Key words: image, motivation for success, need for success, professional image, social  stereotypes, competitive spirit.  Кіріспе

имидж – әлеуметтік танымнан туындайтын бейне. Осы сипаттамаларды қорытындылай 
келе, имидж қарапайым мағынада белгілі бір объективті құбылыстың психикалық көрінісі 
нәтижесінде пайда болады деп айта аламыз; бұл шағылысу процесінде бастапқы ақпарат 
өзгеруі мүмкін, сәйкесінше кескін міндетті түрде көрсетілгендердің дәл көшірмесін 
білдірмейді; кескін жасау процесі белсенді және мақсатты болуы мүмкін (мысалы, 
өнерде); бұл процесс талдау процедураларын (объектіге тән нәрсені көрсетуге мүмкіндік 
береді) және синтезді (кескіннің жеке құбылыстың сипаттамаларына ие болуын 
қамтамасыз етеді) қамтуы мүмкін (Давыдов, 2003: 97)[1]. 
Барлық осы сипаттамалар имиджге қатысты қолданылады. Алайда имидж сөзі бейне, 
келбет сөздерінің дәл синонимі емес: қазіргі ағылшын тілінде имидж сөзінің көптеген 
мағыналары мен ренктері бар. Олардың ішінде дәстүрлі түрде атап өту керектері – 
«сурет», «кескін», «персонализация», «ұсыну», «көрсету», «бедел» деген мәндерге де ие. 
Қазіргі ағылшын сөздіктері кескінді жеке тұлға, ұйым, тауарға қатысты қолданылатын 
ұғым ретінде түсіндіреді (Перелыгина, 2002: 223)[2].
Сондықтан имидж сөзін бейненің бір түрі ретінде анықтау дұрысырақ, атап айтқанда, 
прототипі кез-келген құбылыс емес, субъект болып табылатын кескін. Мұндай субъект, ең 
алдымен адам, содан соң ұйым, ұжым, топ және соңына келгенде өзінің имиджін құру 
және қабылдау процесінде жеке, адами қасиеттерге ие болса кез келген объект болуы 
мүмкін. Бұл жағдайда қаланың имиджі, темекі немесе басқа тауарлардың имиджі, газет, 
журнал, фестиваль және т. б. имиджі туралы айтуға болады. 
Әлеуметтік-психологиялық тұрғыдан алғанда, студенттер халықтың басқа 
топтарымен салыстырғанда ең жоғары білім деңгейімен және кәсіби бағдарымен 
ерекшеленеді. Сонымен бірге, студенттер – бұл әлеуметтік белсенділікпен және 
зияткерлік және әлеуметтік жетілудің қарқынды үйлесімімен сипатталатын әлеуметтік 
қауымдастық. Студенттердің осы ерекшелігін ескеру мұғалімнің әр студентке 
педагогикалық қарым-қатынастың серіктесі ретінде қарым-қатынасының негізі болып 
табылады, бұл жеке тұлға үшін қызықты. Жеке іс-әрекетке негізделген тәсілге сәйкес 
студент педагогикалық өзара әрекеттестіктің белсенді, өз қызметін дербес 
ұйымдастыратын субъектісі ретінде қарастырылады. Ол нақты кәсіби бағытталған 
міндеттерді шешуге танымдық және коммуникативті белсенділіктің нақты бағытына ие. 
Қазіргі уақытта арнайы әдебиеттерде имидж сөзінің көптеген анықтамаларын табуға 
болады. Мысалы, А. Ю. Панасюк имидж пікірмен бірдей деп санайды және тиісті 
терминдердің арасындағы айырмашылықты тек орыс тіліндегі тиісті сөздерді қолданудың 
грамматикалық ережелерінде қарастырады: «Имидж» «адам бейнесі (саясаткер, адвокат)», 
«пікір» сияқты тіркестерде қолданған дұрыс, «адам туралы пікір (саясат, адвокат)» сияқты 
тіркестер. Көбінесе имидж беделге қатысты жалпы контексте қарастырылады. Атап 
айтқанда А. Ю. Кошмаров имиджді бейненің экспрессивті жағы ретінде сипаттайды және 
оны «біреудің немесе бір нәрсенің артықшылықтары мен кемшіліктері туралы жалпы 
пікір» дегенді білдіреді деп көрсетті (Зинченко, 2003: 86) [3].
Кейбір авторлар имидж туралы көпше түрде айтады. Мысалы, И. А. Федоров имиджді 
«рухани өмір мен мінез-құлықты әлеуметтік бағдарламалау жүйесі (жеке тұлғалар мен 
топтар), жалпы өркениеттік және психикалық стереотиптер мен топтық мінез-құлықтың 
нышандары, табысқа жетудің мотивациясының күші, қалаған әсердің стандарты, 
субъектінің қабілеттері мен жағдайы» - деп анықтайды. Бірқатар анықтамаларда имидждің 
ақпараттық және символдық табиғаты бейнеленген. Имиджді қалыптастыру кезіндегі 
символизацияның рөлі сөзсіз, бірақ егер сіз сол символдық интерактивизм тұрғысынан 
қарасаңыз, адамның барлық әлеуметтік мінез-құлқы рәміздерді өндіру және пайдалану 
болып табылады (Шепель, 1989: 120)[4].

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: