Республикалық студенттік ғылыми конференция «алматы бизнес, білім және мәдениет орталығЫ»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| контроль за финансовыми операциями физических и юридических лиц. В роли контролеров,
или субъектов финмониторинга, должны выступить банки, биржи, профучастники рынка ценных бумаг, страховые компании, аудиторы, адвокаты, нотариусы, риелторские компании и даже организаторы игорного бизнеса - все организации, так или иначе причастные к денежным операциям населения и предприятий. Контролеры будут передавать свои данные в специальный госорган по финансовому мониторингу. Точное название ему еще не придумали [2]. В эпоху развития финансовой глобализации существенно активизируется финансовое управление, в частности, под воздействием усиливающихся требований к повышению результативности финансового контроля и его важнейшего звена – финансового мониторинга в целях противодействия легализации преступных доходов [3]. Пристального внимания требует информационное обеспечение процесса принятия решений в разных секторах экономики при рассмотрении мониторинга и связанную с этим неоднозначность. Существуют различные трактовки мониторинга, их можно разделить на три группы. Первая трактовка, в частности, подчеркивает его зависимость от контекста и предпочтений мониторинг в этом случае – системное наблюдение, оценка и прогноз; вторая трактовка – систематическая, комплексная деятельность по сбору, третья трактовка – средство и инструмент постоянного информационного сопровождения и выявления коллизий, проблем и противоречий. Важно, что при мониторинге – это процесс накопления, анализ информации о состоянии объекта наблюдения, о причинах, вероятных изменений его состояния, а также о сделанных прогнозах [4]. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 37 В процессе мониторинговой деятельности в банке рассматриваются объективные и субъективные факторы, результаты банковских бизнес-процессов. Базовым способом сбора информации вышеперечисленных показателей является систематическое наблюдение за деятельностью структурных подразделений банка. Финансовый мониторинг как правовое и экономическое явление в рамках борьбы с противодействием легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма возникло сравнительно недавно, в отличие от самого термина «мониторинг», который широко используется в сфере экологического, технологического мониторинга, а также в сфере финансов [5]. Наблюдение за объектом мониторинга выполняет субъект мониторинга, обычно представляющий собой некую организационную структуру, осуществляющую мероприятия по мониторингу в пределах своей компетенции в соответствии с имеющимися полномочиями. Субъектами мониторинга также могут быть высококвалифицированные специалисты различного ранга, являющиеся экспертами в своей области, способные делать обоснованные выводы на основании собранной информации о состоянии, динамике и тенденциях развития объекта, внешних и внутренних факторах. Существует множество методов проведения финансового мониторинга планировании и инвестировании, разработке управленческих решении [6]. Угрозой безопасности всего мирового сообщества, как экономической, социальной и политической, признана легализация доходов, полученных в результате неправовой деятельности, следовательно, от нашей страны требуется принятие согласованных мер по противодействию этим явлениям как на международном, так и на государственном на уровнях. В этой связи финансовый мониторинг по отмыванию денег, полученных незаконным путем, является одним из значащих и основных стратегических направлений обеспечения безопасности Казахстана. Главной целью эффективности финансового мониторинга в банковской системе является нейтрализация риска их вовлечения в процесс легализации доходов, полученных незаконным путем. Для достижения данной цели необходимо решать следующие задачи: - выявлять риск в настоящем времени и в будущем в системе противодействия «отмывания» денежных средств через банки второго уровня; - устанавливать причины, которые провоцирует вовлечение банка в процессы легализации доходов, полученных нелегальным путем; Принципы, на основании которых построена система финансового мониторинга банка второго уровня: беспрерывный мониторинг, который обеспечивает постоянный контроль операций, проводимых банком; - меры по предупреждению попыток легализации доходов, незаконной экономики; - планомерность, исключающая стихийное принятие решений при наступлении риска, связанного с вовлечением банка в процессы легализации доходов; -стабильность оперативного реагирования служб финансового мониторинга на возникающие потенциальной угрозы вовлечения банка в легализацию преступных доходов; -активность, обеспечивающая эффективность финансового мониторинга на всех этапах выявления и оценки риска легализации преступных доходов. Совокупность экономических отношений, в которые вступают все экономические и иные субъекты по поводу противодействия легализации преступных доходов, финансирования терроризма, как система финансового мониторинга. Важным стратегическим направлением является проведение финансового мониторинга легализации незаконных доходов, так как данное явление ухудшает инвестиционный климат, ведет к хищению средств из бюджета страны, неуплате налоговых платежей и прочему. Например, в РК в настоящее время выделяются дополнительные денежные средства для реализации послания Президента республики по поддержке малого и среднего бизнеса и «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 38 перспективных отраслей экономики с целью минимизации предпринимателями издержек, поэтому особенно остро возникла проблема эффективного осуществления финансового мониторинга. Меры финансового мониторинга в Казахстане по противодействию легализации незаконных доходов не лишены недостатков. Развитию финансового мониторинга по противодействию легализации незаконных доходов препятствует низкое качество и несвоевременное получение информации о трансакциях, отсутствие системности в организации мониторинга. В частности, банки второго уровня, взаимодействуют со своими клиентами, с национальным банком, с органами финансового мониторинга по поводу недопущения риска их вовлечения в процессы легализации преступных доходов. Система финансового мониторинга – это непрерывное наблюдение, оценка, анализ и прогноз состояния экономических отношений, связанных с движением денежных потоков в сфере действия риска, легализации доходов, полученных преступным путем [7]. Список литературы 1. http://www.damu.kz/3071. В казахстане введен финансовый мониторинг. 2. Официальный интернет – ресурс Агентство Республики Казахстан по статистике // http: www.stat.gov.kz 3. Кучукова Н.К. Пути финансовой модернизации казахстанской экономики в условиях глобализации International Journal of Experimental Education//Материалы Международной конференции «Актуальные вопросы науки и образования».-М:, 2015. – №5. – с.113-118 4. Потемкин С. А. Формирование системы финансового мониторинга в кредитных организациях: учебное пособие.- М.: КНОРУС, 2010.-264 с. 5. Набиев С.А. Теоретические аспекты и практика применения соотношения правового регулирования государственного финансового контроля и финансового мониторинга: дис. ... канд. юрид. наук.- М., 2008.–217 с. 6. Морозов Е. С. Совершенствование методики финансового мониторинга по противодействию легализации незаконных доходов в условиях финансового кризиса // Финансы и кредит. – 2009. – № 32. – С. 50-55. 7. Нурмагамбетов С.З. Сущность и формы финансового мониторинга по отмыванию незаконных доходов и их проникновения в легальную экономику// Вестник КазНУ им. Аль-Фараби: экономическая серия, 2014. – №1. – С. 105- 111. ӘӨЖ 33.330 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА КӘСІПОРЫННЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ СТРАТЕГИЯСЫН ДАМЫТУ Балқыбекова А.- «Қаржы» мамандығының 3 курс студенті. Ғылыми жетекшісі – магистр МВА, аға оқытушы Буламбаев А.Б. Алматы университеті, Алматы қ. Геология және жерқойнауын пайдалану комитеті ҚР ИЖТМ айтуынша 1978 жылы қорлардың көлемі, барлау, төмен тереңдігі анықталған жәнеперспективалық туған жері Жол бойында анықталынған. 2008 жылдан бастап «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің өндірістік шартқа қол қоюдан кейін 6 жыл далалық Жол бойындағы кезеңде газ барлау келісімшарты бар. Жоба жаңадан «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 39 салынған газ-турбиналық электр 175,6MВт газ өндіру мен отын газ кен орындарын дамытуды қамтиды. «Маңғышлақ - Мұнай» ЖШС - нің негізгі қызметі жер қойнауын геологиялық барлау, өндіру және өңдеу жүргізу, сондай-ақ Жарғыға сәйкес басқа да қызметтерді қамтамасыз ету болып табылады. Іс-шаралар «Маңғышлақ-Mұнай» ЖШС Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылады. Мекен-жайы бойынша Алматы қаласында штаб-пәтері: 050043, Қазақстан Республикасы, Алматы қаласының көршілік «Орбита-4», Құрылыс 25 «А». Келісімді жүзеге асыру бойынша уәкілеттілер «Газпром» ААҚ және «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ.. Өндіріс шығындарын есепке алуды, ұйымдастыруды, қайта қарауды және оның прогрессивті әдістерін ендіруді талап етеді. Осы мақсатта ҚР бухгалтерлік есеп теориясы мен практикасы үшін нарықтық экономикасы дамыған елдердегі шығындарды есепке алуда«директ-костинг» жүйесі бойынша ұйымдастыру тәжірибесі көңіл аудартады. «Директ-костинг»жүйесі – бұл шығындарды олардың түрлері, пайда болу орындары мен таратушылары бойынша шығындардың есебінен, өндірістік қызмет нәтижелерінің есебінен, сонымен бірге шығындар мен нәтижелерін талдау және басқару шешімдерін қабылдаудан тұратын басқарушылық (өндіріс). Өнімді өткізуден түскен табыс 14416, айнымалы шығындар 7089, маржиналды табыс 7327,тұрақты шығындар 4925,негізгі қызметтен алынған табыс 2402 құрайды.Маржиналды табыс – бұл өнімді өткізуден түскен табыс пен айналымы шығындар арасындағы айырма (14416 - 7089). Екінші жағынан, тұрақты шығындар мен негізгі қызметтен түскен табыс сомасы (4925+2402). Бұл жағдай көп сатылы есеп құруға мүмкіндік береді, оның есепті жіктеу үшін маңызы зор. Кәсіпорын үшін тиімді вариантты таңдау осы арақатынасты талдау процесінде жүргізілетін есептеулерді қажет етеді. Шығындарды өнім көлемімен және табыспен өзара байланыссыз қарастыру мүмкін емес, себебі бұл жағдайда қойылған сұраққа жауап алынбайды. Сондықтан, «шығындар — шығару (өткізу) — табыс» арақатынасын талдау басқа салалармен қатар маркетингтік талдауда да қолданылады. Жоғарыда айтылған «директ-костинг» жүйесі және оның негізінде іске асырылатын маржиналды табыстың талдауы нарықтық экономиканың белгілері болып табылады. Оларды пайдалану есеп, аудит және басқару шешімдерін қабылдаудың интеграциясының жоғары дәрежесіне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл жүйеде басты көңіл ресурстар шығындарының өндіріс көлемінің өзгеруіне тәуелді жағдайды зерттеуге бөлінеді, бұл кәсіпорынның қаржы жағдайын тұрақтандыру бойынша тез және икемді шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Оның ең маңызды жағы өнімнің өзіндік құнын тек айнымалы шығындармен шектеу, күрт төмендеген шығындар баптарының санын нормалау, жоспарлау, калькуляциялау жұмысын, есеп және бақылауды жеңілдетуге мүмкіндік береді: өзіндік құн әлдеқайда анығырақ болады, ал жеке шығындар жақсырақ бақыланатын болады. Бұл жүйе, тұрақты шығындардың көлемін жоспарлау мен нормалаудың негізделу мәселесін шешуге мүмкіндік береді, себебі осы шығындардың сомасы табыс туралы есепте жеке қатарда көрсетіледі. Маржиналды табыс деңгейі бағаға немесе өнімді өткізуден түскен табыс көлеміне қатысты пайызбен берілген кезде тұрақты шығындардың көлемін анықтауға мүмкіндік береді. Онда есептеу формуласы мынандай болады: (1) Өткізу бағасы өткізуден түскен табыстың берілген көлеміне және өнім бірлігіне есептелген тұрақты және айнымалы шығындар деңгейіне негізделіп анықталады: «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 40 (2) Егер маржиналды табыс көлемі мен түсім арасындағы арақатынасы белгілі болса (немесе өнім бірлігіне келетін маржиналды табыс көлемі мен өнім бағасы арасындағы қатынас), онда бұйымның ең төмен бағасын мына формула болады: (3) Өткізілген өнім бірлігінің бағасының төмендеуі нақты өлшемдегі өткізу көлемінің көбеюінің қажеттілігін анықтайды, яғни шығындарды өтеу үшін орнын толтыру нүктесінің көтерілуін анықтайды.Егер қарастырылып отырған мысалда бағаны 24 теңгеден 21 теңгеге дейінтөмендетсе, онда орнын толтыру нүктесі 37 500 бірлікке тең болады. Мысалы, егер кәсіпорын өнім бірлігін 29 теңгеден сатса, яғни бағаны 5 теңгеге немесе 20,8 %-ға өсірсе, онда өндірістің қауіпті көлемі 22 500 бірлікті құрайды.Басқаша айтқанда, егер өзгермейтін шығындар кезінде бағаны 5 теңгеге көтерсе, кәсіпорын 7500бұйымға аз сатады. Кәсіпорын тапсырысты, оны орындаудан қосымша табыс алатын жағдайда ғана қабылдауы тиіс, келтірілген кестені қараңыз. Бұл жүйе арқылы шығындарды талдау мен табыстарды үйлестірудің теориялық негізі болып табылады. Ол айнымалы және тұрақты шығындардың бөлек есебін, өзіндік құнды калькуляциялау, шығындар менқаржы нәтижелерінің талдауын біріктіретін өндірістік және қаржы есебінің біріккен жүйесі. Қазіргі кезде, біздің елімізде нарықтық қатынастардың қалыптасуы және бухгалтерлік есепті реформалауды жүзеге асыру барысында шаруашылық жүргізудің жаңа жағдайларында кәсіпорын қызметінің тиімділігін көтеруге мүмкіндік беретін, осы жүйені қолданудың мүмкіндігі және дұрыстығытуындады. Осы жүйені пайдалану, талдаушының назарын тек айнымалы шығындарды ғана емес, сонымен бірге, сметалық есептеулерде келтірілген баптары шегінде кезеңдік шығындарды төмендету ресурстарын анықтау және сол арқылы кәсіпорынның негізгі қызметтен алатын табысын арттыруға аударуға мүмкіндік береді. 1 кесте Тапсырысты қабылдаудың экономикалық мақсатқа сайлығын бағалау № Көрсеткіштер Есептеу Сомасы, мың тг 1 2 3 4 1 Өнімді өткізуден түскен түсім 600*20 2 Айнымалы шығындар 600*9 3 Тұрақты шығындар - - 4 Негізгі қызметтен түскен табыс 120-54 66 Ескертпе - «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің мәліметтері негізінде жасалған Кестені көріп отырғанымыздай, сатып алушы ұсынған баға кәсіпорынның өнімді өткізу бағасынан төмен болғанына қарамастан, осы тапсырысты қабылдау негізгі қызметтен 66000 тг көлемінде қосымша табыс алуды қамтамасыз етіп отыр. Оның қалыптасу көзі тұрақты шығындарды азайту болып табылады (45000:36 000=12,5 тг.), ол бір өнімге 12,5 теңгені құрайды. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 41 Таза табысты қалыптастыру барысында, іскерлік белсенділігі көрсеткіштерінің бірі болып саналатын өнімді өткізуден алынған табыс маңызды рөл атқарады. 2 кесте Авансталған капиталдың (жалпы активтер)табыстылық деңгейі (%) № Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл Ауытқуы(+,-) 1 2 3 4 5 1. Таза табыс, мың тг 164094 939200 +775106 2 Жалпы активтер (авансталған,жиынтық капитал, баланс валютасы) 20135,5 66156 +46020,5 3 Жалпы активтердің табыстылық деңгейі (авансталған капитал %) 8,15 14,20 +6,05 Ескертпе -«Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің мәліметтері негізінде жасалған Жалпы активтердің табыстылық деңгейі (авансталған капитал) өткен жылмен салыстырғанда 6,05 пунктке өскен және 14,20%-ды құрайды. Алайда бұл көрсеткіштің деңгейін білу жеткіліксіз. Оның қандай факторлардың есебінен құрылғанын және активтердің табыстылық деңгейін өсіру және сақтау үшін бұл факторлардың сенімділігін талдау, әлдеқайда маңызды болып табылады. 3 кесте Өнімді өткізу табыстылығы коэффициентінің өзгерісінің тигізетін ықпалы № Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл Өткен жылға қарағандағы ауытқуы (+,-) Сату табыстылығы Активтердің айналымдылығы 1 2 3 4 5 6 7 1 Таза табыс, мың тг 164094 939200 +775106 Х Х 2 Өткізуден түскен табыс, мың тг 126337 24397.5 +117638 Х Х 3 Жалпы активтердің табыстылық деңгейі,% 201355 66156 +46020.5 Х Х 4 Өткізілетін өнім табыстылық коэффициенті 8.15 38.49 25.51 Х Х 5 Активтердің айнымалы коэффициенті 12.98 38.49 25.51 Х Х Ескертпе - «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің мәліметтері негізінде жасалған Авансталған капиталдың (жалпы активтердің) табыстылық деңгейінің өзгеруіне жоғарыда аталған фактолардың тигізетін әсерін талдау үшін келесі анықталынады.Авансталған капиталдың (жалпы- баланс валютасы) табыстылық деңгейіндегі «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 42 болған ауытқуға, активтер айналымдылығы әсер етіледі.Бірінші қатардағы факторлар тізбектеп ауыстыру әдісімен есептеледі. Есепті жылдағы активтер айналымдылығының нақты коэффициенті мен сату табыстылығының коэффициенті бойынша шартты көрсеткіш ретінде активтердің табыстылық деңгейін (Ду) аламызДу= 12,98 – 0,37 = 12,61.Осы көрсеткішті және кестеде келтірілген өткен және есепті жылғы активтер табыстылығы деңгейінің көрсеткішін (авансталған капитал) пайдалана отырып, бірінші қатарлы факторлардың ықпал ету деңгейін есептелінеді. Өнімнің табыстылығы неғұрлым жоғары болған сайын негізгі қорлардың қор қайтарымдылығы мен негізгі құралдардың айналым жылдамдығы неғұрлым жоғары болса, өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы шығындар мен экономикалық элементтері бойынша (еңбек құралдары, еңбек материалдары) үлестік шығындары неғұрлым төмен болса), өндірістік құралдардың табыстылық деңгейі де соғұрлым жоғары болады.Сонымен қатар, жалпы активтердің табыстылық деңгейінің артуына өткізілген өнімнің табыстылық коэффициентінің өсуі оң әсерін тигізіп отыр, ал активтердің айналымдылығының бәсеңдеуі, оның жылдам төмендеуіне әкеліп соқтырды.Жекелеген факторлардың өндірістік қорлардың табыстылық деңгейіне тигізетін ықпалының сандық бағасы тізбектеп ауыстыру әдісі бойынша анықталады. 4 кесте Қорлардың табыстылық деңгейініңөзгеруіне әсер етуші көрсеткіштер № Көрсеткіштер Символдар Өткен жылы Есепті жылы 1. Таза табыс, мың тг. Д 164094 939200 2. Өткізуден алынған табыс (түсім) (акциз және қосымша құн салығынсыз), мың тг. Д 12633,7 24397,5 3. Негізгі қорлардың жылдық орташа құны, мың тг.шамасымен өлшенеді F 49826 55789 4. Материалды айналым қаражаттарының орташа жылдық қалдықтары, мың тг. E 15244 14385 5. Өндірістік қорлардың жылдық орташа құны (3 қатар+4 қатар), мың тг. F+E 65070 70174 6. Өнімнің қор сыйымдылық коэффициенті К 3,944 2,2866 Ескертпе - «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің мәліметтері негізінде жасалған Өндірістік қорлардың табыстылық деңгейі есепті жылы 13,383%-ды құрады, ал өткен жылы 2,521% болған, яғни оның көлемі 10,86 пунктке (13,383-2,521)өскен. Себебі, сату көлемінің табыстылық деңгейіне өткізілген өнімнің құрылымының, оның өзіндік құнының және өнімді сату бағаларының өзгерісі ықпал жасайды. Талдау жүргізудегі негізгі ақпарат базасы бухгалтерлік есептің мәліметтері болғандықтан, талдаудың бұл түрі тек өнім түрлері бойынша шығындардың аналитикалық есебін жүргізу барысында ғана мүмкін болады. Мұндай талдау өткізілген өнімдердің қалыптасқан құрылымы жағдайында жалпы табыстылыққа жекелеген өнімдерді өндіру мен сатудың тигізетін ықпалын анықтауға, сондай-ақ сату құрылымының тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді. 5 кесте «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 43 Өнім бірлігінің табыстылығының өзгеру факторларын есептеу № Табыстылық көрсеткіштері Сату бағасы, теңге Өнім бірлігінің өзіндік құны,мың тг. Табыс тылық, % Табыстылықты өзгерту Оның Ішінде сату бағасы Өзін дік құны 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Жоспар бойынша 916 742 23,45 x x x 2 Нақты өзіндік құны және жоспарлық сату бағасы 916 723 26,29 x x x Ескертпе - «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС-нің мәліметтері негізінде жасалған Жеке бұйымның табыстылығын арттырудың негізгі факторы сапалы нәтижеге жүзеге асырылды. Әр бөлімі оң баға беріліп отыр. Оны шығарудың өзіндік құнын төмендету болғандықтан, оның калькуляция баптары бойынша өзгеру себептерін талдауға басты назар аударылуы тиіс, сонымен бірге баға қалыптасуының дұрыстығын зерттеугеде көңіл жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|