кесте 5.6.10: Өкілдік түтіндік құбырдың сипаттамалары
Параметрі
Сипаттамасы
Құбырдың диаметрі (м)
2.0
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
321 бет
Құбырдың биіктігі (м)
25
Шығатын газдың жылдамдығы (м/с)
15 м/с
Түтіндік құбырдың температурасы (К)
393
Шығарындылардың көлемдері жылу электр станцияларына арналған шығарындылар бойынша
ХҚК стандарттары бойынша есесптелді
4
. Осы есептеулердің нәтижелері кесте 5.6.11 көрсетілген.
кесте 5.6.11: Жылу электр станцияларына арналған ластағыш заттар шығарындыларының
коэффициенттері
Ластағыш заттар
Шығарындыларының
коэффиценті
Emission factor (г/s)
Өлшенген бөлшектер
50
0.44
Азот тотығы (NO
x
)
510
4.49
Күкірттің қос тотығы (SO
2
)
850
7.48
Кәсіпорынның қызметі салдарынан ең нашар сценарий бойынша туындаған, SCREEN3 көмегімен
есептелген инкрементальдық бір сағаттық шоғырланулар кесте 5.6.12 келтірілген. Бұл SCREEN3
үлгісі фондық деректер кезінде алынған тәуліктік максималды көрсеткіштермен (4.4.3, 4.4.5
және 4.4.7 кестелер) және кәсіпорынға арналған атмосфералық ауа сапасының нормативтік
көрсеткіштерімен (4.4.1-кесте) салыстырылған.
кесте 5.6.12: Есептік шоғырланулар
Ластағыш заттар
Инкрементальдық
шоғырланулар
(µг/м
3
;
бір
сағаттық
максимум)
Фондық
шоғырлану
(µг/м
3
;
тәуліктік максимум)
Атмосфералық ауа
сапасының
нормативтік
көрсеткіші
(µг/м
3
;
орташа тәуліктік)
Өлшенген бөлшектер
2.50
PM
10
: 39.54
TSP: 150.00
PM
10
: 50.00
Азот тотығы (NO
x
)
25.51
NO
2
: 20.53.
NO
2
: 40.00
Күкірттің қос тотығы
(SO
2
)
42.49
8.47
20.00
Жоғарыда сипатталғандай, бұл мағыналар «ең нашар сценарий» бойынша бір сағаттық
шоғырлануды білдіреді және кәсіпорын ықтимал рецепторлар орналасқан жерлердегі
атмосфералық ауаның сапасына, атап айтсақ, SO
2
шығарындылары бойынша әсер ететін
көрсетеді. Әсерді бағалау әдістемесіне келетін болсақ, осындай ең нашар сценарий кезінде SO
2
бойынша өзгерістер масштабы жоғары болады, себебі нормативтік деңгей артады.
Рецептордың алдындағы анықталған орташа сезімталдығы кезінде әсер бірқалыпты болады
(5.1.3-кестеге сәйкес). Бұл маңызды әсер деп есептелетін болады.
Нүктелі қайнар көздердің шығарындылары бойынша маңызды әсер анықталғанымен, бұл әсер
ең нашар сценарий бойынша скринингтік үлгінің көмегімен бағаланғанын ескерген жөн.
Кәсіпорынның қызметімен байланысты әсердің сипатын анағұрлым толық бағалау үшін және
4
http://www.ifc.org/wps/wcm/connect/dfb6a60048855a21852cd76a6515bb18/FINAL_Thermal%2BPower.pdf
?MOD=AJPERES&id=1323162579734
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
322 бет
әсерлерді жұмсарту бойынша жоспарланған стратегиялардың оңтайлығын растау үшін егжей-
тегжейлі метеорологиялық деректердің негізіндегі AERMOD сияқты үлгілеу жүйелерінің
көмегімен ауа сапасы егжей-тегжейлі бағаланды.
Жағымсыз иістер
Жағымсыз иістердің қайнар көздеріне автокөліктің және технологиялық үдерістің
шығарындылары кіреді, бірақ тиісті шаралар қабылданбаған жағдайда жағымсыз иістер
түзілетін анағұрлым жоғары ықтималдық болып тұрмыстық ағын суларды өңдеу станциялары
табылады. Кәсіпорынның аумағында осындай екі станция орналасатын болады, олар – Әуезов
кентінің қолданыстағы ағын суларды тазарту станциясы және байыту кешенінің аумағында
салынатын болашақ станция.
Әуезов кентінің канализациялық тазарту құрылғыларын дұрыс пайдаланбау жақын орналасқан
рецепторлар, әсіресе DSR 6 рецепторы орналасқан жерлердегі ауаның эстетикалық сапасына
қысқа мерзімдік жергілікті әсер ету табылады. Бұл канализациялық тазартқыш құралдардың
желсіз жағынан DSR 6 әсер ететін табиғи жағдайларда ғана мүмкін болады. Әсері аяқталу үшін
жел оңтүстіктен батысқа қарай уақыттың шамамен 9% соғады, пайдаланылатын тазартқыш
құралдарының жұмысындағы кідірістер жел осы бағыттан соғады деген ықтималдықпен 9%-қ
кідіріспен үйлесуі тиіс. Осы шарттар үйлескен кезде сезімталдығы орташа рецепторлар
бірқалыпты масштабтағы өзгерістерге ұшырайды, бұл бірқалыпты әсерге әкеп соғады. Бұл
осы кезеңдерде маңызды әсер тудырады.
Кеніштің канализациялық тазартқыш құрылғыларының жанында тұрғын нысандар болмайды,
сондықтан тазартқыш құрылғыларды пайдаланған кезде кідірістер туындаған жағдайларда
рецепторлар орналасқан жерлердегі өзгерістердің масштабы айтарлықтай аз болады.
Кеніштің тазартқыш құрылғыларының әсері айтарлықтай аз болады және осылайша әсер
болмашы болып есептеледі.
Төменде сипатталғандай, жағымсыз иістердің түзілуіне жол бермеу үшін тиісті шаралар
қабылданатын болады.
5.6.5
Жұмсартқыш шаралар
Келесі тарауларда ауа сапасына деген әсерді жұмсарту бойынша негізгі шаралар келтірілген,
олар кәсіпорынды жобалау, салу, пайдалану және тарату кезеңінде ескерілген.
Шаң шығарындылары бойынша жұмсартқыш шаралар
Ауа сапасына деген ықтимал әсерлерді қолайлы деңгейге дейін төмендету үшін кәсіпорынның
егжей-тегжейлі жобасында шаң шығарындыларын бақылау жөніндегі маңызды шаралар
ескерілген. Олар енгізілетін болады.
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
323 бет
Салмақ түсетін нүктелердің және шаң шығарындылары түзілетін нүктелердің
үстіне шаң соратын және сүзгіш құрылғылар орнатылған ғимараттың ішінде
бастапқы уақтау мен дүрсілдің орналасуы.
Уақталған кен қоймасының жерасты туннелінің үстінде орналасуы. Уақталған
кен өз бетінше ағу арқылы туннельдік конвейерге берілетін болады, бұл кенді
беткі қабаттағы жаппай тиегіштермен тиеген кезде болатын жоңары шаң түзілуді
болдырмауға мүмкіндік береді.
Уақталған кеннің конвейерлік туннеліне шаң соратын жүйені орнату.
Уақталған кенді уақталған кен қоймасынан өзін-өзі жартылай ұсақтайтын
диірменге тасымалдайтын конвейердің жабу.
Кенді дымқыл ұсақтау жүйесін пайдалану, бұл шаң түзілуге жол бермейді.
Конвейерлер босатылатын нүктелерге және шаң түзілетін басқа жерлерге су
себу.
Концентратты сүзуге және құрғатуға арналған жабдықтың үстіне шаң соратын
жүйені орнату, ондағы ұсталған шаң қңдеу үшін технологиялық үдеріске
қайтарылады.
Жерасты қазбаларындағы шаңды басу үшін өрт сөндіруге және шаң басуға
арналған су құбыры желісін салу.
Шаң шығарындыларын бақылау жөніндегі қосымша шараларды кәсіпорын құрылыс және
пайдалану кезінде жүйелі түрде қолданатын болады, солардың ішіне кіреді:
Жолдарды бақылау жөніндегі бағдарламалар – Полиметалл шаңды басу бойынша тиісті
шаралар қабылдайтын болады, соның ішіне жолға су себу және/немесе қажет болғанша тұз
(қыста), қиыршық тас немесе экологиялық зиянсыз химикаттар сияқты тұрақтандырғыш
агенттерді себу. Сонымен қатар, Полиметалл жолдардың беткі қабатына қызмет көрсететін
қызметкерлер құрамын тасып шығаратын және кірме жолдардағы шаңды басу үшін қажетті
жабдықпен қамтамасыз етеді. Келесі жобада су тасығыштар, грейдерлер, бульдозерлер және
жолды тегістеуге арналған катоктар қарастырылады.
Қозғалыс жылдамдығын және жолдан шығып кетуді шектеу – кәсіпорында қауіпсіздік
ережелерін белгілеу және бақылау, соның ішінде кәсіпорынның тасып шығаратын және кірме
жолдарында қозғалысты шектеу белгілерін орнату және бақылау және жолдан шығып кетуді
барынша шектеу қосымша шаң латырындыларының туындау ықтималын қысқартуға және
адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Автокөлікті басқару жүктелетін
қызметкерлер қауіпсіздік ережелерімен және жол белгілері қойылған жолдардан рұқсатсыз
шығып кетуге салынған тыйымдармен танысатын болады. Жол қауіпсіздігі және жылдамдық
тәртібін сақтау жөніндегі нұсқама жұмысқа қабылданған қызметкерлердің кіріспе нұсқамасына,
жыл сайынғы қайланаты нұсқама, сондай-ақ ерекше жұмыс тапсырмаларын орындау
алдындағы арнайы нұсқамаға кіретін болады;
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
324 бет
Жару жұмыстарын шектеу – жарылыс кезінде түзілетін шаңды Әуезов кентінен алыс ұшырып
әкететін жел бағыты басым болған кезде жару жұмыстарын жүргізу.
Жану өнімдерінің шығарындылары есебінен туындаған әсерді жұмсарту жөніндегі шаралар
Кәсіпорындағы өздігінен жүретін техниканың жану өнімдерінің шығарындылары келесі
тәсілдермен қысқартыатын болады:
Заманауи, энергияны үнемдейтін электр жабдығын және үнемді ішкі жану
қозғалтқышы бар өздігінен жүретін техниканы пайдалану;
Өздігінен жүретін жабдықтан шығатын пайдаланылған газдарды бақылау
құрылғыларын қолдану. Пайдаланылған газдарды бақылау құрылғылары тиісті
түрде орнатылып, жабдық пайдаланылатын мерзім ішінде тиісті түрде қызмет
көрсетіліп, қажет болу шамасына қарай ауыстырылуы тиіс. Жаңартлықған
жабдықты шығарындыларды бақылау құралдарымен қамту, оны сауатты
пайдалану,
күтім
жасау
және
қызмет
көрсету
жану
өнімдерінің
лақтырындыларын машиналар мен генераторларға арналған қолайлы
деңгейлерге дейін төмендетуді қамтамасыз етеді, сондай-ақ жабдықтың
анағұрлым тиімді жұмысынқамтамасы етеді және оны пайдалану мерзімін
арттырады;
Стационарлық қайнар көздерден (түтін құбырдрынан) шығатын жану өнімдерінің
шығарындылары кәсіпорында келесі тәсілдермен төмендетілетін болады:
Жану өнімдерінің шығарындылары жерге жақын араласпау үшін қазандықтар
мен ауа жылытқыш агрегаттарды айтарлықтай жоғары түтін құбырларымен
қамту, осылайша сезімтал рецепторлар орналасқан нүктелердегі ластағыш
ластағыш заттардың шоғырлануын азайту;
Азот тотығының шығарындыларын қысқарту үшін алдыңғы қатарлы құрылым
ретінде өзін жақсы танытқан азот тотығын аз шығаратын құрғақ типті көмірлік
жанарғыларды пайдалану;
Мүмкіндігінше құрамында күкірт барынша аз мөлшерде болатын көмірді таңдау
арқылы күкірттің қос тотығының шығарындыларын қысқарту бойынша
нұсқаларды зерттеу;
SO
2
, NO
x
және өлшенген бөлшектердің шығарындыларын өлшеу үшін түтін
құбырларында шығарындыларға автоматты мониторинг жүргізу жүйесін орнату;
Осындай өлшенетін көрсеткіштерді алу үшін зерттелетін аумақтағы
атмосфералық ауаға мониторинг жүргізу станциясы онатылатын болады, ал
басқа нүктелерде жоғары және төмен көлемді сынама іріктегіштерді қолдана
отырып, ауаның сапасына жүйелі мониторинг жүргізілетін болады;
Жағымсыз иістердің түзілуіне жол бермеу жөніндегі шаралар
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
325 бет
Жағысмсыз иістер салдарынан әсер етулерді қысқарту үшін канализациялық тазартқыш
құрылғылар сауатты пайдаланылатын болады және олардың атқарымдық тиімділігіне, соның
ішінде жағымсыз иіс түзілуіне мониторинг жүргізілетін болады.
5.6.6
Қалдық әсерлер
Шаңды шығарындыларды барынша азайту үшін және ұсақ фракциялық өлшенген бөлшектерді
бақылау үшін «Ауа сапасын бақылау жөніндегі іс-шаралар жоспары» (№6 іс-шаралар жоспары)
орындалатын болады. Тиісті шаралар қабылданған кезде адам рецепторларына қысқа
мерзімдік әсер болмашы болып, ал ұзақ мерзімді әсері айтарлықтай аз болып есептеледі.
Егер жобада қарастырылған жұмсартқыш шаралар қазандықтар мен ауа жылытқыштардың
нүктелі қайнар көздеріне қатысты қолданылса, онда SO
2
және NO
2
шығарындылары қолайлы
деңгейдерге дейін төмендетілетін болады.
Канализациялық тазартқыш құралдарды тиісті түрде басқарған кезде жағымсыз иістермен
байланысты әсерлер айтарлықтай аз және болмашы деп есептеледі, себебі шіритін қалдықтар
аз мөлшерде түзіледі. Тиісті жұмсартқыш шараларды қабылдаған кезде барлық сезімтал
рецепторлар үшін қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді әсерлер айтарлықтай аз болып
есептеледі.
Төмендегі
кесте 5.6.13
тарауда ауа сапасына деген негізгі болжалды әсерлер туралы жинақ ақпарат,
жоба мен жоспарланатын жұмсартқыш шаралардың фазалары көрсетілетін болады.
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
326 бет
кесте 5.6.13: Ауа саасына деген негізгі әсерлер
Әсер ету
Өңдеу кезеңі
Жұмсарғанға
дейінгі әсері
Негізгі жұмсартқыш шаралар
Қалдық әсері
Жару, бұрғылау, тиеу
жұмыстары, тау
массаларын
тасымалдау, уақтау
және паста түрінде
қайта төсеу салдарынан
туындайтын шаңды
шығарындылар мен
өлшенген бөлшектердің
шығарындылары
Құрылыс
Болмашы
Қара жолмен қозғалған кезде үлкен жүкті көлік
пен басқа көлік құралдарының жүргізушілерінің
жылдамдық тәртібін қадағалау
Жолдан шығып кетуге тыйым салу, абсолютті
қажеттілік жағдай скерілмейді.
Тиімді тиеу рәсімін енгізу арқылы материалдарды
тасымалдаған кезде рейстер санын шектеу.
Шаң жоғары мөлшерде түзілетін учаскелерде
тұрақтандырғыш агенттерді қолдану.
Шаң түзетін материалдар бар жүктерге су себу.
Қара жолға және көлік қозғалатын жерге су
шашырату.
Тас жолдар мен көлік қозғалатын жерлердегі
қиыршық тасты жабыны қолдау.
Материалдарды тиеу-түсіру, сақтау және қайта
тиеу нүктелерінде шаң аулағыш жабдықты орнату,
Шаң аулағыш жабдығы бар арнайы жобаланған
ғимаратта уақтағышты орнату.
Айтарлықтай аз
Пайдалану
Өлшенген бөлшектері
бар бейорганикалық
күшән
Құрылыс
Болмашы
Жоғарыда
аталған
шаңды
шығарындылар/өлшенген бөлшектерге арналған
барлық жұмсартқыш шаралар
Күшәннің адам денсаулығына жағымсыз әсер ету
белгілерінің
болуына
қатысты
жергілікті
емхананың мониторинг жүргізуі
Бөгде адамдардың құрамында күшән бар
үйінділерге қолжетімдігіне жол бермеу
Айтарлықтай аз
Пайдалану
Тарату
Ішкі жану
қозғалтқыштарының
жану өнімдерінің
шығарындылары
(өздігінен жүретін
техника және өзге
машиналар)
Құрылыс
Болмашы (негізгі
тасып
шығаратын
бағыттардан)
Қара жолмен қозғалған кезде үлкен жүкті көлік
пен басқа көлік құралдарының жүргізушілерінің
жылдамдық тәртібін қадағалау
Көлік
құралдарындағы
шығарындыларды
бақылау бойынша негізгі жабдықты орнату.
Көлік құралдары мен өздігінен жүретін техникаға,
соның
ішінде
оларда
орнатылған
шығарындыларды бақылау жүйесіне жүйелі түрде
техникалық қызмет көрсету және инспекциялау.
Айтарлықтай аз
Пайдалану
Тарату
Нүктелі қайнар
көздердің –
қазандықтар мен ауа
жылытқыштардың түтін
құбырларының
шығарындылары
Пайдалану
Бірқалыпты
Жану өнімдерінің шығарындылары жерге жақын
араласпау үшін қазандықтар мен ауа жылытқыш
агрегаттарды
айтарлықтай
жоғары
түтін
құбырларымен
қамту,
осылайша
сезімтал
рецепторлар орналасқан нүктелердегі ластағыш
ластағыш заттардың шоғырлануын азайту;
Азот тотығының шығарындыларын қысқарту үшін
алдыңғы қатарлы құрылым ретінде өзін жақсы
танытқан азот тотығын аз шығаратын құрғақ типті
көмірлік жанарғыларды пайдалану;
Мүмкіндігінше құрамында күкірт барынша аз
мөлшерде болатын көмірді таңдау арқылы
күкірттің
қос
тотығының
шығарындыларын
қысқарту бойынша нұсқаларды зерттеу;
Болмашы
Канализациялық
тазартқыш
құрылғылардан
шығатын жағымсыз
иістер
Пайдалану
Болмашы (ауа-
райы жағдайын
анықтаған
кезде)
Қалдықтарды
азайту
бойынша
және
қалдықтардың түзілуін барынша азайту үшін
оларды қайталап пайдалану бойынша тиісті
рәсімдерді қолдану.
Қалдықтардың
орнын
ауыстыру
және
орналастыру
жөніндегі
тиісті
рәсімдерді
қарастыру
Канализациялық
құрылғыларды
сауатты
пайдалану
және
олардың
атқарымдық
тиімділігіне, соның ішінде жағымсыз иістің
шығуына мониторинг жүргізу.
Айтарлықтай аз
Қызыл жобасының ОЭВЖ,
5.6 -тарау
ZT52-0156/MM1021
2015 ж. желтоқсаны
Кесімді V1.0
327 бет
5.6.7
Мониторинг және аудит
Әсерлерді жұмсарту бойынша қолданылатын стратегиялардың тиімділігін бағалау үшін
мониторинг және аудит жөнінде іс-шаралар белгіленді.
