
Мектеп қабырғасында баланың оқу процесіне толық бейімделуінің басты 
нысандары   оқудағы   белсенділігі,   оқу   үлгерімінің   деңгейі,   еңбек   ету 
қабілеттілігінің   қолайлы   күйі,   ағзаларының   функционалды   көрсеткіштерінің 
тұрақтылығы   және   тағы   басқалары   болып   табылады.   Осы   зерттеу   жұмысын 
жазу   барысында   алдымызға   қойылған   мәселенің   бірі   –   оқушыларды   мектеп 
талабына, ережесіне бейімделуіне жан-жақты жағдай жасап, оларға әсер етуші 
факторларын   тұрақты,   үздіксіз   қадағалап,   бақылап,   ағзаларының   өсу,   даму 
көрсеткіштерін зерттеу болып табылады.
Зерттеу   жұмысының   мақсаты:   Мектеп   оқушыларының   жасына   сай 
ағзаларының   функционалдық   күйін   зерттеу   арқылы   оқушылардың   өсу   және 
даму   үрдістерін   бақылай   отырып,   оның   мектеп   қабырғасындағы   режимге 
бейімделуі   және   оқу   үлгерімі   деңгейінің   арасында   қандай   байланыс 
болатындығына ғылыми – педагогикалық тұрғыдан талдау жасау.   Зерттеудің 
нәтижесі нақты фактілерге негізделетіндіктен зерттеу объектісі ретінде алынған 
оқушыларды жас ерекшеліктеріне қарай үш топқа бөлдік:
Бірінші зерттеу тобы: Алматы қаласындағы Мұқағали Мақатаев атындағы 
№   140   гимназия   мектебінің   12-13   жастағы   жасөспірімдер   болып   табылады. 
Зерттеуге 20 оқушы қатысты. Жынысына  байланысты  олардың 10 қыз бала, 
қалған 10 ұл бала.
Екінші зерттеу тобы: 14-15 жастағы жасөспірімдер. Олардың жалпы саны 
26, оның ішінде 16 ұл бала және 10 қыз.
Үшінші   зерттеу   тобы:   16   жасындағы   мектеп   оқушылары.   Олардың 
алдыңғы   екі топтан ерекшелігі: бұл оқушылар жас ерекшелігіне байланысты 
кәмелеттік жастағылар немесе бойжеткендер мен бозбалалар болып табылады. 
Зерттеуге 12 оқушы, соның ішінде 6 қыз 6 ұл балалар болып табылады.
Оқушылардың   физикалық   дамуын   анықтау,   яғни     балалар   мен 
жасөспірімдердің өсу, даму көрсеткіштерін анықтау үшін антропометрия әдісі 
қолданылды. Антропометрлік тәсіл бойынша тәжірибеге алынған әр баланың 
өзіне   тиісті   салмағын   нақтырақ   анықтау   үшін   К.   Купер   ұсынған   есептеу 
формулалары қолданылды. Сондай-ақ мәліметтерді математикалық өңдеу үшін 
вариациалық статистика әдісі пайдаланылды.
Зерттеу   нәтижесінің   мәліметтері   бойынша,   мектеп   оқушыларының 
бойлары мен салмақтары арасында өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы, 12-13 
жастағы   қыздардың   бойы   ұлдарға   қарағанда   0.3   см   ұзынырақ   екендігі 

анықталды.   Қыздардың   салмағы   Купер   бойынша   тиісті   дене   салмағының 
көрсеткіштеріне сәйкес екендігі, ал ұлдардың салмақтары Купер есептеуімен 
салыстырғанда 6 кг кем салмақты көрсететіндігі анықталды. Ал 14-15 жастағы 
қыз бала жасөспірімдер бойларының орташа көрсеткіштері 157.8 ± 1.3 болса, ұл 
балалар бойларының орташа көрсеткіштері 160.8 ± 1.4 болып табылады. Мұнда 
ұлдардың   бойлары   қыздарға   қарағанда   3   см   ұзынырақ   екендігі   байқалды. 
Сонымен қатар, ұлдардың салмақтары Купер есептеуімен салыстырғанда 2 кг 
кем   салмақты   көрсететіндігі   анықталды,   ал   қыздардың   салмақтары   Купер 
есептеуімен салыстырғанда керісінше 2 кг артық салмақты көрсетеді.
Ғылыми жетекші: б.ғ.д., профессор Торманов Н.Т. 
ВЛИЯНИЕ ЭНДОМИКОРИЗЫ НА ПРИРОСТ И ПЛОЩАДЬ ЛИСТЬЕВ 
PHASEOLUS VULGARIS L. В УСЛОВИЯХ ПОЧВЕННОГО 
ЗАГРЯЗНЕНИЯ СВИНЦОМ
Ишангалиева С.С., Фалеев Д.Г.
Казахский Национальный университет им. аль-Фараби, г. Алматы, Казахстан, 
e-mail: antares_fd@kgc.kz
Одним из наиболее распространенных типов микориз, являются микоризы 
арбускулярного типа (эндомикоризы), которые образуются микроскопическими 
грибами порядка Glomales (класса Zygomycetes), и характерны для порядка 80% 
видов   (в   основном   травянистых)   растений.   Микоризные   растения   более 
устойчивы   к   различным   стрессовым   факторам:   недостатку   питательных 
элементов и влаги, фитопатогенам, загрязнению почв веществами техногенного 
происхождения. 
Целью нашего исследования явилось исследование влияние микоризации 
эндомикоризными грибами на развитие надземной части фасоли обыкновенной 
(Phaseolus vulgaris L. (сем. Fabaceae)): прирост и площадь листьев.
Изучение   влияния   арбускулярной   микоризы   на   устойчивость   растений 
проводилось   в   лабораторных   условиях   методом   «открытых   горшечных 
культур» (по Гилмору). Критериями устойчивости являлись изменения общей 
площади   фотосинтетического   аппарата   (каждого   экземпляра)   и   высоты 
растения-хозяина   при   загрязнении   почвы  Pb.  Для   постановки   лабораторного 
опыта   стерилизованная   почвосмесь   помещалась   в   пластиковые   горшки 
объемом 4000 мл. Затем в половину горшков вносился инокулят микоризных 
грибов   (споры   р.  Glomales),   произведенный   компанией   «Mycorrhizal 
products» (США). При проведении эксперимента был использован тригидрат 
ацетата свинца – (CH
3
COO)
2
Pb∙3H
2
O. Свинец вносили в горшки из расчета 300 
мг/кг  сухой  почвы.  Опыты  проводили  в  пятикратной  повторности. Площадь 
листьев   замерялась   на   40-й   день   после   высаживания   проростков  Phaseolus 
vulgaris. 
Микоризация исследованных растений приводила к увеличению площади 
листьев,   так   средний   показатель   площади   микотрофных   экземпляров  Ph. 
vulgaris  был у микоризных растений на 423 мм
2
  выше, чем у не микоризных, 
составив   соответственно     1787 и  1364 мм
2
.  Столь  существенные  различия  в 

площади фотосинтетического  аппарата исследованных растений не могли не 
сказаться на приросте и в конечном итоге на высоте  Phaseolus  vulgaris. Так, 
высота   микоризных   растений   в   среднем   была   на   32,0   мм   выше,   составив 
соответственно 247,4 и 215,4 мм. 
Внесение свинца приводило к снижению всех исследованных параметров, 
как   у   микоризных,   так   и   у   не   микоризных   растений,   при   этом   микоризные 
растения   развивались   заметно   лучше,   чем   не   микоризные.   Так,   средний 
показатель площади листьев у микоризных растений фасоли обыкновенной был 
почти в 1,5 раза выше, чем у безмикоризных, составив соответственно 1651 и 
1125   мм
2
.   И   если   максимальный   показатель   площади   листьев   отдельных 
экземпляров среди микоризных и не микоризных отличался не столь заметно 
(составив   соответственно   2410   и   2130   мм
2
)   то   аналогичный   минимальный 
показатель   у   микотрофных   и   не   микотрофных   представителей   различался 
почти в 2,5 раза (составив соответственно 1125 и 455 мм
2
). 
Столь   существенные   различия   в   степени   развития   фотосинтетического 
аппарата растений инфицированных эндомикоризными грибами, не могли не 
сказаться на высоте фасоли: микоризные растения были в среднем на 23,8 мм 
выше, чем не микоризные. Данный параметр для микоризных представителей 
Ph. vulgaris составил в среднем 214,6 мм, для не микоризных – 190,8 мм.
Изменение   вышеописанных   параметров   развития   надземной   части 
растений   в   условиях   почвенного   загрязнения  Pb,   не   могло   не   сказаться   на 
сроках   цветения   и   плодоношения   исследованных   растений:   микотрофные 
растения   начинали   цвести   и   плодоносить   значительно   раньше,   чем   не 
микотрофные. 
Таким образом, проведенные нами исследования показали, что внесение 
свинца   приводило   к   снижению   исследованных   параметров   (прироста   и 
площади   листьев),   как   у   микоризных,   так   и   у   не   микоризных   растений  Ph. 
vulgaris, при этом  микоризные  растения  развивались заметно  лучше, чем  не 
микотрофные,   что   говорит   о   протекторном   воздействии   грибов   образующих 
арбускулярную   микоризу   на   растение-хозяина   произрастающего   в   условиях 
загрязнения почв тяжелыми металлами, в частности свинцом. 
Работа   выполнена   в   рамках   работы   ботанического   кружка, 
руководитель - к.б.н. Фалеев Д.Г.
NANOSTRUCTURED CARBON-BASED COLUMN FOR LPS/PROTEIN 
ADSORPTION
Carlos O’Heras, Ilya Digel, Aysegül Temiz Artmann
Institute of Bioengineering, Aachen University of Applied Sciences, Jülich, 
Germany.
The absence of a general method for endotoxin removal from liquid interfaces 
gives   an   opportunity   to   find   new   methods   and   materials   to   overcome   this   gap. 
Activated nanostructured carbon is a promising material that showed good adsorption 
properties due to its vast pore network and high surface area. The aim of this study is 

to   find   the   adsorption   rates   for   a   carboneous   material   produced   at   different 
temperatures, as well as to reveal possible differences between the performance of the 
material   for   each   of   the   adsorbates   used   during   the   study   (hemoglobin,   serum 
albumin and lipopolysaccharide, LPS). The initial kinetic studies using these three 
proteins have been done in batch mode. After mathematical processing, the data 
were used for design and production of a carbon material-filled column. The 
column   packed   with   activated   carbon   was   used   to   measure   breakthrough 
curves   and   adsorption   performance   of   the   materials   under   study   in   flow-
through   mode.  Two   methods   were   used   for   the   detection   of   the   adsorbates 
concentration after the interaction with the activated carbon, Lawry protein method 
was used for protein concentration determination and LAL (Limulus   Amebocyte 
Lysate) in the microplate modification used to measure the LPS concentration. 
In both cases the data were collected spectrophotometrically and statistically 
analyzed. In the frames  of this series of experiments, a comparison  between 
adsorption in a closed system experiment and a flow through setup was done.
Some results are presented in Figures 1 and 2: 

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: