Әдебиеттер:
1. Ғалымов А. Батыс Қазақстан облысының географиясы. – Алматы: Рауан, 1994. – Б. 3-4
2. Лобанова Г.А и другие. Программа и методика сортоизучения плодовых, ягодных и
орехоплодных культур.− Мичуринск, 1973. С − 550
БИОЛОГО-ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ КОСТОЧКОВЫХ ПОРОД В УСЛОВИЯХ
СУХОСТЕПНОЙ ЗОНЫ ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
А.У.Утаубаева, С.Г.Чекалин, А.А.Тайрова
В данной статье дана характеристика
биологических и экологических особенностей
косточковых пород в условиях сухостепной зоны Западно-Казахстанской области.
166
BIOLOGICAL AND ECOLOGICAL CHARACTERISTICS OF STONE ROCKS IN A DRY
STEPPE ZONE OF WEST KAZAKHSTAN REGION
A.U.Utaubayeva,
S.G.Chekalin
, A.A.Tairova
In this paper is given the characteristic of the biological and ecological characteristics of stone
rocks in a dry steppe zone of West Kazakhstan region.
УДК: 591.531
А.В. Kaliyeva
1
, S.A. Bakhbayeva
1
, А.V. Tleubaeva
2
1
S. Toraigyrov Pavlodar State University, Pavlodar, Kazakhstan
2
Shakarim Semey State University, Semey, Kazakhstan
THE TOXIC EFFECT OF HORSEFLY (DIPTERA, TABANIDAE) SALIVA
ON ANIMALS AND HUMANS
Annotation: This article contains information about generalized toxic action of saliva flies on
humans and animals.
Keywords: horseflies, bloodsucking Diptera, midges, traps.
The study of blood-sucking dipterous insects - mosquitoes, flies, gnats, midges as annoying external
parasites of human and farm animals, is of both theoretical and practical interest.
Horseflies (Diptera, Tabanidae) are ubiquitous and are one of the main harmful components of
animal midges. World fauna of horseflies has about 3500 species by now.
The role of flies as potential vectors of pathogens (viral, bacterial, rickettsial, protozoan, helminth) is
significantly increased on pastures where there is a higher concentration of these insects around animals.
The true horseflies (Hybomitra, Tabanus, Chrysops,Hematopota) and the light-eyed horseflies
(Atylotus) are the most harmful for animals. They differ in size, body color, head structure and wing pattern
[1].
The fly saliva is produced in two tubular glands located in the thoracic region between the
muscles.The neuromuscular reflex caused by puncture of host skin contributes to a better emptying of the
salivary glands.
The pricks of horseflies are painful. During the act of blood-sucking the secretion of saliva is very
important for the flies, as it contributes to incoagulability of blood. The saliva released into the wound during
bloodsucking, has a strong toxic effect. It excels at taking one full blood portion, not only at the time of a
prick, but periodically throughout the whole time, while the female sucks. With mass flies attack people and
animals toxicosis occurs in the form of general and local reactions.
The strength of pain depends largely on the size of the striker insect. The larger the species, the
longer the females suck blood, and the more they secrete saliva into the wound. The extent of toxic effect
depends not only on the dosage, but also largely on morphological and physiological characteristics of the
attacked object of assault.
The animal body responds to bites by acute inflammatory processes in the skin, increased body
temperature, increased heart rate and respiration, oppression of the body within 3-6 hours after injection of
an emulsion of the salivary glands [2].
Experiments on the effects of fly saliva on animals, in particular on rabbits, were conducted by
Zh.M. Isimbekov in 2000-2001 on the basis of laboratory of the department of infectious and parasitic
diseases of Semey state university after Shakarim. The studies showed that the rabbits had a painful swelling,
redness of the skin at the site of injection of fly saliva of species T. bromius, which lasted for 3-4 days. The
rabbits were depressed, sluggish, and inactive. The temperature at first 6 hours was 40-40,5˚C, pulse - 150,
breath - 66. The hematological study showed that after injection of the toxin significant changes take place in
the blood of rabbits in its morphological structure: a sharp decrease in red blood cells, hemoglobin and an
increase in white blood cells. In early toxicity of rabbits by the horsefly saliva T-lymphocytes dominated
among the populations of lymphocytes (first 12 hours). The following days the inhibition of T-lymphocytes
and an increase of B-lymphocytes occur. Such hematological picture of the morphological composition of
the blood and the development of cell-mediated immunity was found during intoxication of cattle by
simuliidotoxicosis in Byelorussia. The development of eosinophils, neutrophils, monocytosis and an increase
167
of B-lymphocytes points to mobilization of the body's defenses and neutralization of horsefly toxin within 6-
7 days after the injection of an extract from the salivary glands of an insect [3,4].
The degree of intoxication by the fly saliva depends on the number of animals attacking insects.
When the attacks of horseflies are intensive during 15 minutes an animal is marked with serious symptoms
of poisoning. Thus, according to V.P. Andreev and R.G. Soboleva one healthy bull is attacked on average by
300-450 flies within 15 minutes, which can drink up to 1 liter of blood. According to the same authors one
goby was intravenously injected 5 ml of an emulsion prepared from 270 salivary glands of horseflies of
genus Tabanus. In 20 minutes, there was a severe shortness of breath, excessive salivation, and later diarrhea,
developed paralysis of a tongue, a lower jaw and a throat. The bull was heavily depressed. There was a
leukopenia. Within 3 hours after the injection it fell down. These experiments showed that the fly saliva is a
strong nervous and hemolytic poison for animals [5].
The humans have subjective feelings of the fly injections as a painful burning sensation. The painful
sensation, as well as the general reaction of the skin, increases according to the number of injections. It
should be kept in mind that the skin of different people reacts to injections and action of the saliva of insects
differently. The differences involve sensitivity (redness, acne, blisters, sores) and speed of the irritating
effect. At the same time pain is caused by: injury when proboscis penetrates the skin and irritating saliva.
Burning sensation intensifies or subsides during the entire period of blood sucking. It depends on how much
saliva gets into the wound [6].
Experiments on feeding females of p. Chrysops and p. Haematopota on the hand of a man, and their
subsequent autopsy at different bloodsucking points demonstrated that not only reflex behavior is
subordinated to the interruption of blood drinking but the process of salivation, which manifests itself
regardless of the host response. The female never releases at once all the saliva, accumulated in salivary
glands, into the wound. Without removing the proboscis it can change the position of the head, tilting it to
the right or left, finding a new capillary under the skin. At this time only work (ripple) of the pressure
apparatus can be interrupted [7].
A detailed description of the action of horsefly saliva on human skin is given in the works of E.N.
Pavlovski, A.K. Shtein and N.G. Olsufev (1935). They found that horsefly bites, especially larger species,
are the most painful among bloodsucking dipterans. According to the degree of saliva action in the first place
are species of the genera Tabanus and Nybomitra, the second – p. Haematopota, the third – p. Chrysops. The
authors have shown that the organism response depends on the dose of toxin.
Thus, we can conclude that horseflies are not only the largest hematophagous, but also have highly
toxic saliva, which has a significant influence on homeostasis, immunobiological condition of the organism.
The neurotoxic characteristics of the saliva may cause paralysis, convulsions and death of the animal. It
requires extensive measures to protect animals and people against horseflies mass attacks.
References:
1.
Zh.M. Isimbekov “Measures of protection and the fight against midges in animal husbandry in
the northeast of Kazakhstan.” Recommendations. Alma-Ata: Kaynar, 1989. - p. 5-6.
2.
R.G. Soboleva “The toxic effect of saliva of flies on an animal organism.” Zool. journal, 1965. -
T.44, no. 3. - p. 396-402.
3.
Zh.M. Isimbekov “The toxic effect of the flies (Diptera, Tabanidae) saliva on the body of
rabbits.” Biological Sciences of Kazakhstan, 2003. - №2. - p. 97-103.
4.
V.M. Kaplich, M.V. Skulovets “Blood-sucking midges (Diptera, Simuliidae) of Belarus.” Minsk,
2000. - p. 247-298.
5.
K.P. Andreev “Veterinary Entomology and disinfestation.” M.: Kolos, 1966. - p. 113-120.
6.
A.S. Lutte “The horseflies of Karelia.” L.: Nauka, 1978. - 304 p.
7.
A.S. Lutte, H.I. Bykova “The horseflies of the European North of the USSR.” USSR Academy of
Sciences: the Karelian branch. L.: Nauka, 1982. - p. 55-56.
АДАМ ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАР АҒЗАСЫНА СОҢА (DIPTERA, TABANIDAE)
СІЛЕКЕЙІНІҢ ТИГІЗЕТІН ТОКСИНДІ ӘСЕРІ
А.Б. Калиева, С.А. Бахбаева, А.В.Тлеубаева
Бұл мақалада адам және жануарлар ағзасына тигізетін токсинді әсері жайлы жалпы
мағлұмат берілген.
168
ТОКСИЧЕСКОЕ ДЕЙСТВИЕ СЛЮНЫ СЛЕПНЕЙ (DIPTERA, TABANIDAE)
НА ОРГАНИЗМ ЖИВОТНЫХ И ЧЕЛОВЕКА
А.Б. Калиева, С.А. Бахбаева, А.В.Тлеубаева
В данной статье приведены обобщающие сведения о токсическом действии слюны
слепней на организм человека и животных.
УДК:595.733(1-925.2)
М.С. Тұрсын
1
, Р.Ж. Нургожин
1
, А.Б. Калиева
1
, А.В. Тлеубаева
2
1
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
2
Семей қаласының Шакарим атындағы Мемлекеттік университеті
ODONATA ИНЕЛІКТЕРДІҢ КӨБЕЮІ
Аннотация: Бұл мақалада инеліктердің көбею туралы айтылады. Олардың шағылысуы ұшу
кезінде жүзеге асады. Бұл процессті бақылау өте қызықты. Мысалы, кейбір даралар ұзақ уақыт
бірге ұшып жүреді де, аналығы жиі-жиі өсімдікке қонып, ал аталығы қанаттарының көмегімен
тепе-теңдікті сақтай отыра, аналығана қарай перпендикулярлы орналасады. Аталығы аналық
дарасын өзіне қарату үшін неке биін билейді, сонымен бірге басқа үміткерлерді үркітеді. Көпке
ұзамай аналығы тұщы суға, ағаш діңіне, немесе өсімдіктің түрлі мүшелеріне 200 жуық жұмыртқа
салады.
Ключевые слова: инелік, көбеюі, жәндіктер, тең қанаттылар
Нағыз инсектофобтардың ішінде де сәнді ұшқыштар мен қатыгез жауынгер – инеліктерге
сүйсініп қарайтындар жеткілікті. Инеліктер – өз ішінде шамамен 5680 түрді (2008 жылдық есеп
бойынша) қамтиды. Оларды Еуропада, Азия, АҚШ, Австралия, Африка, жалпылай алғанда, Жер
шарының әр түкпірінде кездестіруге болады, басты шарты – жақында су қоймасы болуы қажет.
Жалғыз өмір салтында тіршілік етеді. Жаулары – көптеген құстар, өрмекшілер (Arachnіda), кейде
балықтар.
Бұл алуантүрлілік негізі тропиктарда мекен етеді; ал Ресей мен Орта Азияда тек 150 - дей ғана
түрі; оның 100-ге таманы Ресей Федерациясының Еуропалық жағын мекен етеді. Инеліктерге
энтомологияның негізгі бөлімі – одонатология арналған.
Инеліктердің көбеюі жайлы мақала жазуыма болған себеп – қызықты жағдай: инелік
дернісілдерінің жұмыртқадан жаппай шығуына куә болуым.
Инеліктер (Odonata) отрядын екі отряд тармағынан тұрады: тең қанаттылар (Zygoptera), тең
емес қанаттылар (Anisoptera). Бірақ кей оқулықтарда оларды үш отряд астына жіктейді: тура тең емес
қанаттылар (Anisozygoptera). Соңғы отряд асты ішіне тек Үндістан мен Жапонияда кездесетін 2 түр
кіреді [1].
Барлық инеліктер – күндізгі жыртқыштар. Негінен сары маса, шыбын, күйе көбелек және де
үлкен жылдамдықпен аңдитын басқа да насекомдармен қоректенеді. Насекомдардың денесі бас,
кеуде және соңында бірнеше тікенек орналасқан ұзын құрсақтан тұрады. Денесінің қнындығы 3-12
мм. Денесінің түсі алуантүрлі: ақ және жасыл, сары мен қызыл, көк жіне тоқ сары болуы мүмкін.
Үлкен көздері олжасын ізіне түсіп, аңдуы үшін, олар 10 метр қашықтықтағы азықты көруге
ыңғайланған. Көздері өте күрделі – фасеттелген. Фасетті көздері 30000 фасеттен тұрады. Бұлар
инеліктерге кеңістікті өте жақсы меңгеруіне көмегін тигізеді. Сонымен қатар, көздері басының
ауқымды көлемін алып жатыр. Көздерінің астында инеліктің ұшқанда сан айланы қолдануына
мүмкіндік беретін және жылдамдығын 50-60 км/сағ дейін үдететін қос қанат орналасқан. Кейбір
ұшқыштар жылдамдығын тіпті 100 км/сағ-ға дейін көтере алады, бұлар сол жылдамдықпен үлкен ара
қашықтықты өтеді. Негізінен олар ұшуда «секіргіш» (прыгунья) тактикасын қолданады. Жүздеген
километрлерді демалыссыз оңайлықпен көтереді; кенеттен тоқтап, ауада қалқып тұру шеберлері.
Көбінесе, ағашқа немесе басқа қатты жерге уақытша отырғанда қанаттарын жинамайды.
Биязы келген қанаттары оның сәні. Қанаттарында көптеген беріктілік беретін қөлденең және
бойлай орналасқан талшықтар бар. Қанаттарындағы қара дақ инеліктердің ұшуы кезіндегі
вибрациядан сақтайды.
Басқа сөзбен айтқанда, оларды ұшу алаңында ұстап алу өте қиын, сондықтан сайып келгенде
оларды шөп үстінде отырғанда ғана «теруге» болады.
169
Әр дарақтың көп қылтандары орналасқан үш жұп аяқтары болады. Ұшу кезінде аяқтарын
себет ретінде ұстайды – ол ерекшелік бұларға азығын ұстауға көмектеседі. Ауыз аппараты –
кеміргіш. Астыңы ерні – гарпун сияқты, олжасына қарай атылып, она ұстайды.
Егер екі отряд астыларын салыстырып қарасақ, тең емес қанаттылардың (Anisoptera) пішіні
бойынша өлшемдері үлкендеу және ұшулары шапшаңдырақ.
Тең қанатты (Zygoptera) инеліктер отряд астының қанаттары жіңішке, пішіндері бірдей
дерлік, тыныштық сатысында үстіне көтерілген және бір-біріне қысыңқы. Тең емес қанаттылардың
(Anisoptera) қанаттары өзгеше: артыңғы жұптары алдыңғы жұп қанаттарына қарағанда жалпақтау
болып келеді. Ал тыныштық сатысында екі жаққа жапырылған [2].
Инеліктердің ұрықтануы ұшу кезінде болады. Бұл өте қызықты үдеріс. Ұрғашы дарақтың
көңілін табу үшін, еркек дарақ некелік биін орындайды. Сонымен қатар, бұл би басқа еркек
дарақтардан құтылуы үшін қажет. Мысалы, еркек дарақ пен ұрғашы дарақ бірге ұшады; сонымен
қатар, ұрғашы дарақ мезгілмен ағашқа, шөп басына отырады, ал бұл кезде еркек дарақ оның үстіне
перпендикуляр болып отырады – тепе-теңдікті қанаттарының көмегімен ұстайды [3].
Жақында ұрғашы дарақ тұщы суға немесе су жағасындағы ағашқа, немесе өсімдіктердің түрлі
мүшелеріне 200-дей жұмыртқа салады.
Әр түрдің ұрғашы дарақтардың жұмыртқа салу ерекшеліктері әр түрлі, алайда олардың
барлығы жұмыртқаны тек суға: су бетіне немесе балдырлардың арасына салады. Бұл үдеріс кей
инеліктерде қызықты жүреді. Мысалы, біреулері судың астына балдыр арқылы сүңгиді, сол кезде
балдырдың арасында болатын ауа көпіршіктерін жинап, жұмыртқаларын талломның арасына салады.
Насекомның дамуы үш кезеңнен тұрады: жұмыртқа – дернәсіл (наяда) – имаго. Дернәсілдер аз
қозғалады және өзінің дамуын тұщы су қоймаларында өткізеді.
Кейбірінің дамуы бес жылға дейін соқылуы мүмкін. Дернәсілдерінің көздері ересек
дарақтарға қарағанда үлкендеу. Олар қомағай және қатал, айбарлы, тіптен өздерінің туыстарын да
жеуі мүмкін. Олар өз олжаларын сағаттап аңдиды, олар көзге түскен кезде шапшаң шабуылдайды.
Олар жалпы су насеокмдарымен, олардың дернәсілдерімен және кішкентай шабақтармен,
итшабақтармен де қоректенеді.
Суда қажетті уақыт болғаннан соң, олар бірнеше рет түлейді.
Кепкеннен соң, ересек дараққа айналады.
Инеліктерлің дернәсілдері – наядалар – ересектеріне қарағанда сүйкімсіз болып келеді. Даму
сатысын суда өмір сүреді.
Өздерінің жыртқыш өмір салтына қарамастан, инеліктердің дернісілдері табиғаттың басқа да
мекендеуіштерінің олжасы болады. Мысалы, балықтардың. Ересек дарақтар бір айдай өмір сүргеннен
кейін өледі. Жабайы жерде инеліктер жеті жылға дейін өмір сүре алады [4].
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Красная Книга, флора, фауна и ООПТ Челябинской области и Южного Урала. 2009-2010 год
2 Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 2-кітап: Оқулық. – Алматы: 2005.– 438-438 б.
3 Костерин О. Э. Находка восточно-азиатской стрекозы (Odonata, Libellulidae) на
Манжерокском озере (Алтай) // Редкие гельминты, клещи и насекомые. Новосибирск: Наука. Сиб.
отд., 1990. С. 57-63
4 Попова А. Н. Личинки стрекоз фауны СССР (Odonata) — Опред. по фауне СССР, 1953. 50 С.
РАЗМНОЖЕНИЕ СТРЕКОЗ ODONATA
М.С. Тұрсын, Р.Ж. Нургожин, А.Б. Калиева, А.В.Тлеубаева
В данной статье рассказывается о размножении стрекоз. Спаривание стрекоз
происходит в полете. Наблюдать за процессом довольно интересно. Например, некоторые особи
подолгу летают вместе, причем самка периодически присаживается, а самец занимает
перпендикулярное к ней положение и держит равновесие при помощи крыльев. При ухаживании
за самкой, самец исполняет брачный полет, заодно отгоняя других претендентов. Вскоре самка
отложит около 200 яиц в пресную воду, либо в древесину, либо на различные части растения.
170
REPRODUCTION OF ODONATA DRAGONFLIES
M.S. Tursyn, R.Zh. Nurgozhin, A.B. Kaliyeva, A.V. Tleubaeva
This article describes the breeding dragonflies. Pairing of
dragonflies occurs in the air. It is very
interesting process. For example, some specimen flies together too long, and the female periodically sits
down, male takes the perpendicular position to she and holding the balance with the help of his wings at
that moment. When male are courting for a female, he executes marriage flight to banish other
competitor
s at the same time. Soon the female will postpone about 200 eggs in fresh water, either in wood
or for various parts of a plant.
УДК 636.22/.28:575.17
Е.С. Усенбеков
Казахский национальный аграрный университет, г Алматы
ИССЛЕДОВАНИЕ ПОЛИМОРФИЗМА ГЕНОВ LTF И GDF 9 У КОРОВ ГОЛШТИНСКОЙ
ПОРОДЫ МЕТОДОМ ПЦР-ПДРФ АНАЛИЗА
Аннотация: Проведена работа по генотипированию племенных коров ТОО «Байсерке-Агро»
в количестве 115 голов по локусам лактоферрина и гена дифференциации фактора роста (GDF9),
установлена корреляция между генетическими вариантами гена LTF и заболеваемостью
субклиническим маститом.
Ключевые слова: субклинический мастит, ДНК маркеры, ПЦР, ген GDF-9, рестрикция
амплификата.
Оценка молочной и репродуктивной функции коров остается наиболее сложным этапом в
разведении крупного рогатого скота. Использование современной ДНК технологии позволяет
определить племенные качества биологического материала (замороженная сперма, эмбрионы,
ооциты) и животных независимо от возраста, пола, физиологического состояния животных.
Современный уровень селекции животных немыслим без их генетической идентификации, которая
широко применяется для контроля происхождения, повышения точности прогноза племенной
ценности, а также в маркерной селекции.
Так, исследованиями установлена тесная взаимосвязь между полиморфизмом гена
лактоферрина (LTF) с заболеваемостью маститом, содержанием соматических клеток в молоке.
Продукты гена лактоферрина связаны с устойчивостью к заболеваниям, прежде всего, к маститам.
Лактоферрин крупного рогатого скота (LTF) - многофункциональный малый гликопротеин молока,
основная функция которого - защита молочной железы. Ген LTF локализован на хромосоме 22q24,
состоит из 17 экзонов и полная последовательность гена 34,5 тыс п.н. Установлена частота
генетических вариантов АА, ВВ и АВ лактоферрина у коров голштинской породы, 32,5%, 10% и
57,5% соответственно. Авторы работы рекомендуют использовать генетические варианты
лактоферрина в качестве ДНК маркера для прогнозирования содержания соматических клеток в
молоке и заболеваемости маститом, аллель А гена LTF связана с заболеваемостью маститом у коров
[1,2].
Также, установлено влияние полиморфизма генов ВМР 15 и GDF 9 у овец на количество
овулируемых фолликулов и уровень овуляции. Так, аллели гена, Bone morphogenetic protein -ВМР 15
у овец, оказывают влияние на процесс фолликулогенеза и гетерозиготные овцы по данному локусу
овулируют с двумя-тремя ооцитами. Авторы данного исследования рекомендуют использовать
полиморфизм гена ВМР 15 у овец в качестве ДНК маркера для повышения плодовитости животных
в овцеводстве [3].
В 2013 году появилось первое сообщение о полиморфизме гена GDF 9 (Growth differentiation
factor 9) у крупного рогатого скота и о связи аллелей данного гена с выходом пригодных для
трансплантации эмбрионов у коров-доноров, с общим количеством эмбрионов. Ген GDF 9 у крупного
рогатого скота имеет длину 3824 пар нуклеотидов, экзонная часть гена оказалась консервативной и
не имеет мутации, а в интронной части обнаружены две точечные мутации. Известно, что продукты
гена GDF 9 контролируют процесс роста и развития фолликулов у коров. Полиморфизм данного гена
хорошо исследован в медицине, у женщин, имеющих мутацию в кодирующей части гена GDF 9
171
встречаются признаки преждевременного угасания функции яичников [4,5].
Китайскими учеными установлено, что высокий выход качественных эмбрионов для
трансплантации был у коров-доноров с генотипом A485TТ, также была выявлена положительная
корреляция с общим количеством эмбрионов и генотипом коров-доноров А625AA.
Изучение полиморфизма гена лактоферрина имеет теоретическое и прикладное значение, так
как существует положительная корреляция между количеством в молоке соматических клеток и с
генетическими вариантами лактоферрина. Таким образом, китайские ученые предлагают
использовать полиморфизм гена GDF9 у коров в качестве ДНК маркера для прогнозирования
репродуктивной функции у коров.
Цель работы - изучение полиморфизма ДНК генов LTF, GDF-9 и выявление животных с
желательным генотипом по изучаемым локусам. В связи с вышеизложенным была поставлена задача
изучить полиморфизм генов LTF и GDF 9 у коров голштинской породы в условиях племенного
хозяйства ТОО «Байсерке-Агро» и поставить технологию ПЦР диагностики полиморфизма по
локусам LTF и GDF 9.
Материалы и методы исследования. Исследования проводили на 115 коровах голштинской
породы импортной селекции племенного хозяйства ТОО «Байсерке-Агро» Талгарского района
Алматинской области. Кровь для анализа брали из яремной вены в ваккумную пробирку с
антикогулянтом - ЭДТА. Работу проводили в учебно-научно-диагностической лаборатории
Казахстанско-Японского инновационного центра КазНАУ. ДНК из крови выделяли с помощью
набора «ДНК сорб В». Результаты горизонтального электрофореза визуализировали с помощью гель
документирующей системы.
Для детекции полиморфизма гена LTF использовали следующую пару праймеров: F - 5′-
GCCTCATGACAACTCCCACAC-3′ и R 5′-CAGGTTGACACATCGGTTGAC-3′. Условия проведения
ПЦР: денатурация при 94 °С – 45 сек, отжиг праймеров – 62 °С 45 сек и элонгация при температуре
72 °С 45 сек и количество циклов 35-40. Объем реакционной смеси: 50 мкл, имеющий следующий
состав: 5 мкл 10 Х ПЦР буфера, 1,5 мМ MgCl
2
, 2,5 мкл 25 мкМ прямого и обратного праймеров, 5
мкл 0,2 мМ концентрации каждого dNTP, 0,5 мкл фермента Taq Polymerase с активностью 5u/μl, 5
мкл ДНК и 26,5 мкл дистиллированной воды.
Для генотипирования по локусу лактоферрина используется эндонуклеаза EcoRI, которая
имеет сайт рестрикции GAATT/C и продукт амплификации длиной 301 п.н. после рестрикции
амплификата рестриктазой EcoRI образуются два фрагмента длиной 201 п.н. и 100 п.н. Как видно на
электрофореграмме, лунка М – ДНК маркер, лунки 1,6,8,13 животные с генотипом АА, лунки
2,3,5,7,10,12 с генотипом АВ и лунки 4,9,14 с генотипом ВВ (рис.1).
Рисунок 1. Электрофореграмма амплификата гена LTF после рестрикции эндонуклеазой
EcoRI, 3 % агароза, окрашенная бромистым этидием.
Для амплификации нужного фрагмента гена GDF 9 A485T были использованы праймеры,
разработанные авторами Tang K.Q. и др. (2013), которые имеют следующие последовательности:
прямые F 5′-AGGGAAGAAGAAAGATCTTTTGC-3′ и обратные R: 5′- TCTACCCAGGCTTTAGTCCC
- 3′. Использование данной пары праймеров позволяет амплифицировать участок гена GDF 9 длиной
208 пар нуклеотидов. В данном случае для генотипирования животных применяется рестриктаза NsiI,
которая имеет сайт рестрикции ATGCA/T.
Для детекции второй точечной мутации в интронной части изучаемого гена A625T нами были
использованы праймеры: прямые F: 5′-ATGCCCTCATGGGTTGATGTAGGCTA-3′ и обратные R: 5′-
CTCCCATCTCTCTCATACACACAAG–3′. Комплементарность последовательностей вышеуказанных
172
праймеров нами были проверены с помощью компьютерной программы, обе пары праймеров
оказались комплементарными исследуемому участку гена GDF 9. Рестрикцию продукта ПЦР во
втором опыте проводили с помощью рестриктазы DraI, которая имеет сайт рестрикции TTT/AAA.
Результаты исследования и их обсуждение. Всего генотипировано 115 голов коров
голштинской породы ТОО «Байсерке-Агро», частота генетических вариантов по локусу
лактоферрина составила: АА – 19 голов (16,5%), АВ – 92 головы (80 %) и с генотипом ВВ – 4
головы (3,5%). Диагностику на сбуклинический мастит проводили методом подсчета соматических
клеток в молоке коров с помощью прибора Fossomatic 5000 и димастиновой пробы, по результатам
исследования у 11 коров был выявлен субклинический мастит, которые имели гетерозиготный
генотип АВ (9 голов) и гомозиготный АА (2 коровы) по локусу лактоферрина. Анализ полученных
результатов показывает, что большинство исследуемых животных оказались гетерозиготными АВ по
локусу лактоферрина, доля гомозиготных АА, ВВ особей была 20%. Это свидетельствует о
нарушении генного равновесия у исследуемой популяции коров. Необходимо отметить, что
протестированные коровы импортной селекции, были завезены из Канады. Известно, что в
результате целенаправленной селекции племенных животных часто нарушается генное равновесие.
Данные таблицы 1 свидетельствуют, что повышенное содержание соматических клеток в молоке и
субклинический мастит часто встречается у коров носителей аллели А гена лактоферрина.
Таблица 1. Распространенность генетических вариантов лактоферрина и частота аллелей гена
LTF у коров и заболеваемость коров субклиническим маститом.
Племенное хозяйство
Кол-во
коров голов
Животные с генотипом LTF
Частота аллелей
АА
АВ
ВВ
А
В
ТОО «Байсерке- Агро»
115
19 (16,5%)
92 (80%)
4 (3,5%)
57
43
Больные
субклиническим
маститом
11/100%
2/18%
9/82%
0/0%
59
41
В настоящее время представляет большой теоретический и практический интерес
исследование полиморфизма регуляторной части генов, так как экпрессия гена зависит от активности
промотроной части соответствующего гена. Так, по локусам A485T и A625T гена дифференциации
фактора роста (GDF9) у исследуемой популяции коров выявлены все три генетических варианта
генотипа, однако из-за небольшого количества обследованных животных не выявлена корреляция
между генетическими вариантами гена GDF 9 и репродуктивной функцией у коров.
Таким образом, результаты наших исследовании по изучению полморфизма гена
лактоферрина у коров показывают, что существует положительная корреляционная связь между
аллелью А гена лактоферрина и заболеваемостью субклиническим маститом, часто субклинический
мастит регистрируется у коров носителей аллели А. Использование метода полимеразной цепной
реакции совместно с ПДРФ позволяет в течение 5-6 часов провести генотипирование животных по
локусам гена лактоферрина и A485T, A625T гена дифференциации фактора роста 9 (GDF9).
Достарыңызбен бөлісу: |