кесте 5.6.14: Ауа сапасына мониторинг және аудит жүргізу
Ауа сапасына мониторинг және аудит жүргізу бағдарламасы мен рәсімдері
Мониторинг
жүргізу
әдістемесі
Фондық күйі
Лицензиялық аудан мен жергілікті елді мекендер аумағындағы өзекті нүктелердегі фондық
жағдайларды анықтау үшін кем дегенде 2011 жылдан басталатын кезеңде атмосфералық
ауаны сынау деректері бар (4.4-тарауды қараңыз).
2-ші деңгей
Басқару
жоспары
«Ауа сапасын бақылау жөніндегі іс-шаралар жоспарында» (№6 іс-шаралар жоспары) өздігінен жүретін
техниканы, қазандықтар мен ауа жылытқыштарды пайдаланған кезде түзілетін шаңның, өлшенген бөлшектер
мен жану өнімдерінің шығарындыларын бақылау жөніндегі жұмсартқыш шаралар егжей-тегжейлі келтірілген.
3-ші
деңгей.
Стандартты
жұмыс
рәсімдері
«Ауа сапасын бақылау жөніндегі іс-шаралар жоспары» (№6 іс-шаралар жоспары) кенішті салу, пайдалану және
тарату кезінде сынау нүктелерінің орналасуы мен сынау рәсімдері бойынша нақты нұсқаулық келтірілген
«стандартты жұмыс рәсімдерінің» негізі болады. Үшінші деңгейдің рәсімдері мыналардан тұрады:
Визуалдық қарап шығу – шаңды шығарындылардың қайнар көздерін анықтау үшін жоспарлы
визуалдық мониторинг, осылай қарап шығуға арналған жайғасымдар барлық анықталған шаң көздерін,
соның ішінде карьерлерді, тасып шығаратын жолдарды, уақтау кешенін және жыныстық қайырманы
қамтитындай деп анықталатын болады.
Метеорологиялық стануия – орналасу, түсіру рәсімі, нәтижелерді талдау және деректерді жинау мер
тарату үшін жауапты тұлғаларды тағайындау. Метеорологиялық қадағалаулар жүргізуше қойылатын
талаптар да сәйкессіздік рәсімдерімен бірге анықталады.
SO
2
және NO
2
сынамаларының орналасуы, алу, ауыстыру және талдау, сынамаларды алу және тіркеу
жөніндегі рәсімдерді (сынаманың нөмірін, күні мен орнын көрсету), іріктеп алу орны мен уақытша
сақтау орны арасында сынамалардың заладануына жол бермеу рәсімін, аккредиттелген зертханаға
жеткізу жөніндегі рәсімді енгізу. Сынамалар қозғалысының құжаттамасы.
Жабдықтың орналасуы, шаңдануды анықтау үшін сынамаларды іріктеп алу және орнын толтыру, SO
2
және NO
2
анықтау үшін сынама алу рәсіміне ұқсас қарапайым рәсімдерді басшылыққа алу.
Өлшенген бөлшектердің, PM
10
және PM
2.5
жалпы мөлшеріне үздіксіз мониторинг жүргізу және
экологиялық сынау жөніндегі рәсімдер.
Мониторинг жүргізу үшін жабдықтың орналасуы екінші деңгейдегі «Ауа сапасын бақылау жөніндегі іс-
шаралар жоспарын» тексерген кезде анықталатын болады. Аталмыш стандартты жұмыс рәсімі
қадағалау нүктелерінің дұрыс орналасуына тәуелденеді, сондықтан ол жоспардың кесімді егжей-
тегжейлері жобаланған кезде, пайдалану басталғанда жұмыс учаскесіне жүргізілген аудит
нәтижелерінің негізінде нақтыланатын болады. Стандартты жұмыс рәсімі қажетті мониторинг көлемін
және жабдықты пайдалану кезеңдерін анықтайтын болады, ол жұмсартатын шаралардың тиімділігі
анықталаиын жұмыстарды жүргізу учаскесіне бағдарланатын болады, осылайша «Ауа сапасын бақылау
жөніндегі іс-шаралар жоспарының» мақсаттары мен тапсырмаларын орындауға қатысты «кері
байланыс» қамтамасыз етіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |